اجاره دو قسم است:

الف) اجاره اشیائی که ارزش مالی دارند؛ اگر چه اندک باشد.

ب) اجاره یک شخص؛ مثل اینکه کارمند یا کارگر اجیر شود؛ یعنی قرار گذاشته که در مقابل کار مشخصی، حقوقی دریافت کند.

الفاظ عقد اجاره

• هر لفظ یا عملی که مقصود را برساند برای انعقاد عقد اجاره کافی است.

1. تعیین کردن؛ لذا اگر کسی بگوید یکی از خانه‌‌هایم را اجاره دادم، باطل است.

2. معلوم بودن: با مشاهده یا ذکر اوصافی که رغبت‌‌ها به سبب وجود یا عدم آن اوصاف تغییر می‌کند.

• مثال: اگر مستأجر، خانه‌ای را بدون آنکه آن را ببیند و اوصافش را⁽¹⁾ بشنود، اجاره کند، این اجاره باطل است.

3. قدرت تحویل دادن وجود داشته باشد.

• مثال: اجاره اتومبیلی که گم شده است و قابل تحویل نیست، باطل می‌‌باشد.

4. امکان بهره‌‌مندی از آن باشد.

5. عین آن مال با استفاده کردن باقی بماند.

• مثال: چیزهای خوردنی یا هیزم اجاره داده نمی‌‌شود. همچنین زمینی‌‌که آب به آن نمی‌‌رسد، برای زراعت، اجاره داده نمی‌‌شود؛ مگر آنکه آب باران کافی باشد؛ چراکه چیزهای خوراکی و هیزم با استفاده کردن از آن تمام می‌شود و زمین بدون آب هم برای زراعت قابل بهره‌‌برداری نیست.

6. اجاره‌‌دهنده مالک یا صاحب اختیار شرعی آن باشد.

7. انتفاع بردن از آن جایز باشد.

1. مباح باشد؛ اجاره دادن مغازه برای نگه‌‌داری یا فروش شراب یا اجاره دادن کامیون برای حمل شراب، حرام و باطل است.

2. مالیت و ارزش داشته باشد، هرچند اندک؛ یعنی به‌‌گونه‌‌ای باشد که عقلاء برای آن، بذل مال کنند.

3. تعیین نوع منفهت؛ اگر مالی‌‌که اجاره داده شده منافع متعددی دارد، باید در عقد اجاره، نوع منفعتی که اجاره کننده می‌خواهد از آن بهره‌‌مند شود، تعیین شود.

• مثال: اگر اتومبیلی اجاره داده می‌شود، باید معلوم باشد برای مسافرکشی یا حمل بار یا منظور دیگری است.

4. مدت اجاره معلوم باشد؛ مثلاً در مواردی مقدار کار مشخص گردد. (مثلاً خیاطیِ لباس معین با مدل به‌‌خصوص، یا اجاره خانه برای مدت یک سال تمام).

اجرت معلوم و مقدار آن مشخص و معین باشد؛ اگر مکیل⁽²⁾ یا موزون⁽²⁾ یا معدود⁽²⁾ است، باید معلوم باشد که چند پیمانه یا چند کیلوگرم یا چند عدد است و اگر از چیزهایی است که باید دیده شود و مشاهده گردد یا اینکه وصف کردن آن کافی است، باید به ترتیب مشاهده یا وصف شود.

موارد اجرت

اجرت می‌تواند موارد ذیل باشد:

1. یک شیء مشخص: این انگشتر؛

2. یک چیز کلی در ذمه مستأجر: هزار تومان؛

3. یک عمل: یک روز برای موجر بارکشی کردن؛

4. منفعت: یک ماه اجاره ماشین و بهره‌‌مندی از آن؛

5. حق قابل انتقال: حق استفاده از وام.