پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
دریافت:

رساله آموزشی

  • جلد اول (عبادات)
  • جلد دوم (معاملات)
    • بخش اول: معاملات حرام (درس 34-7)
      • فصل اول: معاملات حرام، شی نجس (درس 2-1)
      • فصل دوم: معامله شيئی‌‌ كه در راه حرام صرف می شود (درس5-3)
      • فصل سوم: معامله شیئی كه منفعت مورد اعتنا ندارد(درس6)
      • فصل چهارم: معامله با عمل محرّم (درس 34-7)
        • درس7: معامله با عمل محرّم
        • درس8: گفتار چهارم: کم فروشی (تطفیف)
        • درس9: گفتار پنجم: تنجیم
        • درس10: گفتار ششم: کهانت
        • درس11: گفتار هفتم: سحر
        • درس12: گفتار هشتم: کسب درآمد با مضلّ
        • درس13: گفتار نهم: رشو‌‌ه
        • درس14: مبحث دوم: هدیه
        • درس15: اجرت قاضی - معامله محاباتی
        • درس16: گفتار دهم: سب مؤمن
        • درس17: گفتار یازدهم: غیبت
        • درس18: مبحث دوم: شرايط تحقق غيبت يا حرمت آن
        • درس19: مبحث سوم: استماع غیبت
        • درس20: مبحث چهارم: مستثنیات حرمت غیبت
        • درس21: گفتار دوازدهم: کذب
        • درس22: ادامه کذب - نمامی
        • درس23: گفتار چهاردهم: قمار
        • درس24: گفتار پانزدهم: ‌‌غش
          • مبحث اول: معنای غش
          • شرایط تحقق غش
            چاپ  ;  PDF

            1. جهل گیرنده و علم دهنده  

            قوام غش به این است که دهنده جنسِ مغشوش، عالم به مطلب و گیرنده جاهل باشد. بنابراین اگر دهنده، جاهل باشد، یا گیرنده عالم –اعم از اینکه دهنده عالم باشد یا جاهل- غش محسوب نمی‌شود و معامله صحیح است. حرمت تکلیفی هم برای آن دهنده وجود ندارد؛ مثل اینکه می‌داند در بازار شیر خالصی که در آن آب نباشد، وجود ندارد و با این حال آن را می‌خرد، این معامله غش نیست.
              چنانچه دهنده و گیرنده هر دو به مغشوش بودن جنس جاهل باشند، اینجا هم معامله اشکالی ندارد. (مکاسب محرمه، ج235، ص7)

            غش آشکار
              گاهی خریدار می‌‌داند که مال مغشوش است و با اینکه رضایت قلبی به انجام معامله ندارد، ناچار است آن را بخرد(1). این نوع معامله غش محسوب نمی‌شود. اما فروشنده عمل محرم انجام داده است؛ نه از باب غش، بلکه از باب ظلم.

            • مثال: شخصی به دارویی احتیاج دارد که این دارو فقط دست یک نفر است. آن فرد هم به بیست برابر قیمت می‌‌فروشد و طرف مقابل چاره‌ای جز خرید آن ندارد. این معامله صحیح است؛ چون رضای معاملی وجود دارد. اما برای فروشنده حرام است؛ چون کار او ظالمانه‌ است.                             (مکاسب محرمه، ج236، ص3)
               

            2. مستور بودن خدعه

              تصرفی که برای خدیعه و فریب انجام می‌‌گیرد، باید مستور باشد. لذا اگر مشهود باشد، غش محسوب نمی‌‌شود.

            • مثال:
              الف) گندمی که می‌‌فروشد، به میزان قابل توجه با جو یا خاک مخلوط شده است و این چیزی نیست که شخص با نگاه کردن به آن متوجه نشود.
              ب) اگر ماشینی به عنوان صفر کیلومتر فروخته ‌‌شود و خریدار ببیند که رنگ قسمتی از ماشین رفته و نشان ‌‌دهد که ماشین قبلاً استفاده شده است، این نوع تصرف که از طرف بایع یا مشتری در باب بیع، یا موجر و مستأجر در باب اجاره صورت می‌‌گیرد، که تصرف کاملاً مشهودی است، صدق غش نمی‌کند و به آن، معامله غش‌آمیز نمی‌گویند. بنابراین معامله باطل نیست.     (مکاسب محرمه، ج235، ص8)

            3. قصد خدعه و فریب

              اگر در مورد عیب خفی- چه عیبی که با اختبار فهمیده می‌‌شود و چه عیبی که فهمیده نمی‌‌شود - فروشنده قصد فریب داشته باشد، این غش در معامله بوده و حرام است. اما اگر در همین عیب خفی قصد فریب و تلبیس وجود نداشته باشد- هرچند عیب، عیب خفی است- غش در معامله نبوده و حرام نیست. اما در عیب جلی، چه قصد تلبیس باشد و چه نباشد، غش در معامله نیست.    (مکاسب محرمه، ج241، ص3)


            [1] . در باب بیع مضطر، ممکن است رضای قلبی نباشد. اما رضای معاملی باشد؛ چون رضای قلبی غیر از رضای معاملی است. گاهی خریدار قلباً راضی به معامله نیست و برای او این کار سخت است. اما چاره‌ای ندارد. بنابراین رضای معاملی هست. (مکاسب محرمه، ج236، ص2)

          • صور اختبار مغشوش
          • عامل غش
          • انواع غش در معامله
        • درس25: مبحث دوم: حکم معامله مغشوش
        • درس26: گفتار شانزدهم: ‌‌نجش
        • درس27: گفتار هفدهم: ‌‌غنا
        • درس28: مبحث دوم: حرمت غنا
        • درس29: مبحث سوم: احکام غنا
        • درس30: گفتار هجدهم: آلات لهو و موسیقی
        • درس31: گفتار نوزدهم: رقص
        • درس32: گفتار بیستم: کمک به ظالم
        • درس33: گفتار بیست‌‌و‌‌یکم: تصویر
        • درس34: گفتار بیست‌‌و‌‌دوم: ربا
    • بخش دوم: معاملات جایز (درس 82-35)
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
  • جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
  • به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
  • جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
  • از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
  • مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.
700 /