نسبی بودن امور قبیحه

قبح امری نسبی است؛ یعنی در شرایط مختلف متفاوت است؛ مثلاً در عرف ما گفتن سگ، دشنام بزرگی است. امّا نسبت به کسانی‌‌که سگ را با خودشان به حمام می‌برند و می‌شویند و با آنان هم‌‌خواب و همسفره می‌‌شوند، ممکن است سبّ نباشد. (مکاسب محرمه، ج211، ص2)

حرمت سب و دشنام

و دشنام مؤمن، خواه شیعه و خواه غیر شیعه، حرام است. اما سبّ کافر در صورتی‌‌ که ظلم به او باشد، حرام است و اگر ظلم محسوب نشود، مکروه است. مگر در ‌‌جایی‌‌ که لازم باشد کفار را هجو کنند. (مکاسب محرمه، ج212، ص7 و ج213، ص3)

بدعت‌‌گزار^[1]؛ چه بدعت‌‌گزار در اصول باشد و چه در فروع:

الف) در صورتی‌‌که دشنام به این افراد، سبب منزوی شدن آنها شود، به‌‌گونه‌‌ای‌‌که نتوانند در ایمان مؤمنان اثر بگذارند، دشنام و سبّ آنها واجب است.

ب) اگر در جایی سبّ این افراد اثر عکس ‌گذارد، این سب حرام است؛ مانند اینکه به بدعت‌‌گزاری دشنام دهند و او در مقابل، منشِ مظلومانه به خود بگیرد و باعث شود عده‌‌ای بگویند که این دشنام از بی منطقی است. (مکاسب محرمه، ج215، ص2)

2. بعنوان تقاص ساب

دشنامی‌‌که مسبوب^[2] به عنوان جواب و از باب تقاص به سابّ^[3] می‌‌دهد؛ به شرطی‌‌که همان دشنام یا مثل آن دشنام داده شود، نه بیشتر یا غلیظ‌‌تر. (مکاسب محرمه، ج216، ص7)

3. اهانت و دشنام دادن متجاهر به فسق، در همان فسقی که به آن تجاهر می‌کند؛ به شرطی‌‌که به قصد نهی از منکر باشد؛ یعنی دشنام می‌دهد تا به این وسیله او را از آن منکر باز دارد. (مکاسب محرمه، ج214، ص6)

-----------------------------------------
[1]. بدعت به این معناست که چیزی‌‌که مسلماً از دین است، نفی کند، یا چیزی‌‌که از دین نیست، وارد دین کند و فرقی نمی‌‌کند که این بدعت، در فروع باشد یا در اصول. همچنین فرقی نمی‌‌کند در اصول اساسی باشد یا در اصولی که اعتقاد به آن ملاک کفر و ایمان نیست؛ مثل بسیاری از مبانی اعتقادی که جزو اصول دین یا مذهب به حساب نمی‌آیند. لکن جزو اعتقاداتند. (مکاسب محرمه، ج215، ص2)
[2]. دشنام داده شده.
[3]. دشنام دهنده.