دریافت:
مناسک حج (مقام معظم رهبری)
- مقدمه
- بخش نخست: حَجَّةالاسلام و حج نيابى
- بخش دوم: اعمال عمره
- بخش سوم: اعمال حج
- فصل اول: احرامفصل اول: احرام
مسأله 374 ـ نخستین واجب از واجبات حج، احرام است. احرام حج، از نظر کیفیت، شرایط، مُحرّمات، احکام و کفارات، مثل احرام عمره است، تنها نیت آن متفاوت است و باید به نیت انجام اعمال حج مُحرم شود. تمام اموری که در احرام عمره ذکر شد، در احرام حج نیز معتبر است. احرام با نیت آغاز میشود و زمانی که شخص نیت کند و لبیک بگوید، مُحرم است. البته احرام حج ویژگیهایی دارد که در مسائل آتی به بیان آنها خواهیم پرداخت:
مسأله 375 ـ میقات احرام حج تمتع، مکّهی مکرّمه است، و بهتر است برای حج تمتع از مسجدالحرام مُحرم شود. محرم شدن در همه جای مکه، حتی بافت جدید شهر، صحیح است، اما احوط آن است که در مناطق قدیمی آن مُحرم شود، و اگر شک کند که محلی جزء شهر است یا نه، مُحرم شدن در آن محل صحیح نیست.
مسأله 376 ـ لازم است زمانی مُحرم شود، که بتواند وقوف اختیاری در عرفات را درک کند. بهترین زمان احرام بستن، هنگام زوال (ظهر) روز ترویه (هشتم ذیحجه) است و مُحرم شدن پیش از آن نیز جایز است، به خصوص برای سالمندان و بیمارانی که از ازدحام و شلوغی هراسانند، چنان که پیشتر گفته شد(1) کسانی که میخواهند پس از انجام عمره بنا به ضرورت از مکه خارج شوند نیز میتوانند پیش از زمان یاد شده مُحرم شوند.
مسأله 377 ـ اگر احرام بستن را فراموش کند و به مِنا و عرفات برود، واجب است که به مکه باز گردد و در آنجا مُحرم شود، و اگر به سبب تنگی وقت یا عذر دیگر، این کار ممکن نباشد، میتواند در همان محلی که یادش آمده مُحرم شود و حج او صحیح است. حکم کسی که مسأله را نمیداند نیز چنین است.
مسأله 378 ـ کسی که احرام بستن را فراموش کند و اعمال حج را به پایان ببرد، حج او صحیح است، کسی که حکم مسأله را نمیداند نیز چنین است، و احتیاط مستحب آن است که در صورت ندانستن مسأله یا فراموش کردن آن، در سال بعد حج را اعاده کند.
مسأله 379 ـ اگر کسی آگاهانه و عمداً احرام را ترک کند، چندان که وقوف در عرفات و مشعر را از دست بدهد، حجش باطل است.
مسأله 380 ـ کسانی که پیش از وقوف در عرفات و مشعر، مجاز به انجام اعمال مکه میباشند، باید آن اعمال را در حال احرام بهجا آورند، و اگر بدون احرام انجام دهند باید آن را با احرام اعاده کنند.1. مسأله 121. - فصل دوم: وقوف در عرفاتفصل دوم: وقوف در عرفاتمسأله 381 ـ دومین واجب از واجبات حج، وقوف در عرفات است. عرفات محل مشهوری نزدیک مکه است و محدودهی آن از درهی عُرنه و ثویّه و نمره تا ذی مجاز؛ و از دو «مأزم»(1) تا آخرین حد موقف است و این محدودهها خارج از عرفات قرار دارند.
مسأله 382 ـ وقوف در عرفات از عبادات است و باید با نیت همراه باشد که شرایط آن در نیت احرام بیان شد.
مسأله 383 ـ منظور از وقوف، حضور در عرفات است، خواه سواره باشد یا پیاده، خوابیده یا ایستاده.
مسأله 384 ـ احوط آن است که از لحظهی زوال روز نهم تا غروب شرعی (وقت نماز مغرب) همان روز در عرفات حضور داشته باشد، هرچند بعید نیست که به تأخیر انداختن آغاز وقوف از لحظهی زوال به اندازهی ادای نماز ظهر و عصر (به صورت جمع) به همراه مقدمات آن، جایز باشد.
مسأله 385 ـ وقوف مذکور از ظهر روز عرفه تا وقت نماز مغرب واجب است، اما بخشی از آن که رکن حج به شمار میآید، به اندازهای است که تعبیر وقوف بر آن صدق کند، هرچند یک یا دو دقیقه باشد. بنا بر این اگر عمداً و با اختیار خود، مصداق وقوف را بهجا نیاورد، حج او باطل است.
مسأله 386 ـ خارج شدن از عرفات پیش از غروب شرعی، حرام است و اگر عمداً پیش از غروب خارج شود، یا از محدودهی آن بیرون رود و باز نگردد، معصیت کرده و باید یک شتر کفاره بدهد، اما حج او صحیح است، و اگر از دادن قربانی ناتوان باشد، هجده روز روزه بگیرد. بنا بر احتیاط باید قربانی را در روز عید قربان در مِنی ذبح کند، هرچند عدم وجوب ذبح کفاره در خصوص منی بعید نیست. و اگر پیش از غروب به عرفات باز گردد، کفارهای بر او واجب نمیشود.
مسأله 387 ـ اگر بر اثر فراموشی یا ناآگاهی از مسأله، پیش از غروب از عرفات بیرون رود، در صورتی که قبل از پایان وقت وقوف به یاد آورد، واجب است باز گردد و اگر باز نگردد، معصیت کرده، اما کفارهای بر عهدهاش نیست؛ و اگر پس از پایان وقت متوجه شود، چیزی بر او واجب نیست.1. تنگهای بین عرفات و مشعرالحرام که از حدود عرفات است، اما جزء آن نیست.
- فصل سوم: وقوف در مشعرالحرام (مزدلفه)فصل سوم: وقوف در مشعرالحرام (مزدلفه)
مسأله 388 ـ سومين واجب از واجبات حج، وقوف در مشعرالحرام است و منظور آن است كه از عرفات به سوي مشعرالحرام كوچ کند و در آنجا ـ که محل مشهور و شناخته شدهاي است ـ حضور يابد.
مسأله 389 ـ وقوف در مشعرالحرام از عبادات است و بايد با نيت همراه باشد، با شرايطي كه در نيت احرام بيان شد.
مسأله 390 ـ زمان وقوف واجب از طلوع فجر تا طلوع آفتاب روز عيد قربان است، و بنا بر احتياط بايد هنگام ورود به مشعر پس از كوچ كردن از عرفات، براي وقوف نيت كند.
مسأله 391 ـ ماندن در مشعر از سپيده دم تا طلوع آفتاب، واجب است، اما آنچه ركن به شمار ميآيد، تحقق مصداق وقوف است، هرچند يك يا دو دقيقه باشد؛ و اگر فقط به همين اندازه توقف كند و بقيهي مدت را عمداً توقف ننمايد، حج او صحيح است، اما مرتكب حرام شده، ولی اگر ـ از روي اختيار ـ به اندازهي مصداق وقوف نيز توقف نكند، حجش باطل است.
مسأله 392 ـ زنان، ناتوانان، كودكان و سالمنداني كه عذري همچون ترس از ازدحام يا بيماري دارند؛ و نيز كساني كه آنان را مراقبت و همراهي ميكنند، مانند پرستار و خدمتكار، ميتوانند در شب عيد قربان و پس از اندكي وقوف در مشعر، به مِني كوچ كنند.
تذكر: در خصوص ترك يكي از دو موقف (مشعر و عرفات) يا هر دوي آنها از روي اختيار يا اضطرار، عمداً يا سهواً يا از روي فراموشي و...، حالات متعددي از نظر صحت و فساد حج وجود دارد، كه بيان تفصيل آن را به كتب ديگر موكول ميكنيم. - فصل چهارم: رمى جَمَرهفصل چهارم: رمی جَمَرهمسأله 393 ـ چهارمين واجب از واجبات حج و نخستين عمل از اعمال مِني، رمي است. در روز دهم ذيحجه، بايد جَمَرهي عقبه (كبري) رمي شود.
مسأله 394 ـ در انجام رمي، شرايطي وجود دارد كه عبارتند از:
1. نيت؛ به گونهاي كه در نيت احرام بيان شد.
2. رمي با سنگريزههايي انجام شود كه به آنها «ريگ» اطلاق ميشود و كوچكتر از ريگ (شن) يا بزرگتر از آن (سنگ) نبايد باشد.
3. زمان رمي براي كسي كه بتواند، از طلوع خورشيد تا غروب آن است.
4. ريگها به جَمَره برخورد كند، بنا بر اين اگر برخورد نكند يا گمان كند كه اصابت كرده، كافي نيست و بايد ريگ ديگري را به جاي آن بزند، و رسيدن ريگها به دايرهي پيرامون جَمَره، بدون برخورد با آن، كافي نيست.
5. هفت ريگ پرتاب كند.
6. پرتاب ريگها به دنبال هم باشد، پس اگر همه را يكباره پرتاب كند، فقط يك بار محسوب ميشود، خواه همهي آنها به جَمَره برخورد كند يا بعض آنها برخورد نكند.
مسأله 395 ـ با توجه به اينكه اخيراً بر عرض جَمَره از سوي مكه و مشعر اضافه نمودند (كه ظاهراً جاي جَمَره قديمي در وسط آن قرار دارد) اگر بتواند جاي جَمَره قديمي را بشناسد و آنرا رمي كند، بايد همانجا را رمي كند، و اگر شناختن جاي جَمَره قديمي يا رمي آن براي او مشقت داشته باشد، هرجاي جَمَره فعلي را رمي كند كافی است.
مسأله 396 ـ بنا بر ظاهر، انجام رمي از طبقهي بالا (پل جمرات) جايز است، هرچند احوط آن است كه از محل پيشين رمي كند.
مسأله 397 ـ ريگهايي كه براي رمي انتخاب ميشود، بايد داراي اين ويژگيها باشد:
1. از محدودهي حرم باشد، پس اگر از بيرون حرم برداشته شده باشد، كفايت نميكند.
2. بِكر باشد، يعني پيشتر، حتي در سالهاي گذشته، كسي با آن رمي صحيح انجام نداده باشد.
3. مباح باشد، بنابر اين رمي با ريگ غصبي يا ريگي كه شخص ديگر جمع كرده، بدون اجازهي او صحيح نيست؛ اما در رمي، پاك بودن ريگها شرط نيست.
مسأله 398 ـ زنان و ناتوانان ـ كه اجازه دارند شب عيد از مشعر به مِني بروند ـ در صورت ناتواني از انجام رمي جَمَرهي عقبه در روز عيد، ميتوانند رمي را در شب انجام دهند، بلكه به طور كلي همهي زنان ميتوانند در شب رمي كنند به شرط آنكه رمي براي حج خودشان ولو حج نيابتي باشد، ولي اگر زن بخواهد به نيابت از ديگري رمي كند، رمي او در شب بنا بر احتياط واجب صحيح نيست هرچند عاجز از رمي در روز باشد، اما همراهان آنان اگر خود معذور باشند، ميتوانند شبانه رمي جَمَرهي عقبه را انجام دهند و در غير اين صورت، لازم است در روز رمي كنند.
مسأله 399 ـ غير از زنان که رمي شب عيد وظيفهي اختياري آنان است، كساني كه از انجام رمي در روز عيد معذورند، ميتوانند در شب عيد يا شب پس از آن رمي كنند، همچنين كساني كه از انجام رمي در روز يازدهم يا دوازدهم ذيحجه معذورند، ميتوانند شب قبل يا شب بعد از آن رمي كنند. - فصل پنجم: قربانيفصل پنجم: قرباني
مسأله 400 ـ پنجمين واجب از واجبات حج و دومين عمل از اعمال مِني، قرباني است.مسأله 401 ـ كسي كه حج تمتع بهجا ميآورد، بايد يكي از چهارپايان سهگانه، يعني شتر يا گاو يا گوسفند يا بز را قرباني كند، تفاوتي ندارد كه قرباني نر باشد يا ماده و بهتر آن است كه شتر باشد، اما غير از چهارپايان مذكور، قرباني كردن ساير حيوانات كفايت نميكند.
مسأله 402 ـ قرباني كردن از عبادات است و بايد با نيت همراه باشد، با شرايطي كه در مورد نيت احرام بيان شد.
مسأله 403 ـ قرباني بايد شرايط و مشخصاتي داشته باشد كه عبارتند از:
1. سن آن بنا بر احتياط واجب، در مورد شتر، ورود به شش سالگي و در مورد گاو و بز، ورود به سه سالگي و در مورد گوسفند، ورود به دو سالگي است؛ و حدود سني كه ذكر شد، بيانگر حداقل سن قرباني است، اما در مورد سنين بالاتر، محدوديتي وجود ندارد و اگر سن قرباني بيش از آن باشد، كفايت ميكند به شرط آنكه زياد پير نباشد.
2. قرباني سالم و صحيح باشد.
3. لاغر نباشد.
4. اعضا و اندامهاي آن، كامل باشد، بنا بر اين قرباني كردن حيوان ناقص، مانند حيواني كه اخته شده يا بيضهاش كشيده شده باشد، كافي نيست، اما اگر بيضههايش كوفته شده و اخته نشده باشد، قرباني كردن آن كفايت ميكند، و نيز قرباني كردن حيوان دمبريده، كور، شَل، گوشبريده و حيواني كه قسمت داخلي شاخ آن شكسته باشد، يا از ابتدا با يكي از اين عيوب به دنيا آمده باشد، كافي نيست. بنا بر اين قرباني كردن حيواني كه فاقد يكي از اندامهايي باشد كه در ديگر هم نوعان آن وجود دارد، به گونهاي كه فقدان آن عضو يك نقص به شمار آيد، كافي نيست. اما اگر بخش بيروني شاخ آن (كه مانند غلاف و پوشش بخش داخلي است) شكسته باشد، يا گوش آن شكافته يا سوراخ شده باشد، مانعي ندارد.
مسأله 404 ـ اگر حيواني را به گمان اين كه سالم است ذبح كند و سپس معلوم شود كه بيمار و يا ناقص بوده است، در صورت داشتن توان مالي واجب است كه قرباني ديگري ذبح نمايد.
مسأله 405 ـ بنا بر احتياط واجب، ذبح قرباني بايد پس از رمي جَمَرهي عقبه صورت گيرد.
مسأله 406 ـ بنا بر احتياط، نبايد ذبح قرباني را به اختيار خود تا بعد از روز عيد به تأخير اندازد، و اگر عمداً يا سهواً يا از روي ناآگاهي، يا بر اثر عذر يا سبب ديگر، ذبح را به تأخير اندازد، بنا بر احتياط واجب، در صورت امكان بايد در ايام تشريق؛ و در غير اين صورت در روزهاي ديگر ماه ذيحجه ذبح كند، و بنا بر ظاهر، تفاوتي ندارد كه ذبح را در روز انجام دهد يا در شب.
مسأله 407 ـ محل انجام ذبح، مني است و در صورتي كه از ذبح در مِني ممانعت شود، انجام آن در محل تعيين شده در حال حاضر، بلا مانع است.
مسأله 408 ـ بنا بر احتياط واجب، نائب در ذبح بايد شيعهي اثني عشري باشد، اما اگر نيت را خودش انجام دهد و فقط براي اجراي آن نايب بگيرد، در اين صورت بعيد نيست كه شيعه بودن ذبح كننده شرط نباشد.
مسأله 409 ـ قرباني كردن بايد به وسيلهي خود شخص يا با وكالت از سوي او انجام شود، اما اگر شخص ديگري بدون وكالت گرفتن از او برايش ذبح انجام دهد، صحت آن محل اشكال است و بنا بر احتياط، نميتوان به آن اكتفا كرد.
مسأله 410 ـ ابزاري كه ذبح با آن انجام ميشود، بايد از آهن باشد، و استيل (كه فولاد مخلوط با ماده ضد زنگ است) در حكم آهن است، اما اگر در مورد آهني بودن ابزار ذبح ترديد دارد، تا زماني كه آهني بودن آن محرز نشده، ذبح كردن با آن كفايت نميكند. - فصل ششم: تقصير يا حلقفصل ششم: تقصير يا حلقمسأله 411 ـ ششمين واجب از واجبات حج و سومين عمل از اعمال مِني، تقصير (كوتاهكردن مو يا ناخن) يا حلق (تراشيدن سر) است.
مسأله 412 ـ واجب است پس از قرباني، سر خود را بتراشد، يا مو يا ناخن خود را كوتاه كند. زنان حتماً بايد تقصير كنند و براي آنان حلق كفايت نميكند، و احوط آن است كه در تقصير، اندكي از مو و ناخن خود (هر دو) را كوتاه كنند، اما مردان ميتوانند يكي از دو عمل حلق يا تقصير را انتخاب كنند و تراشيدن سر براي آنان ضرورت ندارد، اما اگر براي نخستين بار حج بهجا ميآورند، احتياط واجب آن است كه حلق كنند.
مسأله 413 ـ حلق و تقصير از جمله عبادات هستند و انجام آنها بايد با قصد قربت و نيت خالصانه و به دور از ريا باشد و اگر بدون چنين نيتي حلق يا تقصير كند كافی نيست و چيزهايي كه حلال شدنشان منوط به حلق يا تقصير است، بر او حلال نميشود.
مسأله 414 ـ اگر در حلق يا تقصير از كسي كمك بگيرد، واجب است كه نيت را خودش انجام دهد.
مسأله 415 ـ بنا بر احتياط واجب، بايد حلق يا تقصير واجب را در روز عيد قربان انجام دهد، و اگر چنين نكند، واجب است در شب يازدهم يا پس از آن، آن را انجام دهد و همان كفايت ميكند.
مسأله 416 ـ كسي كه ذبح قرباني را بنا بر هر دليلي از روز عيد به تأخير انداخته، لازم نيست حلق يا تقصير را هم به تأخير اندازد، بلكه بنا بر احتياط واجب انجام حلق يا تقصير در روز عيد واجب است، اما صحت انجام طواف حج و ديگر اعمال پنج گانهي مكه در چنين حالتي (تأخير در انجام قرباني) محل اشكال است و بايد براي انجام آن اعمال تا ذبح قرباني منتظر بماند.
مسأله 417 ـ حلق يا تقصير بايد در مِني انجام شود و انجام آن از روي اختيار در محلي غير از مِني جايز نيست.
مسأله 418 ـ اگر عمداً يا بر اثر فراموشي يا عدم آگاهي از مسأله، در خارج از مِني حلق يا تقصير نمايد، يا بدون حلق يا تقصير از مِني خارج شود و سپس ساير اعمال را انجام دهد، واجب است براي حلق يا تقصير به مِني باز گردد و بقيه اعمال را نيز اعاده نمايد.
مسأله 419 ـ واجب است در روز عيد قربان، ابتدا جَمَرهي عقبه را رمي كند، سپس ـ در صورتي كه ذبح قرباني در روز عيد برايش ميسر است ـ قرباني نمايد و پس از آن، حلق يا تقصير كند؛ و اگر عمداً ترتيب اعمال مذكور را رعايت نكند، معصيت كرده؛ اما بنا بر ظاهر، تكرار اعمال به ترتيب فوق بر او واجب نيست، هرچند تكرار آنها در صورت امكان، موافق احتياط است. حكم كسي كه بر اثر ناآگاهي يا فراموشي ترتيب مذكور را رعايت نكرده نيز چنين است.
مسأله 420 ـ اگر نتواند در روز عيد در مِني قرباني كند، ليكن قرباني كردن در روز عيد در قربانگاهي كه در حال حاضر در خارج از مِني براي قرباني در نظر گرفته شده، برايش ميسر باشد، بنا بر احتياط، واجب است ابتدا قرباني كند، سپس حلق يا تقصير نمايد؛ و اگر اين كار هم برايش ممكن نباشد، بنا بر احتياط واجب بايد در روز عيد حلق يا تقصير كند كه با انجام آن از احرام خارج ميشود، اما بايد اعمال پنجگانهي مكه را تا پس از ذبح قرباني به تأخير اندازد والا صحت آن اعمال محل اشکال است.
مسأله 421 ـ پس از حلق يا تقصير، تمام چيزهايي كه با احرام حج بر شخص مُحرم حرام شده ـ بهجز زن و بوي خوش ـ بر او حلال ميگردد. - فصل هفتم: اعمال مكهى مكرمهفصل هفتم: اعمال مكهی مكرمهمسأله 422 ـ اعمال واجب در مكهی معظّمه كه بعد از اعمال روز عيد قربان در منی انجام میشود پنج عمل است كه عبارتند از: طواف حج (كه نام ديگر آن طواف زيارت است) و نماز آن، سعي بين صفا و مروه، طواف نساء و نماز آن.
مسأله 423 ـ جايز، بلكه مستحب است پس از انجام اعمال روز عيد قربان، در همان روز از مِني به مكه باز گردد و بقيهي مناسك حج، شامل دو طواف و دو نماز آنها و سعي را انجام دهد، و به تأخير انداختن آن تا آخرين روز از ايام تشريق، بلكه تا پايان ماه ذيحجه نيز جايز است.
مسأله 424 ـ نحوهي انجام طواف و نماز آن و سعي بين صفا و مروه، مانند طواف و نما ز و سعي عمره است و تنها در نيت تفاوت وجود دارد و در اينجا بايد براي حج نيت كند.
مسأله 425 ـ بهجا آوردن اعمال فوق، پيش از وقوف در عرفات و مشعر و اعمال مِني در حال اختيار جايز نيست، اما اين كار براي سه گروه جايز است:
نخست: زناني كه ميترسند با ابتلا به حيض يا نفاس پس از بازگشت به مكه از انجام طواف و نماز آن باز بمانند و نتوانند تا پاك شدن منتظر بمانند.
دوم: مردان و زناني كه از طواف و نماز آن پس از بازگشت به مكه به سبب زيادي ازدحام ناتوان باشند، و يا اصولاً ناتوان از بازگشت به مكه باشند.
سوم: بيماراني كه پس از بازگشت به مكه، بر اثر ازدحام يا ترس از آن، از انجام طواف ناتوان باشند.
مسأله 426 ـ اگر گروههاي مذكور، طوافها و نمازهاي طواف و سعي را پيشاپيش انجام دهند و سپس عذرشان برطرف شود، اعادهي اعمال بر آنان واجب نيست، هرچند احوط آن است كه اعاده كنند.
مسأله 427 ـ كسي كه بهخاطر عذر، اعمال مكه را پيشاپيش انجام دهد (مانند گروههاي مذكور)، زن و بوي خوش بر او حلال نميشود، بلكه همهي مُحرّمات بر چنين اشخاصي پس از حلق يا تقصير حلال ميگردد.
مسأله 428 ـ طواف نساء و نماز آن، واجب است، اما ركن حج نيست، بنا بر اين اگر آن دو را عمداً ترك كند، حجش باطل نميشود، اما زن بر او حلال نخواهد بود.
مسأله 429 ـ طواف نساء به مردان اختصاص ندارد، بلكه بر زنان نيز واجب است، پس اگر مردي طواف نساء را انجام ندهد، زن بر او حلال نميشود و اگر زني آن را انجام ندهد، مرد بر او حلال نخواهد بود.
مسأله 430 ـ انجام سعي پيش از طواف حج و نماز آن، از روي اختيار جايز نيست؛ همچنين بهجا آوردن طواف نساء پيش از طواف حج و نماز آن و سعي، از روي اختيار جايز نميباشد و اگر ترتيب مذكور را رعايت نكند، بايد اعمال را اعاده نمايد.
مسأله 431 ـ اگر سهواً يا عمداً طواف نساء را انجام ندهد و به وطن خود مراجعت كند در صورتي كه بدون مشقت بتواند به مكه باز گردد، واجب است چنين كند، و در غير اين صورت، بايد نايب بگيرد و پيش از انجام طواف توسط خود شخص يا نايب او، زن بر او حلال نميشود.
مسأله 432 ـ پس از مُحرم شدن به احرام حج، آنچه در مُحرّمات احرام عمره ذكر گرديد، بر شخص حرام ميشود، و حلال شدن آنها به تدريج و در سه مرحله انجام ميگيرد:
نخست: پس از حلق يا تقصير؛ همه چيز ـ جز زن و بوي خوش ـ بر او حلال ميشود، حتي شكار كردن، هرچند شكار كردن در محدودهي حرم همواره حرام است.
دوم: پس از سعی؛ كه بوي خوش بر او حلال ميشود.
سوم: پس از طواف نساء و نماز آن؛ كه زن بر او حلال ميشود. - فصل هشتم: بيتوته در مِنىفصل هشتم: بیتوته در مِنیمسأله 433 ـ دوازدهمین واجب از واجبات حج و چهارمین عمل از اعمال مِنا، بیتوته است.
مسأله 434 ـ بیتوته در مِنا در شبهای یازدهم و دوازدهم ذیحجه واجب است، بنا بر این اگر در روز عید قربان برای بهجا آوردن دو طواف و نمازهای آنها و سعی، از مِنی به مکّهی مکرّمه رفته باشد، باید برای بیتوته به مِنا بازگردد.
مسأله 435 ـ بیتوته در مِنا در شبهای مذکور، بر گروههای زیر واجب نیست:
الف ـ بیماران و همراهان و مراقبان آنها، بلکه همهی کسانی که عذری دارند که از جهت آن بیتوته برای آنان دشوار است.
ب ـ کسانی که از گم شدن یا به سرقت رفتن مال و توشهی خود در مکه بیمناکاند.
ج ـ کسانی که این دو شب را تا طلوع فجر در مکه به عبادت بگذرانند و جز عبادت، کاری انجام ندهند، مگر برای ضرورتی مانند خوردن و آشامیدن به اندازهی احتیاج و یا قضای حاجت و تجدید وضو.
مسأله 436 ـ بیتوته در مِنا از عبادات است و باید با نیت همراه باشد، با شرایطی که پیشتر بیان شد.
مسأله 437 ـ بیتوته از غروب آفتاب تا نیمه شب کفایت میکند، و کسی که بدون عذر، نیمهی نخست شب یا بعض آن را بیتوته نکرده، باید در نیمهی دوم شب بیتوته کند، هرچند بعید نیست که بیتوته کردن در نیمهی دوم شب، در حال اختیار نیز جایز باشد.
مسأله 438 ـ کسی که بیتوته واجب در مِنا را ترک کرده، بی آن که شب را در مکه به عبادت گذرانده باشد، باید به ازای هر شب یک گوسفند کفاره بدهد، و بنا بر احتیاط، در این حکم میان معذور و غیر معذور و میان کسی که بر اثر ناآگاهی یا فراموشی چنین کرده، تفاوتی نیست.
مسأله 439 ـ کسی که روز دوازدهم مجاز به خروج از مِنا باشد، باید پس از زوال از مِنا خارج شود و خروج پیش از زوال بر او جایز نیست. - فصل نهم: رمى جمرات سه گانهفصل نهم: رمی جمرات سه گانهمسأله 440 ـ سيزدهمين واجب از واجبات حج و پنجمين عمل از اعمال مِني، رَمي جمرات است. نحوهي انجام و شرايط آن با رَمي جَمَرهي عقبه در روز عيد قربان تفاوتي ندارد.
مسأله 441 ـ در روز بعد از شبي كه در آن بيتوته واجب است، بايد جمرات سه گانه يعني اُولي، وُسطي و عقبه را رمي كند.
مسأله 442 ـ زمان انجام رمي از طلوع خورشيد تا غروب آن است، بنا بر اين در حال اختيار نميتواند در شب رمي كند، و چوپان و كساني كه عذري برای رمي در روز دارند، مثل بيم بر جان يا مال يا عرض خود، از اين اصل مستثني هستند. همچنين زنان و سالمندان و كودكاني هم كه از شدت ازدحام در روز، بيم دارند که رمي در روز برايشان مشقت داشته باشد، ميتوانند شبانه رمي كنند.
مسأله 443 ـ كسي كه از انجام رمي در روز معذور است، اما شب ميتواند رمي كند، جايز نيست نايب بگيرد، بلكه بايد خودش در شبِ پيش و يا شبِ بعد، رمي كند، اما كساني كه از انجام رمي حتي در شب معذورند (مانند بيماران)، ميتوانند نايب بگيرند، ليكن اگر هنگام نايب گرفتن، از برطرف شدن عذر خود مأيوس نبودند، احتياط واجب آن است كه در صورت برطرف شدن عذر در شب خودشان نيز رمي را تكرار كنند.
مسأله 444 ـ كسي كه از انجام رمي معذور است، اگر نايب بگيرد و نايب او رمي را انجام دهد و سپس پيش از گذشتن وقت رمي، عذرش برطرف شود، اگر در زمان گرفتن نايب نسبت به برطرف شدن عذرش اميد نداشته و نايب به جاي او رمي كرده، همان رمي كفايت ميكند و نيازي نيست كه خودش آن را تكرار كند، اما اگر نسبت به برطرف شدن عذر نااميد نبوده، هرچند گرفتن نايب در هنگام پديد آمدن عذر جايز بوده است، ولي بايد بنا بر احتياط واجب پس از برطرف شدن عذر، خودش رمي را تكرار كند.
مسأله 445 ـ رمي جمرات سه گانه واجب است، اما از اركان حج به شمار نميآيد.
مسأله 446 ـ بايد در انجام رمي، ترتيب را رعايت كند، بدين صورت كه ابتدا جَمَرهي اُولي، سپس وُسطي و پس از آن عقبه را رمي كند، و براي هر جَمَره، هفت ريگ با شرايط و كيفيتي كه بيان شد، پرتاب نمايد.
مسأله 447 ـ اگر رمي جمرات سهگانه را فراموش كند و از مِني بيرون رود، در صورتي كه در ايام تشريق به ياد آورد، واجب است در صورت امكان خودش به مِني باز گردد و رمي كند، و در غير اين صورت، نايب بگيرد؛ و اگر بعد از ايام تشريق به ياد آورد، يا عمداً رمي را تا پس از ايام تشريق به تأخير اندازد، بنا بر احتياط واجب بايد خود او يا نايبش به مِني باز گردد و رمي كند، و سپس در سال بعد آن را قضا كند يا نايب بگيرد، و اگر رمي جمرات سه گانه را فراموش كند و از مكه بيرون رود، بنا بر احتياط واجب بايد در سال بعد آن را قضا كند، يا براي اين كار نايب بگيرد.
مسأله 448 ـ رمي جمرات از هر طرف آن جايز است و رو به قبله بودن هنگام رمي جمرههاي اُولي و وُسطي، و نيز پشت به قبله بودن هنگام رمي جَمَرهي عقبه (كبري) شرط نيست.
-
- استفتائات حج و عمره
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
- جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
- به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
- جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
- از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
- مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.