احكام نذر و عهد

٢٦٤٠ نذر آن است كه انسان ملتزم شود كه كار خيری را برای خدا بجاآورد، يا كاری را كه نكردن آن بهتر است برای خدا ترك نمايد.

٢٦٤١ در نذر بايد صيغه خوانده شود و لازم نيست آن را به عربی بخوانند، پس اگر بگويد: " چنانچه مريض من خوب شود، برای خدا بر من است كه ده تومان به فقير بدهم"، نذر او صحيح است.

٢٦٤٢ نذر كننده بايد مكلف و عاقل باشد و به اختيار و قصد خود نذر كند. بنابراين نذر كردن كسی كه او را مجبور كرده اند، يا به واسطه عصبانی شدن بی اختيار نذر كرده، صحيح نيست.

٢٦٤٣ آدم سفيهی كه مال خود را در كارهای بيهوده مصرف می كند، چنانچه با حال سفاهت بالغ شده باشد يا حاكم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگيری كرده باشد، نذرهای مربوط به مالش صحيح نيست.

٢٦٤٤ نذر زن بی اجازه شوهرش باطل است.

٢٦٤٥ اگر زن با اجازه شوهر نذر كند، شوهرش نمی تواند نذر او را به هم بزند، يا او را از عمل كردن به نذر جلوگيری نمايد.

٢٦٤٦ هرگاه فرزند نذری كند اگر چه بدون اجازه پدر هم باشد بايد به آن نذر عمل نمايد.

٢٦٤٧ انسان كاری را می تواند نذر كند كه انجام آن برايش ممكن باشد، بنابراين كسی كه نمی تواند پياده كربلا برود، اگر نذر كند كه پياده برود نذر او صحيح نيست.

٢٦٤٨ اگر نذر كند كه كار حرام يا مكروهی را انجام دهد، يا كار واجب يا مستحبی را ترك كند، نذر او صحيح نيست.

٢٦٤٩ اگر نذر كند كه كار مباحی را انجام دهد يا ترك نمايد، چنانچه به جا آوردن آن و تركش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحيح نيست، و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر كند، مثلا نذر كند غذايی را بخورد كه برای عبادت قوت بگيرد، نذر او صحيح است، و نيز اگر ترك آن از جهتی بهتر باشد، و انسان برای همان جهت نذر كند كه آن را ترك نمايد، مثلا برای اين كه دود مضر است، نذر كند كه آن را استعمال نكند، نذر او صحيح می باشد.

٢٦٥٠ اگر نذر كند نماز واجب خود را در جايی بخواند كه بخودی خود ثواب نماز در آنجا زياد نيست، مثلا نذر كند نماز را در اطاق بخواند، چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتی بهتر باشد مثلا به واسطه اين كه خلوت است انسان حضور قلب پيدا می كند، نذر صحيح است.

٢٦٥١ اگر نذر كند عملی را انجام دهد، بايد همانطور كه نذر كرده بجا آورد.پس اگر نذر كند كه روز اول ماه صدقه بدهد يا روزه بگيرد يا نماز اول ماه بخواند،چنانچه قبل از آن روز يا بعد از آن به جا آورد، كفايت نمی كند. و نيز اگر نذر كند كه وقتی مريض او خوب شد، صدقه بدهد، چنانچه پيش از آن كه خوب شود صدقه را بدهد، كافی نيست.

٢٦٥٢ اگر نذر كند روزه بگيرد ولی وقت و مقدار آن را معين نكند چنانچه يك روز روزه بگيرد، كافی است. و اگر نذر كند نماز بخواند و مقدار و خصوصيات آن را معين نكند، اگر يك نماز دو ركعتی بخواند كفايت می كند واگر نذر كند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معين نكند اگر چيزی بدهد كه بگويند صدقه داده، به نذر عمل كرده است و اگر نذر كند كاری برای خدا بجا آورد، در صورتی كه يك نماز بخواند يا يك روز روزه بگيرد، يا چيزی صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است.

٢٦٥٣ اگر نذر كند روز معينی را روزه بگيرد، بايد همان روز را روزه بگيرد، و چنانچه در آن روز مسافرت كند، قضای آن روز بر او واجب است.

٢٦٥٤ اگر انسان از روی اختيار به نذر خود عمل نكند بايد كفاره بدهد،يعنی يك بنده آزاد كند يا به شصت فقير طعام دهد يا دو ماه پی در پی روزه بگيرد.

٢٦٥٥ اگر نذر كند كه تا وقت معينی عمل را ترك كند، بعد از گذشتن آن وقت می تواند آن عمل را به جا آورد و اگر پيش از گذشتن وقت از روی فراموشی، يا ناچاری انجام دهد، چيزی بر او واجب نيست، ولی باز هم لازم است كه تا آن وقت آن عمل را به جا نياورد، و چنانچه دوباره پيش از رسيدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد، بايد به مقداری كه در مساله پيش گفته شد كفاره بدهد.

٢٦٥٦ كسی كه نذر كرده عملی را ترك كند و وقتی برای آن معين نكرده است اگر از روی فراموشی يا ناچاری يا ندانستن، آن عمل را انجام دهد كفاره بر او واجب نيست، ولی چنانچه از روی اختيار آن را بجا آورد برای دفعه اول بايد كفاره بدهد.

٢٦٥٧ اگر نذر كند كه در هر هفته روز معينی مثلا روز جمعه را روزه بگيرد چنانچه يكی از جمعه ها عيد فطر يا قربان باشد، يا در روز جمعه عذر ديگری مانند حيض برای او پيدا شود، بايد آن روز را روزه نگيرد و قضای آن را به جا آورد.

٢٦٥٨ اگر نذر كند كه مقدار معينی صدقه بدهد، چنانچه پيش از دادن صدقه بميرد بايد آن مقدار را از مال او صدقه بدهند.

٢٦٥٩ اگر نذر كند كه به فقير معينی صدقه بدهد، نمی تواند آن را به فقير ديگر بدهد و اگر آن فقير بميرد، بنابر احتياط بايد به ورثه او بدهد.

٢٦٦٠ اگر نذر كند كه به زيارت يكی از امامان مثلا به زيارت حضرت اباعبدالله عليه السلام مشرف شود چنانچه به زيارت امام ديگر كند، چيزی بر او واجب نيست.

٢٦٦١ كسی كه نذر كرده زيارت برود و غسل زيارت و نماز آن را نذر نكرده لازم نيست آنها را بجا آورد.

٢٦٦٢ اگر برای حرم يكی از امامان يا امامزادگان چيزی نذر كند، بايد آن را را به مصارف حرم برساند، از قبيل فرش و پرده و روشنايی و اگر برای امام عليه السلام يا امامزاده نذر كند می تواند به خدامی كه مشغول خدمت هستند بدهد، چنانچه می تواند به مصارف حرم يا ساير كارهای خير به قصد بازگشت ثواب آن به منذور له برساند.

٢٦٦٣ اگر برای خود امام عليه السلام چيزی نذر كند، چنانچه مصرف معينی را قصد كرده، بايد به همان مصرف برساند و اگر مصرف معينی را قصد نكرده، بايدبه فقرا و زوار بدهد يا مسجد و مانند آن بسازد و ثواب آن را هديه آن امام نمايد،و همچنين است اگر چيزی را برای امامزاده ای نذر كند.

٢٦٦٤ گوسفندی را كه برای صدقه، يا برای يكی از امامان نذر كرده اند پشم آن و مقداری كه چاق می شود جزو نذر است، و اگر پيش از آن كه به مصرف نذر برسد شير بدهد يا بچه بياورد، بايد به مصرف نذر برسانند.

٢٦٦٥ هر گاه نذر كند كه اگر مريض او خوب شود، يا مسافر او بيايد، عملی را انجام دهد چنانچه معلوم شود كه پيش از نذر كردن مريض خوب شده، يا مسافر آمده است عمل كردن به نذر لازم نيست.

٢٦٦٦ اگر پدر يا مادر نذر كند كه دختر خود را به سيد شوهر دهد، بعد از آن كه دختر به تكليف رسيد، احتياط آن است كه اگر بتوانند او را راضی نمايند كه به سيد شوهر كند.

٢٦٦٧ هرگاه با خدا عهد كند كه اگر به حاجت شرعی خود برسد كار خيری را انجام دهد، بعد از آن كه حاجتش برآورده شد، بايد آن كار را انجام دهد و نيز اگر بدون آن كه حاجتی داشته باشد عهد كند كه عمل خيری را انجام دهد، آن عمل براو واجب می شود.

٢٦٦٨ در عهد هم مثل نذر بايد صيغه خوانده شود و نيز كاری را كه عهد می كند انجام دهد، بايد نكردنش بهتر از انجام آن نباشد.

٢٦٦٩ اگر به عهد خود عمل نكند، بايد كفاره بدهد يعنی شصت فقير را سير كند يا دو ماه روزه بگيرد، يا يك بنده آزاد كند.