آب مطلق و مضاف

١٥ آب يا مطلق است يا مضاف: آب مضاف آبی است كه آن را از چيزی بگيرند،مثل آب هندوانه و گلاب، يا با چيزی مخلوط باشد، مثل آبی كه به قدری با گل و مانند آن مخلوط شود كه ديگر به آن آب نگويند. و غير اينها آب مطلق است و آن بر پنج قسم است: اول: آب كر. دوم: آب قليل. سوم: آب جاری. چهارم: آب باران.پنجم: آب چاه.

١- آب كر

١٦ آب كر مقدار آبی است كه اگر در ظرفی كه درازا و پهنا و گودی آن هر يك سه وجب و نيم است بريزند آن ظرف را پر كند، و وزن آن از من تبريز مثقال كمتر است، و به حسب كيلوی متعارف بنابر اقرب ٤١٩ /٣٧٧ كيلوگرم می شود.

١٧ اگر عين نجس مانند بول و خون به آب كر برسد، چنانچه به واسطه آن بويا رنگ و يا مزه آب تغيير كند آب نجس می شود، و اگر تغيير نكند، نجس نمی شود.

١٨ اگر بوی آب كر به واسطه غير نجاست تغيير كند، نجس نمی شود.

١٩ اگر عين نجس مانند خون به آبی كه بيشتر از كر است برسد و بو يا رنگ يا مزه قسمتی از آن را تغيير دهد، چنانچه مقداری كه تغيير نكرده كمتر از كر باشد،تمام آب نجس می شود. و اگر به اندازه كر يا بيشتر باشد، فقط مقداری كه بو يا مزه يا رنگ آن تغيير كرده نجس است.

٢٠ آب فواره اگر متصل به كر باشد آب نجس را پاك می كند در صورتی كه مخلوط با آن شود. ولی اگر قطره قطره روی آن آب نجس بريزد آن را پاك نمی كند،مگر آنكه چيزی روی فواره بگيرند تا آب آن قبل از قطره قطره شدن، به آب نجس متصل شود و با آن مخلوط گردد.

٢١ اگر چيز نجس را زير شيری كه متصل به كر است بشويند آبی كه از آن چيز می ريزد اگر متصل به كر باشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است

٢٢ اگر مقداری از آب كر يخ ببندد و باقی آن بقدر كر نباشد چنانچه نجاست به آن برسد نجس می شود، و هر قدر از يخ هم آب شود نجس است .

٢٣ آبی كه به اندازه كر بوده، اگر انسان شك كند از كر كمتر شده يا نه مثل آب كر است ، يعنی نجاست را پاك می كند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمی شود. و آبی كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد به مقدار كر شده يا نه حكم آب كر ندارد .

٢٤ كر بودن آب به دو راه ثابت می شود: اول: آن كه خود انسان يقين كند. دوم: آن كه دو مرد عادل خبر دهند.

٢- آب قليل

٢٥ آب قليل آبی است كه از زمين نجوشد و از كر كمتر باشد.

٢٦ اگر آب قليل روی چيز نجس بريزد يا چيز نجس به آن برسد نجس می شود، ولی اگر از بالا با فشار روی چيز نجس بريزد مقداری كه به آن چيز می رسد نجس ، و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد، و نيز اگر مثل فواره با فشار از پايين به بالا رود در صورتی كه نجاست به بالا برسد پايين نجس نمی شود و اگر نجاست به پايين برسد بالا نجس می شود.

٢٧ آب قليلی كه برای برطرف كردن عين نجاست روی چيز نجس ريخته شود و از آن جدا گردد، نجس است ، و همچنين بنابر اقوی بايد از آب قليلی هم كه بعد از برطرف شدن عين نجاست ، برای آب كشيدن چيز نجس روی آن می ريزند و از آن جدا می شود، اجتناب كنند. ولی آبی كه با آن مخرج بول و غائط را می شويند با پنج شرط پاك است: اول : آن كه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد. دوم : نجاستی از خارج به آن نرسيده باشد. سوم : نجاست ديگری مثل خون، يا بول يا غائط بيرون نيامده باشد. چهارم : ذره های غائط در آب پيدا نباشد. پنجم : بيشتر از مقدار معمول ، نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد.

٣- آب جاری

٢٨ آب جاری آبی است كه از زمين بجوشدو جريان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات .

٢٩ آب جاری اگر چه كمتر از كر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتی بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نكرده پاك است .

٣٠ اگر نجاستی به آب جاری برسد مقداری از آن كه بو يا رنگ يا مزه اش بواسطه نجاست تغيير كرده نجس است و طرفی كه متصل به چشمه است اگر چه كمتر از كر باشد پاك است . و آبهای ديگر نهر اگر به اندازه كر باشد يا بواسطه آبی كه تغيير نكرده به آب طرف چشمه متصل باشد، پاك و گر نه نجس است .

٣١ آب چشمه ای كه جاری نيست ولی طوری است كه اگر از آن بردارند باز می جوشد حكم آب جاری دارد. يعنی اگر نجاست به آن برسد، تا وقتی بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نكرده پاك است .

٣٢ آبی كه كنار نهر ايستاده و متصل به آب جاری است حكم آب جاری دارد.

٣٣ چشمه ای كه مثلا در زمستان می جوشد و در تابستان از جوشش می افتد فقط وقتی كه می جوشد حكم آب جاری دارد.

٣٤ آب حوض حمام اگر چه كمتر از كر باشد چنانچه به خزينه ای كه آب آن به اندازه كر است متصل باشد مثل آب جاری است .

٣٥ آب لوله های حمام كه از شيرها و دوشها می ريزد اگر متصل به كر باشد مثل آب جاری است و آب لوله های عمارات اگر متصل به كر باشد در حكم آب كر است .

٣٦ آبی كه روی زمين جريان دارد ولی از زمين نمی جوشد، چنانچه كمتر از كر باشد و نجاست به آن برسد نجس می شود اما اگر از بالا با فشار به پايين بريزد، چنانچه نجاست به پايين آن برسد بالای آن نجس نمی شود.

٤- آب باران

٣٧ اگر به چيز نجسی كه عين نجاست در آن نيست يك مرتبه باران ببارد جايی كه باران به آن برسد پاك می شود . و در فرش و لباس و مانند اينها فشار لازم نيست ولی باريدن دو سه قطره فايده ندارد، بلكه بايد طوری باشد كه بگويند باران می آيد.

٣٨ اگر باران به عين نجس ببارد و به جای ديگر ترشح كند، چنانچه عين نجاست همراه آن نباشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است . پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح كند ، چنانچه ذره ای خون در آن باشد يا آن كه بو يا رنگ يا مزه خون گرفته باشد نجس است .

٣٩ اگر بر سقف عمارت يا روی بام آن عين نجاست باشد، تا وقتی باران به بام می بارد آبی كه به چيز نجس رسيده و از سقف يا ناودان می ريزد پاك است . و بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبی كه می ريزد به چيز نجس رسيده است ، نجس می باشد.

٤٠ زمين نجسی كه باران بر آن ببارد پاك می شود. و اگر باران بر زمين جاری شود و به جای نجسی كه زير سقف است برسد ، آن را نيز پاك می كند .

٤١ خاك نجسی كه به واسطه باران گل شود و آب آن را فرا گيرد پاك است. اما اگر فقط رطوبت به آن برسد پاك نمی شود.

٤٢ هرگاه آب باران در جايی جمع شود اگر چه كمتر از كر باشد، چنانجه موقعی كه باران می آيد چيز نجسی را در آن بشويند و آب بو يا رنگ يا مزه نجاست نگيرد، آن چيز نجس پاك می شود.

٤٣ اگر بر فرش پاكی كه روی زمين نجس است باران ببارد، و بر زمين نجس جاری شود، فرش نجس نمی شود و زمين هم پاك می گردد.

٥- آب چاه

٤٤ آب چاهی كه از زمين می جوشد اگر چه كمتر از كر باشد چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتی بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده پاك است، ولی مستحب است پس از رسيدن بعضی از نجاستها مقداری كه در كتابهای مفصل گفته شده از آب آن بكشند.

٤٥ اگر نجاستی در چاه بريزد و بو يا رنگ يا مزه آب آن را تغيير دهد، چنانچه تغيير آب چاه از بين برود، موقعی پاك می شود كه با آبی كه از چاه می جوشد، مخلوط گردد.

٤٦ اگر آب باران يا آب ديگر، در گودالی جمع شود و كمتر از كر باشد، چنانچه بعد از قطع شدن باران نجاست به آن برسد، نجس می شود.