1- Meşhur fakihlerin şöyle buyurdukları nakledilmiştir: Mescit olması istenen arsaya vakıf akdi okunması gerekir. Mesela şöyle söylemelidir: Allaha yakınlaşmak için (gurbeten ilallah) bu arsayı mescit olarak vakfettim. Ama güçlü görüşe göre bir arsaya Allaha yakınlaşma kastıyla bir mescit binası yapar ve bir kişide yapanın izniyle orada namaz kılarsa yeterlidir ve orası mescit sayılır.

2- Muatatın* mescitte yeterli olması için o binanın aslının mescit niyetiyle yapılması gerekir. Şöyle ki O binayı yapmaktan veya tamir etmekten maksadın oranın mescit olması olmalıdır. Özellikle yapılan mekan sahipsiz arazilerdense ve orasına mescit niyetiyle bir bina yapılmışsa muatat yeterlidir. Ama var olan bir dükkan veya ev mescide çevrilerek orada insanların mescit ünvanıyla namaz kılmaları istenirse, mescit akdi okunmadan orayı mescit saymak zordur.

* Muatat: Özel bir cümle kullanılmadan yapılan muameledir.

3-  Cami, cami olarak bina edildikten sonra bir kavme, gruba, kabileye ve soya mahsus olmaz; bütün Müslümanlar ondan faydalanabilirler.

4- Eğer caminin suyunun abdeste özel vakfedildiği bilinmez ve caminin olduğu mahallede yaygın adet mahalle ahalisinin ve oradan geçenlerin bu suyu abdest dışında da kullanması şeklindeyse caminin suyunu abdest dışında kullanmanın sakıncası yoktur. Elbette bu durumda da ihtiyat edilmesi daha iyidir.

5- Genel olarak caminin şanına aykırı işleri,(spor ve anternman gibi) camide yapmaktan sakınmak gerekir.

6- Kur'an, fıkıh ve ahlak eğitimi ve İslami marşların alıştırmasının camide yapılmasının sakıncası yoktur. Ama her halükarda caminin şanının ve kutsiyetinin korunması vaciptir ve namaz kılanlara eziyet etmek caiz değildir.

7- Namaz vaktinin girdiğini bildirmek için alışılmış şekilde hoparlörle ezan okutmanın sakıncası yoktur. Ama kur'an, dua ve benzeri şeylerin caminin hoparlöründen okutulması komşuların eziyet olmasına neden olursa sakıncalıdır.

CAMİDE HARAM OLAN ŞEYLER

8-  Caminin; tabanını, tavanını, duvarlarını ve dam üstüsünü necis etmek haramdır. Eğer necis olursa da hemen temizlenmesi vaciptir.

9- Cami olan bir bina; gasp edilmiş, harabeye dönmüş veya terk edilerek onun yerine başka bir bina yapılmış veya terk edildiğinden dolayı cami olma özelliğini yitirmiş ve tekrar cami olacağı ümidi de yoksa, mesela köyün yeri değiştiğinden camisi de terk edilmişse, burasının necis etmenin haram olduğu malum değildir. Elbette ihtiyata uygun olan orasının necis edilmemesidir.

10- Camiyi altınla süslemek israf sayılırsa haramdır. Ama israf olmazsa mekruhtur.

11- Kafirlerin mescidul harama girmeleri haramdır. Diğer camilere girmeleri de hürmetsizlik sayılırsa caiz değildir. İhtiyat gereği diğer camilerede girmemelidirler.

12-  Adetli, lohusalı ve cenabetli şahsın mescidul harama ve mescidun nebiye girmeleri haramdır. Diğer camilerde durmaları, hatta her ne şekilde olursa olsun camilere girmeleri de haramdır. Sadece camiyi geçiş yolu olarak kullandıklarında, yani bu kapısından girip öteki kapısından çıkarlarsa veya camide olan bir şeyi almak için camiye girerlerse sakıncası yoktur. İhtiyatı vacip gereği İmamların haremleri diğer camilerle aynı hükmündedir ve ihtiyata daha uygun olan bu haremlerin mescidul haram ve mescidun nebiyle aynı hükümde olmasıdır.

CAMİNİN SÜNNETLERİ

13-  Cami yapmak ve harabeye dönmek üzere olan camiyi onarmak sünnettir. Eğer bir cami onarılması mümkün olmayacak derecede harabeye dönmüşse onu yıkıp yerine yeniden cami yapabilirler. Hatta harabe olmadığı halde halkın ihtiyacını karşılamak için var olan camiyi yıkıp yerine daha büyüğünü yapabilirler.

14- Camiyi temizlemek ve güzelleştirmek sünnettir. Camiye gitmek isteyen birisinin kendisine güzel koku sürmesi, temiz ve güzel elbise giyinmesi, ayakkabılarının necasete veya pis bir şeye bulaşmamasına dikkat etmesi, herkesten önce camiye gitmesi ve herkesten sonra camiyi terk etmesi sünnettir. Yine camiye girerken ve çıkarken zikirle yapması ve huşu içinde olması tavsiye edilmiştir.

15- İnsan camiye girdiğinde camiye saygı babından iki rekat tahiyyat namazı kılması sünnettir. Elbette başka bir vacip veya sünnet namaz da kılsa yeterlidir.

16-  Camide namaz kılmanın faziletli oluşu kadınlar içinde geçerlidir.

17- Camide; lamba yakmak, camiyi süpürmek, camiye sağ ayakla girip sol ayakla çıkmak, camiye girdikten sonra kıbleye doğru oturup dua etmek, Allahı övmek, salavat çevirmek ve abdestli olmak sünnettir.

18-  Namazı camide kılmak sünnettir. Yağmur ve benzeri bir özür olmadan özellikle camiye komşu olanların namazlarını camide kılmamaları mekruhtur. Hatta bazı hadislerde, camiye komşu olanın namazı sadece camide kıldığı namazıdır, şeklinde tabirler kullanılmıştır. En faziletli cami mescidul haram daha sonra mescidun nebi daha sonra kufe mescidiyle mescidul aksa daha sonra şehrin merkez camisi daha sonra kabile camisi ve son olarak da çarşı camisidir.

19- Cami yapmak müekket sünnetlerdendir ve büyük sevabı vardır. Rasulullahtan (s.a.a) nakledilen bir hadiste şöyle buyurmuştur: Her kim dünyada bir cami yaparsa o caminin her karışının (veya bir nakile göre her yarım metresinin) karşılığında kırk bin yılda kat edilecek genişlikte bir şehir verilir ki bu şehir altın, gümüş, dürr, yakut, zümrüt ve incilerle kuşatılmıştır.

CAMİDE MEKRUH OLAN ŞEYLER

20- Mecbur olmadığı halde camide uyumak, dünya işleriyle ilgili konuşmak, iş yapmak ve içinde nasihat olmayan şiirleri okumak camide mekruhtur. Burun pisliği, balgam ve tükrüğü camiye bulaştırmak, kaybolan bir şeyi camide soruşturmak ve yüksek sesle konuşmak camide mekruhtur. Elbette ezan okumak için sesi yükseltmenin sakıncası yoktur.

21- Deli camiye bırakmak mekruhtur. Soğan, sarımsak ve benzeri bir şey yediğinden dolayı akız kokusu insanları rahatsız edecek olan şahsın da camiye gitmesi mekruhtur.

22- Camiyi boş bırakmak mekruhtur ve hadislere göre kıyamet gününde üç şikâyetçiden birisi camidir. Diğer iki şikayetçiden birisi cahiller arasında kalan alim ve diğeri okunmadığından dolayı üzeri toz toprak içinde kalan kur'anı kerimdir. Yine hadislerde şöyle buyrulmuştur: Her kim Allahın camilerinden bir camiye giderse evine dönünceye kadar attığı her adım için on iyilik yazılır, on günahı affedilir ve on derece derecesi yükseltilir.

23- Mescidul haram dışındaki camilerde cenaze namazı kılmak mekruhtur.