مناسک حج (امام و رهبرى)
- پيشگفتارپيشگفتار
يکی از جامع‌ترين رساله‌های احکام حج، کتاب «مناسک حجِ» بنيان‌گذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمينی(قدس سره) است که سال‌ها در زمان حيات ايشان و پس از رحلت آن بزرگوار مورد استفاده و مراجعه حج‌گزاران و عالمان و روحانيان محترم کاروان‌ها بوده و هست و نظرات بسياری از مراجع بزرگ تقليد از جمله حضرت آيت الله العظمی خامنه‌ای(دامت برکاته) در حواشی آن درج گرديده و بارها چاپ و منتشر شده است. با توجه به مراجعات مکرّر مقلدان رهبر معظم انقلاب اسلامی، تصميم گرفته شد تا مناسک حضرت امام با حواشی معظم‌له به شک مجزا چاپ و عرضه گردد که در اين رابطه چند نکته را يادآور می‌شويم:
1. مواردی که فتاوای حضرت آيت الله خامنه‌ای(دامت برکاته) با فتاوای حضرت آيت الله العظمی امام خمينی(قدس سره) تفاوت داشته، در پاورقی همان صفحه آورده شده و با شماره‌گذاری مشخص گرديده است.
2. در برخی از مسائل که نظر مبارک رهبر معظم انقلاب اسلامی(دامت برکاته) به دست نيامده، با علامت مربع (□) در ابتدای مسائل مشخص شده است.
3. مواردی که تفاوت فتوايی در پاورقی آورده نشده و علامت مربع نيز در ابتدای مسأله وجود ندارد، فتوای آن دو بزرگوار يکسان است و تفاوت نظری وجود ندارد.
4. حواشی مقام معظم رهبری(دامت برکاته) توسط بخش استفتائات دفتر معظم له از کتاب «مناسک» ايشان که جداگانه چاپ شده و برخی از استفتائات ديگر گرفته شده و مأخذ آنها نيز ذکر شده است که بدين وسيله از همه عزيزانی که در تنظيم و تطبيق و کنترل حواشی نقش داشته‌اند، تشکر و قدردانی می‌شود. - مقدمه
مناسك حج
مطابق با فتاوای
حضرت آية اللّه العظمی امام خمينی (قدّس سّره)
و رهبر معظم انقلاب حضرت آيت الله العظمی خامنه‌ای دام ظله الوارفمقدمه
بدان كه بر هر مكلف كه جامع شرايط باشد، وجوبِ حج به دليل قرآن و احاديث وارده از نبی اكرم(صلی‌الله عليه وآله وسلّم) و ائمه معصومين(عليهم‌السلام) ثابت است. حج يكی از اركان دين است و از ضروريات آن به شمار می رود. ترك حج، با اقرار به وجوب، يكی از گناهان كبيره و با انكار، موجب كفر است.1 خداوند متعال در قرآن مجيد فرمود: {وَللّهِ ِ عَلَی النّاسِ حِجّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنّ اللّهَ غَنِیّ عَنِ الْعالَمينَ }.
شيخ كلينی؛ به طريق معتبر از حضرت صادق(عليه‌السلام) روايت نموده كه: هر كس از دنيا برود و حَجّة الاسلام به جا نياورد، بدون اينكه او را حاجتی ضروری باشد يا آن‌كه به جهت بيمار شدن از آن باز ماند يا آن‌كه پادشاهی از رفتن آن جلوگيری نمايد، چنين كسی در حال مردن، به يهوديت يا نصرانيت از دنيا خواهد رفت.
اين آيه و اين روايت، در اهميت حج و وجوب آن كافی است و روايات بسياری در اين دو قسمت وارد شده كه اين مختصر، گنجايش ذكر آنها را ندارد و چون كه مستحبات حج بيش از آن است كه در اين رساله بيان شود، لذا به بيان مقداری از آنها اكتفا كرده و بقيه را به كتب مفصله وا می‌گذاريم كه به‌جا آوردن آنها به اميد ثواب اشكالی ندارد.
و نظر به اين كه اين مناسك برای فارسی زبانان می باشد و تكليف آنها عمره و حج تمتّع است، اكتفا به بيان احكام آنها شد و قبل از شروع در مناسك، كه مشتمل است بر دو باب و چند فصل و مسائلی چند، بعض مسائل و شرايط وجوب حَجّة الاسلام و بعض مسائل نيابت و وصيت به حج و چند مسأله ديگر بيان می شود:
[1] م ـ حَجّة الاسلام كه حج واجب بر شخص مستطيع است، بيش از يك مرتبه در تمام عمر واجب نيست.
[2] م ـ وجوب حج، بر شخص مستطيع فوری است؛ يعنی واجب است در سال اول استطاعت به جا آورد و تأخير آن جايز نيست2 و در صورت تأخير، واجب است در سال بعد انجام دهد و همچنين....
[3] م ـ اگر درك حج، بعد از حصول استطاعت، متوقف بر مقدماتی مثل سفر و تهيه اسباب آن باشد، تحصيل آن واجب است؛ به طوری كه در همان سال به حج برسد و در صورتی كه شخص كوتاهی كند و به حج در آن سال نرسد، حج بر او مستقر می شود كه بايد در هر صورت بعداً به حج برود، هرچند استطاعت از بين برود.1. اگر انکار هر يک از ضروريات دين به انکار رسالت يا تکذيب پيامبر اکرم (صلی الله عليه وآله) يا وارد کردن نقصی به شريعت منجر شود، باعث کفر و ارتداد است (اجوبة الاستفتائات، س336)
2. و به تأخير انداختن آن بدون عذر جايز نيست و اگر به تأخير اندازد معصيت کرده است و حج بر ذمه او باقی است. (مناسک حج، م24) - شرايط وجوب حَجّةالاسلام
- نيابت در حج
- حج استحبابىحج استحبابی[165] م ـ مستحب است كسی كه شرايط وجوب حج را ندارد؛ از بلوغ و استطاعت و غير آنها، در صورت امكان حج به جا آورد و همچنين بر كسی كه حج واجبش را انجام داده است مستحب است دو مرتبه به حج برود و مستحب است تكرار حج در هر سال. بلكه مكروه است پنج سال متوالی آن را ترك كند و مستحب است در وقت خارج شدن از مكّه نيّت برگشتن نمايد و مكروه است قصد برنگشتن داشته باشد.
[166] م ـ مستحب است از طرف خويشاوندان يا غير آن ها حج به جا آورد تبرّعا؛ چه زنده باشند يا مرده و همچنين از طرف معصومين و نيز طواف از طرف آن ها و غير آن ها مستحب است به شرط آن‌كه در مكّه نباشند يا معذور باشند.
[167] م ـ كسی كه زاد و راحله ندارد مستحب است قرض كند و به حج برود، در صورتی كه می تواند قرض را ادا كند.68
[168] م ـ با مال حرام جايز نيست به حج برود و اگر مال او مشتبه است و علم به حرمت آن ندارد، می تواند آن را صرف كند.
[169] م ـ بعد از فارغ شدن از حج استحبابی می تواند ثواب آن را به ديگری هديه كند، همچنانكه در وقت شروع می تواند آن را نيت كند.
[170] م ـ كسی كه مال ندارد تا با آن حج به جا آورد مستحب است ولو با اجاره دادن خودش و نيابت از ديگری به حج برود.
68. کسی که هزينه ی رفتن به حج را در اختيار ندارد، اما میتواند قرض بگيرد و سپس به سادگی قرض خود را ادا کند، واجب نيست که خود را با قرض گرفتن مستطيع کند، اما اگر بگيرد، حج بر او واجب می‌شود. (مناسک حج، م14) - اقسام عمرهاقسام عمره[171] م ـ عمره هم مانند حج دو قسم است: «واجب» و «مستحب» و بر كسی كه شرايط استطاعت را داشته باشد يك مرتبه در عمر واجب می شود و وجوب آن مانند حج فوری است و در وجوب آن استطاعت حج معتبر نيست بلكه اگر برای عمره مستطيع باشد واجب می شود، هرچند برای حج مستطيع نباشد همچنانكه عكس اين هم همينطور است كه اگر شخص برای حج استطاعت داشته باشد و برای عمره مستطيع نباشد بايد حج به جا آورد ليكن بايد معلوم باشد كه برای كسانی كه از مكّه دور هستند؛ مثل ايرانيان كه وظيفه آن ها حج تمتّع است، هيچگاه استطاعت حج از استطاعت عمره و استطاعت عمره از استطاعت حج جدا نيست؛ چون حج تمتّع مركب از هر دو عمل است، به خلاف كسانی كه در مكّه يا قريب به آن هستند كه وظيفه آنها حج و عمره مفرده است كه نسبت به آن ها استطاعت برای يكی از دو عمل تصور می شود.
[172] م ـ واجب است بر كسی كه می خواهد داخل مكّه شود با احرام وارد شود و برای احرام بايد نيت عمره يا حج داشته باشد و اگر وقت حج نيست و می خواهد وارد مكّه شود واجب است عمره مفرده انجام دهد و از اين حكم كسانی كه مقتضای شغلشان اين است كه زياد وارد مكّه می شوند و از آن خارج می شوند استثنا شده است.69
[173] م ـ تكرار عمره مانند تكرار حج مستحب است و در مقدار فاصله بين دو عمره اختلاف فرموده اند و احوط آن است كه در كمتر از يك ماه، به قصد رجا به جا آورده شود.7069. همچنين كسانی كه پس از اعمال حج يا عمره از مکه خارج شده‌اند و می‌خواهند در همان ماهِ انجام حج يا عمره، دوباره وارد مکه شوند، احرام و عمره مجدّد واجب نيست. (مناسک حج، م10)
70. تكرار عمره مانند تكرار حج مستحب است، و بين دو عمره وجود فاصله‌ی معيّن شرط نيست. ولی بنابر احتياط در هر ماه فقط يك عمره برای خود میتواند به جا آورد. و اگر دو عمره برای افراد ديگر انجام دهد يا يك عمره برای خود و يك عمره هم برای ديگری به جا آورد، احتياط مذكور لازم نيست. بنابراين اگر عمره دوم را به نيابت از ديگری انجام دهد، جايز است نايب در برابر آن اجرت بگيرد و از عمره‌ی مفرده‌ی منوب‌عنه هرچند واجب باشد، كفايت می‌‌كند. (مناسک حج، م11) - اقسام حج
- باب اول: اعمال عمره تمتع
- فصل اول: محل احرام عمره تمتع
- مسائل متفرقه ميقاتمسائل متفرقه ميقات[220] م ـ احتياط واجب98 آن است كه از خود مسجد شجره احرام بسته شود نه اطراف آن و احتياط مستحب99 آن است كه در محلّ اصلی مسجد محرم شود، اگر چه از مسجد مطلقاً جايز است، حتی در قسمتی كه مسجد توسعه پيدا كرده است.
[221] م ـ اگر زن در ميقات حائض باشد و يقين كند كه نمی تواند عمره تمتّع را در وقت خود انجام دهد، بايد نيت حج افراد كند100 و برای حج افراد محرم شود ولی اگر بعد از آن كشف خلاف شد در صورتی كه برای حَجّة الاسلام محرم شده، احرام او باطل است و بايد برای عمره تمتّع مجدداً محرم شود.
[222] م ـ كسانی كه با هواپيما به جده می روند نمی توانند از جده يا حديبيه محرم شوند بلكه بايد به يكی از مواقيت، مثل جُحفه بروند و از آن‌جا محرم شوند و اگر از مدينه بروند بايد از مسجد شجره محرم شوند و در اين حكم فرقی بين اين كه قصد عمره تمتّع يا مفرده داشته باشند نيست و حديبيه ميقات عمره مفرده است برای كسانی كه در مكّه هستند.
[223] م ـ كسانی كه ميقات101 برای آنها مشخص نيست نمی توانند به گفته راهنما (بَلَد) يا حَمَله دار كه می گويد فلان محل ميقات است محرم شوند مگر از گفته او اطمينان پيدا كنند و الا بايد به عرف محل مراجعه نمايند.102
[224] م ـ در صورتی كه ثابت نيست كه «رابغ» محاذی «جُحفه» است احرام از آن جايز نيست.
[225] م ـ كسی كه در غير ماه های حج به مكّه رفته و عمره مفرده به جا آورده و در مكّه مانده تا ماه های حج برای احرام عمره تمتّع، بايد به يكی از مواقيت پنجگانه معروفه برود و نمی تواند از تنعيم محرم شود.
[226] م ـ كسانی كه برای عمره مفرده به مكّه مشرف می شوند و بايد به يكی از مواقيت معروفه بروند، نمی توانند بدون احرام از ميقات تجاوز كنند و در صورت تجاوز، واجب است به ميقات برگردند103 و از آن‌جا محرم شوند و اگر كسی نتوانست برگردد هرجا كه هست مُحرم شود.104
[227] م ـ اگر شخص در مكّه باشد و بخواهد عمره تمتّع به جا آورد و به عللی از رفتن به ميقات عمره تمتّع معذور باشد لازم است به خارج حرم برود و از آن‌جا محرم شود و از ادنی الحلّ كافی است.105
[228] م ـ ميقات برای شاغلين درجده؛ از ايرانيان و غير آن ها، در عمره تمتّع و عمره مفرده همان مواقيت معروفه است و نمی توانند از جده يا ادنی الحِلّ مُحرم شوند و اگر از روی جهل به مسأله در جای ديگر محرم شوند، احرام آن ها صحيح نيست و محرمات احرام بر آنها حرام نمی شود، چنانچه در صورت علم و عمد هم حُكم همين است هرچند در صورت جهل، اگر بعد از اعمال، مسأله را فهميدند عمل آنان صحيح است.
[229] م ـ خدمه كاروان ها كه می خواهند به مكّه بروند و بعد از آن بايد از مكّه خارج شوند، بنا بر احتياط106 نبايد عمره تمتّع انجام دهند، بلكه برای دخول مكّه بايد به يكی از مواقيت معروفه بروند و از آن‌جا برای عمره مفرده مُحرم شوند. و ادنی الحِلّ، ميقات اين اشخاص نيست، و پس از انجام اعمال عمره مفرده می توانند از مكّه خارج شوند، و در صورت خارج شدن از مكّه، اگر
فقط به جده بيايند برای ورود به مكّه در مرتبه دوم و سوم و بعد از آن، احرام واجب نيست، ولی اگر به مدينه بروند و از آن‌جا بخواهند به مكّه بروند بايد107 در مسجد شجره مُحرم شوند برای عمره مفرده ديگر و چون بين اين عمره مفرده و عمره مفرده اول يك ماه فاصله نشده عمره دوم را رجائاً به جا آورند108 و در هر صورت اين اشخاص آخرين مرتبه ای كه به مكّه می روند بايد
به يكی از مواقيت معروفه، مثل مسجد شجره يا جُحفه بروند و از آن‌جا برای عمره تمتّع مُحرم شوند.
98. احرام بستن در بيرون مسجد شجره مجزی نيست. (مناسک حج، م103)
99. اين احتياط يافت نشد. (مناسک حج، م 103)
100. میتواند به نيّت حج افراد محرم شود و نيز میتواند به قصد ما فی‌الذّمه داخل احرام شود ولی در صورت اوّل اگر زودتر از موعد مقررّ پاك شود، لازم است برای عمره تمتّع بار ديگر
محرم شود و اما در صورت دوم اگر پيش از موعد پاك نشد، احرام او برای حج خواهد بود و اگر پيش از موعد پاك شد با همان احرام میتواند عمره تمتّع به جا آورد.د(مناسک حج، س33)
101. يا محاذات آن. (مناسک حج، م 112)
102. ظنّ حاصل از گفته اهل اطلاع كافی است. (مناسک حج، م112)
103. واجب است برگردد و از همان ميقاتی كه از آن عبور كرده است محرم شود، چه ميقات ديگری در جلو باشد يا نه. (مناسک حج، س46))
104. مگر اينکه داخل مکه شده باشد که در اين صورت وظيفه‌ای ندارد ولی اگر از روی عمد بدون احرام وارد مکه شده عمل حرام انجام داده و بايد توبه کند. (مناسک حج، س30)
105. مگر نايب باشد که بايد به ميقات برود، و الّا نمی‌تواند نايب شود. (مناسک حج، م90)
106. اين احتياط واجب نيست. (مناسک حج، م121)
107. چنانچه در همان ماه که عمره را انجام داده به مكه مراجعه نمايد، نياز به احرام مجدّد ندارد. (مناسک حج، م10)
108. به حاشيه مسأله 173 مراجعه شود. - استفتائات ميقاتاستفتائات ميقات[230] س ـ كسانی كه به علت عادت ماهانه نمی توانند داخل مسجد شجره مُحرم شوند بايد در خارج آن مُحرم شوند109 و در مُحاذی جُحفه تجديد احرام نمايند، با توجه به اين كه مُحاذی جُحفه نقطه مشخصی نيست، وظيفه چيست؟
ج ـ می توانند به جُحفه بروند و در آن‌جا تجديد احرام كنند، و چنانچه حدود مُحاذات را تشخيص دهند و در تمام آن حد، با بقای نيت، تلبيه را تكرار كنند كفايت می كند.
[231] س ـ جماعتی از راه طائف عازم مكّه بودند، قبل از رسيدن به قَرْن الْمَنازل، آنان را از راه وادی عقيق فرستادند و از راه قرن المنازل منع كردند و لذا در وادی عقيق مُحرم شدند، آيا احرام آنان چه صورت دارد؟
ج ـ صحيح است.
[232] س ـ در مناسك مرقوم است كه زن های حائض بايد عبوراً از مسجد شجره مُحرم شوند و اگر نمی توانند، در خارج مُحرم شوند110 و در مُحاذی جُحفه تجديد احرام كنند، چون اين كار مشكل است و محاذی جُحفه معلوم نيست، آيا حضرت امام اجازه می فرمايند كه اينگونه اشخاص در مدينه با نذر مُحرم شوند؟
ج ـ چون احرام قبل از ميقات با نذر صحيح است، زن های حائض كه عذر شرعی از دخول مسجد دارند، می توانند در مدينه با نذر برای عمره محرم شوند. و در اين صورت لازم نيست به مسجد شجره بروند، ولی نذر زن بايد با اِذن شوهر باشد.111
[233] س ـ زن حائضی كه از مدينه عازم مكّه بود، گمان می كرد كه در حال عبور در مسجد شجره می تواند محرم شود و وظيفه اش را انجام دهد، ولی وقتی كه به محوطه حياط مسجد رسيد، ديد به جهت ازدحام نمی تواند با عبور محرم شود، لذا از شوهرش كه حاضر بود اجازه نذر گرفت و چند قدمی از مسجد فاصله گرفت و با نذر محرم شد، آيا كفايت می كند يا خير؟
ج ـ اگر احراز كند كه قبل از ميقات، با نذر محرم شده است مانع ندارد.
[234] س ـ زن در حال حيض، به خيال اين كه می تواند در حال عبور، در مسجد شجره احرام ببندد وارد مسجد شد و بلافاصله احرام بست و تلبيه را هم گفت و چند قدمی هم به طرف دری كه می خواست خارج شود رفت، ولی چون ديد نمی شود عبور كرد برگشت و از همان دری كه وارد شده بود خارج شد، آيا احرامش چگونه است؟
ج ـ صحيح است.
[235] س ـ يك نفر از حجّاج به كلی شنوايی خود را از دست داده و زبان او هم لكنت دارد كه قادر بر تكلم صحيح نيست، مسؤولين و ساير حجّاج همراه، به اين موضوع توجه نداشته اند و اين آقا بدون نيت و تلبيه وارد مكّه شده است، تكليف او و همراهانش چيست؟
ج ـ بايد به ميقات برگردد و با نيّت و تلبيه محرم شود، هرچند با بردن همراه باشد و اگر نمی تواند به ميقات برود بايد در خارج حرم محرم شود و اگر نمی تواند تلبيه را صحيح بگويد، ولو با تلقين،112 احوط آن است كه به هر نحو می تواند بگويد و ترجمه اش را نيز بگويد.
[236] س ـ نظر به اين كه مسجد جُحفه و مسجد تنعيم اخيراً تخريب و بازسازی شده و وسعت يافته است، آيا حجّاج يا مُعْتَمِرين بايد حتماً در حدود مسجد قبلی محرم شوند و يا محرم شدن در تمام مسجد فعلی معتبر است؟
ج ـ ميقات در جُحفه، خصوص مسجد نيست و از هر جای جُحفه می توانند محرم شوند و همچنين مسجد تنعيم خصوصيت ندارد و احرام از ادنی الحِلّ صحيح است هرچند در مسجد نباشد. بنا بر اين در صورت توسعه مسجد با صدق جُحفه در اول، و ادنی الحِلّ در دوم، احرام اشكال ندارد.
[237] س ـ در مناسك فرموده ايد خدمه ای كه می خواهند به مكّه بروند و از مكّه خارج شوند، در صورت خارج شدن از مكّه، اگر فقط به جده می روند، برای ورود به مكّه در مرتبه دوم و سوم و بعد از آن احرام واجب نيست، ولی اگر به مدينه بروند و از آن‌جا بخواهند به مكّه بروند بايد در مسجد شجره محرم شوند برای عمره مفرده ديگر چنانچه ميسر است، نكته علمی فرق ميان
جده و مدينه را بيان فرماييد؟
ج ـ فارق، عبور از ميقات و عدم عبور است.113
[238] س ـ كسی كه وسايلش در جُحفه مانده است، آيا می تواند برای آوردن وسايل خود، از احرام خارج گردد، در حالی كه برای عمره تمتّع محرم شده و وارد حرم گرديده است؟
ج ـ می تواند قبل از خروج از احرام عمره، برود و وسايل خود را بياورد و اگر اعمال عمره تمتّع را انجام داده و مُحِلّ شده است، نمی تواند از مكّه خارج شود مگر در حال ضرورت، مُحْرماً به احرام حج علی الأحوط.114
[239] س ـ كسی از جدّه محرم شده و اعمال عمره تمتّع را انجام داده است، تكليف او چيست؟
ج ـ اگر از رفتن به ميقات معذور نبوده115 و وقت برای انجام عمره تمتّع هست بايد به ميقات برود و محرم شود و عمره تمتّع را اعاده كند، و اگر رفتن به ميقات ممكن نيست به خارج حرم برود و از آن‌جا محرم شود.
[240] س ـ آيا جايز است كسی كه به احرام عمره تمتّع در يكی از ميقات ها محرم شده است به طرف خلاف مكّه برود و بعد از چند روز بيايد مكّه؛ مثلاً از مسجد شجره به مدينه و بعد از همان راه يا راه ديگر به مكّه برود؟
ج ـ مانع ندارد.
[241] س ـ بعد از اتمام حج تمتّع، اگر شخص از مكّه خارج شود و بخواهد مراجعت كند آيا لازم است محرم شود يا خير؟
ج ـ در صورتی كه از وقت احرام عمره تمتّع يك ماه نگذشته است116 لازم نيست محرم شود و می تواند بدون احرام وارد مكّه شود.
[242] س ـ كسی كه عمره مفرده انجام داده است، آيا می تواند در فاصله كمتر از يك ماه، بدون احرام از ميقات تجاوز كند؟
ج ـ احتياط آن است كه به قصد رجا117 برای عمره مفرده ديگر مُحرم شود و بدون احرام تجاوز نكند.118
[243] س ـ كسی كه در جده و يا مدينه حالت روانی پيدا می كند، آيا لازم است مُحرِماً وارد مكّه شود يا بدون احرام نيز جايز است؟
ج ـ مجنون تكليف ندارد و احرام بر او واجب نيست و اگر بدون احرام وارد مكّه شود اشكالی ندارد.
[244] س ـ زن حائضی كه نمی توانست صبر كند تا پاك شود، نزديك مسجد شجره مُحرم شد و بنا داشت محاذی جُحفه احرام را تجديد كند، در ماشين خوابش برد و وارد مكّه شد، آيا احرام او درست است؟
ج ـ در صورت امكان بايد برگردد و از جُحفه يا مُحاذی آن مُحرم شود علی الأحوط،119 و اگر ممكن نيست از حرم خارج شود و از آن‌جا احرام ببندد.
[245] س ـ اگر بعد از خروج از ميقات، در بين راه متوجه شود كه تلبيه را نگفته يا نيت نكرده و يا به جهت ديگر احرامش درست نيست، و چنانچه بخواهد از همان‌جا به ميقات برگردد ميسر نيست ولی اگر بيايد مكّه امكان دارد برگردد، آيا می تواند بيايد مكّه و به ميقات برگردد يا بايد از همان‌جا مُحرم شود؟
ج ـ اگر می تواند به ميقات برگردد ولو از مكّه، نمی تواند برای عمل واجب از غير ميقات مُحرم شود، ولی برای دخول مكّه از ادنی الحِلّ به نيت عمره مفرده محرم شود و بعد از اعمال آن، به يكی از مواقيت معروف برود و برای عمره تمتّع احرام ببندد.
[246] س ـ زن بدون اذن شوهرش نذر می كند و با نذر مُحرم می شود، آيا احرامش درست است و چنانچه با همان احرام اعمالش را به جا آورده باشد چگونه است؟
ج ـ اگر قبل از ميقات مُحرم شده، احرام او صحيح نيست،120 اگر چه در صورتی كه بعد از تمام شدن حج فهميد عملش صحيح است، ولی اگر بعد از عمره متوجه شد، در صورتی صحيح است كه قابل جبران نباشد و در صورتی كه می تواند، بايد به ميقات برود و از آن‌جا مُحرم شود و اگر نمی تواند به ميقات برود، از خارج حرم احرام ببندد.
[247] س ـ آيا نذر احرام قبل از ميقات برای نايب هم جايز است يا نه؟
ج ـ اشكال ندارد.
□ [248] س ـ هرگاه حائض يا جنب عصياناً وارد مسجد شجره شود و مانند ديگران توقف نمايد و مُحرم شود، آيا احرام او صحيح است يا نه؟
ج ـ احرام صحيح است.
[249] س ـ كسانی كه در مكّه اقامت پذيرفته اند، موقتاً نه دائماً، آيا ميقاتشان همان مواقيت خمسه معروفه است يا ادنی الحِلّ؟
ج ـ اگر فريضه آن ها تبديل نشده، بايد از مواقيت معروفه محرم شوند و اگر تبديل شده ميقات آن ها مكّه است.
[250] س ـ شخصی بدون احرام، عمداً يا جهلاً يا سهواً، وارد مكّه شده و بعداً از جهت گرانیِ بيش از حد كرايه يا ممنوعيت از طرف دولت، نتوانست به ميقات برگردد، وظيفه اش چيست؟
ج ـ اگر ممكن نيست به ميقات برود، از ادنی الحِلّ بايد محرم شود مگر اين كه ترك احرام از ميقات بدون عذر باشد، كه در اين صورت نمی تواند حج به جا آورد و اگر مستطيع است121 سال بعد بايد حج انجام دهد و گرانی بيش از حدّ عذر نيست مگر موجب حَرَج باشد.
109. به حاشيه مسأله 205 مراجعه شود.
110. به حاشيه مسأله 205 مراجعه شود.
111. در صحّت نذر زوجه برای احرام پيش از ميقات در صورتی كه شوهر او غايب باشد، اذن شوهر شرط نيست. ولی اگر حضور داشته باشد، احتياط واجب آن است كه از او اذن بگيرد. و اگر بدون اذن شوهر نذر كند، نذر او منعقد نمی‌شود. (مناسک حج، م105)
112. به هر نحو که میتواند بگويد و احتياط آن است که علاوه بر گفتن خودش نايب هم بگيرد. (مناسک حج، م135)
113. اگر در همان ماه انجام عمره يا حج دوباره وارد مکه شوند احرام جديد لازم نيست. (مناسک حج، م10)
114. جايز است برای كسی كه اطمينان دارد با خارج شدن از مكه حج او فوت نمی شود، بعد از انجام عمره تمتّع و قبل از احرام حج از مكه بيرون رود اگر چه احتياط مستحب آن است كه فقط در مورد ضرورت و نياز خارج شود. و برای ورود به شهر مکه نياز به تجديد احرام عمره تمتّع ندارد مگر اينکه در غير ماهی که عمره تمتّع را انجام داده است برگردد که در اين صورت بايد از ميقات مجدداً برای عمره تمتّع محرم شود، و عمره تمتّع وی که متصل به حج می‌شود همين عمره تمتّع دوم خواهد بود و اگر عمره تمتع دوم را انجام ندهد حج تمتع وی صحيح نيست. (مناسک حج، م121و123)
115. و يا بنابر احتياط واجب در صورت عذر نذر احرام از جدّه نکرده (مناسک حج، م 119)
116. اگر در همان ماهی که اعمال حجّ را انجام داده است وارد شود احرام مجدد لازم نيست. (مناسک حج، م10)
117. به حاشيه مسأله 173 مراجعه شود.
118. اگر در همان ماهی که احرام و اعمال عمره را انجام داده است وارد مکه شود، ورود به مکه بدون احرام بلا مانع است؛ اما اگر احرام در ماهی و اعمال در ماه ديگر باشد، پس اگر احرام وی در ماه رجب بوده و اعمال را در ماه شعبان انجام داده، بنا بر احتياط واجب اگر در ماه شعبان مجدداً وارد مکه شود بايد احرام ببندد. و رعايت اين احتياط در ماه‌های ديگر هم خوب است. (مناسک حج، س27)
119. واجب است. (مناسک حج، م104)
120. نذر زن برای احرام بستن قبل از ميقات در غياب شوهرش، موقوف بر اذن او نيست ولی در صورت حضور شوهر احتياط واجب آن است كه از او اذن بگيرد و اگر بدون اذن شوهر نذر کند نذر او منعقد نمی شود.(مناسک حج، م105)
121. يا حج بر او مستقر شده است. (مناسک حج، م118)
-
- فصل دوم: واجبات احرام
- فصل سوم: مُحرّمات احرام
- فصل چهارم: طواف واجب و بعضى از احكام آن
- فصل پنجم: نماز طواف
- فصل ششم: سعى و بعض احكام آن
- فصل هفتم: تقصير و بعض احكام آن
-
- باب دوم: اعمال حج تمتع
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
- جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
- به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
- جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
- از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
- مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.