مناسک حج (امام و رهبرى)
- پيشگفتار
- مقدمه
- شرايط وجوب حَجّةالاسلام
- نيابت در حج
- حج استحبابى
- اقسام عمره
- اقسام حج
- باب اول: اعمال عمره تمتع
- باب دوم: اعمال حج تمتع
- فصل اول: احرام حج
- فصل دوم: وقوف به عرفات
- استفتائات وقوف به عرفات
- مستحبات وقوف به عرفاتمستحبات وقوف به عرفات[977] م ـ در وقوف به عرفات چند چيز مستحب است:
1 ـ با طهارت بودن در حال وقوف.
2 ـ غسل نمودن و بهتر آن است كه نزديك ظهر باشد.
3 ـ آنچه موجب تفرق حواس است از خود دور سازد تا آن‌كه قلب او متوجه جناب اقدس الهی گردد.
4 ـ نسبت به قافله ای كه از مكّه می آيد، وقوفِ شخص در طرف دست چپ كوه واقع گردد.
5 ـ وقوف او در پايين كوه و در زمين هموار بوده باشد و بالا رفتن كوه مكروه است.
6 ـ در اول وقت، نماز ظهر و عصر را به يك اذان و دو اقامه به جا آورد.
7 ـ قلب خود را به حضرت حق جلّ و علا متوجه ساخته و حمد الهی و تهليل و تمجيد نموده و ثنای حضرت حق را به جا آورد، پس از آن، صد مرتبه «اللهُ أكْبَرُ» و صد مرتبه سوره «توحيد» را بخواند و آنچه خواهد دعا نمايد و از شيطان رجيم به خدا پناه ببرد و اين دعا را نيز بخواند:
«أللّهُمّ رَبّ الْمشَاعِرِ كُلّها فُكّ رَقَبَتي مِنَ النّارِ وَأوْسِعْ عَلَيّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ وَادْرَأْ عَنّي شَرّ فَسَقَةِ الْجِنّ وَالْاِنْسِ، أللّهُمّ لا تَمْكُرْ بِي وَلا تَخْدَعْني وَلا تَسْتَدْرِجْني يا أسْمَعَ السّامِعينَ وَيا أبْصَرَ النّاظِرينَ وَيا أسْرَعَ الْحاسِبِينَ وَيا أرْحَمَ الرّاحِمينَ أسْأَلُكَ أنْ تُصَلّيَ عَلی مُحَمّدٍ وَآلِ مُحَمّدٍ وَأنْ تَفْعَلَ بي كَذا وَكَذا».
و به جای كذا و كذا حاجت خود را نام ببرد پس دست به آسمان بردارد و بگويد:
«أللّهُمّ حاجَتي إلَيْكَ الّتي اِنْ أعْطَيْتَنِيها لَمْ يَضُرّني ما مَنَعْتَني وَإنْ مَنَعْتَنيها لَمْ يَنْفَعَني ما أعْطَيْتَني، أسْأَلُكَ خَلاصَ رَقَبَتي مِنَ النّارِ أللّهُمّ إنّي عَبْدُكَ وَمِلْكُ ناصِيَتي بِيَدِكَ وَأجَلي بِعِلْمِكَ، أسْأَلُكَ أنْ تُوَفّقَني لِما يُرْضيكَ عَنّي وَأنْ تُسَلّمَ مِنّي مَناسِكِيَ الّتي أرَيْتَها خَلِيلَكَ اِبْراهيمَ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِ وَدَلَلْتَ عَلَيْها نَبِيّكَ مُحَمّدا(صلی الله عليه وآله) أللّهُمّ اجْعَلْني مِمّنْ رَضِيتَ عَمَلَهُ وَأطَلْتَ عُمْرَهُ وَأحْيَيْتَهُ بَعْدَ الْمَوْتِ».
8 ـ اين دعا را بخواند:
«لا إلهَ إلّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي وَيُمِيتُ وَهُوَ حَيّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلی كُلّ شَي ءٍ قَدِيرٌ، اللّهُمّ لَكَ الْحَمْدُ كَالّذي تَقُولُ وَخَيْرا مِمّا نَقُولُ وَفَوْقَ ما يَقُولُ الْقائِلُونَ، أللّهُمّ لَكَ صَلاتي وَنُسُكي وَمَحْيايَ وَمَماتي وَلَكَ تُراثي (بَراءَتي خ ل) وَبِكَ حَوْلي وَمِنْكَ قُوّتي، أللّهُمّ إنّي أعُوذُ بِكَ مِنَ الْفَقْرِ وَمِنْ وَساوِسِ الْصّدورِ وَمِنْ شَتاتِ الأمْرِ وَمِنْ عَذابِ الْقَبْرِ، أللّهُمّ إنّي أسْأَلُكَ خَيْرَ الرّياح وَأعُوذُ بِكَ مِنْ شَرّ ما يَجي ءُ بِهِ الرّياحُ وَأسْأَلُكَ خَيْرَ اللّيْلِ وَخَيْرَ النّهارِ، اللّهُمّ اجْعَلْ في قَلْبي نُورا وَفي سَمْعي وَبَصَري نُورا وَفي لَحْمي وَدَمي وَعِظامي وَعُرُوقِي وَمَقْعَدي وَمَقامي وَمَدْخَلي وَمَخْرَجي نُورا وَأعْظِمْ لي نُورا يا رَبّ يَوْمَ أَلْقاكَ إنّكَ عَلی كُلّ شَي ءٍ قَديرٌ».
و در اين روز تا می تواند از خيرات و صدقات كوتاهی نكند.
9 ـ آن‌كه كعبه را استقبال نموده و اين اذكار را بگويد:
«سُبْحانَ اللّهِ» صد مرتبه «اللّهُ أكْبَرُ» صد مرتبه «ما شاءَ اللّهُ لا قُوّةَ إلّا بِاللهِ» صد مرتبه «أشْهَدُ أنْ لا اِلهَ اِلّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَيُمِيتُ وَيُحْيي وَهُوَ حَيّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلی كُلّ شَي ءٍ قَدِيرٌ» صد مرتبه.
پس، از اولِ سوره بقره ده آيه بخواند، پس سوره توحيد سه مرتبه و آية الكرسی را بخواند تا آخر پس اين آيات را بخواند:
«اِنّ رَبّكُمُ اللّهُ الّذي خَلَقَ السّماواتِ وَالْأَرْضَ في سِتّةِ أيّامٍ ثُمّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ يُغْشِي اللّيْلَ النّهارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثا وَالشّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنّجُومَ مُسَخّراتٍ بِأمْرِهِ اَلا لَهُ الْخَلْقُ وَالاَمْرُ تَبارَكَ اللهُ رَبّ الْعالَمِينَ * اُدْعُوا رَبّكُمُ تَضَرّعا وَخُفْيَةً اِنّهُ لا يُحِبّ المُعْتَدِينَ * وَلا تُفْسِدُوا فِی الْاَرْضِ بَعْدَ اِصْلاحِها وَادْعُوهُ خَوْفا وَطَمَعا اِنّ رَحْمَتَ اللهِ قَرِيبٌ مِنَ الُْمحْسِنينَ».
پس سوره «قُلْ أعُوذُ بِرَبّ الْفَلَق» و سوره «قُلْ أعُوذُ بِرَبّ النّاسِ» را بخواند.
پس آنچه از نعم الهی بياد داشته باشد، يكايك ذكر نموده و حمد الهی نمايد و همچنين بر اهل و مال و ساير چيزهايی كه حضرت حق به او تفضل نموده، حمد بنمايد و بگويد:«اللّهُمّ لَكَ الْحَمْدُ عَلی نَعْمائِكَ الّتي لا تُحْصی بِعَدَدٍ وَلا تُكافَأُ بِعَمَلٍ».
و به آياتی از قرآن، كه در آنها ذكر حمد شده است، خدا را حمد نمايد و به آياتی كه در آنها ذكر تسبيح شده است خدا را تسبيح نمايد و به آياتی كه در آنها ذكر تكبير شده است خدا را تكبير نمايد و به آياتی كه در آنها ذكر تهليل شده است خدا را تهليل نمايد و بر محمد و آل محمد(عليهم الصلاة والسلام) زياد صلوات بفرستد و به هر اسمی از اسماء اللّه كه در قرآن موجود است خدا را بخواند و به آنچه از اسماء الهی كه در ياد دارد خدا را ذكر كند و به اسماء الهی كه در آخر سوره حشر موجود است خدا را بخواند و آنها عبارتند از:
«اللّهُ عالِمُ الْغَيْبِ وَالشّهادَةِ الرّحْمنُ الرّحِيمُ الْمَلِكُ الْقُدّوسُ السّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبّارُ الْمُتَكَبّرُ الخالِقُ الْبارئُ الْمُصَوّرُ».
و اين دعا را بخواند:
«أسْأَلُكَ يا اللّهُ يا رَحْمنُ بِكُلّ اْسْمٍ هُوَ لَكَ وَأسْأَلُكَ بِقُوّتِكَ وَقُدْرَتِكَ وَعِزّتِكَ وَبِجَميعِ ما أحاطَ بِهِ عِلْمُكَ وَبِجَمْعِكَ وَبِأرْكانِكَ كُلّها وَبِحَقّ رَسُولِكَ صَلواتُ اللّهِ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَبِاسْمِكَ الْاَكْبَرِ الاَكْبَرِ وَبِاسْمِكَ الْعَظِيمِ الّذي مَنْ دَعاكَ بِهِ كانَ حَقّا عَلَيْكَ أنْ لا تُخّيّبَهُ وَبِاسْمِكَ الْاَعْظَمِ الْاَعْظَمِ الّذي مَنْ دَعاكَ بِهِ كانَ حَقّا عَلَيْكَ أنْ لا تَرُدّهُ وَأنْ تُعْطِيَهُ ما سَأَلَ أنْ تَغْفِرَ لِي جَميعَ ذُنُوبي في جَميع عِلْمِكَ فِيّ».
و هر حاجت كه داری بخواه و از حق سبحانه و تعالی طلب كن كه توفيق حج بيابی در سال آينده و هر سال. و هفتاد مرتبه بگو:
«أسْأَلُكَ الْجَنّةَ» و هفتاد مرتبه «أسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّي وَأتُوبُ اِلَيْهِ».
پس بخوان اين دعا را:
«أللّهُمّ فُكّنِي مِنَ النّارِ وَأوْسِعْ عَلَيّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ الطَيّبِ وَادْرَأْ عَنّي شَرّ فَسَقَةِ الْجِنّ وَالْاِنْسِ وَشَرّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ».
10 ـ آن‌كه نزديك غروب آفتاب بگويد:
«أللّهُمّ اِنّي أعُوذُ بِكَ مِنَ الفَقْرِ وَمِنْ تَشَتّتِ الْاُمُورِ وَمِنْ شَرّ ما يَحْدُثُ بِاللّيْلِ وَالنّهارِ أمْسی ظُلْمِي مُسْتَجِيرا بِعَفْوِكَ وَأمْسی خَوْفي مُسْتَجيرا بِأمانِكَ وَأمْسی ذُنُوبي مُسْتَجِيرَةً بِمَغْفِرَتِكَ وَأمْسی ذُلّي مُسْتَجِيرا بِعِزّكَ وَأمْسی وَجْهِي الْفانِيَ الْبالِي مُسْتَجيرا بِوَجْهِكَ الْباقي يا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَيا أجوَدَ مَنْ أعْطی جَلّلْنِي بِرَحْمَتِكَ وَأَلْبِسْني عافِيَتَكَ وَاصْرِفْ عَنّي شَرّ جَمِيعِ خَلْقِكَ».
و بدان كه ادعيه وارده در اين روز شريف بسيار است و هر قدر كه ميسور باشد خواندن دعا مناسب است و بسيار خوب است كه در اين روز دعای حضرت سيد الشهداء(عليه السلام) و دعای حضرت زين العابدين(سلام اللّه عليه) را كه در صحيفه كامله است خوانده شود و بعد از غروب آفتاب بگويد:
«أللّهُمّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ هذا الْمَوْقِفِ وَارْزُقْنِيهِ مِنْ قابِلٍ أبَدا ما أبْقَيْتَني وَاقْلِبْنِيَ الْيَوْمَ مُفْلِحا مُنْجِحا مُستَجابا لِي مَرْحُوما مَغْفُورا لِي بأفْضَلِ ما يَنْقَلِبُ بِهِ الْيَوْمَ أحَدٌ مِنْ وَفْدِكَ وَحجّاج بَيْتِكَ الْحَرامِ وَاجْعَلْنِيَ الْيَوْمَ مِنْ أكْرَمِ وَفْدِكَ عَلَيْكَ وَأعْطِني أفْضَلَ ما أعْطَيْتَ أحَدا مِنْهُمْ مِنَ الْخَيْرِ وَالْبَرَكَةِ وَالرّحْمَةِ والرّضْوانِ وَالْمَغْفِرَةِ وَبارِكْ لِي فِيما أرْجِعُ اِلَيْهِ مِنْ أهْلٍ أوْ مالٍ أوْ قَلِيلٍ أوْ كَثيرٍ وَبارِكْ لَهُمْ فِيّ».
و بسيار بگويد: «أللّهُمّ أعْتِقْنِي مِنَ النّارِ».
-
- فصل سوم: وقوف به مشعرالحرام
- فصل چهارم: واجبات منى
- فصل پنجم: واجبات بعد از اعمال منى
- فصل ششم: بيتوته به منى
- فصل هفتم: رمى جمرات سه گانه
-
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
- جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
- به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
- جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
- از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
- مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.
ج ـ چنانچه مورد اطمينان يا تصديق اهل محل باشد معتبر است.
[972] س ـ كراهت صُعود به جبل الرحمه، آيا قبل از نيت وقوف به عرفات است يا بعد از آن؟
ج ـ در وقت وقوف كراهت دارد كه از جبل بالا رود.
[973] س ـ شخصی وقوف اختياری عرفات را درك كرده و قبل از رفتن به مَشْعَر، مُغْمی عليه شده است، بفرماييد اگر به همين حال تا آخر اعمال باقی باشد وظيفه اش چيست و اگر بعد از اغما او را به ايران آورده باشند چه حكمی دارد و نيز اگر بعد از ايام تشريق در ماه ذی حجه به هوش بيايد، در مكّه باشد يا در ايران، چه بايد كرد؟
ج ـ با فرض اينكه عذر او فقط اغما است، پس از به هوش آمدن، اگر ممكن است اعمال حج را اتمام كند و در هر صورت سال بعد حج را اعاده كند و برای احراز خروج از احرام بعد از اتمام حج، عمره مفرده ای اتيان نمايد.
[974] س ـ زنی كه عادت ماهانه اش مثلاً شش روز بوده است، در حال عادت زنانه برای عمره تمتّع مُحرم می شود و در روز هشتم ذی حجه كه روز ششم عادت او است پاك می گردد و غسل می كند و اعمال عمره تمتّع را انجام می دهد و برای حج تمتّع مُحرم می شود، ولی ظهر روز نهم در عرفه لك می بيند و نمی داند كه آيا ادامه دارد تا پس از ده روز، تا استحاضه حساب شود و اعمال قبلی او صحيح باشد يا قبل از تمام شدن ده روز از اول عادت قطع می شود تا حكم حيض را داشته باشد، وظيفه او چيست؟ و در همين فرض اگر در مشعر لك ديد چه كند؟
ج ـ عمل به احتياط كند و راه احتياط، انجام اعمال بدون قصد تمتّع و اِفراد بلكه به قصد مافی الذمه، با قربانی در منی و اتيان عمره مفرده بعد از آن است، و چنانچه قصد تمتّع كرده و بعد از انجام بعض اعمال حج كشف خلاف شده، اكتفا به اين حج نكند.407
[975] س ـ در فرض مسأله فوق، اگر در عرفات يا مشعر لك ديد و همان وقت يقين پيدا كرد كه خون حيض است و قبلاً پاك نبوده، بايد چه كند با توجه به اينكه وقت وقوفين اختياری و يا اضطراری آن باقی است ولی وقت برگشتن به مكّه و انجام اعمال عمره تمتّع را ندارد؟
ج ـ مورد عدول به اِفراد است.
[976] س ـ وقوف اضطراری عرفه آيا از اول شب تا طلوع فجر است، يا طلوع آفتاب؟
ج ـ وقوف اضطراری عرفه در شب عيد است و شب تا طلوع فجر است.
407. عمل به احتياط کند و راه احتياط، انجام اعمال به قصد وظيفه فعليه بدون قصد خصوص تمتّع و اِفراد است و قربانی نيز انجام دهد پس اگر خون از ده روز تجاوز کرد اعمالش صحيح بوده و اگر تجاوز نکرد، حجّش تبديل به اِفراد شده و واجب است عمره مفرده نيز ـ اگر حج واجب بوده است ـ به جا آورد (مستفاد از مناسک حج، م21)