فصل اوّل: احکام آرایش و آرایشگری

آموزش آرایشگری

س1. آیا آموزش آرایشگری در مسجد اشکال دارد؟

ج. واضح است که مسجد جایگاه شرعی خاصی دارد؛ و از کارهایی که با جهت وقف و شأن و منزلت مسجد منافات داشته باشد باید پرهیز شود.

س2. آیا آرایشگر می‌تواند در وقتِ آموزشِ کارآموز ، کار شخصی انجام دهد یا محل آموزش را ترک کند؟

ج. تابع توافق دو طرف است.

س3. انجام آرایش های جدید و آموزش های آنها که توسط کانال های ماهواره ای تبلیغ و ترویج می‌شود ،توسط آرایشگران مردانه یا زنانه شرعاً چه حکمی دارد؟

ج: فی‌نفسه مانعی ندارد ولی چنانچه منجر به ترویج فرهنگ منحط و معاند غربی می‌شود، جایز نیست.

س4. آرایشگری که احتمال می‌دهد از کالا یا خدمات او عدّه ای سوء استفاده کرده و ممکن است کار حرامی انجام دهند، اشتغال او به آن شغل شرعاً اشکال دارد؟

ج. صرف این احتمال، موجب حرمت اشتغال به آن شغل نیست.

س5. آرایشگر چگونه می‌تواند از ضمان های احتمالی که از عوارض استفاده‌ی برخی مواد آرایشی شیمیایی برای مشتری ایجاد می‌شود رها شود؟

ج. اگر مشتری هر چند قبل از شروع در عمل، او را ابراء نماید، ضامن نیست.

آرایشگری در ایام سوگواری

س6. آیا کار آرایشگری در ماه محرم و صفر و ایام شهادت اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام حرام است؟

ج. فی نفسه حرام نیست.

س7. آیا در ماه محرم و صفر اعمالی مثل بند انداختن و رنگ کردن موها وآرایش زن اشکال دارد؟

ج. اگر توأم با معصیت و یا هتک حرمت ایام عزاداری حضرت سید الشهداء علیه السلام نباشد، اشکال ندارد.

شریک بودن در گناه مشتری

س8 . خانمی که شغل آرایشگری دارد، می‌تواند خانم‌هایی را آرایش کند که می‌داند به نامحرم نشان می‌دهند؟ آیا در گناه آنها شریک است؟

ج. اگر آرایشگر به قصد کمک به حرام آرایش کند، جایز نیست.

عکس گرفتن از مشتری

س9. عکس گرفتن آرایشگر زن از مدل اصلاح مشتری خود و معرفی و نشان دادن آن به مشتریان زن، بدون علم به رضایت همسر و خانوادة آنها چه حکمی دارد؟

ج. اگر با رضایت کسی که از او عکس می گیرند باشد، فی نفسه اشکال ندارد.

فصل سوم: احکام آرایش زنانه

کاشت و پیوند

س50.
1) کاشت مژه به صورت یکدست (مژه مصنوعی) یا مژه های تک تک که بوسیله یک چسب قوی به انتهای مژه و تقریباً روی پلک می‌چسبد برای وضو و غسل چه حکمی دارد؟
2) آیا زینت حساب می‌شود؟

ج.
1) کاشت مژه به گونه ای که مانع رسیدن آب باشد، اگر ضرورت نداشته باشد و به دلیل عدم امکان یا مشقت غیر قابل تحمل، هنگام وضو یا غسل، قابل برداشت نباشد، جائز نیست. در هر صورت کسی که کاشت مژه انجام داده، اگر برداشتن آن ممکن باشد، وضو یا غسل با آن باطل و در نتیجه نماز هم باطل است و چنانچه برداشتن آن تا پایان وقت نماز ممکن نباشد یا مشقت غیر قابل تحمل داشته باشد، باید علاوه بر وضو یا غسل جبیره ای، تیمم کند و بعد از برداشتن مژه، بنابر احتیاط واجب قضای نمازها را نیز بخواند.
ج2) اگر به گونه‌ای باشد که عرفاً زینت و آرایش محسوب شود، باید از نگاه نامحرم پوشانده شود.

س51.

رنگ کردن

س52. رنگ نمودن موها با رنگ‌های غیر متعارف در جامعه مثل رنگ صورتی، سبز، قرمز و غیره که میان مردم شایع نیست، چه حکمی دارد؟

ج. در صورتی که تشبه به کفار بوده و یا ترویج فرهنگ باطل غربی گردد، جایز نیست.

مُدل های جدید آرایش

س53. سلیکون (حجم دهنده لب)، ساکشن (کوچک کننده پهلو، سینه)، بوتاکس (تزریق ژل به صورت) و همچنین گونه گذاری با بوتاکین را خانم‌ها روی صورت انجام می‌دهند. آیا انجام این کارها برای مشتری اشکال دارد؟ و برای آرایشگر گناه محسوب می‌شود؟

ج. اگر ضرر قابل توجهی نداشته باشد، فی نفسه اشکال ندارد.

س54. آموزش دادن و اصلاح موهای سر و صورت به مدل های غربی ویا فِرَق ضاله و شیطانی چه حکمی دارد؟

ج. جایز نیست و اجرت دریافتی نیز حلال نمی باشد.

س55. اصلاح موی زنان به مدل مردانه و موی مردان به مدل زنانه چه حکمی دارد؟

ج. اگر تشبه زن به مرد و تشبه مرد به زنان محسوب شود، جایز نیست.

س56. بعضی از مدلهای مو از کشورهای غیر اسلامی وارد کشور ما شده است مانند تاج خروسی و یا مدل فشن کردن ... آیا کوتاه نمودن موهای مشتری به این نوع مدلها جایز می‌باشد؟

ج. اگر مفسده‌انگیز باشد و یا ترویج فرهنگ مبتذل غرب به حساب آید، جایز نیست.

س57. گذاشتن حلقه در بینی و لب در آرایشگاه توسط آرایشگر که بعضی به تقلید از بیگانگان که در ماهواره تبلیغ  می‌شود انجام می‌دهند، چه حکمی دارد؟

ج. اگر ترویج فرهنگ غربی معارض با فرهنگ اسلامی باشد، جایز نیست.

س58. آیا زنان می‌توانند موھای سر خود را  همانند مردان بتراشند یا کوتاہ کنند؟

ج. فی نفسه اشکال ندارد اما به قصد تشبه به مردان به گونه ای که زن در مقابل همجنس خود حالت مردانه داشته باشد جایز نیست.

موی مصنوعی

س59. گذاشتن موی مصنوعی روی سر به گونه ای که موی اصلی را می‌پوشاند، و حضور در میان نامحرم به این شکل چه حکمی دارد؟

ج. بنا بر احتیاط واجب باید از نامحرم پوشانده شود.

س60. خرید و فروش موهای بلند خانم‌ها برای ساخت موی مصنوعی چه حکمی دارد؟

ج. فی‌نفسه مانعی ندارد.

س61. استفاده از موی کوتاه شده زنان برای عروس یا افراد دیگر (به عنوان آرایش یا موی مصنوعی و ...) چه حکمی دارد؟

ج. فی‌نفسه مانعی ندارد.

بند انداختن

س62. آیا اپیلاسیون (از بین بردن موهای زائد بدن) برای آرایشگر همجنس جایز است؟

ج. در مورد غیر عورت اشکال ندارد، لکن نگاه به عورت و دست زدن به آن جایز نیست.

س63. آیا استفاده از تیغ برای زن حرام است؟

ج. استفاده از تیغ برای اصلاح خانم ها اشکال ندارد.

تاتو کردن

س64. تاتو کردن چه حکمی دارد؟ وانجام آن توسط آرایشگر و درآمد حاصل از آن چه حکمی دارد؟

ج. بر زن انجام آن برای زنان و اجرت گرفتن در برابر آن فی نفسه اشکال ندارد به شرطی که به منظور نشان دادن به نامحرم نباشد.

س65. اگر تاتوی دائم کردن برای غسل و وضوی خانم‌ها مانع ایجاد کند، آیا این کار شرعاً جایز است؟و درآمد حاصل، در این صورت چه حکمی دارد؟

ج. اگر برطرف کردن آن هنگام وضو و غسل برای او ممکن بوده و حرج و مشقت نداشته باشد، وضو و غسل با وجود چنین مانعی باطل است. و اگر برطرف کردن آن ممکن نباشد، و یا همراه با حرج و مشقت باشد، ایجاد چنین مانعی که موجب تبدّل وظیفه وضو و غسل به وضو و غسل جبیره‌ای می‌شود، چنانچه در غیر وقت نماز باشد، مانع ندارد؛ ولی در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد، سپس مبادرت به ایجاد مانع نماید، و چنانچه نتواند در وقت وضو یا غسل آن مانع را برطرف کند، و یا بر طرف کردن مانع حرج و مشقت داشته باشد، باید به وظیفه غسل و وضوی جبیره‌ای عمل کند، یعنی با دست مرطوب مانع را مسح نماید.

خالکوبی زنان

س66. خالکوبی برای زنان چه حکمی دارد؟

ج. فی نفسه منعی ندارد؛ ولی اگر عرفاً زینت محسوب می‌شود، باید از نامحرم پوشانده شود؛ و اگر مانع رسیدن آب به محل وضو یا غسل باشد، باید آن را برطرف کرد، مگر اینکه خالکوبی زیر پوست باشد که در این صورت اشکال ندارد.

آرایش دختران مجرد و کودکان

س67. آیا اصلاح کردن صورت و ابروهای دخترانی که ازدواج نکرده‌اند ، اشکال دارد؟

ج. فی نفسه اشکال ندارد.

س68. با توجه به اینکه در عرف برخی مناطق آرایش و اصلاح ابرو و صورت دختران مجرد را شایسته نمی‌دانند، در صورت مبادرت به این کار، حکم شرعی مساله چیست؟

ج. فی نفسه مانع ندارد ولی اگر بر این کار مفسده‌ای مترتب شود و یا در معرض دید نامحرم باشند، جایز نیست.

س69. آرایش کودکان نابالغ چه حکمی دارد؟

ج. اگر به حدّی رسیده‌اند که موجب تحریک جنسی دیگران می‌شود، حکم آرایش کردن افراد بالغ را دارد.

درآمد حاصل از آرایش زنان

س70. اگر آرایشگری بداند وقتی که خانمها را آرایش می‌کند، آنان خودشان را به نامحرم نشان می‌دهند، با توجه به آن، آیا اشتغال به این کار شرعاً اشکال دارد؟

ج. اگر آرایشگر به قصد کمک به حرام آرایش کند، جایز نیست.

س71. پولی که آرایشگر در قبال آرایش عروسی که خود را در جشن عروسی در معرض دید نامحرم قرار می‌دهد، اخذ می‌کند، حلال است؟

ج. بر زن آرایش کردن زنان فی‌ نفسه و اجرت گرفتن در برابر آن اشکال ندارد به شرطی که به منظور نشان دادن به نامحرم آرایش نکند.

فصل چهارم: احکام مشترک

طهارت و نجاست در آرایشگری

س72. در هنگام بند انداختن و از بین بردن موهای زائد بدن (اپیلاسیون) موها همراه با سوزش و پیاز مو (ریشه) کنده می‌شوند، آیا ریشه ی مو و محل آن نجس است؟

ج. موی کنده شده و محل آن پاک است، مگر این که چیزی از پوست یا گوشت همراه آن باشد .

استفاده از اجزای حیوانات

س73. گفته می‌شود بعضی از لوازم آرایشی خارجی را از ناف جنین که هنگام تولد از او جدا می شود یا از جفت جنین سقط شده و یا از خود جنین مرده می سازند، خرید و فروش و استفاده از این وسایل در آرایشگری چه حکمی دارد؟

ج. اشکال ندارد، و تا زمانی که یقین به مورد مذکور نداشته باشید، پاک است.

س74. آیا ژلاتین‌های تهیه شده از اجزای حیوانات حلال گوشت که ذبح شرعی نشده‌اند، پاک و حلال است؟

ج. ژلاتین‌های تهیه شده از استخوان‌ حیوان‌های حلال گوشت که ذبح شرعی نشده‌اند، چنانچه ظاهر استخوان را قبل از تبدیل به ژلاتین تطهیر کنند پاک و حلال‌اند، اما ژلاتین‌های تهیه شده از پوست حیوانات حلال گوشت که ذبح شرعی نشده‌اند، نجس و حرام است مگر این که یقین حاصل شود که استحاله شده است.

س75. ژلاتین تهیه شده از اجزای حیوانات حرام گوشت، به دلیل چندین بار تغییر و تحول کلی، آیا استحاله بر این صدق می‌کند تا باعث طهارت ژلاتین شود؟

ج. تحقق استحاله محرز نیست، لذا ژلاتین‌های تهیه شده از اجزاء حیوانات حرام گوشت نجس و حرام‌اند.

س76. آیا روغن مار نجس است؟ (روغن ماری که به منظور جلوگیری از ریزش مو، به مو مالیده می‌شود).

ج. پاک است ولی خوردن آن جایز نیست و اگر جذب نشده هنگام نماز نباید همراه نمازگزار باشد.

س77. استفاده از روغنی که از حیوانات حرام گوشت ساخته می‌شود، در لوازم آرایشی اشکال دارد؟

ج. استفاده از روغن حیوانات حرام گوشت در لوازم آرایشی اشکالی ندارد ولی در صورت نجس بودن، برای نماز باید بدن تطهیر شود و در هر صورت اگر عین باقی است باید برطرف شود.⁽¹⁾

س78. استفاده از مواد آرایشی که در ترکیبات آنها از اجزای حیوان استفاده شده است، در صورتی که ندانیم از اجزای حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت؟ و ذبح شرعی آن هم محرز نباشد، حکم مسأله چیست؟

ج. اگر یقین ندارید که از حیوان نجس تهیه شده یا نه محکوم به طهارت است و استفاده فی نفسه مانعی ندارد.

س79. تولید، خرید و فروش و استفاده از صابون‌ها و کرم‌ها و هر نوع مواد آرایشی که در ترکیبات آنها، از حیوانات دریایی، مانند: خرچنگ، ستاره‌ی دریایی، نهنگ و ... استفاده می‌شود، چه حکمی دارند؟

ج. در فرض مرقوم فی نفسه اشکال ندارد و لکن در هنگام نماز باید آن را بر طرف نمایید.

س80. اگر ماده آرایشی از منابع حرام و نجس تهیه شده باشد، (مثلا از شراب یا روغن های حیوانی حرام گوشت و یا تذکیه نشده) ولی بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی ماهیت آن منبع حرام تغییر کند حکم تولید ، خرید و فروش و استفاده از آن چه حکمی دارد؟

ج.اگر منفعت حلال دارند فی نفسه اشکال ندارد.

س81. آیا بازار مسلمین، دلالت بر طهارت مواد آرایشی که در آن از اجزای حیوان استفاده شده و یا مواد استفاده شده در آن مشکوک است، اعم از تولید داخل یا وارداتی، می‌کند؟ (مانند انواع کِرِم‌ها، روغن‌‌ها و مانند آن)

ج. در فرض مرقوم اگر یقین به نجاست آنها ندارد، احکام طهارت مترتب می‌شود.

مواد آرایشی الکل دار

س82. آیا الکل سفید و صنعتی نجس است؟ و خرید و فروش و استفاده از آن چه حکمی دارد؟

ج. اگر از الکلی باشد، که در اصل مایع نیست، هر چند مست‌کننده هم باشد، محکوم به طهارت است؛ ولی اگر از الکل مایع بالاصالة، و بر حسب تشخیص اهل فن، مست‌کننده باشد، بنابر احتیاط واجب نجس است.

س83. استفاده از اسپری و ادکلن های خارجی که ممکن است الکل در آن وجود داشته باشد، چه حکمی دارد؟

ج. اگرالکل به‌کار رفته در آن، الکل مست کننده‌ای باشد که در اصل مایع بوده، بنابر احتیاط نجس است؛ و نمی توان با لباسی که به آن آغشته شده نماز خواند، و در صورت شک محکوم به طهارت است.

س84. با توجه به این که الکل در ضد عفونی و آرایش کارایی دارد، و بعد از ضد عفونی جذب پوست بدن می‌شود، و با توجه به این که در روایتی استفاده از سرمه یی که در ساخت آن از خمر استفاده شده است، پلید و به منزله مردار معرفی شده است. استفاده از الکل و مواد الکل دار در موارد ذکر شده چه حکمی دارد؟

ج. اگر الکل به کار رفته در آن الکل مست کننده‌ای باشد که در اصل مایع بوده، بنابراحتیاط نجس است، و از آن اجتناب شود.

س85. آیا همه ی انواع الکل، نجس می‌باشد؟

ج. خیر، ملاک نجاست الکل، این است که مست کننده، و در اصل مایع باشد. که در این صورت بنابر احتیاط واجب نجس است.

مواد آرایشی مشکوک

س86. استفاده از مواد آرایشی خارجی توسط آرایشگر به جهت اینکه نمی‌داند پاک است یا نجس ، چه حکمی دارد؟

ج. فی نفسه اشکالی ندارد و محکوم به طهارت است.

س87. آیا ماده ی آسِتون که برای پاک کردن لاک ناخن استفاده می‌شود نجس است؟

ج. تا زمانی که یقین به نجاست آن ندارید محکوم به طهارت است.

اطلاع نجاست به مشتری

س88. اگر در هنگام کار، بدن یا لباس مشتری و یا کالای او نجس شود آیا لازم است آرایشگر و مانند آن به مشتری بگوید؟

ج. لازم نیست.

س89. آن عده از مواد آرایشی که از مواد نجس تهیه می‌شود و در غیر خوردن و تزریق استعمال می‌شود آیا در هنگام فروش، باید خریدار را به نجاست آن مطلع کرد؟

ج. لازم نیست.

فصل ششم: احکام آرایش و تغییر قیافه

گریم و آرایش بازیگران

س156. استفاده زنان بازیگر از انواع کِرم و لوازم آرایشی برای بازی در تئاتر یا فیلمی که توسط مردان هم دیده می‌شوند، جایز است؟

ج. اگر آرایش توسط خود آنان یا زنان و یا یکی از محارم ایشان صورت بگیرد، و فسادی هم بر آن مترتّب نشود، اشکال ندارد؛ و در غیر این صورت جایز نیست. البته صورت آرایش شده باید از نامحرم پوشانده شود.

س157. گریم کردن مردان توسط زنان و بالعکس، جهت بازی در تئاتر یا فیلم، جایز است؟

ج. جایز نیست.

فریب درآرایش

س158. اگر به خاطر مراسم خواستگاری مشتری از آرایشگر بخواهد او را گریم نماید، به گونه ای که مشکلات ظاهری پوستش دیده نشود، آیا این کار شرعاً اشکال دارد؟ پول دریافتی آرایشگر در مقابل این کار، چه حکمی دارد؟

ج. اگر از مصادیق فریب و خدعه محسوب شود، جایز نیست و درآمد حاصله هم حرام می باشد.

س159. معنای تدلیس و مکر و فریب در اصناف و صنف آرایشگری چیست؟

ج. تدلیس به معنای خدعه و فریب است. البته نه هر خدعه‌ای، بلکه مقصود پوشاندن عیب یا اظهار کمال در شیء یا کسی است که آن کمال را ندارد، یا اظهار و نشان دادن وصفی که انسان به آن راغب است در حالی ‌که واقعاً آن وصف وجود ندارد. یا مخفی کردن وصفی که رغبتی به آن نیست. مثلاً زن یا مرد پیری را طوری آرایش کنند که مثل زن یا مرد ۲۵ ساله شود.

س160. معیار تشخیص تدلیس در آرایشگری و مانند آن چیست؟

ج. معیار تشخیص تدلیس آن است که عرف آن را تدلیس بداند.

س161. آیا خانمهای مجرّد می توانند با آرایش و با استفاده از کلاه گیس و یا پوشیدن لباسهای شیک در مجالس ویژه بانوان حاضر شوند، و قصدشان این باشد که با جلب توجه قرار دادن دیگران برای خود خواستگار پیدا کنند؟

ج. فی نفسه مانعی ندارد.

س162. رنگ کردن همه و یا قسمتی از مو به نیت جلب توجه دیگران در مجالس بانوان برای ازدواج، جایز است؟

ج. فی نفسه مانعی ندارد.

س163. آیا انجام هرگونه آرایشی در مواردی مانند خواستگاری، تدلیس است یا آرایش های معمولی و متعارف، تدلیس به حساب نمی‌آید؟ به طور کلی، چه نوع آرایشی، پوشاندن واقعیت به حساب می‌آید و اصولاً تشخیص آن به عهده کیست؟

ج. تدلیس یعنی پنهان نمودن عیب یا چیزی را برخلاف یا بهتر از واقع نشان دادن به قصد فریب دادن دیگری است، و صِرف آرایش تدلیس محسوب نمی‌شود؛ و تشخیص این گونه امور به عهده عرف می‌باشد.

فصل هفتم: احکام خرید و فروش مواد آرایشی

مواد آرایشی تاریخ گذشته

س164. حکم خرید و فروش مواد آرایشی تاریخ گذشته چیست؟ و اگر این مواد تاریخ گذشته قابل استفاده بوده و عوارضی نداشته باشد، حکمش چیست؟

ج. اگر موجب غَش ⁽¹⁾ در معامله نشود، فی نفسه اشکال ندارد.

گران فروشی

س165. فروش مواد آرایشی و لوازم بهداشتی، به قیمتی بیش از آن‌ چه روی آن نوشته شده، چه حکمی دارد؟

ج. اگر خلاف مقررات مربوطه است، جایز نیست.

تقلب

س166. بعضی از شرکت‌های آرایشی و لوازم بهداشتیِ غیر مشهور، بسته‌بندی و حتی نام کالاهای خود را طوری شبیه یک کالای شرکت مشهور می‌کنند که در مواردی، برای خریدار مشتبه شده، و در نتیجه، فروش بیشتر و سود بیشتری به‌دست می‌آورند،
الف) اصل این کار چه حکمی دارد؟
ب) تکلیف فروشنده در این مورد چیست؟

ج. الف و ب ) اگر موجب غش در معامله می‌شود، اصل کار و فروش آن حرام است.

س167. عرضه و فروش مواد آرایشی با کیفیت بسیار پایین چه حکمی دارد؟

ج. اگر فریب در معامله نباشد، اشکال ندارد.

س168. فروش مواد آرایشی نامرغوب، به جای مواد مرغوب چه حکمی دارد؟

ج. اگر موجب غش در معامله است و جایز نیست.

خارج از سیستم نظارتی

س169. حکم خرید و فروش مواد آرایشی که از نظر وزارت بهداشت ممنوع است، چیست؟ درآمد حاصل از فروش آن ها، چه حکمی دارد؟

ج. تخلف از قوانین و مقررات مربوط جایز نیست.

بسته بندی غیرمجاز

س170. فروش بعضی از مواد آرایشی و کالاهای بهداشتی که بر روی آنها تصاویر غیرمتعارف و یا تصویر زن آرایش کرده و بدحجاب بوده و دارای آثار منفی می‌باشد، شرعاً چه حکمی دارد؟ در صورت وجود این تصاویر به‌خصوص در کالاهای وارداتی وظیفه فروشنده چیست؟

ج. اگر موجب ترویج باطل و فساد باشد، جایز نیست.

 فصل هشتم: احکام آسیب رساندن هنگام آرایشگری

ایجاد بیماری

س171. ﺍﮔﺮ آرایشگر ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ تیغیﻛﻪ برای مشتری ﺍﻭﻝ ﺍستفاده کرده ﻭ اشتباهاً ﺑﻪ ﺧﻮﻥ ﺍﻭ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺷﺪﻩ، با همان تیغ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺸﺘﺮی ﺩﻭﻡ ﺭﺍ ﺍﺻﻼﺡ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺍﺗﻔﺎﻗﺎً ﺧﺮﺍشی ﻫﻢ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺸﺘﺮی ﺩﻭﻡ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﺎر، ﻓﺮﺩ ﺩﻭﻡ به بیماری ایدز و یا هر بیماری دیگری ﺁﻟﻮﺩﻩ شود، آیا آرایشگر ضامن است؟

ج. اگر آلوده و بیمار شدن او مستند به آرایشگر باشد، ضامن است.

خون آلود شدن مشتری

س172. اگر در حینِ آرایشگری ، صورت یا گردن و یا بدن مشتری آسیب ببیند، آیا آرایشگر ضامن می‌باشد؟

ج. ضامن است مگر مقداری که اجتناب ناپذیر باشد.

استفاده از تیغ مشترک

س173. آیا استفاده از یک تیغ برای دو نفر اشکال دارد، با توجه به این که متعارف در آرایشگری استفاده از یک تیغ برای یک نفر می‌باشد؟

ج. باید به نحو متعارف انجام شود.

آسیب به مو

س174. اگر در حین مِش یا رنگ کردن مو توسط آرایشگر ناگهان موی مشتری بسوزد، یا آسیب ببیند، و آرایشگر به مشتری نگوید، آیا ضامن است؟

ج : ضامن است.

س175. آرایشگری که از ضعف موی مشتری آگاه نیست، و پس از رنگ و مش کردن متوجه ضعف موی مشتری و در نتیجه سوختن و آسیب رساندن به موی مشتری شود، آیا ضامن است؟

ج. ضامن نیست مگر آن که باید بررسی می کرد.

آسیب توسط شاگرد

س176. اگر کار خاصی را به فردی که تخصص آن کار را دارد ، واگذار کنند که طبق تجربه و تخصصش آن کار را انجام دهد، ولی او به شخص تازه کار دیگری که تجربه کاری کافی ندارد واگذار کند، آیا این کار اشکال دارد، و اگر خسارتی وارد شد بر عهده ی چه کسی است؟

ج. تخلّف از قرارداد جایز نیست، و در فرض سؤال موجب ضمان است.

آسیب رساندن به شاگرد

س177. اگر استاد یا صاحب کار در حین کار عصبانی شود، و کارگر را کتک بزند یا چیزی مثل شانه یا سنجاق به نشانه عصبانیت پرتاب کند و باعث زخمی شدن یا سیاه یا سرخ یا کبود شدن او شود، آیا ضامن دیة او می‌باشد؟

ج. در فرض سؤال مستلزم دیه می‌گردد.

استفاده از مواد آرایشی با وجود ضرر

س178. اگر رنگ و مش کردن موی مشتری توسط آرایشگر برای او ضرر داشته باشد، با فرض درخواست مشتری، آیا انجام این کار جایز است؟

ج. اگر ضرر قابل توجهی نداشته باشد، فی‌نفسه مانعی ندارد.

س179. اگر رنگ گذاشتن به موی سر و صورت مُضرّ باشد، آیا شرعاً اشکال دارد؟

ج. اگر ضرر قابل توجه داشته باشد، اشکال دارد.

س180. تولید و فروش و استفاده از لوازم و مواد آرایشی که برای پوست و مو عوارض و ضررهایی دارد، چه حکمی دارد؟

ج. اگر ضرر قابل توجهی برای بدن داشته باشد، جایز نیست.

س181. تبلیغ لوازم آرایشی یا محصولاتی که برای تبلیغ به آرایشگاه آورده می‌شود، در صورت داشتن عوارض چه حکمی دارد؟

ج. اگر ضرر قابل توجهی برای بدن داشته باشد، جایز نیست.

فصل دهم: احکام عبادی رایج در آرایشگری

وضو و غسل

س194. منظور از نیّت در غسل و وضو چیست؟

ج. نیّت یعنی این که انسان بداند چه کاری انجام می‌دهد، و آن را برای اطاعت از دستور خداوند به جای آورد؛ و به زبان آوردن نیت لازم نیست.

س195. آیا ناخن های بلند بانوان به وضو و غسل اشکال می‌رساند؟

ج. اگر ناخن بیش از حدّ معمول بلند نباشد، و زیر ناخن چرک باشد، وضو اشکال ندارد. ولی اگر ناخن را بگیرند، باید برای غسل و وضو آن چرک را برطرف کنند. و نیز اگر ناخن بیشتر از حدّ معمول بلند باشد، باید چرک مقداری از زیر ناخن که از حدّ معمول بلندتر است را برطرف نمایند.

س196. وقتی از سرمه یا مداد ابرو استفاده می‌کنیم بعد از پاک کردن هاله‌ای از رنگ آن باقی می‌ماند، به گونه‌ای که اگر پارچه سفیدی را روی آن محکم بکشیم کمی سیاه می شود، تکلیف وضو و غسل چیست؟

ج. اگر صرفاً رنگ باشد و دارای جرمی نباشد که مانع از رسیدن آب به مو و پوست شود، وضو و غسل صحیح است. ولی اگر جرم داشته باشد باید برطرف شود.

س197. بافت موکه با رینگ ⁽¹⁾ و نگین انجام می‌شود، آیا اشکال برای وضو یا غسل دارد؟

ج. در هر صورت اگر مانع رسیدن آب به مو گردد، باید برای غسل برطرف گردد، و نسبت به وضو اگر به اندازه‌ای نباشد که مانع مسح سر به بن مو و یا کف سر باشد، اشکال ندارد.

س198. آیا چربی طبیعی بدن در اعضای وضو مانع محسوب می‌شود؟

ج. چربی‌هایی که به طور طبیعی در مو و صورت به وجود می‌آید مانع محسوب نمی‌شود، مگر آن که به حدّی باشد که مانع از رسیدن آب به پوست و مو گردد. و تشخیص آن به عهده شخص مکلّف می‌باشد.

س199. اگر کسی وضو و یا غسل واجب داشته باشد وضو و غسل خود را انجام دهد، ولی بعد از چند روز، متوجه ذرّه ای لاک بر روی گوشه ناخن خود شود، آیا باید دوباره غسل کند؟ و نمازهایی که در این چند روز خوانده را باید قضا نماید؟

ج. اگر بداند که هنگام غسل یا وضو چنین مانعی روی بدن بوده، غسل یا وضو باطل است و باید همه نمازهایی که با این حالت خوانده شده، اعاده‌ کند.

س200. اگر بعد از پاک نمودن آرایش، شک کنیم که چیزی روی پوست مانده یا نه، می‌توانیم وضو بگیریم؟

ج. باید مطمئن شوید آب به پوست می‌رسد، مگر این که مبتلا به وسواس باشید، که نباید به شک اعتنا کنید.

س201. آیا رنگ مو که آقایان و بانوان برای موهای خود استفاده می‌کنند، برای وضو و غسل اشکال می‌رساند؟

ج. صِرف رنگ اگر جرم نداشته باشد، مانع محسوب نمی‌شود.

س202. رنگهای تیره که بر روی پوست صورت یا بدن زده می‌شود بعد از پاک کردن اثرش همچنان باقی می‌ماند. آیا با وجود آن می‌توان وضو و غسل کرد؟

ج. اگر صِرف رنگ باشد و جرم ندارد، مانعی ندارد و ضرری به صحت وضو وارد نمی‌کند.

س203. حنا گذاشتن بر روی بدن و مو و همچنین استفاده از انواع رنگهای مو در حال جنابت و حیض کراهت دارد؟

ج. خضاب کردن به حنا و غیر آن برای شخص جنب و حایض مکروه است.

س204. آیا بافتن مو به صورت آفریقائی توسط آرایشگر در صورتی که مانع صحت غسل و وضو باشد، شرعاً اشکال دارد؛ و درآمد حاصل از آن چه حکمی دارد؟

ج. فی نفسه اشکال ندارد.

س205. حکم استفاده از ناخن مصنوعی برای مدت طولانی چیست؟ ( ناخن مصنوعی به وسیله چسب قطره ای خیلی قوی به ناخن اصلی می‌چسبد و مانع از نفوذ آب می‌شود) تکلیف وضو و غسل چیست؟

ج. اگر درآوردنش هنگام وضو و غسل برای او ممکن بوده و حرج و مشقت نداشته باشد، وضو و غسل با وجود چنین مانعی باطل است؛ و اگر درآوردنش ممکن نباشد، و یا همراه با حرج و مشقت باشد، ایجاد چنین مانعی که موجب تبدّل وظیفه وضو و غسل به وضو و غسل جبیره‌ای می‌شود، چنانچه در غیر وقت نماز باشد، مانع ندارد؛ ولی در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد، سپس مبادرت به ایجاد مانع نماید؛ و چنانچه نتواند در وقت وضو یا غسل آن مانع را برطرف کند، و یا برطرف کردن مانع حرج و مشقت داشته باشد، باید به وظیفه غسل و وضوی جبیره‌ای عمل کند، یعنی با دست مرطوب مانع را مسح نماید. امّا در صورتی که امکان برطرف کردن آن ـ ولو در روز‌های بعد ـ باشد، و برطرف نکند، وضو و غسل جبیره باطل خواهد بود.

س206. بعضی از زنها ادّعا می کنند که وجود رنگ روی ناخن مانع وضو نیست، و مسح روی جوراب نازک هم جایز است، نظر شریف جناب عالی در این‌باره چیست؟

ج. در صورتی که رنگ دارای جرم باشد، مانع از رسیدن آب به ناخن است می باشد و وضو باطل است و مسح بر جوراب هر قدر هم نازک باشد، صحیح نیست.

س207. اگر در محل مسح، پارچه ی نازکی قرار گرفته باشد که مانع رسیدن دست به موی سر باشد، آیا مسح بر آن صحیح است؟

ج. صحیح نیست.

س208. امروزه رایج است که برای ترمیم موی سر و ابرو، از جاهای دیگر بدن، موی طبیعی را برداشته و در محل مورد نظر کاشته می‌شود. در این روش موهای کاشته شده توانایی رشد همراه با سایر موها را دارند، آیا این کار، مشکلی برای وضو و غسل ایجاد می‌کند؟

ج. در فرض سؤال موی کاشته شده در حکم موی طبیعی است، یعنی در غسل باید شسته شود؛ و در وضو، مسح بر روی آن اشکالی ندارد.

تبصره: در غسل، شستن موهای کوتاه که جزء بدن محسوب می‌شود، واجب است؛ و موهای بلند هم بنا براحتیاط واجب، باید شسته شوند. ⁽²⁾

س209. یکی از روش های ترمیم موی سر و ابرو، کاشتن موهای مصنوعی زیر پوست می‌باشد ( در این روش تارها توسط وسیله‌ای از طرف گره خود زیر پوست قرار می‌گیرد). آیا مشکلی برای وضو و غسل ایجاد می‌کند؟

ج. اگر موی کاشته شده به طور طبیعی مانعی برای رسیدن آب به پوست سر و ابرو نمی‌باشد، اشکالی ندارد. ولی در غسل لازم نیست این موها شسته شود، و در وضو نمی‌توان روی این موها مسح کشید بلکه باید پوست سر را مسح کرد. و اگر امکان مسح بر پوست سر نباشد، و برطرف کردن آن‌ها برای مسح موجب حرج و مشقت باشد، در این صورت باید به وظیفه جبیره عمل نماید.

س210. یکی از روش های ترمیم مو، روشی است که موی مصنوعی یا طبیعی به وسیله چسب به پوست سر یا ابرو چسبانده می‌شود. الف)آیا این کار مشکلی برای وضو و غسل ایجاد می‌کند؟ب) انجام این عمل توسط مکلف و درآمد آرایشگر آیا اشکالی دارد؟

ج.
الف) ایجاد چنین مانعی که موجب تبدّل وظیفه وضو و غسل به وضو و غسل جبیره‌ای می‌شود چنانچه در غیر وقت نماز باشد مانع ندارد، ولی در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد سپس مبادرت به ایجاد مانع نماید؛ و چنانچه نتواند در وقت وضو یا غسل آن مانع را برطرف کند و یا بر طرف کردن مانع حرج و مشقت داشته باشد، باید به وظیفه غسل و وضوی جبیره‌ای عمل کند، یعنی با دست مرطوب مانع را مسح نماید.
ب) فی نفسه اشکال ندارد.

س211. بعد از استفاده از ریمل، هنگام شست و شو باید تمامی مواد روی مژه پاک شود یا نه؟ اگر بعد از شستن زیر چشم رنگ گرفته باشد و کمی سیاه شده باشد، ولی هیچ جرمی نداشته باشد این سیاهی مانع وضو است یا نه؟

ج. همه مواد روی مژه اگر جرم داشته باشد باید برطرف شود و بعد از شستن آنچه باقی می‌ماند اگر صرف رنگ باشد و جرم نداشته باشد، مانعی ندارد و بر طرف کردن آن لازم نیست.

س212. مواد آرایشی از قبیل کرم را که آرایشگر برای مشتری استفاده می‌نماید، آیا وظیفه دارد که به او توضیح دهد که برای وضو و غسل شما اشکال دارد؟

ج. وظیفه‌ای ندارد.

س213. آیا استفاده از تافت (حالت دهنده مو)، چسب مو، مواد نگه دارنده و حالت دهنده مو برای وضو و غسل اشکال دارد؟

ج : اگر دارای جرمی نباشد که مانع از رسیدن آب به مو شود، وضو و غسل صحیح است؛ و تشخیص این موضوع بر عهده مکلّف می باشد.

س214. آیا کرم مو، تافت، چسب مو، مواد نگهدارنده و حالت دهنده مو برای مسح در وضو مانع محسوب می‌شود؟

ج. اگر جرمی داشته باشد که مانع رسیدن آب به مو و بیخ مو و یا پوست سر گردد، لازم است بر طرف گردد، و مسح با آن صحیح نیست. ولی اگر این مواد فقط مانع رسیدن آب به موی سر باشد در موقع مسح سر اگر موها را کنار زده و بر بیخ مو یا پوست سر مسح بکشد وضویش صحیح است؛ و در این صورت استفاده از تافت و مواد نگه دارنده برای وضو مانع محسوب نمی‌شود.

س215. اگر مواد آرایشی به دست آرایشگر بچسبد در صورتی که برطرف نشود، برای وضو و غسل چه باید کرد؟

ج. باید موانع را برطرف نماید و اگر برطرف کردن آن مشقت زیاد داشته باشد، باید به وظیفه جبیره عمل کند.

س216. حکم لاک زدن انگشتان پا و دست برای نماز چیست؟

ج. وجود لاک بر روی ناخن های دست، مانع از رسیدن آب است، و وضو را باطل می‌کند. بلی در مسح پاها اگر یکی از انگشت‌ها لاک نخورده باشد، اگر از سر انگشت لاک نخورده تا مفصل پا را مسح کند، وضویش صحیح است. اما در غسل، لاک روی ناخن دست یا پا موجب بطلان است؛ و اگر بعد از وضو و غسل متوجه شوند، باید بعد از برطرف کردن آن لاک دوباره وضو و غسل را تکمیل کند، و عباداتی که با وضو و غسل باطل به جا آورده‌اند، در وقت إعاده یا اگر خارج وقت است، قضا نمایند
لازم به توضیح است اگر کسی بعد از وضو و یا غسل لاک بزند، و مادامی که وضویش باطل نشده می‌تواند نماز بخواند، و نماز خواندن با لاک در این صورت اشکال ندارد. اما در صورتی که وضویش باطل شود باید لاک را برطرف کند، تا مانع از رسیدن آب برای وضو یا غسل در اعضا وجود نداشته باشد.

س217. اثر بعضی از لاک‌ها به حالت براقیت یا ذره های اکلیل گاهی روی ناخن تا چند روز می‌ماند. با وجود این که ناخن به وسیله آسِتُن (نوعی حَلاّل برای پاک کردن لاک ناخن ) پاک شده، این اثرهای خیلی کم اکلیل باز هم مانع وضو است؟

ج. اگر مانع از رسیدن آب به اعضاء وضو است هر چند کم باشد باید بر طرف شود و تشخیص آن به عهده مکلف است.

س218. در بعضی رنگ های مو، آرایشگر مجبور است از ماسک تقویتی مو استفاده کند، آیا برای وضو اشکال دارد؟

ج. در صورتی که دارای جرم باشد، و مانع از رسیدن آب به محل وضو گردد، باید برطرف کند، و سپس وضو انجام دهد.

س219. مویی که دارای ژل یا روغن و یا واکس مو است، آیا برای مسح در وضو اشکال دارد یا نه؟

ج. اگر جرمی داشته باشد که مانع رسیدن آب به محل وضو می‌شود، وضو با آن صحیح نیست؛ و تشخیص آن به عهده مکلف است.

س220. در صورتی که ناخن پا بلند باشد، چگونه مسح پا انجام می‌شود؟

ج. به هر حال باید از نوک انگشتان پا، روی پا را تا مفصل مسح نماید.

س221. اگر شخص موهای قسمت های دیگر را در جلوی سرش جمع کند، مسح بر آن چه حکمی دارد؟

ج. در فرض سؤال مسح بر آن کافی نیست، و باید فرق سر را باز کرده پوست یا بن موها را مسح کند.

س222. کسی که موهای سرش زیاد است برای این که در وضو بیخ موها یا پوست سر را مسح کند، موها را کنار می‌زند و موهایش، تر می‌شود، آیا این تری برای مسح اشکالی ایجاد می‌کند؟

ج. محل مسح باید خشک باشد، و اگر به قدری تر باشد که رطوبت کف دست هنگام مسح بر آن غلبه کند، اشکالی ندارد(یعنی طوری باشد که رطوبتی که بعد از مسح در آن دیده می‌شود، بگویند فقط از تری کف دست است).

س223. آیا رنگ ها، مانند رنگ خودکار و خودنویس و حنا و رنگ پوست میوه و مانند آن مانع وضو هستند؟

ج. اگر دارای جرم باشند، و مجرّد رنگ نباشند، مانع محسوب می‌شوند؛ و تشخیص آن به عهده مکلف است.

س224. آیا اثر گچ یا صابون که بعد از شستن در اطراف ناخن‌ها یا شیارهای پوست دیده می‌شود، مانع وضو به حساب می‌آید؟

ج. صرف وجود اثر گچ یا صابون که بعد از خشک شدن اعضا ظاهر می شود، ضرری به وضو یا غسل نمی رساند، مگر این‌که دارای جرمی باشد که مانع از رسیدن آب به بشره (ظاهر پوست) یا ناخن شود.

س225. آیا تأتو کردن یا خالکوبی مانع رسیدن آب در وضو یا غسل می‌باشد؟

ج. تاتو کردن یا خالکوبی بدن اگر مجّرد رنگ باشد، و یا در زیر پوست بوده و بر ظاهر پوست چیزی که مانع از رسیدن آب به آن شود، وجود نداشته باشد وضو، غسل و نماز صحیح است.

س226. آیا لازم است قبل از وضو، اعضای وضو وارسی شود که مانعی نباشد؟

ج. وارسی واجب نیست، مگر آن که احتمال دهد به اعضای وضو چیزی چسبیده و احتمالش نزد مردم به جا باشد، که در این صورت وارسی واجب است تا به نبودن مانع مطمئن شود. و همچنین در صورتی که قبلاً مانع وجود داشته وارسی واجب است.

س227. آیا در اثنای وضو می‌توان مانع را برطرف کرد، یا فقط قبل از وضو باید برطرف شود؟

ج. در صورتی که موالات وضو به هم نخورد، اشکال ندارد.

س228. آیا وجود مواد آرایشی زیر ناخن برای وضو یا غسل اشکال دارد؟

ج. اگر زیر مقداری از ناخن که از حدّ معمول بلندتر است چیزی باشد که مانع رسیدن آب به ناخن است، باید برطرف کند و اگر ناخن بلند نباشد، اشکال ندارد.

س229. کسی که یکی از اعضای وضویش، جراحی پلاستیک شده است، آیا این جراحی، مانع به حساب می‌آید؟ (جرّاحی به سبب زیبایی و یا به خاطر اضطرار در حکم تأثیر دارد؟)

ج. اگر ظاهر بدن را پوشانده مانع محسوب می‌شود، و لکن اگر برداشتن آن حرج و مشقت دارد، باید وضو یا غسل جبیره‌ای انجام دهد.

س230. اگر مواد روغنی روی اعضا باشد و مواد پاک کننده در اختیار نباشد، وظیفه چیست؟

ج. اگر مانع محسوب می‌شود، تا می‌تواند باید برطرف نماید. و اگر تا آخر وقت نتواند برطرف کند، یا مشقت زیاد داشته باشد، باید به وظیفه جبیره عمل کند.

س231. اگر از روی فراموشی مانع را از اعضای وضو برطرف نکند و با آن وضو بگیرد، چه حکمی دارد؟

ج. در فرض مرقوم وضو باطل است.

س232. اگر بدون عذر، با وجود مانع در اعضاء، وضو بگیرد، چه حکمی دارد؟

ج. وضویش باطل است.

س233. اگر مانعی در اعضای وضو باشد که گاهی آب به عضو می‌رسد، و گاهی نمی‌رسد، و در حال وضو توجهی به این نداشته، وضویش چه حکمی دارد؟

ج. چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسیدن آب به زیر آن نبوده باید دوباره وضو بگیرد.

س234. اگر قبل از وضو شک کند که مانعی در اعضای وضو وجود دارد یا نه، چه وظیفه‌ای دارد؟

ج. اگر شک کند به اعضای وضو چیزی که مانع از رسیدن آب است، چسبیده یا نه، چنانچه احتمال آن در نظر مردم به جا باشد - مثل آن که بعد از گِل‌کاری احتمال بدهد که گِل به دست او چسبیده- باید وارسی کند، یا به قدری دست بمالد که اطمینان پیدا کند، که اگر بوده بر طرف شده یا آب به زیر آن رسیده است.

س235. اگر بعد از انجام وضو، شک کند که هنگام وضو مانعی در اعضای وضویش بوده یا نه، چه حکمی دارد؟

ج. به شک خود اعتناء نکند؛ و وضو صحیح است.

س236. اگر قبل از وضو، اعضای وضو را بررسی کند، و مانعی نبیند، و وضو بگیرد، و بعد از وضو مانعی در اعضاء ببیند، حال وظیفه ی مکلف چیست در این که:
الف) اگر شک کند آیا هنگام وضو این مانع بوده یا نه؟
ب) اگر یقین کند که مانع در هنگام وضو بوده است؟

ج.
الف) اگر احتمال می‌‌دهد آن مانع بعد از وضو گرفتن واقع شده است، وضوهای گذشته صحیح است.
ب) اگر بداند مانع در حین وضو بوده است، وضو و نمازی که با آن خوانده‌، باطل است.

س237. اگر کسی یقین دارد که قبل از وضو مانعی بر اعضاء وضو بوده، ولی شک دارد که آن را از بین برده یا نه، وضویش چه حکمی دارد؟

ج. اگر پیش از وضو بداند که در بعضی اعضای وضو مانعی از رسیدن آب وجود دارد، و بعد از وضو شک کند که آب را به آنجا رسانده یا نه، چنانچه احتمال بدهد که در حال وضو، ملتفت به رساندن آب به زیر مانع بوده، وضو صحیح است.

س238. اگر کسی پیش از غسل مانع را بر طرف نکند، و پس از غسل، مانع برطرف شده باشد، آیا غسلش صحیح است؟

ج. در فرض سؤال اگر می‌داند یا احتمال می‌دهد در هنگام غسل، ملتفت بوده است، غسلش صحیح است.

س239. کسی که در جلوی سرش موی مصنوعی گذاشته است، و در صورت نگذاشتن آن به مشقّت می افتد، آیا مسح بر موی مصنوعی برای او جایز است؟
وظیفه او نسبت به غسل چیست؟

ج. موی مصنوعی اگر به نحو کلاه گیس باشد، واجب است برای مسح آن را بردارد، ولی اگر موی مصنوعی بر پوست سرکاشته شده باشد، و برداشتن آن از جلوی سر باعث عسر و حرجی شود که عادتاً قابل تحمّل نیست؛ مسح بر روی آن مُجزی است؛ و غسل نیز همین حکم را دارد.

س240. شخصی وضو گرفته و در نماز متوجه می‌شود اکلیل و یا هر چیزی که مانع رسیدن آب به پوست است بر صورتش می‌باشد حکم نمازش چیست؟ و اگر بعد از نماز متوجه شود حکم نمازش چیست؟ (چون قبل از نماز آرایش کرده بود)

ج. اگر یقین دارد که مانع، هنگام وضو بوده است فرقی بین قبل از نماز و بعد از نماز نیست و در هر صورت باید مانع را برطرف کرده و مجدداً وضو بگیرد و نماز خوانده شده را هم اعاده کند.
توضیح: مواد آرایشی و هر چیزی که روی پوست است، اگر جرم داشته باشد که مانع رسیدن آب به پوست شود باید برای وضو و غسل آن را برطرف کرد و مهم بر طرف کردن جرم آن است، و اگر چنین نباشد یعنی آب از آن بگذرد و به پوست برسد برطرف کردن آن لازم نیست، بنابراین صِرف باقی ماندن رنگ مواد بعد از برطرف کردن جرم آنها اشکالی ایجاد نمی‌کند. همچنین در باب تیمم اگر در اجزای تیمم مانعی باشد باید قبل از تیمم برطرف شود.

س241. اگر به بعضی از اعضای وضو، مانع یا جبیره‌ای باشد که زایل کردن آن ممکن نباشد، و یا با مشقّت و سختی همراه باشد، وظیفه در غسل و وضو چیست؟

ج. در فرض سؤال، باید به دستور جبیره عمل شود.

س242. وضو گرفتن زن در جایی که مرد نامحرم او را می‌بیند، چه حکمی دارد؟

ج. مرتکب معصیت شده، ولی وضویش صحیح است.

س243. اگر زیر ناخن، خون مُردگی باشد، برای وضو چه وظیفه‌ای داریم؟

ج. خونی که به واسطۀ کوبیده شدن زیر ناخن یا زیر پوست می‌میرد، اگر طوری باشد که دیگر به آن خون نگویند، پاک است . اگر به آن خون گفته شود، در صورتی که ناخن، یا پوست سوراخ شود، اگر مشقّت نداشت، باید برای وضو و غسل خون را بیرون آورند، و در صورتی که مشقّت داشت، باید اطراف آن‌را به طوری که نجاست زیاد نشود، بشویند؛ و پارچه یا چیزی مثل پارچه بر آن بگذارند، و روی پارچه دست تر بکشند. و اگر انسان نداند که خون در زیر پوست مرده است، یا گوشت در اثر کوبیده شدن به آن حالت درآمده، پاک است.

س244. آیا در وضو، لازم است بر پوست سر مسح شود، یا مسح بر موی سر هم کافی است؟

ج. کسی که موی جلوی سر او زیاد بلند نباشد هم می‌تواند بر پوست سر و هم بر موی جلوی سر مسح کند ولی اگر موی جلوی سر او به قدری بلند باشد که به جاهای دیگر سرش می‌رسد یا باید بیخ موها را مسح کند و یا فرق سر را باز کرده، پوست سر را مسح نماید.

تیمم ⁽¹⁾

س245. اگر از جهت تنگی وقت نماز، فرصت پاک کردن مواد آرایشی و ... برای وضو و غسل نباشد، وظیفه چیست؟

ج. اگر وقت نماز تنگ باشد، و وضو و غسل موجب می‌شود، که همه ی نماز یا قسمتی از آن در خارج وقت واقع شود، باید به جای وضو و غسل، تیمم کند.

س246. خانم هایی که برای مجلس عروسی و مانند آن آرایش می کنند؛ آیا جایز است به جای وضو، تیمم کنند؟

ج. خیر، باید موانع وضو را برطرف کنند، و وضو بگیرند، مگر آن که عمداً تأخیر بیندازد، تا وقت نماز تنگ شود، در این صورت گرچه معصیت کرده، ولی می‌تواند با تیمّم نماز بخواند.

س247. اگر عروس در صورتش آرایش داشته باشد، و نخواهد آرایش را موقع نماز پاک کند، و از طرفی با توجّه به فرهنگ امروزه عروس خانم از صبح به آرایشگاه می‌رود، و تا آخر شب نیز باید آرایش بر روی صورتش باشد، معمولاً نیز نگه داشتن وضو در این زمان طولانی بعید است؛ آیا می‌تواند تیمم کند؟
یا این که نماز را آن قدر به تأخیر بیاندازد، که دیگر فرصت وضو نداشته باشد و تیمم نماید؟

ج. در فرض مذکور نمی‌تواند تیمم کند، مگر آن که عمداً تأخیر بیندازد، تا وقت نماز تنگ شود، در این صورت گرچه معصیت کرده، ولی می‌تواند با تیمّم نماز بخواند.

احکام جبیره

س248. منظور از جبیره چیست؟

ج. دوائی که بر زخم می‌گذارند و چیزی که با آن زخم یا عضو شکسته را می‌بندند جبیره نام دارد.

س249. آیا مواد آرایشی، و هر چیزی که در آرایش زنانه و مردانه استفاده می‌شود، و مانع محسوب می‌شود، جبیره بر آن اطلاق می‌شود؟

ج. بله، اگر در اعضای وضو یا غسل مانعی باشد که برطرف کردن آن ممکن نباشد، یا موجب عسر و حرج شود، حکم جبیره را دارد.

وضوی جبیره‌ای

س250. منظور از وضوی جبیره‌ای چیست؟

ج. اگر روی زخم بسته است، باید جاهایی را که می‌شود شست، بشوید؛ و روی زخم بند (جبیره) به جای شستن، دست تر بکشد. به این وضو، «وضوی جبیره‌ای» می‌گویند.

س251. اگر وظیفه شخصی وضو یا غسل جبیره‌ای باشد، و آن را انجام دهد، سپس عذر وی در وقت نماز برطرف شود، آیا إعاده ی نمازِ خوانده شده لازم است؟

ج. وقتی عذر صاحب جبیره برطرف می‌شود، اعادۀ نمازهائی که خوانده است، واجب نیست.

س252. اگر وظیفه شخصی وضو یا غسل جبیره‌ای باشد، و آن را انجام دهد، سپس عذر وی بر طرف شود، آیا با همین وضو یا غسل می‌تواند نمازهای بعدی‌اش را بخواند؟

ج. ظاهر این است که می‌تواند با همان وضو و مانند آن (غسل جبیره‌ای) نمازهای بعدی را هم بخواند.

س253. آیا شخص صاحب جبیره باید نماز های خود را به امید بر طرف شدن عذر تا آخر وقت به تاخیر بیاندازد؟

ج. صاحب جبیره‌ای که از برطرف شدن عذرش تا آخر وقت مأیوس است‌، می‌تواند اول وقت نماز بخواند؛ و اگر مأیوس نباشد، احتیاط واجب این است که نماز را تأخیر بیندازد.

غسل جبیره‌ای

س254. منظور از غسل جبیره‌ای چیست؟

ج. غسل جبیره‌ای هم مانند وضوی جبیره‌ای است، یعنی محل جبیره را با دست تر، مسح می‌کند، و نیاز به شستن نیست.

تیمم جبیره‌ای

س255. تیمّم جبیره‌ای را چگونه انجام دهیم؟

ج.کسی که وظیفه‌اش تیمم است، اگر محلی که باید بر روی آن مسح کند، یا دستش که باید با آن مسح کند، به واسطه‌ی زخم و امثال آن بسته باشد، به همان ترتیب تیمم می‌کند، یعنی محل زخم‌ بندی شده را به جای پوست بدن قرار می‌دهد.

نماز

س256. با توجّه به این که پوشیدن بهترین لباس‌ها و زینت کردن در هنگام نماز سفارش شده است، حکم آرایش در موقع نماز (استفاده از لوازم آرایشی و عطر) برای خانم‎ها چیست؟

ج. پوشیدن لباس تمیز و روشن، آراستن ظاهر، خوش بو کردن خود با عطر و انداختن گردن بند برای خانمها در هنگام نماز از مواردی است که به آن سفارش شده است؛ امّا درباره آرایش چهره هنگام نماز توصیه‌ای نرسیده است. آری، اگر پس از وضو گرفتن و قبل از نماز، خانمی آرایش کرده باشد، نماز خواندن با آن اشکال ندارد؛ مگر آن که لوازم آرایشی، مانع رسیدن پوست پیشانی به مُهر شود.

س257. زنی که صورت خود را آرایش کرده یا زیر ابروهایش را برداشته یا در صورت و دستانش زیور آلات هست، در نماز و غیر نماز:
الف) نامحرم حضور دارد:
ب) نامحرم حضور ندارد:

ج.
الف)در صورتی که زینت محسوب شود، باید بپوشاند.
ب). اشکال ندارد.

س258. با توجه به این که مستحب است زن وقت نماز بهترین زینت‌ها را به تن کند، آیا وقت نماز می‌شود خود را آرایش کرد؟

ج. اگر در معرض دید نامحرم نباشد اشکال ندارد.

س259. با موی مصنوعی که خارجی است، و نمی‌دانیم از چه موادی تهیه شده، نماز خواندن چه حکمی دارد؟

ج. در صورت شک، مانعی ندارد و اگر شک در این باشد که موی طبیعی است یا مصنوعی، محکوم به طهارت است و نماز خواندن با آن مانعی ندارد.

س260. اگر بعد از نماز مقدار بسیار کمی از مواد آرایشی و ... در اعضای وضو دیده شود، نماز خوانده شده چه حکمی دارد؟

ج. اگر جرمی داشته باشد که مانع رسیدن آب به سطح پوست در اعضای وضو گردد، وضو باطل است؛ و باید مجدّداً نماز إعاده شود.

س261. آیا اشتغال به کار یا کثرت مراجعین می‌تواند مجوّز ترک نماز باشد؟

ج. نماز از مهمترین واجبات است، و اشتغال هر چند مهم باشد مجوّز برای ترک نماز نیست.

س262. اگر عروس در مراسم عروسی، وضو داشته باشد، و با آرایش کامل و لباس عروس نماز بخواند، آیا نمازش درست است؟

ج. اگر پوشش کافی برای نماز وجود دارد، و سایر شرایط نماز را رعایت کند، صحیح است.

س263. استفاده از ادکلن های خارجی که ممکن است الکل در آن وجود داشته باشد، برای نماز چه حکمی دارد؟

ج. اگر الکل به‌ کار رفته در آن، الکل مست کننده‌ای باشد که در اصل مایع بوده، بنابر احتیاط نجس است؛ و نمی توان با لباسی که به آن آغشته شده نماز خواند؛ و در صورت شک، محکوم به طهارت است.

س264. اگر الکل به لباس یا به بدن مالیده شود، بعد از چند دقیقه به خاطر بخار شدن، اثری از آن نمی‌ماند؟ باز هم لباس یا بدن نجس خواهد بود؟ و نماز خواندن با این حال چه حکمی دارد؟

ج. اگر الکلی باشد که نجاست آن ثابت شده باشد، مجرّد بخار شدن آن موجب تطهیر بدن یا لباس نمی‌شود.

روزه

س265. آرایشگر در حین کار از تافت یا چسب مو استفاده می‌کند و به طور اشتباهی اسپری به صورت او زده می‌شود و مواد از راه دهان یا بینی وارد حلق می‌شود، آیا روزه باطل می‌شود؟

ج : اگر عمدی نباشد، روزه صحیح است.

س266. آرایشگری برای اصلاح سر بیمار یا دامادی به مسافت بیش از حد شرعی سفر می‌کند، وظیفه‌اش برای نماز و روزه چیست؟

ج. نمازش قصر و روزه‌اش صحیح نیست.

س267. آیا آرایش صورت و چشم در حال روزه گناه است و آیا روزه را باطل می‌کند؟

ج. آرایش صورت، برای خانم‌ها در صورتی که در معرض دید نامحرم قرار گیرد جایز نیست، حال فرقی نمی‌کند که در حال روزه باشد یا خیر. اما در هر حال این کار جزو مبطلات روزه نیست. البته درباره سرمه، گفته می‌شود اگر مزه یا بوی آن به حلق برسد، برای روزه دار مکروه می‌باشد.

س268. سرمه کشیدن یا ریمل زدن در ماه مبارک رمضان و در حال روزه اشکال دارد؟

ج. فی‌نفسه مانعی‌ ندارد؛ و ضرری به صحت روزه وارد نمی‌کند.

خمس

س269. آرایشگری از مشتری های دائمی نسبت به دیگران دستمزد کمتری می‌گیرد، در صورت تعلق گرفتن خمس به درآمد آرایشگری آیا این کمتر گرفتن دستمزد تاثیری در پرداخت خمس دارد؟

ج. اگر درآمد حاصله هر چند به مقدار کم باشد، واجب است که سال خمسی تعیین نموده و درآمد سالانه خود را محاسبه کند، تا در صورتی که چیزی از درآمد تا پایان سال باقی ماند، خمس آن را بپردازد؛ و ابتدای سال خمسی او هنگام حصول اولین درآمد است.

س270. آیا به دستمزد خانم های شاغلی که کمک خرج همسرشان هستند، خمس تعلّق می‌گیرد؟

ج. در فرض سؤال، واجب است که سال خمسی تعیین نموده، و درآمد سالانه خود را محاسبه کند، تا در صورتی که چیزی از درآمد تا پایان سال باقی ماند، خمس آن را بپردازد؛ و ابتدای سال خمسی او، هنگام حصول اولین درآمد است.

س271. پولی که آرایشگر در مقابل تراشیدن صورت با تیغ می‌گیرد، با درآمد های دیگر مثل اصلاح سر و یا درآمدهای حلال دیگر مخلوط می‌شود ، آیا با دادن خمس مال او پاک و حلال می‌شود؟

ج. بنا بر احتیاط، گرفتن أجرت در برابر تراشیدن ریش، حرام است؛ و امّا در مورد مال مخلوط به حرام، اگر مقدار حرام و مالک آن را بشناسدف واجب است آن را به او برگرداند؛ و یا رضایت وی را جلب کند. و اگر مالک آن را هر چند درتعداد محصوری نشناسد، ولی مقدار، معلوم باشد، واجب است آن را به فقیر صدقه بدهد. و اگر مقدار مال حرام را نداند، ولی مالک آن را بشناسد، واجب است به نحوی رضایت او را به ‌دست آورد. و اگر مقدار آن را نداند، و مالک را هم نشناسد، واجب است خمس آن را بپردازد، تا مالش از حرام پاک شود؛ و در صورتی که مقدار باقی‌مانده بعد از پرداخت خمس، از مؤونه سال زیاد بیاید، پرداخت خمس آن به عنوان أدای خمسِ منفعت کسب، واجب است.

س272. پولی که آرایشگر در مقابل تراشیدن صورت می‌گیرد با درآمد های دیگر مثل اصلاح سر و یا درآمدهای حلال دیگر مخلوط می‌شود ، وظیفه زن ، بچه ، میهمان و طلبکار چیست؟

ج. تا یقین به حرمت مالی که در اختیار آنها می‌گذارد ندارند، تصرّف اشکال ندارد.

س273. آیا به مغازه و وسایل و ابزار آرایشگری خمس تعلّق می‌گیرد؟

ج. مغازه و ابزار و آلات کسب، حکم سرمایه را دارد؛ که اگر از درآمد کسب تهیه شود، خمس دارد.

س274. حکم لوازم آرایشی و بهداشتی که قسمتی‌ از آنها استفاده شده، ولی قسمتی‌ از آن باقی مانده، سر سال خمسی، خمس به آنها تعلّق می‌گیرد؟

ج. اگر ارزش مالی داشته باشد خمس دارد.

س275. اگر سر سال خمس اشیایی از قبیل دارو و ... در منزل مانده باشند خمس دارند؟

ج. داروها و مانند آن که از درآمد بین سال خریداری شده است، و بدون فاسد شدن تا سر سال خمسی باقی مانده است، اگر خرید آنها جهت استفاده در مواقع نیاز باشد، و در معرض احتیاج هم باشد، جزء موونه است، و خمس ندارد.

س276. زنی در یکی از اتاقهای منزل خود وسایل آرایشگری گذاشته و به اصلاح سر و خدمات دیگر آرایشی خانمها در ساعاتی از روز مشغول است؛
الف) اگر به خاطر تفریح و سرگرمی به این کار مشغول شده و دستمزدی هم می‌گیرد، ولی زیاد به درآمد آن نیاز ندارد، آیا به درآمد و وسایل آن خمس تعلق می‌گیرد؟
ب) اگر به خاطر نیاز مالی به این کار مشغول شده، آیا به درآمد و وسایل آن خمس تعلق می‌گیرد؟

جواب الف و ب) اگر مقداری از آن را در نیازهای زندگی خرج کرده باشد، و سال از آن گذشته باشد، تنها باید خمس باقی مانده را بدهد. و ابزار و آلات کسب، حکم سرمایه را دارد، که اگر از درآمد کسب تهیه شود، خمس دارد.

فصل یازدهم: مسائل متفرقه و مرتبط با آرایشگری

امر به معروف و نهی از منکر

س277. وقتی مشتری با چهره آرایش کرده از آرایشگاه خارج می‌شود، آیا وظیفه‌ای بر عهده ی آرایشگر است که به او تذکر بدهد که حجاب خود را رعایت کند؟

ج. اگر بداند که حجاب شرعی را رعایت نمی کند در صورتی که احتمال بدهد، تاثیر دارد و شرایط دیگر امر به معروف و نهی از منکر فراهم باشد امر و نهی زبانی بر او واجب است.

س278. هرگاه نهی از منکر باعث نگاه به زنان بی مبالات و آرایش کرده شود، آیا باز هم واجب است؟

ج. نگاهِ اول اگر بدون قصد باشد، اشکال ندارد، ولی نگاه عمدی به غیر از صورت و دست ها تا مچ به شرطی که بدون آرایش باشند، جایز نیست، هر چند به قصد امر به معروف باشد.

س279. امر و نهی زنانی که حجاب کامل ندارند، چه حکمی دارد؟ در صورتی که انسان هنگام نهی زبانی از تحریک شهوت خود بترسد، وظیفه‌اش چیست؟

ج. نهی از منکر متوقف بر نگاه با ریبه به زن نامحرم نیست، و بر هر مکلفی واجب است که از حرام اجتناب کند، به ‌خصوص زمانی که مبادرت به انجام فریضه نهی از منکر می کند.

بد اخلاقی و بی‌انصافی در آرایش

س280. بعضی از همکاران صنفی با تعریف و تمجید از کار خود به قیمت جمع کردن و جلب مشتری برای خود، آرایشگران دیگر را تخریب می‌کنند، آیا این کار اشکال دارد؟

ج. تخریب دیگران جایز نیست.

س281. بعضی از کارآموزها در رشته آرایشگری مواد مصرفی خود را از مربّی می‌خرند، در مقابل این کار، مربّی نظارت بیشتری بر کار آنها نسبت به بقیه دارد. آیا این کار درست است؟

ج. فی نفسه اشکال ندارد، ولی باید توجه داشت که اگر در قبال آموزش، مزد دریافت می‌کند، نباید نسبت به بقیه کارآموزان کوتاهی کند.

س282. اگر به خاطر اضطراب و استرس دوره ی آموزشی، کسی با خانواده مثلاً همسر و فرزندان بد اخلاقی و بد رفتاری نماید، شرعاً چه حکمی دارد؟

ج. اگر حقوق واجب آنها را رعایت نکند، مرتکب گناه شده است.

وسایل جا مانده در مغازه

س283. اگر کسی وسیله ای در محیط کار گم کند، و بعد از مدتی مشابه آن را همان جا بیابد، و احتمال دهد که شخصی اشتباهاً مال خود را جا گذاشته و مال او را برده، آیا می‌تواند آن را بردارد؟

ج. اگر بداند وسیله ای که مانده مال کسی است که وسیله‌ی او را برده، در صورتی که از پیدا شدن صاحبش مأیوس و یا برایش مشقت داشته باشد، می‌تواند به جای وسیله‌ی خودش بردارد؛ ولی اگر قیمت آن از وسیله خودش بیشتر باشد، باید هر وقت صاحب آن پیدا شد، زیادی قیمت را به او بدهد، و چنانچه از پیدا شدن صاحب آن نا امید شود، زیادی قیمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد. و اگر احتمال دهد وسیله ای که مانده، مال کسی نیست که وسیله‌ی او را برده، باید از صاحبش تفحّص کند، و چنانچه از پیدا کردن او مأیوس شود، از طرف او به فقیر صدقه بدهد.

موسیقی

س284. پخش موسیقی در محیط کار یا مغازه اشکال شرعی دارد یا نه؟

ج. هر موسیقی که به نظر عرف لهوی مُضِلّ عن سبیل الله باشد،(یعنی به سبب ویژگی‌هایی که دارد انسان را از خداوند متعال و معنویات و فضائل اخلاقی دور نموده و به سمت بی‌بند و باری، بیهودگی و گناه سوق دهد) حرام محسوب می ‌شود؛ و تشخیص موضوع، موکول به نظر عرفی مکلّف است؛ و اگر در این زمینه مقررات وجود دارد، باید مراعات شود.