مناسک حج (امام و رهبرى)
- پيشگفتارپيشگفتار
يکی از جامع‌ترين رساله‌های احکام حج، کتاب «مناسک حجِ» بنيان‌گذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمينی(قدس سره) است که سال‌ها در زمان حيات ايشان و پس از رحلت آن بزرگوار مورد استفاده و مراجعه حج‌گزاران و عالمان و روحانيان محترم کاروان‌ها بوده و هست و نظرات بسياری از مراجع بزرگ تقليد از جمله حضرت آيت الله العظمی خامنه‌ای(دامت برکاته) در حواشی آن درج گرديده و بارها چاپ و منتشر شده است. با توجه به مراجعات مکرّر مقلدان رهبر معظم انقلاب اسلامی، تصميم گرفته شد تا مناسک حضرت امام با حواشی معظم‌له به شک مجزا چاپ و عرضه گردد که در اين رابطه چند نکته را يادآور می‌شويم:
1. مواردی که فتاوای حضرت آيت الله خامنه‌ای(دامت برکاته) با فتاوای حضرت آيت الله العظمی امام خمينی(قدس سره) تفاوت داشته، در پاورقی همان صفحه آورده شده و با شماره‌گذاری مشخص گرديده است.
2. در برخی از مسائل که نظر مبارک رهبر معظم انقلاب اسلامی(دامت برکاته) به دست نيامده، با علامت مربع (□) در ابتدای مسائل مشخص شده است.
3. مواردی که تفاوت فتوايی در پاورقی آورده نشده و علامت مربع نيز در ابتدای مسأله وجود ندارد، فتوای آن دو بزرگوار يکسان است و تفاوت نظری وجود ندارد.
4. حواشی مقام معظم رهبری(دامت برکاته) توسط بخش استفتائات دفتر معظم له از کتاب «مناسک» ايشان که جداگانه چاپ شده و برخی از استفتائات ديگر گرفته شده و مأخذ آنها نيز ذکر شده است که بدين وسيله از همه عزيزانی که در تنظيم و تطبيق و کنترل حواشی نقش داشته‌اند، تشکر و قدردانی می‌شود. - مقدمه
مناسك حج
مطابق با فتاوای
حضرت آية اللّه العظمی امام خمينی (قدّس سّره)
و رهبر معظم انقلاب حضرت آيت الله العظمی خامنه‌ای دام ظله الوارفمقدمه
بدان كه بر هر مكلف كه جامع شرايط باشد، وجوبِ حج به دليل قرآن و احاديث وارده از نبی اكرم(صلی‌الله عليه وآله وسلّم) و ائمه معصومين(عليهم‌السلام) ثابت است. حج يكی از اركان دين است و از ضروريات آن به شمار می رود. ترك حج، با اقرار به وجوب، يكی از گناهان كبيره و با انكار، موجب كفر است.1 خداوند متعال در قرآن مجيد فرمود: {وَللّهِ ِ عَلَی النّاسِ حِجّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنّ اللّهَ غَنِیّ عَنِ الْعالَمينَ }.
شيخ كلينی؛ به طريق معتبر از حضرت صادق(عليه‌السلام) روايت نموده كه: هر كس از دنيا برود و حَجّة الاسلام به جا نياورد، بدون اينكه او را حاجتی ضروری باشد يا آن‌كه به جهت بيمار شدن از آن باز ماند يا آن‌كه پادشاهی از رفتن آن جلوگيری نمايد، چنين كسی در حال مردن، به يهوديت يا نصرانيت از دنيا خواهد رفت.
اين آيه و اين روايت، در اهميت حج و وجوب آن كافی است و روايات بسياری در اين دو قسمت وارد شده كه اين مختصر، گنجايش ذكر آنها را ندارد و چون كه مستحبات حج بيش از آن است كه در اين رساله بيان شود، لذا به بيان مقداری از آنها اكتفا كرده و بقيه را به كتب مفصله وا می‌گذاريم كه به‌جا آوردن آنها به اميد ثواب اشكالی ندارد.
و نظر به اين كه اين مناسك برای فارسی زبانان می باشد و تكليف آنها عمره و حج تمتّع است، اكتفا به بيان احكام آنها شد و قبل از شروع در مناسك، كه مشتمل است بر دو باب و چند فصل و مسائلی چند، بعض مسائل و شرايط وجوب حَجّة الاسلام و بعض مسائل نيابت و وصيت به حج و چند مسأله ديگر بيان می شود:
[1] م ـ حَجّة الاسلام كه حج واجب بر شخص مستطيع است، بيش از يك مرتبه در تمام عمر واجب نيست.
[2] م ـ وجوب حج، بر شخص مستطيع فوری است؛ يعنی واجب است در سال اول استطاعت به جا آورد و تأخير آن جايز نيست2 و در صورت تأخير، واجب است در سال بعد انجام دهد و همچنين....
[3] م ـ اگر درك حج، بعد از حصول استطاعت، متوقف بر مقدماتی مثل سفر و تهيه اسباب آن باشد، تحصيل آن واجب است؛ به طوری كه در همان سال به حج برسد و در صورتی كه شخص كوتاهی كند و به حج در آن سال نرسد، حج بر او مستقر می شود كه بايد در هر صورت بعداً به حج برود، هرچند استطاعت از بين برود.1. اگر انکار هر يک از ضروريات دين به انکار رسالت يا تکذيب پيامبر اکرم (صلی الله عليه وآله) يا وارد کردن نقصی به شريعت منجر شود، باعث کفر و ارتداد است (اجوبة الاستفتائات، س336)
2. و به تأخير انداختن آن بدون عذر جايز نيست و اگر به تأخير اندازد معصيت کرده است و حج بر ذمه او باقی است. (مناسک حج، م24) - شرايط وجوب حَجّةالاسلام
- نيابت در حج
- حج استحبابىحج استحبابی[165] م ـ مستحب است كسی كه شرايط وجوب حج را ندارد؛ از بلوغ و استطاعت و غير آنها، در صورت امكان حج به جا آورد و همچنين بر كسی كه حج واجبش را انجام داده است مستحب است دو مرتبه به حج برود و مستحب است تكرار حج در هر سال. بلكه مكروه است پنج سال متوالی آن را ترك كند و مستحب است در وقت خارج شدن از مكّه نيّت برگشتن نمايد و مكروه است قصد برنگشتن داشته باشد.
[166] م ـ مستحب است از طرف خويشاوندان يا غير آن ها حج به جا آورد تبرّعا؛ چه زنده باشند يا مرده و همچنين از طرف معصومين و نيز طواف از طرف آن ها و غير آن ها مستحب است به شرط آن‌كه در مكّه نباشند يا معذور باشند.
[167] م ـ كسی كه زاد و راحله ندارد مستحب است قرض كند و به حج برود، در صورتی كه می تواند قرض را ادا كند.68
[168] م ـ با مال حرام جايز نيست به حج برود و اگر مال او مشتبه است و علم به حرمت آن ندارد، می تواند آن را صرف كند.
[169] م ـ بعد از فارغ شدن از حج استحبابی می تواند ثواب آن را به ديگری هديه كند، همچنانكه در وقت شروع می تواند آن را نيت كند.
[170] م ـ كسی كه مال ندارد تا با آن حج به جا آورد مستحب است ولو با اجاره دادن خودش و نيابت از ديگری به حج برود.
68. کسی که هزينه ی رفتن به حج را در اختيار ندارد، اما میتواند قرض بگيرد و سپس به سادگی قرض خود را ادا کند، واجب نيست که خود را با قرض گرفتن مستطيع کند، اما اگر بگيرد، حج بر او واجب می‌شود. (مناسک حج، م14) - اقسام عمرهاقسام عمره[171] م ـ عمره هم مانند حج دو قسم است: «واجب» و «مستحب» و بر كسی كه شرايط استطاعت را داشته باشد يك مرتبه در عمر واجب می شود و وجوب آن مانند حج فوری است و در وجوب آن استطاعت حج معتبر نيست بلكه اگر برای عمره مستطيع باشد واجب می شود، هرچند برای حج مستطيع نباشد همچنانكه عكس اين هم همينطور است كه اگر شخص برای حج استطاعت داشته باشد و برای عمره مستطيع نباشد بايد حج به جا آورد ليكن بايد معلوم باشد كه برای كسانی كه از مكّه دور هستند؛ مثل ايرانيان كه وظيفه آن ها حج تمتّع است، هيچگاه استطاعت حج از استطاعت عمره و استطاعت عمره از استطاعت حج جدا نيست؛ چون حج تمتّع مركب از هر دو عمل است، به خلاف كسانی كه در مكّه يا قريب به آن هستند كه وظيفه آنها حج و عمره مفرده است كه نسبت به آن ها استطاعت برای يكی از دو عمل تصور می شود.
[172] م ـ واجب است بر كسی كه می خواهد داخل مكّه شود با احرام وارد شود و برای احرام بايد نيت عمره يا حج داشته باشد و اگر وقت حج نيست و می خواهد وارد مكّه شود واجب است عمره مفرده انجام دهد و از اين حكم كسانی كه مقتضای شغلشان اين است كه زياد وارد مكّه می شوند و از آن خارج می شوند استثنا شده است.69
[173] م ـ تكرار عمره مانند تكرار حج مستحب است و در مقدار فاصله بين دو عمره اختلاف فرموده اند و احوط آن است كه در كمتر از يك ماه، به قصد رجا به جا آورده شود.7069. همچنين كسانی كه پس از اعمال حج يا عمره از مکه خارج شده‌اند و می‌خواهند در همان ماهِ انجام حج يا عمره، دوباره وارد مکه شوند، احرام و عمره مجدّد واجب نيست. (مناسک حج، م10)
70. تكرار عمره مانند تكرار حج مستحب است، و بين دو عمره وجود فاصله‌ی معيّن شرط نيست. ولی بنابر احتياط در هر ماه فقط يك عمره برای خود میتواند به جا آورد. و اگر دو عمره برای افراد ديگر انجام دهد يا يك عمره برای خود و يك عمره هم برای ديگری به جا آورد، احتياط مذكور لازم نيست. بنابراين اگر عمره دوم را به نيابت از ديگری انجام دهد، جايز است نايب در برابر آن اجرت بگيرد و از عمره‌ی مفرده‌ی منوب‌عنه هرچند واجب باشد، كفايت می‌‌كند. (مناسک حج، م11) - اقسام حج
- باب اول: اعمال عمره تمتع
- باب دوم: اعمال حج تمتع
- فصل اول: احرام حج
- فصل دوم: وقوف به عرفات
- استفتائات وقوف به عرفاتاستفتائات وقوف به عرفات
- مستحبات وقوف به عرفاتمستحبات وقوف به عرفات[977] م ـ در وقوف به عرفات چند چيز مستحب است:
1 ـ با طهارت بودن در حال وقوف.
2 ـ غسل نمودن و بهتر آن است كه نزديك ظهر باشد.
3 ـ آنچه موجب تفرق حواس است از خود دور سازد تا آن‌كه قلب او متوجه جناب اقدس الهی گردد.
4 ـ نسبت به قافله ای كه از مكّه می آيد، وقوفِ شخص در طرف دست چپ كوه واقع گردد.
5 ـ وقوف او در پايين كوه و در زمين هموار بوده باشد و بالا رفتن كوه مكروه است.
6 ـ در اول وقت، نماز ظهر و عصر را به يك اذان و دو اقامه به جا آورد.
7 ـ قلب خود را به حضرت حق جلّ و علا متوجه ساخته و حمد الهی و تهليل و تمجيد نموده و ثنای حضرت حق را به جا آورد، پس از آن، صد مرتبه «اللهُ أكْبَرُ» و صد مرتبه سوره «توحيد» را بخواند و آنچه خواهد دعا نمايد و از شيطان رجيم به خدا پناه ببرد و اين دعا را نيز بخواند:
«أللّهُمّ رَبّ الْمشَاعِرِ كُلّها فُكّ رَقَبَتي مِنَ النّارِ وَأوْسِعْ عَلَيّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ وَادْرَأْ عَنّي شَرّ فَسَقَةِ الْجِنّ وَالْاِنْسِ، أللّهُمّ لا تَمْكُرْ بِي وَلا تَخْدَعْني وَلا تَسْتَدْرِجْني يا أسْمَعَ السّامِعينَ وَيا أبْصَرَ النّاظِرينَ وَيا أسْرَعَ الْحاسِبِينَ وَيا أرْحَمَ الرّاحِمينَ أسْأَلُكَ أنْ تُصَلّيَ عَلی مُحَمّدٍ وَآلِ مُحَمّدٍ وَأنْ تَفْعَلَ بي كَذا وَكَذا».
و به جای كذا و كذا حاجت خود را نام ببرد پس دست به آسمان بردارد و بگويد:
«أللّهُمّ حاجَتي إلَيْكَ الّتي اِنْ أعْطَيْتَنِيها لَمْ يَضُرّني ما مَنَعْتَني وَإنْ مَنَعْتَنيها لَمْ يَنْفَعَني ما أعْطَيْتَني، أسْأَلُكَ خَلاصَ رَقَبَتي مِنَ النّارِ أللّهُمّ إنّي عَبْدُكَ وَمِلْكُ ناصِيَتي بِيَدِكَ وَأجَلي بِعِلْمِكَ، أسْأَلُكَ أنْ تُوَفّقَني لِما يُرْضيكَ عَنّي وَأنْ تُسَلّمَ مِنّي مَناسِكِيَ الّتي أرَيْتَها خَلِيلَكَ اِبْراهيمَ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِ وَدَلَلْتَ عَلَيْها نَبِيّكَ مُحَمّدا(صلی الله عليه وآله) أللّهُمّ اجْعَلْني مِمّنْ رَضِيتَ عَمَلَهُ وَأطَلْتَ عُمْرَهُ وَأحْيَيْتَهُ بَعْدَ الْمَوْتِ».
8 ـ اين دعا را بخواند:
«لا إلهَ إلّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي وَيُمِيتُ وَهُوَ حَيّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلی كُلّ شَي ءٍ قَدِيرٌ، اللّهُمّ لَكَ الْحَمْدُ كَالّذي تَقُولُ وَخَيْرا مِمّا نَقُولُ وَفَوْقَ ما يَقُولُ الْقائِلُونَ، أللّهُمّ لَكَ صَلاتي وَنُسُكي وَمَحْيايَ وَمَماتي وَلَكَ تُراثي (بَراءَتي خ ل) وَبِكَ حَوْلي وَمِنْكَ قُوّتي، أللّهُمّ إنّي أعُوذُ بِكَ مِنَ الْفَقْرِ وَمِنْ وَساوِسِ الْصّدورِ وَمِنْ شَتاتِ الأمْرِ وَمِنْ عَذابِ الْقَبْرِ، أللّهُمّ إنّي أسْأَلُكَ خَيْرَ الرّياح وَأعُوذُ بِكَ مِنْ شَرّ ما يَجي ءُ بِهِ الرّياحُ وَأسْأَلُكَ خَيْرَ اللّيْلِ وَخَيْرَ النّهارِ، اللّهُمّ اجْعَلْ في قَلْبي نُورا وَفي سَمْعي وَبَصَري نُورا وَفي لَحْمي وَدَمي وَعِظامي وَعُرُوقِي وَمَقْعَدي وَمَقامي وَمَدْخَلي وَمَخْرَجي نُورا وَأعْظِمْ لي نُورا يا رَبّ يَوْمَ أَلْقاكَ إنّكَ عَلی كُلّ شَي ءٍ قَديرٌ».
و در اين روز تا می تواند از خيرات و صدقات كوتاهی نكند.
9 ـ آن‌كه كعبه را استقبال نموده و اين اذكار را بگويد:
«سُبْحانَ اللّهِ» صد مرتبه «اللّهُ أكْبَرُ» صد مرتبه «ما شاءَ اللّهُ لا قُوّةَ إلّا بِاللهِ» صد مرتبه «أشْهَدُ أنْ لا اِلهَ اِلّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَيُمِيتُ وَيُحْيي وَهُوَ حَيّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلی كُلّ شَي ءٍ قَدِيرٌ» صد مرتبه.
پس، از اولِ سوره بقره ده آيه بخواند، پس سوره توحيد سه مرتبه و آية الكرسی را بخواند تا آخر پس اين آيات را بخواند:
«اِنّ رَبّكُمُ اللّهُ الّذي خَلَقَ السّماواتِ وَالْأَرْضَ في سِتّةِ أيّامٍ ثُمّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ يُغْشِي اللّيْلَ النّهارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثا وَالشّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنّجُومَ مُسَخّراتٍ بِأمْرِهِ اَلا لَهُ الْخَلْقُ وَالاَمْرُ تَبارَكَ اللهُ رَبّ الْعالَمِينَ * اُدْعُوا رَبّكُمُ تَضَرّعا وَخُفْيَةً اِنّهُ لا يُحِبّ المُعْتَدِينَ * وَلا تُفْسِدُوا فِی الْاَرْضِ بَعْدَ اِصْلاحِها وَادْعُوهُ خَوْفا وَطَمَعا اِنّ رَحْمَتَ اللهِ قَرِيبٌ مِنَ الُْمحْسِنينَ».
پس سوره «قُلْ أعُوذُ بِرَبّ الْفَلَق» و سوره «قُلْ أعُوذُ بِرَبّ النّاسِ» را بخواند.
پس آنچه از نعم الهی بياد داشته باشد، يكايك ذكر نموده و حمد الهی نمايد و همچنين بر اهل و مال و ساير چيزهايی كه حضرت حق به او تفضل نموده، حمد بنمايد و بگويد:«اللّهُمّ لَكَ الْحَمْدُ عَلی نَعْمائِكَ الّتي لا تُحْصی بِعَدَدٍ وَلا تُكافَأُ بِعَمَلٍ».
و به آياتی از قرآن، كه در آنها ذكر حمد شده است، خدا را حمد نمايد و به آياتی كه در آنها ذكر تسبيح شده است خدا را تسبيح نمايد و به آياتی كه در آنها ذكر تكبير شده است خدا را تكبير نمايد و به آياتی كه در آنها ذكر تهليل شده است خدا را تهليل نمايد و بر محمد و آل محمد(عليهم الصلاة والسلام) زياد صلوات بفرستد و به هر اسمی از اسماء اللّه كه در قرآن موجود است خدا را بخواند و به آنچه از اسماء الهی كه در ياد دارد خدا را ذكر كند و به اسماء الهی كه در آخر سوره حشر موجود است خدا را بخواند و آنها عبارتند از:
«اللّهُ عالِمُ الْغَيْبِ وَالشّهادَةِ الرّحْمنُ الرّحِيمُ الْمَلِكُ الْقُدّوسُ السّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبّارُ الْمُتَكَبّرُ الخالِقُ الْبارئُ الْمُصَوّرُ».
و اين دعا را بخواند:
«أسْأَلُكَ يا اللّهُ يا رَحْمنُ بِكُلّ اْسْمٍ هُوَ لَكَ وَأسْأَلُكَ بِقُوّتِكَ وَقُدْرَتِكَ وَعِزّتِكَ وَبِجَميعِ ما أحاطَ بِهِ عِلْمُكَ وَبِجَمْعِكَ وَبِأرْكانِكَ كُلّها وَبِحَقّ رَسُولِكَ صَلواتُ اللّهِ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَبِاسْمِكَ الْاَكْبَرِ الاَكْبَرِ وَبِاسْمِكَ الْعَظِيمِ الّذي مَنْ دَعاكَ بِهِ كانَ حَقّا عَلَيْكَ أنْ لا تُخّيّبَهُ وَبِاسْمِكَ الْاَعْظَمِ الْاَعْظَمِ الّذي مَنْ دَعاكَ بِهِ كانَ حَقّا عَلَيْكَ أنْ لا تَرُدّهُ وَأنْ تُعْطِيَهُ ما سَأَلَ أنْ تَغْفِرَ لِي جَميعَ ذُنُوبي في جَميع عِلْمِكَ فِيّ».
و هر حاجت كه داری بخواه و از حق سبحانه و تعالی طلب كن كه توفيق حج بيابی در سال آينده و هر سال. و هفتاد مرتبه بگو:
«أسْأَلُكَ الْجَنّةَ» و هفتاد مرتبه «أسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّي وَأتُوبُ اِلَيْهِ».
پس بخوان اين دعا را:
«أللّهُمّ فُكّنِي مِنَ النّارِ وَأوْسِعْ عَلَيّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ الطَيّبِ وَادْرَأْ عَنّي شَرّ فَسَقَةِ الْجِنّ وَالْاِنْسِ وَشَرّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ».
10 ـ آن‌كه نزديك غروب آفتاب بگويد:
«أللّهُمّ اِنّي أعُوذُ بِكَ مِنَ الفَقْرِ وَمِنْ تَشَتّتِ الْاُمُورِ وَمِنْ شَرّ ما يَحْدُثُ بِاللّيْلِ وَالنّهارِ أمْسی ظُلْمِي مُسْتَجِيرا بِعَفْوِكَ وَأمْسی خَوْفي مُسْتَجيرا بِأمانِكَ وَأمْسی ذُنُوبي مُسْتَجِيرَةً بِمَغْفِرَتِكَ وَأمْسی ذُلّي مُسْتَجِيرا بِعِزّكَ وَأمْسی وَجْهِي الْفانِيَ الْبالِي مُسْتَجيرا بِوَجْهِكَ الْباقي يا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَيا أجوَدَ مَنْ أعْطی جَلّلْنِي بِرَحْمَتِكَ وَأَلْبِسْني عافِيَتَكَ وَاصْرِفْ عَنّي شَرّ جَمِيعِ خَلْقِكَ».
و بدان كه ادعيه وارده در اين روز شريف بسيار است و هر قدر كه ميسور باشد خواندن دعا مناسب است و بسيار خوب است كه در اين روز دعای حضرت سيد الشهداء(عليه السلام) و دعای حضرت زين العابدين(سلام اللّه عليه) را كه در صحيفه كامله است خوانده شود و بعد از غروب آفتاب بگويد:
«أللّهُمّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ هذا الْمَوْقِفِ وَارْزُقْنِيهِ مِنْ قابِلٍ أبَدا ما أبْقَيْتَني وَاقْلِبْنِيَ الْيَوْمَ مُفْلِحا مُنْجِحا مُستَجابا لِي مَرْحُوما مَغْفُورا لِي بأفْضَلِ ما يَنْقَلِبُ بِهِ الْيَوْمَ أحَدٌ مِنْ وَفْدِكَ وَحجّاج بَيْتِكَ الْحَرامِ وَاجْعَلْنِيَ الْيَوْمَ مِنْ أكْرَمِ وَفْدِكَ عَلَيْكَ وَأعْطِني أفْضَلَ ما أعْطَيْتَ أحَدا مِنْهُمْ مِنَ الْخَيْرِ وَالْبَرَكَةِ وَالرّحْمَةِ والرّضْوانِ وَالْمَغْفِرَةِ وَبارِكْ لِي فِيما أرْجِعُ اِلَيْهِ مِنْ أهْلٍ أوْ مالٍ أوْ قَلِيلٍ أوْ كَثيرٍ وَبارِكْ لَهُمْ فِيّ».
و بسيار بگويد: «أللّهُمّ أعْتِقْنِي مِنَ النّارِ».
-
- فصل سوم: وقوف به مشعرالحرام
- فصل چهارم: واجبات منى
- فصل پنجم: واجبات بعد از اعمال منى
- فصل ششم: بيتوته به منى
- فصل هفتم: رمى جمرات سه گانه
-
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
- جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
- به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
- جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
- از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
- مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.
ج ـ چنانچه مورد اطمينان يا تصديق اهل محل باشد معتبر است.
[972] س ـ كراهت صُعود به جبل الرحمه، آيا قبل از نيت وقوف به عرفات است يا بعد از آن؟
ج ـ در وقت وقوف كراهت دارد كه از جبل بالا رود.
[973] س ـ شخصی وقوف اختياری عرفات را درك كرده و قبل از رفتن به مَشْعَر، مُغْمی عليه شده است، بفرماييد اگر به همين حال تا آخر اعمال باقی باشد وظيفه اش چيست و اگر بعد از اغما او را به ايران آورده باشند چه حكمی دارد و نيز اگر بعد از ايام تشريق در ماه ذی حجه به هوش بيايد، در مكّه باشد يا در ايران، چه بايد كرد؟
ج ـ با فرض اينكه عذر او فقط اغما است، پس از به هوش آمدن، اگر ممكن است اعمال حج را اتمام كند و در هر صورت سال بعد حج را اعاده كند و برای احراز خروج از احرام بعد از اتمام حج، عمره مفرده ای اتيان نمايد.
[974] س ـ زنی كه عادت ماهانه اش مثلاً شش روز بوده است، در حال عادت زنانه برای عمره تمتّع مُحرم می شود و در روز هشتم ذی حجه كه روز ششم عادت او است پاك می گردد و غسل می كند و اعمال عمره تمتّع را انجام می دهد و برای حج تمتّع مُحرم می شود، ولی ظهر روز نهم در عرفه لك می بيند و نمی داند كه آيا ادامه دارد تا پس از ده روز، تا استحاضه حساب شود و اعمال قبلی او صحيح باشد يا قبل از تمام شدن ده روز از اول عادت قطع می شود تا حكم حيض را داشته باشد، وظيفه او چيست؟ و در همين فرض اگر در مشعر لك ديد چه كند؟
ج ـ عمل به احتياط كند و راه احتياط، انجام اعمال بدون قصد تمتّع و اِفراد بلكه به قصد مافی الذمه، با قربانی در منی و اتيان عمره مفرده بعد از آن است، و چنانچه قصد تمتّع كرده و بعد از انجام بعض اعمال حج كشف خلاف شده، اكتفا به اين حج نكند.407
[975] س ـ در فرض مسأله فوق، اگر در عرفات يا مشعر لك ديد و همان وقت يقين پيدا كرد كه خون حيض است و قبلاً پاك نبوده، بايد چه كند با توجه به اينكه وقت وقوفين اختياری و يا اضطراری آن باقی است ولی وقت برگشتن به مكّه و انجام اعمال عمره تمتّع را ندارد؟
ج ـ مورد عدول به اِفراد است.
[976] س ـ وقوف اضطراری عرفه آيا از اول شب تا طلوع فجر است، يا طلوع آفتاب؟
ج ـ وقوف اضطراری عرفه در شب عيد است و شب تا طلوع فجر است.
407. عمل به احتياط کند و راه احتياط، انجام اعمال به قصد وظيفه فعليه بدون قصد خصوص تمتّع و اِفراد است و قربانی نيز انجام دهد پس اگر خون از ده روز تجاوز کرد اعمالش صحيح بوده و اگر تجاوز نکرد، حجّش تبديل به اِفراد شده و واجب است عمره مفرده نيز ـ اگر حج واجب بوده است ـ به جا آورد (مستفاد از مناسک حج، م21)