پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
دریافت:

رساله آموزشی

    • جلد اول (عبادات)
    • جلد دوم (معاملات)
      • بخش اول: معاملات حرام (درس 34-7)
        • فصل اول: معاملات حرام، شی نجس (درس 2-1)
          • درس1: معاملات محرمه
          • درس2: گفتار دوم: معامله شيء متنجس
            • تطهیر متنجس
            • قصد منفعت حلال در مبيع متنجس
              چاپ  ;  PDF

              2. اعتبار و عدم اعتبار قصد منفعت حلال در مبیع متنجس

              دو فرض دارد:

              الف) منفعت حلال آن، منفعت رایج یا مساوی با منفعت حرام است ← قصد منفعت حلال مطلقاً لازم نیست. (مکاسب محرمه، ج70، ص3)

              ب) منفعت حلال آن از منافع نادر است:

              گاهی این شیء منافع گوناگون دارد، اما از یک یا دو منفعت آن بیش از منافع دیگر آن استفاده می‌‌شود. ولی چنین نیست که سایر منافع در مالیّت آن تأثیر نداشته باشد ← قصد انتفاع به منفعت حلال لازم نیست. (مکاسب محرمه، ج70، ص4)

              مثال: چنانچه پاتیل بزرگ روغنی نجس شود، منفعت رایج آن، که خوردن است، بر اثر ملاقات با نجس حرام می‌‌شود. ولی چنین نیست که به کلی از مالیت ساقط شود؛ مثلاً می‌‌توان در ساخت صابون از چنین روغنی استفاده کرد. هرچند نسبت به خوردن، این منفعت نادر است، امّا از آن منافع نادری نیست که در مالیت این روغن دخیل نباشد. دلیل دخیل بودن آن در مالیت، این است که اگر آن منفعت رایج، از دسترس خارج شد، صاحب این مال و دیگران احساس نمی‌‌کنند که این روغن، به‌‌کلّی از مالیت ساقط شده است؛ هرچند ارزش آن کمتر از وقتی است که نجس نشده بود.  
              (مکاسب محرمه، ج70، ص4)

              دو- این منفعت نادر به گونه‌‌ای است که در مالیت این شیء متنجّس هیچ دخالتی ندارد و اصلاً این منفعت را جزء منافع و فوائد آن در نظر نمی‌گیرند. اما همین منفعت نادر وقتی مورد احتیاج مشتری قرار گرفت، موجب می‌شود به دنبال این متاع برای تحصیل این منفعت برود← در صحت این نوع معامله قصد مشتری معتبر است.  (مکاسب محرمه، ج70، ص5)

              مثال: شربت سینه‌‌ای که نجس شده، عرف هنگام قیمت‌‌گذاری این شربت که مصرف دارویی برای بیمار دارد، رفع لکه را جزء منافع و فواید آن در نظر نمی‌گیرد؛ مثلاً اگر خونی روی بدن یا لباس انسان باشد، می‌توان با آن، این لکۀ خون را پاک کرد. این منفعت اصلاً به حساب نمی‌‌آید و در مالیت آن شربت دخالت ندارد؛ حال اگر کسی به خاطر نیاز و حاجت به این شربتِ غیر قابل استفاده در نوشیدن، خریدار آن باشد، صِرف این مطالبه و احتیاج به این شیء که حاضر می‌شود در مقابل آن بذل مال کند، موجب مالیت آن شیء نجس می‌شود. حال‌‌که مالیت حاصل شد، معاملۀ آن جایز است. ولی این معامله در صورتی جایز است که چنین قصدی وجود داشته باشد. بنابراین در صحت این نوع معامله، قصد معتبر است. (مکاسب محرمه، ج71، ص5)

              نکته

              در فرض سوم که قصد منفعت حلال برای صحت معامله شرط است، اگر فقط از جانب مشتری این قصد باشد، کافی است. بنابراین اگر فروشنده از قصد او با خبر نباشد، برای او هم معامله صحیح است؛ زیرا برای صحت معامله و اینکه از سفهی و باطل بودن خارج شود، مالیت عوضین در نظر یکی از دو طرف معامله کافی است؛ برای مثال، اگر صفحه‌ای از یک کتاب برای فروشنده بی‌‌ارزش باشد و در مقابل، مشتری، همان کتاب را به‌‌طور ناقص داشته، این صفحه آن را تکمیل کند، این ورق مالیت پیدا می‌کند و معامله آنها صحیح است. (مکاسب محرمه، ج71، ص2)

            • اعلام نجاست متنجس
            • تغرير جاهل
            • مسائل متفرقه
        • فصل دوم: معامله شيئی‌‌ كه در راه حرام صرف می شود (درس5-3)
        • فصل سوم: معامله شیئی كه منفعت مورد اعتنا ندارد(درس6)
        • فصل چهارم: معامله با عمل محرّم (درس 34-7)
      • بخش دوم: معاملات جایز (درس 82-35)
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
  • جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
  • به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
  • جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
  • از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
  • مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.
700 /