Bismillahirrahmanirrahim[1]

Hoş geldiniz. Biz havza sakinlerinin zaaflarımızdan biri her zaman ferdi olarak çalışmamızdı. Hatta belli bir ders için bir araya toplandığımız durumlarda bile her kes kendisi için gayret göstermektedir. Bizlerin ortak çalışmamız ise birlikte okuduğumuz bir dersi iki veya üç kişi bir arada tartışmaktı. İlmi bir ürün elde etmek, bilimsel çalışmalarda ne yazık ki havza’da ortak bir işbirliği yaygın değildi. Hâlbuki bugün dünyada özellikle de batıda durum bundan farklıdır; orada sayısız ortak çalışmalar yapmaktalar. Hatta bazen, bir ürünün onlarca parçasının bir araya getirilmesiyle belli bir iş tasarlanmakta ve bu işin her bir parçası farklı bir birime yaptırılıyor ve ardından bazı kişiler bu birimlerin ürünlerini bir araya toplayarak parçaların bir araya getirilmesi suretiyle belli bir ürünü üretmekte; son tasarımı yapmaktalar. Bu gibi bir çalışmanın ürününü çok daha iyi ve verimli olduğu bir gerçektir. Dini havzalarımızın da artık bu yönde adım atmakta olduklarını görmekteyiz; yani sizin şu anki işiniz böyle bir işbirliğinin örneğidir. Gerçek manada bir işbirliğini gösterecek çalışmalar yapılmalıdır; yani her kes bir biri ile işbirliğinde bulunmalıdır, beyinler birbirinin yardımına koşmalı ve ortak matlup bir ürün vermelidir, bu bir husus.

İkinci husus da şudur ki Bu kongrede iki önemli bölüm mevcuttur: Biri Kur’an ve diğeri ise İslami bilimler. Kur’an meselesi, Kur’anın kaynak oluşu, Kur’ana rücu etmek, fikri, bilimsel, sosyal, siyasi, devlet ve benzer gibi muhtelif meselelerde Kur’anı Kerim’in anlaşılması büyük bir önem taşımakta. Bu gibi hususlarda bizler gerçekten de pasifiz; tam anlamıyla az çalışıyoruz. Tedebbür ehli olanlar için Kur’anı Kerim hakkında tedebbür ve tefekkür etmek kendimizi Kur’anı Kerim ayetlerinden, muhtelif alanlarda ilahi ayetlerin önerilerinden ne kadar mahrum bıraktığımızı gösteriyor; bunun kendisi kur’anı Kerim’in böylesine önemli bir mesele için kaynak olması temel ve önemli bir meseledir. Birkaç yıldır dillere düşen İnsani bilimler ve ona gereken ilgi ve teveccühün gösterilmesi de önemli bir husustur. Sizin çalışmanız işte bu iki önemli meselenin birbirine ilişkilendirilmesidir ve bana göre bu çok önemli bir meseledir; bu alanda ne kadar fazla çalışılır, gayret gösterilirse o kadar yeridir bana göre.

Bir başka konu da şudur ki bugün ülkede bazı merkez ve bölgeler insani bilimler alanında çaba ve faaliyet göstermekteler; hem kültür inkılâbı yüksek konseyi var ve hem de kültür inkılâbı yüksek konseyinin dışındaki kurumlar, muhtelif birimler insani bilimler alanında faaliyette bulunmaktalar. Hedefleri de budur; şimdi çalışmalarının adını Kur’an, insani bilimler veya benzeri gibi şeyler koymamışlardır ama insani bilimler mevzuları ve meselelerinin İslami öğretilere yönlendirilmesi yönünde çalışmaktalar. Bunlardan yararlanılması gerekir yani bu birimlerle gerektiği gibi işbirliği yapılmalıdır. Bizler birbirimizin düşüncelerimizin ürünlerinden yararlanmaya ihtiyacımız var yani şu anda çalışmakta olan bazı kesimler var. Senin ve arkadaşının açıklamalarından bu merkezlerle işbirliği alanında bir çalışmanızın olup olmadığını ben anlayamadım ama eğer böyle bir işbirliği ve çalışma varsa ne ala ve eğer yoksa kesinlikle bu gibi çalışma gruplarını arayın bulun ve işbirliğinde bulunun; tecrübelerinden yararlanın; zira onlar bu alanda çalışmışlardır. Bu da bir başka husus.

Bir diğer temel mesele de insani bilimlerdir; iki üç asırdır dünyada ortaya çıkarılmış, birileri onun üzerinde kafa yormuş, çalışmada bulunmuş, bazı meseleleri ortaya çıkarmışlardır; bazı meselelerin ortaya çıkarılması geçmişi ise bir asra varmamakta, birkaç on yıldır onun üzerinde çalışmakta; yani bir takım meseleler insani bilimlerin bir parçası olup bizim için ithalat hükmündedir; kendimize ait olan felsefe, edebiyat ve benzerlerinin dışında bir takım meseleler ortaya çıkarılmış, bir takım başlıklar üretilmiş, üzerinde çalışılmış, kafa yorulmuş, tenkitler yapılmış, birkaç katman değiştirilmiş ve bizler şimdi bu meseleye giriş yapmak istiyor ve bu meseleleri din dışı ve hatta bazen din karşıtı o köklerinden ayırmak, Kur'ani bir temele, dini bir dayanağa ve vahye dayandırmak istiyoruz. Bu çok önemli; başkalarının çalışmalarını kontrol altına alabilmek bir zarurettir, başkalarının bu alanda neler yaptıklarını bizlerin bilmemiz gerekir. Onların neler yaptıklarını anlamak, onların elde ettikleri gelişmelerden haberdar olmak ihtiyaç duyulan meselelerdendir; bu alanda çalışılması gerekir.

Kongreye 800 veya 900 makale veya özetinin gönderildiğini belirttiniz, bu miktar makale dikkate değerdir ama miktardan daha önemli kalitedir; yani sizin önümüzdeki günlerde yapacağınız bu kongreden 20–30 çare olabilecek anlamlı makalenin çıkması ve bu alanda çalışmak isteyen, fikir yormak isteyenler için bir yol gösterici olabilmesi için gayret göstermelisiniz.

Bir başka önemli husus da şudur ki bugün İslam dünyasında fikir sahipleri, düşünürler çalışmaktalar, örneğin Arap dünyasında bu alanda faaliyette bulunan kimseler var; Hindistan yarımadasında bu alanlarda çalışan kimseler var; bunların göz ardı edilmemesi gerekir. Sizin kongrenizin uluslararası olması ise bu bakımdan sevindiricidir, İslam dünyası düşünürleri ile işbirliği ve dayanışma içinde olmanız bizim birçok üniversitemizin yapamadığı bir şeydir. Yani Camiat’ul Mustafa uluslar arası alanda çok geniş boyutta bazı meseleleri gündeme getirebilecek ve yararlanabilecek bir özelliği bulunmakta. Bu çok iyi bir şeydir ve bundan yararlanmak gerekir; İslam dünyasından bazı kişiler bazen meselen Kuzey Afrika’dan veya batı Asya’dan, Arap ülkelerinden muhtelif yazarlar tarafından kaleme alınmış eserleri getirmekteler; insan bu eserleri okuduğunda bunlar içerisinde ne kadar iyi düşüncelerin var olduğunu fark ediyor; yani gerçekten de tefekkür etmiş, kafa yormuş, araştırmalarda bulunmuşlardır ve bu eserler yararlanılabilir; bizim bunların birçoğundan haberimiz yok; keza onlar da burada yapılan çalışmalardan habersizler; yani İslam İnkılâbından sonra geçen 30–40 yıl içinde burada da gerçekten çok güzel çalışmalar olmuştur; bu durumdan beni şahsen hoşnut değilim, eksiklik olduğuna inanıyorum, siz de buna değindiniz, ben de şahsen bizlerin bu konuda az çalıştığımıza inanıyorum, ama bu az çalışmaya rağmen yine de çok güzel çalışmalar olmuştur; değerli eserlerimiz var; bu Kum İslami İlimler merkezinde ve diğer bazı yerlerde bir takım makaleler kaleme alınmış, eserler yayınlanmış, dersler okutulmuş ve bunlar çok değerlidir. Onların da bundan haberleri yoktur; İslam dünyası ne yazık ki birbirinden habersizdir, bizim burada yaptığımız çalışmalardan, eserlerimizden haberleri yoktur. Bu uluslar arası işbirliği de bana göre çok önemli bölümlerden biridir. Birkaç hususu da bu bay[2] dile getirdi ki ben şu anda o konuları tam olarak hatırlayamadım ve onlar hakkında şimdilik bir görüş belirtemeyeceğim. Ama siz kongrenin düzenleneceği Azer ayına kadar zamanınız var; zamanınız boldur, bu hususta aklıma bir şey gelirse o zamana kadar size iletirim.

Her haliyle bizler başarılarınız için sizlere duacıyız. Gerçekten de bugün Kum İslami İlimler Merkezindeki genç talebeler ve düşünürler tarafından yapılan çalışmalar çok değerlidir. Ben bazen bu çalışmaları, gayeleri, sözleri gördüğümde gerçekten de Allah’a hamd ediyorum. Bir zamanlar Kum’da birileri böyle düşünceleri taşıyorlardı; tamamen bu gibi meselelerden soyutlanmamışlardı, düşünüyorlardı ama onlar için bir rüya gibiydi. Gerçekten de insan için bir rüya gibiydi ve bu meselenin Kum’da veya başka ilmi havzalarda tahakkuk bulmasına hiç umutları yoktu. Ama çok şükür bugün tahakkuk bulmuştur. Bugün genel bir hareket başlatılmıştır. Gerçi bir takım noksanlıklar ve eleştiriler söz konusudur. Bizzat bizim kendimiz, havza, yetkililer ve havza mesulleri bazen yerinde eleştirilerde bulunmaktalar. Ama gerçekten de vuku bulan şey çok değerlidir. Allah Taala’dan sizlere başarılar vermesini, sizlere yardımcı olmasını, bu alandaki girişimleri en kısa zamanda, en iyi şekliyle, anlamlı olarak sunulabilir bir şekilde yapmanızı, bizim ve tümümüzün yararlanabilmenizi temenni ederim.

Vesselamu aleyküm ve rahmetullahi