8. احکام نماز مسافر

1. مسافری که می داند نماز در سفر با وجود شرایطی قصر است، همچنین می داند سفرش واجد آن شرایط است، در صورتی که نماز را تمام بخواند، نمازش باطل است و چه در وقت باشد و چه خارج از وقت باید آن را دوباره به صورت قصر بخواند.

2. اگر فراموش کند که مسافر باید نمازش را قصر بخواند یا فراموش کند که در سفر است و نمازش را تمام بخواند، چنانچه داخل وقت یادش بیاید، باید نماز را اعاده کند و اگر اعاده نکند، قضای آن واجب است، ولی اگر بعد از وقت متوجه شود، نمازش قضا ندارد.

3. مسافری که نمی داند نماز در سفر قصر است و بر خلاف وظیفه اش نماز را تمام می خواند در صورتی که جاهل قاصر باشد ^[1] پس از فهمیدن حکم، لازم نیست نماز را اعاده یا قضا کند، و اگر جاهل مقصر باشد ^[2] ، به خاطر کوتاهی در یادگیری گناه کرده و پس از فهمیدن حکم، باید نمازش را در وقت اعاده و در خارج وقت قضاء کند.

4. اگر حکم نماز در سفر را می داند، ولی به دلیل جهل به خصوصیات حکم، نماز را تمام بخواند، در این صورت احتیاط واجب آن است که اگر در وقت متوجه شود، آن را اعاده و اگر بعد از وقت متوجه شود، آن را قضا کند؛ مانند اینکه می‌داند در سفر نماز قصر است، اما نمی‌داند بعد از قصد اقامت ده روز و قبل از خواندن یک نماز چهار رکعتی اگر از قصدش برگردد، نماز قصر است و نماز را تمام بخواند.

5. مسافری که وظیفه‌اش نماز تمام است، چنانچه برخلاف وظیفه نماز را قصر بخواند، نمازش باطل است و در این حکم تفاوتی میان علم، عمد، فراموشی و جهل به حکم یا موضوع نیست؛ مگر موردی که در مسألة بعد بیان می‌شود.

6.  مسافری که می خواهد ده روز در جایی بماند، اگر به خاطر جهل به حکم نماز را قصر بخواند، نمازش صحیح است، ولی اگر به خاطر جهل به موضوع یا فراموشی قصر بخواند، نمازش باطل است و باید نمازش را دوباره بخواند.

تمرین

1. نماز سربازانی که می‌دانند بیش از ده روز در مکانی می‌مانند ولی اختیاری ندارند چه حکمی دارد؟

2. اگر فردی برای زیارت حرم امام رضا (علیه الصلاه و السلام) مسافرت نماید و با آن که می‌داند کمتر از ده روز در آنجا خواهد ماند، ولی برای این که نمازش تمام باشد قصد اقامت ده روز می‌کند، این کار او چه حکمی دارد؟

3. آیا هنگام قصد اقامت، جایز است نیت خروج از محل اقامت به محل دیگری را که کمتر از چهار فرسخ با آن فاصله دارد کرد؟

4. اقامه با چند چیز محقق می‌شود؟ توضیح دهید.

5. کسی که به جایی مسافرت کرده و نمی‌داند چه مقداری در آنجا خواهد ماند ده روز یا کمتر، چگونه باید نمار بخواند؟

6. چه تفاوتی میان بلاد کبیره و معمولی در احکام مسافر وجود دارد؟