2. نوافل یومیه

1. با هر یک از نمازهای پنجگانه‌ی شبانه‌روزی یک نماز مستحبی هست که آن را نافله‌ی آن نماز گویند. خواندن این نافله‌ها بسیار مهم است و ثواب و اجر زیاد برای آن ذکر شده است. علاوه بر اینها مستحب است در نیمه دوم شب، نافله‌ی شب بخواند. این نماز هم دارای خواص معنوی بسیار است و شایسته است بر آن مواظبت شود.          

2. نافله‌های شبانه‌روز عبارتند از:

• 1. نافله‌ ظهر: هشت رکعت قبل از نماز ظهر.
• 2. نافله‌ عصر: هشت رکعت قبل از نماز عصر.
• 3. نافله‌ مغرب: چهار رکعت بعد از نماز مغرب.
•  4. نافله‌ عشا: دو رکعت بعد از نماز عشا که نشسته خوانده می‌شود.
• 5. نافله صبح: دو رکعت قبل از نماز صبح.
• 6. نافله‌ شب: یازده‌رکعت از نصف شب تا اذان صبح؛ (بهتر است در ثلث آخر شب خوانده شود و هر چه به فجر نزدیک­تر باشد‌، فضیلت آن بیشتر است.)                      

توجه

• -نافلۀ ظهر و عصر در روز جمعه بیست رکعت است؛ یعنی چهار رکعت به نافلۀ ظهر و عصر اضافه می‌شود و بهتر است تمام بیست رکعت پیش از زوال خورشید به­ جا آورده شود، ولی اگر بعد از زوال تا غروب هم انجام شود، اشکال ندارد.

-چون دو رکعت نافله‌ی عشا، یک رکعت حساب می‌شود، مجموع نافله‌های شبانه‌روزی سی و چهار رکعت (دو برابر تعداد رکعتهای نمازهای واجب) خواهد بود.                                                                                                    

3. اگر نافلۀ ظهر و عصر در وقت نافله،^[1] ولی پس از ادای نماز ظهر و عصر خوانده شود، بنابر احتیاط واجب باید بدون قصد ادا و قضا (قصد مافی الذمه) خوانده شود.

4. نماز شب یازده رکعت است. هشت رکعت آن که به صورت دو رکعتی دو رکعتی خوانده می‌شود نماز شب نام دارد، و دو رکعت آن نماز شفع است که مانند نماز صبح خوانده می‌شود، و یک رکعت هم نماز وتر نام دارد که در قنوت آن استغفار و دعا برای مؤمنین و طلب حاجات از خداوند منان به ترتیبی که در کتاب‌های ادعیه ذکر شده، مستحب است.                                                 

5. در نمازهای نافله، خواندن سوره واجب نیست، بلکه کافی است در هر رکعت سورۀ حمد قرائت شود؛ هرچند مستحب است سوره نیز قرائت شود.

توجه

-نافله‌ها را باید دو رکعت دو رکعت خواند، مگر نماز وتر را که یک رکعت است، بنابراین خواندن نماز شب به صورت دو نماز چهار رکعتی و یک دو رکعتی و یک نماز وتر صحیح نیست.

-نافله ها را می­توان نشسته خواند، هر چند به صورت ایستاده خواندن، بهتر است و درصورتی­که نشسته خوانده شود، مستحب است هر دو رکعت، یک رکعت حساب شود به استثناء نماز وُتَیره (نافلۀ عشا) که احتیاطاً به صورت نشسته خوانده شود نه به صورت ایستاده.

• خواندن نافله­ های ظهر و عصر در سفری که نماز در آن قصر است (هر چند با قصد رجاء) جایز نیست.
• انجام نافلة عشا (وتیره) در سفر با قصد رجاء و به امید ثواب اشکال ندارد.

-هر یک از نافله‌های شبانه‌روزی، دارای وقت معینی است که در رساله‌های مفصل ذکر شده است.

تمرین

1. نمازهای واجب کدامند؟

2. نافله‌های شبانه‌روزی چند رکعت است؟ توضیح دهید.

3. نافله‌ی ظهر و عصر، پس از ادای نماز ظهر و عصر و در وقت نافله به چه قصدی باید خوانده شود؟

4. نماز شب چگونه خوانده می‌شود؟

5. آیا هنگام خواندن نماز شب، واجب است که کسی متوجه نماز شب خواندن ما نشود؟ آیا واجب است که آن را در تاریکی بخوانیم؟

6. کدام نوافل در سفر ساقط است؟