İslam İnkılabı Rehberi Bürosu Resmi Sitesi

Humus Hükümleri

  •  Mukaddeme
  •  Humusun Farz Olduğu Şeyler
  •  Kazanç ve Kâr
  • Sermaye
  • Haramla Karışmış Mal
  • Maden
  • Define
  • Dalgıçlıkla Elde Edilen Cevherler
  • Humusun İstisnaları
  • Sigortanın Sigortalıya Ödediği Sigorta Miktarı
  • Ölen Kişinin Hayatta Kalanlarının Hakları​
  • Humusun Kullanıldığı Yerler ve Humus Hakkı Olan Kimseler
  • Farklı Meseleler
    Yazdır  ;  PDF
     
    Farklı Meseleler

     

    Humusa Tabi Malların Kullanılması
    Soru 289: Humusu verilmeyen bir mal miras kalmıştır. Mirasçıya bunun humusunu ödemesi farz mıdır?
    Cevap: Genel olarak ölen kişinin borcu olup da ödemediği humus, mirasın taksiminden önce ödenmesi gereken borçlardan biridir.

     

    Soru 290: Babamın hayattayken benim adıma tapuladığı arazi, onun ölümünden sonra bana miras kaldı. Babamın vasiyetinde mallarının humusunun verilmesi gerektiği kaydının olduğu göz önünde bulundurulduğunda babamın mallarının humusu bana farz mıdır?
    Cevap: Eğer babanız bu arazinin humusunun ödenmesi konusunda vasiyet etmişse öncelikle vasiyetnamenin yerine getirilmesi gerekir ve sonra arazi mirasçının mülkiyetine geçer. Eğer söz konusu arazi babanız hayattayken size verilmişse ve siz de o arazi humusa tabi iken devralmışsanız, hediye sayılması doğrudur, ama bunun humusu – ölünün diğer borçlarında olduğu gibi – geride kalan malın paylaşımından önce verilmelidir.

     

    Soru 291: Üzerinde humus olan bir şahıs ölmüştür. Mirasçılardan bazıları babalarının humusunu vermekten kaçınıyorlar ve mirasın paylaşılmasını istiyorlar. Bu durumda vazife nedir?
    Cevap: Ölen kişinin vasiyet etmesi veya mirasçıların humus borcu olduğuna emin olmaları halinde, mirasçılar, ödeme konusunda ciddi bir kararları olmadığı sürece, ölenin humus borcu ödeninceye kadar mirasa sahip olamazlar.

     

    Soru 292: Mirasçı ölünün üzerine humusu olduğunu ve mirasın paylaşımından önce bunun ödenmediğini bilirse mirasçının vazifesi nedir? Humusun ödenmesinden önce ölünün mallarını kullanmışsa veya bununla muamelede bulunmuşsa hükmü nedir?
    Cevap: Ölüden alınan miras payına nispetle ölünün humus borcunu ödemesi gerekir. Örneğin ölenin malının onda biri kendisine ulaşmışsa, ölenin humusunun onda birini vermesi gerekir ve geçmişteki kullanımlarının sakıncası yoktur ve yaptığı muamele de sahihtir.

     

    Humusu Terk Edenle Muaşeret
    Humus vermeyen kimseyle muaşeret edilmesi, onun yaptığı işinin teyit edilmesi anlamında olmaması durumunda sakıncasızdır. Elbette kötülükten sakındırma koşullarının dikkate alınmasıyla, hatta geçici olarak muaşeretin durdurulmasıyla sonuçlansa bile mezkûr kimse bu işten sakındırılmalıdır.
    Humus ehli olmayan kimsenin malından, hatta yararlanılan malın humusa tabi olduğuna yakîn edilse de, yararlanmanın sakıncası yoktur.
    Aile sorumlusu humusunu vermezse, her ne kadar günah işlemiş olsa da, aile fertlerinin mallardan yararlanmasının sakıncası yoktur.
    Soru 293: Ben babamın humusunu vermediğine eminim ve ona hatırlattığım zaman cevaben “Humusa müstahak olan biziz ve humusun bize verilmesi farzdır” diyor. Aile fertlerinin babamın aldığı eşya ve yiyecek maddelerinden yararlanmasının sakıncası var mıdır?
    Cevap: Genel olarak humusunu vermeyen kimsenin mallarını başkalarının kullanmasında bir sakınca yoktur.

     

    Soru 294: Namaz ve humus başta olmak üzere dini konulara uymayan Müslümanlarla arkadaşlık kurmanın hükmü nedir? Bu kimselerin evinde yemek yemenin sakıncası var mıdır? Sakıncasının olması durumunda defalarca bu işi yapan kimsenin hükmü nedir?
    Cevap: Humusunu vermeyen kimsenin mallarından istifade etmenin sakıncası yoktur, ama onlarla birliktelik, onların amelinin onaylanmasını veya iyiliğe emredip kötülükten sakındırma birlikteliğin terk edilmesini gerekli kılıyorsa mezkûr kimselerle birliktelikten kaçınılmalıdır.

     

    Humusu Terk Edenle Muamele Yapılması
    Humusunu vermeyen kimselerle alış veriş, muamele ve ortaklığın sakıncası yoktur, elbette koşulların varlığının dikkate alınmasıyla iyiliği emretme ve kötülükten sakındırma farzdır.
    Soru 295: Humusunu vermeyen ve humus yılı olmayan kimselerle muamele yapıyoruz, alış veriş yapıyoruz, onlarla görüşüp onlarla yemek yiyoruz. Bu meselenin hükmü nedir?
    Cevap: İyiliği emredip kötülükten sakındırmaktan başka göreviniz yoktur.

     

    Soru 296: Müşteri aldığı malın humusa tabi olduğunu ve satıcının da o malın humusunu vermediğini bilirse bu malın kullanılması caiz midir?
    Cevap: Caizdir.

     

    Soru 297: Ortaklarımın humus yılı hesaplaması olmazsa benim görevim nedir?
    Cevap: Humusun hesaplanıp ödenmesi her ortağın kendi sorumluluğundadır ve başkalarının bu doğrultuda sorumluluğu yoktur.

     

    Soru 298: Birkaç kişi birlikte ortak olsalar bunların her birisine bağımsız olarak humuslarını vermeleri farz mıdır? Veya humusun ortak sandıktan mı ödenmesi gerekir?
    Cevap: Özel mülkiyeti bulunan şirketlerde humusun hesaplanması ve ödenmesi ortakların her birinin sorumluluğundadır ve her ortak, şirketteki payına ve şirketin gelirine göre humus hesaplamak ve ödemekle yükümlüdür.

     

    Önceki Merciin Fetvasına Göre Humusa Tabi Olan Mallar
    Soru 299: Önceki taklit merciim zamanında hediye ve ödüller aldım ve onun fetvasına göre bunlar humusa tabi idi ve ben humusunu vermedim. Şimdi sizin mukallidiniz olarak bunların humusunu vermeli miyim?
    Cevap: Vermeniz farz değildir.

     

    Soru 300: Merhum İmam Humeyni’nin satış sonrası gereksinimin humusu konusundaki görüşü dikkate alındığında bunun hemen verilmesi gerekir ve yıllarca onun mukallidi olmama rağmen bu meseleye vakıf değildim ve buna amel etmedim. Şimdi yıllarca Ayetullah Hamanei’nin mukallidiyim ve humus yılım var ve humusumu tam olarak ödemeye gayret ediyorum. Dolayısıyla yıllarca İmam Humeyni’nin (r.a) mukallidi olduğumu ve bu meseleye amel etmediğimi dikkate alarak sizden beni sorumluluktan muaf bilmenizi rica ediyorum.
    Cevap: Bu konuda sorumluluğunuz yoktur.

     

    Soru 301: Humusu olmayan bir malın humusunu ödedim acaba onu şimdi humusunu vermekle mükellef olduğum malın humusu yerine sayabilir miyim:?
    Cevap: Bu konuda şer’i ofisten şer’i meseleleriniz hakkında görevinizi belirleyiniz.

     

    Soru 302: Bir kimsenin mali yılında fazla humus ödemesi durumunda sonraki yılda ödediği fazla miktarı humus olarak hesap edebilir mi?
    Cevap: Bu konuda şer’i ofisten şer’i meseleleriniz hakkında görevinizi belirleyiniz.

     

    Şer’i Ödemelerin Verilmesinden Sonra Tekrar Alınması
    Soru 303: Bir kimse taklit merciinin izni ile şer’i ödemesinin bir miktarını bir yere veya bir şahsa ödese her hangi bir sebepten dolayı tekrar alabilir mi?
    Cevap: Taklit merciinin izni olmaksızın geri alamaz.

     

    Soru 304: Ben yanlışlıkla bir miktar humus ödedim, hâlbuki sonra bana humus düşmediğini fark ettim. Bu miktarı isteyip tekrar alabilir miyim?
    Cevap: Taklit mercii veya onun vekiline müracaat ediniz.

     

    Allah’a Yakınlaşma Niyeti Olmaksızın Humus Verilmesi
    Soru 305: Humusunu ödeyeceği zaman Allah’a yakınlaşma kastı olmayan kimsenin verdiği bu humus onun sorumluluğunu ortadan kaldırır mı?
    Cevap: Allah’a yakınlaşma niyeti olmaksızın humusun verilmesi sorumluluğun ortadan kalkmasına sebep olur.

     

    Başkası Tarafından Humusun Ödenmesi
    Soru 306: Bir kimse başka birisinin adına humus ödeyebilir mi?
    Cevap: Sakıncası yoktur.

     

    Humusun Ödenmesinde Başkalarının Vekil Tutulması
    Soru 307: Bir kimse arazilerini çocukları arasında paylaştırmış ve onlara, arazilerinhumusunu ödemediğini, dolayısıyla herkesin aldığı arazinin humusunu vermesi gerektiğini söylemiştir ve çocuklarda bu koşulla toprakları almıştır. Çocuklar toprakların humusunu ödemezse mezkûr şahsın sorumluluğu ortadan kalkar mı?
    Cevap: Sorumluluğu ortadan kalkmaz.

     

    Soru 308: Benim borcum var ve alacaklı bana borcumu kendisinin humus borcu olarak taklit merciine ödememi söyledi. Benim şuanda ödeme gücüm yoktur. Gücüm nispetinde aşamalı olarak ödeyebilir miyim?
    Cevap: Humus borcu olan alacaklı kimse – gücü olması durumunda – ertelemeksizin ilk fırsatta humusunu ödemelidir ve bu durumda humusunun ödenmesini gücü olmayan birisinin sorumluluğuna bırakamaz ve bırakması halinde alacaklının sorumluluğundadır ve ödemediği sürece onun sorumluluğunda kalkmayacaktır.

     

    Banka Aracılığıyla Humusun Verilmesi
    Soru 309: Humus olarak bir miktar belirledim ve bu miktarın ofisinize intikali zordur. Bankadan alınan paranın o şehirdeki bankaya ödenen parayla aynı olmadığının dikkate alınmasıyla banka kanalıyla havale yapabilir miyim?
    Cevap: Sakıncası yoktur.

     

    Humusun Bağışlanması ve Anlaşma Yapılması
    Soru 310: Humusun bağışlanması hangi konularda caizdir?
    Cevap: Humus bağışlanamaz.

     

    Soru 311: Ben evlenmeye karar verdim ve kazanç sağlamak için sermayemin bir kısmını üniversiteye yatırdım. Bununla alakalı olarak humus konusunda anlaşma imkânı var mı?
    Cevap: Ödenmesi gereken kesin humus bağışlanamaz ve bu konuda anlaşma yapılamaz.

     

    Humusun Ödeneceği Yerden Humus Miktarı İçin Süre Alma
    Soru 312: Humus parasını hesapladığımız ve ödememin ertelenmesi için mühlet aldığımız her ofise daha sonra humusu aynı yere vermemiz gerektiği konu edilmişti. Humusumu şehirlerdeki sizin temsilciliklerinden her hangi birisine verebilir miyim?
    Cevap: Her hangi bir ofise veya her hangi bir temsilciliğe öderseniz yeterli olacaktır.

     

    Humusun Aracının Elinde Telef Olması
    Soru 313: Bir kimse taklit merciine vermesi için başka birisine bir miktar humus parası verse ve yolda verilen para kaybolsa veya çalınsa bunun kefili kimdir? Böyle koşullarda humus borcu olan kimsenin yükümlülüğü ortadan kalkar mı?
    Cevap: Aracılık yapan şahsın bir kusuru yoksa kefil değildir ve sizin de kendi tarafınızdan telafi etmenize gerek yoktur ve aracının taklit merciinin vekili olmaması durumunda humus, humus borcu olanın yükümlülüğünden düşmez ve ödemesi gerekir.

     

    Hacca Gitme Gücünün Kalkmasıyla Humusun Ödenmesi
    Soru 314: Temettü haccına gitme gücü olan ve hac kaydından önce de humus yılı gelen kimse humusunu verirse hac için kaydolma parası yeterli olmayacaktır. Mezkûr miktara humus düşer mi? Bu şahsın hacca gitme gücü ortadan kalkar mı?
    Cevap: Humusun, humus yılı başında ödenmesi farzdır ve önceki yıllarda hacca gitmemişse ve humus vermekle hacca gitme gücü olmazsa hacca gitmesi farz değildir.

     

700 /