پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
دریافت:

رساله آموزشی

  • جلد اول (عبادات)
  • جلد دوم (معاملات)
    • بخش اول: معاملات حرام (درس 34-7)
      • فصل اول: معاملات حرام، شی نجس (درس 2-1)
      • فصل دوم: معامله شيئی‌‌ كه در راه حرام صرف می شود (درس5-3)
      • فصل سوم: معامله شیئی كه منفعت مورد اعتنا ندارد(درس6)
      • فصل چهارم: معامله با عمل محرّم (درس 34-7)
        • درس7: معامله با عمل محرّم
          • گفتار اول: تدلیس در معاملات
            چاپ  ;  PDF

            تعریف: تدلیس به معنای خدعه و فریب است. البته نه هر خدعه‌ای، بلکه مقصود پوشاندن عیب یا اظهار کمال در شیء یا کسی است که آن کمال را ندارد، یا اظهار و نشان دادن وصفی که انسان به آن راغب است. درحالی‌‌که واقعاً آن وصف وجود ندارد. یا مخفی کردن وصفی که رغبتی به آن نیست.
            (مکاسب محرمه، ج136، ص3)

            • مثال: مردی که برای ازدواج اقدام می‌کند، اگر بدانند او از فلان طایفه است، قطعاً به او دختر نمی‌دهند. ازاین‌‌رو او انتساب خود را مخفی کند. یا اگر بدانند که این پسر فلانی یا از فلان فامیل است، به او راحت‌تر دختر می‌دهند و او به دروغ بگوید که من پسر فلانی یا پسرخاله فلانی هستم. درحالی‌‌که ممکن است پسر فلانی بودن، کمال و نبود آن عیب و نقص نباشد. (مکاسب محرمه، ج136، ص4)

            البته بحث ما در مطلق تدلیس نیست. بلکه مقصود تدلیس در معاملات است. فرض کنید کسی محاسنش را سفید می‌کند و خودش را پیرمرد جلوه می‌دهد تا به او بیشتر احترام کنند. یا لباس خاصّی می‌پوشد تا او را جزو فلان گروه یا طبقه بدانند و احترامش کنند. این هم تدلیس است، اما از بحث ما خارج است. (مکاسب محرمه، ج136، ص5)

            دو مسئله مهم

            1. اگر کسی برای تدلیس در معامله، اجیر شود، با توجه به اینکه تدلیس در معاملات حرام است، معامله‌‌ای‌‌که بر این تدلیس واقع شده نیز حرام است. (مکاسب محرمه، ج136، ص5)

            • مثال: شخصی برای ازدواج، می‌خواهد خود را جای کس دیگری جا بزند و به شناسنامه یا کارت شناسایی جعلی نیاز دارد. ازاین‌‌رو کسی را اجیر می‌کند تا این مدارک را درست کند. معامله‌‌‌ شخص مدلّس با جعل‌‌کننده شناسنامه، حرام و باطل است. یا اگر کسی را برای ساخت جواهر بدلی اجیر کنند تا آن را به جای جواهر اصلی به دیگری بفروشد. این معامله‌‌ای که برای ساخت جواهر بدلی به قصد تدلیس دیگری انجام گرفته است، حرام و باطل است. (مکاسب محرمه، ج136، ص5)

            2. در مواردی که تدلیس حرام نیست، مثل مکر و خدعه کردن در جنگ، یا فریب دادن در چالش‌های سیاسی با کفار و دشمنان اسلام(1)، یا تدلیس در غیر معامله(2)، معاملة بر این تدلیس حرام نیست. (مکاسب محرمه، ج137، ص4)

            معیار تشخیص تدلیس

            معیار تشخیص تدلیس آن است که عرف آن را تدلیس بداند؛ مثلاً اگر در مقام خواستگاری، زن یا مرد خواستگار به‌‌گونه‌‌ای خود را بیارایند که طرف مقابل به او رغبت کند، این نه اغواء است، نه فریب و تدلیس. ازاین‌‌رو حرمتی ندارد. پس هر چیزی که سبب رغبت دیگری شود، تدلیس نیست. اما اگر شب عروسی خواهر عروس با استفاده از تاریکی شب، خود را به جای عروس در اختیار داماد قرار دهد، یا بیماری‌هایی را که مانع از آمیزش است کتمان کنند، یا عیوبی مثل جزام، برص و جنون را مخفی نمایند، یا زنازادگی را برای صورت گرفتن ازدواج اعلام نکنند، اینها عیوبی است که پنهان کردن آن تدلیس است.
            در زمان ما گریم یکی از مصداق‌‌های تدلیس است. فرض کنید زن یا مرد پیری را گریم کنند تا مثل زن یا مرد 25 ساله شود، یا تاریخ تولّد او را در شناسنامه‌اش دست‌کاری کنند. (مکاسب محرمه، ج138، ص9)
             


            [1]. فریب دادن دشمن در امور سیاسی نیز در حکم جنگ است.
            [2]. مثل خانمی‌‌که در مجالس زنانه از جواهرات بدلی برای زینت استفاده می‌‌کند؛ ساخت جواهر بدلی به این نیت و نیز اجاره بر این تدلیس، حرام نیست.

          • گفتار دوم: تزیین حرام
          • گفتار سوم: تشبه مرد به زن و بر عکس
        • درس8: گفتار چهارم: کم فروشی (تطفیف)
        • درس9: گفتار پنجم: تنجیم
        • درس10: گفتار ششم: کهانت
        • درس11: گفتار هفتم: سحر
        • درس12: گفتار هشتم: کسب درآمد با مضلّ
        • درس13: گفتار نهم: رشو‌‌ه
        • درس14: مبحث دوم: هدیه
        • درس15: اجرت قاضی - معامله محاباتی
        • درس16: گفتار دهم: سب مؤمن
        • درس17: گفتار یازدهم: غیبت
        • درس18: مبحث دوم: شرايط تحقق غيبت يا حرمت آن
        • درس19: مبحث سوم: استماع غیبت
        • درس20: مبحث چهارم: مستثنیات حرمت غیبت
        • درس21: گفتار دوازدهم: کذب
        • درس22: ادامه کذب - نمامی
        • درس23: گفتار چهاردهم: قمار
        • درس24: گفتار پانزدهم: ‌‌غش
        • درس25: مبحث دوم: حکم معامله مغشوش
        • درس26: گفتار شانزدهم: ‌‌نجش
        • درس27: گفتار هفدهم: ‌‌غنا
        • درس28: مبحث دوم: حرمت غنا
        • درس29: مبحث سوم: احکام غنا
        • درس30: گفتار هجدهم: آلات لهو و موسیقی
        • درس31: گفتار نوزدهم: رقص
        • درس32: گفتار بیستم: کمک به ظالم
        • درس33: گفتار بیست‌‌و‌‌یکم: تصویر
        • درس34: گفتار بیست‌‌و‌‌دوم: ربا
    • بخش دوم: معاملات جایز (درس 82-35)
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
  • جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
  • به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
  • جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
  • از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
  • مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.
700 /