بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
بسيار جلسه ى شيرين و جذابى است براى من و پرمعنا. همه ى كسانى كه درباره ى دفاع مقدس كار ادبى يا هنرى كردند، قطعاً در اينجا جمع نيستند، اما در جمع موجود شما برادران و خواهران عزيز، تنوع چشم نوازى انسان مشاهده ميكند؛ هم از لحاظ تكثر هنرها و رشته ها و بخشهاى مختلف، هم از لحاظ تنوع ديدگاه هاى گوناگون اجتماعى و سياسى و هنرى و مديريتى و غيره. نشد همه ى كسانى كه مايل بودند مطالبى را بيان كنند، مطالب خودشان را بيان كنند و اين ناشى از كمبود وقت است. متأسفانه ما از ساعت پنج در اينجا هستيم و دو ساعت و سه ساعت براى شنيدن و گفتن اين همه حرفى كه در دلها هست و در ذهنها هست، كفاف نميدهد، ولى همين مقدار هم براى من مغتنم بود. البته اين نظراتى كه دوستان بيان كردند، نظرات كارسازى است در بخشهاى مختلف و من يادداشت كردم. ان شاءاللَّه بايستى تفاصيل اين بحثها هم استخراج بشود. نبايد تصور كرد كه آنچه ميگوئيم، بيان ميكنيم، انتقاد ميكنيم، پيشنهاد ميدهيم، اين تأثيرى نمى بخشد و جائى مورد توجه و مورد عمل قرار نميگيرد؛ اينجور نيست. تا حالا هم ما در زمينه ى ادبيات دفاع مقدس، هم هنر دفاع مقدس پيشرفت داشتيم؛ بنده هم دارم صحنه را مى بينم. اينى كه ما بگوئيم ما عقب رفت داشتيم، عقب گرد داشتيم، ريزشمان بيشتر از رويش بوده، نه، اينها را من قبول ندارم؛ ما پيشرفت داشتيم، تكامل داشتيم؛ ممكن است آنچه كه بوده، از انتظار ما كمتر بوده؛ اين خوب است. اينكه ما انتظار بيشترى داشته باشيم از آنچه كه اتفاق افتاده، از واقعيت راضى نباشيم و به واقعيتها قانع نباشيم، اين خيلى چيز خوبى است، ليكن اينكه تصور كنيم اين همه تلاش كه شده در طول اين سالها، پا زديم و جلو نرفتيم، اين درست نيست. نخير، درست پيش رفتيم، جلو رفتيم، كار انجام گرفته؛ در بخشهاى مختلف همين جور است. خوب، حالا اين مقوله ى مهمى نيست كه درباره اش زياد بحث كنيم؛ در اين باره حرف زياد هست.
من آنچه كه يادداشت كردم اينجا بگويم - در اين وقت كوتاه ديگر مجال نميشود همه ى آنچه را كه در ذهن بوده، عرض بكنيم - همين قدر است كه ميخواهم بگويم كار هنرى در زمينه ى دفاع مقدس يكى از برترين كارهاى هنرى است. آن كسانى كه در اين رشته كار كردند، در اين صراط حضور داشتند و آن را پيش ببرند، اين رشته را مغتنم بشمرند. هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً يك امتداد زمانى و فقط يك برهه ى زمانى نيست؛ گنجينه ى عظيمى است كه تا مدتهاى طولانى ملت ما ميتواند از آن استفاده كند، آن را استخراج كند و مصرف كند و سرمايه گذارى كند. حادثه ى عظيم اين هشت سال، مجموعه اى است از صفات والا، فرهنگهاى پسنديده و برگزيده و ممتاز، عقايد و معارف والائى كه ملت ما در طول تاريخ ارث برده يا استعدادش را در خودش حفظ كرده بوده، كه با انقلاب اسلامى اين استعدادها بروز كرد. يك گنجينه اى از همه ى اينهاست. شما كه دفاع مقدس را روايت ميكنيد، بخصوص آنهائى كه روايت هنرى ميكنند، در واقع آئينه اى هستيد در مقابل يك مظهر جمال و جلال، كه او را منعكس ميكنيد. آنچه كه در دوران آن هشت سال از بروز خصلتهاى والا و پسنديده ى انسانى، از شجاعت، از ايثار، از اخلاص، از صدق و صفا، از بروز تدبيرهائى كه از يك جوان چنين تدابيرى انتظار نميرفت - اين برجستگيهائى كه در دوره ى هشت سال دفاع مقدس به وجود آمد - اتفاق افتاد، با هزينه هاى زيادى هم همراه بود. چقدر جان عزيز فدا شد، چقدر ثروت مال و ثروت وقت مصرف شد. شما امروز آنها را در واقع با كار هنرى خودتان بازآفرينى ميكنيد. همان تأثيراتى را كه آن حادثه ميتوانست در يك نسل، در يك جامعه باقى بگذارد، شما با اين نوشته ى خودتان، با اين فيلم خودتان، با اين كار هنرى خودتان كه بازآفرينى آن حادثه است، در مخاطب خودتان ايجاد ميكنيد. اين خيلى كار بزرگى است، خيلى كار مهمى است؛ شما براى آن تابلوى پرشكوه و پر از ريزه كارى و ظرافت و زيبائى آئينه ميشويد. خود اين كار فرهنگى و كار هنرى شما كه روايت آن جهاد مقدس هست، جهاد است؛ زيرا سعى بر اين بوده كه آن مفاهيم والا به دست فراموشى سپرده بشود؛ براى اين تلاش شده، كار شده. آن عزتى، اعتماد به نفسى، احساس اقتدارى كه از ناحيه ى معنويت رزمندگان ما و جامعه ى اسلامى ما احساس شد و توانست آن حادثه ى عجيب و شگفت انگيز - يعنى پيروزى در دفاع مقدس و شكست نخوردن در مقابل تهاجم اين همه دشمن - را رقم بزند، آن خصوصيات، آن خصلتها، براى ملت ما، براى كشور ما، يكى از بزرگترين نيازهاست. اينها را بايستى نگه داريم و در مقابله ى با تلاشى كه ميشود براى به فراموشى سپردن آنها، مقاومت كنيم. كار شما روايت دفاع مقدس و همين مجاهدت بزرگ است.
يك نكته اى كه در باب روايت دفاع مقدس و كار هنرىِ براى آن مدت، بايد مورد توجه باشد، اين است كه اين ميدان يك ميدان بسيار وسيعى است و واقعاً هنوز بسيارى از بخشهاى آن كشف نشده است. نه اينكه انسان يا ذهنها نتواند آن را به دست بياورد و بفهمد و بشناسد، نه، منعكس نشده. نبايد تصور كرد كه مضامين دفاع مقدس، مضامين تكرارى است. خيلى از مفاهيم و مضامين در مجموعه ى اين تلاش هشت ساله وجود داشته كه هنوز درباره ى آنها كار نشده، فكر نشده. يك فهرست طولانى پيش من هست كه يك وقتى اينجا با دوستان سينماگر صحبت ميكرديم، مواردى اش را ذكر كردم. در اين بخشها فكر كردن و جستجو كردن، هنرمند را ميرساند به مضامين بكر و گويائى كه ميتواند اثر هنرى توليد كند. بالاخره آنچه كه در جمع بندى دفاع مقدس، انسان ميتواند بگويد، اين است كه اين هشت سال، مظهرى از برترين صفاتى است كه يك جامعه ميتواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد. يعنى دفاع مقدس مظهر حماسه است، مظهر معنويت و ديندارى است، مظهر آرمان خواهى است، مظهر ايثار و از خودگذشتگى است، مظهر ايستادگى و پايدارى و مقاومت است، مظهر تدبير و حكمت است.
جنگ، كار پيچيده اى است. مديريت جنگ و فرماندهى جنگ، كار بسيار سنگين و پيچيده اى است. اين كار را جوانهاى نورس ما در بسيارى از بخشها انجام ميدادند. اين تدبير، اين حكمت، چيز بسيار شگفت آورى است؛ مظهر شكوفائى استعدادها و ظرفيتهاست. چقدر جوانهاى كم سال رفتند در جبهه و توانستند در آنجا كارهاى بزرگ از خودشان نشان بدهند. بعضى شهيد شدند، بعضى هم جزو سرمايه هاى انقلاب بودند، بعدها كشور از اينها استفاده كرد. حقيقتاً اين جورى بود كه سپاه پاسداران يكى از مراكز صدور نيرو به همه جاى كشور شده در طول اين بيست و هفت هشت سال؛ به خاطر اينكه جنگ توانست از يك مجموعه ى جوان، مجموعه اى از عناصر كارآمد و بااستعداد درست كند و تحويل بدهد؛ چون استعدادها در اينها شكوفا شد. جنگ مظهر اين ارزشهاست. اينها چيزهائى نيست كه هيچ ملتى از اينها خود را بى نياز بداند. بنابراين رواى جنگ، در واقع دارد يك چنين ارزشهائى را روايت ميكند؛ حكايت يك چنين خصال پسنديده و اوجهائى را دارد به مستمعين خودش نشان ميدهد. حالا كارهاى زيادى در اين زمينه ها شده.
من توصيه ميكنم اولاً مسئولين هنرى، مسئولين بخشهاى گوناگون ادبيات، به نظراتى كه دوستان در اينجا دادند و نظراتى كه در اين زمينه ها داده ميشود، توجه كنند. البته بعضى از كارها هم شده كه اين دوستانى كه اظهارنظر ميكنند، ممكن است از آنها اطلاعى نداشته باشند؛ كارهاى خوبى هم دارد صورت ميگيرد.
اينكه تصور بشود كه هنر دفاع مقدس در جامعه ى ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، اين هم خطاى بزرگى است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر كسى اين را خيال كند. تحقيقاً پرمشترى ترين آثار هنرى بعد از انقلاب در زمينه هاى مختلف، آن آثار هنرى است كه مربوط به دفاع مقدس بود؛ چه در زمينه ى فيلم و سينما، چه در زمينه ى كتاب، خاطره، داستان. همين چند تا كتابى كه در واقع تيراژهايشان بى سابقه است - در كشور ما چنين تيراژهائى وجود نداشته كه در ظرف دو سال، صد بار كتابى چاپ بشود. اينكه به من گزارش دادند، كتابى است در باب دفاع مقدس، همين كتاب «خاكهاى نرم كوشك» يا كتاب «دا» كه در كمتر از دو سال، شنيدم بيش از هفتاد بار به چاپ رسيده! ما هيچگونه كتابى از كتابهاى گوناگون را با اين تيراژها نداريم - مخصوص كتابهاى مربوط به دفاع مقدس است. در زمينه ى فيلم هم همين جور است؛ پرفروش ترين فيلمها و پرجاذبه ترين و پرمشترى ترين فيلمها، فيلمهائى است كه مربوط به دفاع مقدس است. از فيلم «آژانس شيشه اى» و «ليلى با من است»، تا اين فيلم اخيرِ «اخراجى ها»ى آقاى ده نمكى، اينها بيشترين مشترى ها، بيشترين فروشها را داشته كه درباره ى دفاع مقدس است. اين جور نيست كه مشترى نداشته باشد، طالب نداشته باشد. البته بعضى از كارها هست، مشترى پيدا نميكند؛ اين اشكال در مضمون و محتوا نيست، اشكال در ساخت است، در قالب است، در كيفيت است، در مايه هاى كمِ هنرى است كه به خرج داده ميشود و در يك اثر به كار ميرود و طبعاً طالب پيدا نميكند. بنابراين در اين زمينه هرچه بتوان كار كرد، هرچه بتوان سرمايه گذارى مالى و مديريتى و وقتى و اينها كرد، جا دارد؛ و سفارش ما اين است. دوستان هنرمند هم با شوق و اميد، اين كار را دنبال كنند. البته اين كار افراد پابه ركاب و آماده و مسئوليت شناس لازم دارد؛ يعنى كسانى كه حقيقتاً احساس مسئوليت كنند و حالت تنبلى و خواب آلودگى و اينها در انسان نباشد. يك چنين عناصرى ميتوانند خوب در اين عرصه و در اين ميدان نقش ايفاء كنند.
يكى از نقصهاى كار ما هم البته اين است كه ما آثارمان امكان انعكاس بين المللى، كمتر پيدا كرد. البته دلائلى دارد؛ اين جشنواره هاى بين المللى، كارهائى را كه حقيقتاً راوى خوب و درستى از دفاع مقدس يا از انقلاب يا از ارزشهاى نظام جمهورى اسلامى باشد، مطلقاً به خود راه نميدهند و دوست ندارند؛ مگر وقتى مجبور باشند يك چيزى را در مجموعه ى كار خودشان راه بدهند. سياست جشنواره هاى بين المللى، سياست برخلاف و برعكس اين است؛ اما بالاخره مستمع به اين جشنواره ها اختصاص ندارد و ميتوان مستمعينى، طالبانى، خوانندگانى براى كتابها، بينندگانى براى فيلمهاى دفاع مقدس پيدا كرد؛ در صورتى كه براى كار و اثر ترجمه ى درست و خوبى انجام بگيرد كه به نظر من يكى از عرصه هاى كار اين است. اميدواريم كه خداوند متعال به شماها توفيق بدهد، بتوانيد در اين زمينه ى كار دفاع مقدس هر چه تلاش ممكن است، انجام بدهيد. هم مسئولين تلاش كنند، هم هنرمندان تلاش كنند، هم در بخشهاى تحقيقاتى - كه خيلى مهم است. خوشبختانه تحقيقات خوبى هم دارد در بعضى از مراكز انجام ميگيرد - هم در آن بخشهائى كه اسناد را در اختيار دارند؛ نگهدارى اسناد، پردازش اسناد، تدوين اسناد؛ اينها خيلى مهم است؛ اينها نبايستى بگذارند از دست برود؛ در اختيار محققين قرار بگيرد و ان شاءاللَّه ادبيات دفاع مقدس از تحقيق استفاده كند؛ هنر دفاع مقدس هم از ادبيات و تحقيق حداكثر استفاده را ان شاءاللَّه بكند. خداوند ان شاءاللَّه به همه ى شماها توفيق بدهد.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
بسيار جلسه ى شيرين و جذابى است براى من و پرمعنا. همه ى كسانى كه درباره ى دفاع مقدس كار ادبى يا هنرى كردند، قطعاً در اينجا جمع نيستند، اما در جمع موجود شما برادران و خواهران عزيز، تنوع چشم نوازى انسان مشاهده ميكند؛ هم از لحاظ تكثر هنرها و رشته ها و بخشهاى مختلف، هم از لحاظ تنوع ديدگاه هاى گوناگون اجتماعى و سياسى و هنرى و مديريتى و غيره. نشد همه ى كسانى كه مايل بودند مطالبى را بيان كنند، مطالب خودشان را بيان كنند و اين ناشى از كمبود وقت است. متأسفانه ما از ساعت پنج در اينجا هستيم و دو ساعت و سه ساعت براى شنيدن و گفتن اين همه حرفى كه در دلها هست و در ذهنها هست، كفاف نميدهد، ولى همين مقدار هم براى من مغتنم بود. البته اين نظراتى كه دوستان بيان كردند، نظرات كارسازى است در بخشهاى مختلف و من يادداشت كردم. ان شاءاللَّه بايستى تفاصيل اين بحثها هم استخراج بشود. نبايد تصور كرد كه آنچه ميگوئيم، بيان ميكنيم، انتقاد ميكنيم، پيشنهاد ميدهيم، اين تأثيرى نمى بخشد و جائى مورد توجه و مورد عمل قرار نميگيرد؛ اينجور نيست. تا حالا هم ما در زمينه ى ادبيات دفاع مقدس، هم هنر دفاع مقدس پيشرفت داشتيم؛ بنده هم دارم صحنه را مى بينم. اينى كه ما بگوئيم ما عقب رفت داشتيم، عقب گرد داشتيم، ريزشمان بيشتر از رويش بوده، نه، اينها را من قبول ندارم؛ ما پيشرفت داشتيم، تكامل داشتيم؛ ممكن است آنچه كه بوده، از انتظار ما كمتر بوده؛ اين خوب است. اينكه ما انتظار بيشترى داشته باشيم از آنچه كه اتفاق افتاده، از واقعيت راضى نباشيم و به واقعيتها قانع نباشيم، اين خيلى چيز خوبى است، ليكن اينكه تصور كنيم اين همه تلاش كه شده در طول اين سالها، پا زديم و جلو نرفتيم، اين درست نيست. نخير، درست پيش رفتيم، جلو رفتيم، كار انجام گرفته؛ در بخشهاى مختلف همين جور است. خوب، حالا اين مقوله ى مهمى نيست كه درباره اش زياد بحث كنيم؛ در اين باره حرف زياد هست.
من آنچه كه يادداشت كردم اينجا بگويم - در اين وقت كوتاه ديگر مجال نميشود همه ى آنچه را كه در ذهن بوده، عرض بكنيم - همين قدر است كه ميخواهم بگويم كار هنرى در زمينه ى دفاع مقدس يكى از برترين كارهاى هنرى است. آن كسانى كه در اين رشته كار كردند، در اين صراط حضور داشتند و آن را پيش ببرند، اين رشته را مغتنم بشمرند. هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً يك امتداد زمانى و فقط يك برهه ى زمانى نيست؛ گنجينه ى عظيمى است كه تا مدتهاى طولانى ملت ما ميتواند از آن استفاده كند، آن را استخراج كند و مصرف كند و سرمايه گذارى كند. حادثه ى عظيم اين هشت سال، مجموعه اى است از صفات والا، فرهنگهاى پسنديده و برگزيده و ممتاز، عقايد و معارف والائى كه ملت ما در طول تاريخ ارث برده يا استعدادش را در خودش حفظ كرده بوده، كه با انقلاب اسلامى اين استعدادها بروز كرد. يك گنجينه اى از همه ى اينهاست. شما كه دفاع مقدس را روايت ميكنيد، بخصوص آنهائى كه روايت هنرى ميكنند، در واقع آئينه اى هستيد در مقابل يك مظهر جمال و جلال، كه او را منعكس ميكنيد. آنچه كه در دوران آن هشت سال از بروز خصلتهاى والا و پسنديده ى انسانى، از شجاعت، از ايثار، از اخلاص، از صدق و صفا، از بروز تدبيرهائى كه از يك جوان چنين تدابيرى انتظار نميرفت - اين برجستگيهائى كه در دوره ى هشت سال دفاع مقدس به وجود آمد - اتفاق افتاد، با هزينه هاى زيادى هم همراه بود. چقدر جان عزيز فدا شد، چقدر ثروت مال و ثروت وقت مصرف شد. شما امروز آنها را در واقع با كار هنرى خودتان بازآفرينى ميكنيد. همان تأثيراتى را كه آن حادثه ميتوانست در يك نسل، در يك جامعه باقى بگذارد، شما با اين نوشته ى خودتان، با اين فيلم خودتان، با اين كار هنرى خودتان كه بازآفرينى آن حادثه است، در مخاطب خودتان ايجاد ميكنيد. اين خيلى كار بزرگى است، خيلى كار مهمى است؛ شما براى آن تابلوى پرشكوه و پر از ريزه كارى و ظرافت و زيبائى آئينه ميشويد. خود اين كار فرهنگى و كار هنرى شما كه روايت آن جهاد مقدس هست، جهاد است؛ زيرا سعى بر اين بوده كه آن مفاهيم والا به دست فراموشى سپرده بشود؛ براى اين تلاش شده، كار شده. آن عزتى، اعتماد به نفسى، احساس اقتدارى كه از ناحيه ى معنويت رزمندگان ما و جامعه ى اسلامى ما احساس شد و توانست آن حادثه ى عجيب و شگفت انگيز - يعنى پيروزى در دفاع مقدس و شكست نخوردن در مقابل تهاجم اين همه دشمن - را رقم بزند، آن خصوصيات، آن خصلتها، براى ملت ما، براى كشور ما، يكى از بزرگترين نيازهاست. اينها را بايستى نگه داريم و در مقابله ى با تلاشى كه ميشود براى به فراموشى سپردن آنها، مقاومت كنيم. كار شما روايت دفاع مقدس و همين مجاهدت بزرگ است.
يك نكته اى كه در باب روايت دفاع مقدس و كار هنرىِ براى آن مدت، بايد مورد توجه باشد، اين است كه اين ميدان يك ميدان بسيار وسيعى است و واقعاً هنوز بسيارى از بخشهاى آن كشف نشده است. نه اينكه انسان يا ذهنها نتواند آن را به دست بياورد و بفهمد و بشناسد، نه، منعكس نشده. نبايد تصور كرد كه مضامين دفاع مقدس، مضامين تكرارى است. خيلى از مفاهيم و مضامين در مجموعه ى اين تلاش هشت ساله وجود داشته كه هنوز درباره ى آنها كار نشده، فكر نشده. يك فهرست طولانى پيش من هست كه يك وقتى اينجا با دوستان سينماگر صحبت ميكرديم، مواردى اش را ذكر كردم. در اين بخشها فكر كردن و جستجو كردن، هنرمند را ميرساند به مضامين بكر و گويائى كه ميتواند اثر هنرى توليد كند. بالاخره آنچه كه در جمع بندى دفاع مقدس، انسان ميتواند بگويد، اين است كه اين هشت سال، مظهرى از برترين صفاتى است كه يك جامعه ميتواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد. يعنى دفاع مقدس مظهر حماسه است، مظهر معنويت و ديندارى است، مظهر آرمان خواهى است، مظهر ايثار و از خودگذشتگى است، مظهر ايستادگى و پايدارى و مقاومت است، مظهر تدبير و حكمت است.
جنگ، كار پيچيده اى است. مديريت جنگ و فرماندهى جنگ، كار بسيار سنگين و پيچيده اى است. اين كار را جوانهاى نورس ما در بسيارى از بخشها انجام ميدادند. اين تدبير، اين حكمت، چيز بسيار شگفت آورى است؛ مظهر شكوفائى استعدادها و ظرفيتهاست. چقدر جوانهاى كم سال رفتند در جبهه و توانستند در آنجا كارهاى بزرگ از خودشان نشان بدهند. بعضى شهيد شدند، بعضى هم جزو سرمايه هاى انقلاب بودند، بعدها كشور از اينها استفاده كرد. حقيقتاً اين جورى بود كه سپاه پاسداران يكى از مراكز صدور نيرو به همه جاى كشور شده در طول اين بيست و هفت هشت سال؛ به خاطر اينكه جنگ توانست از يك مجموعه ى جوان، مجموعه اى از عناصر كارآمد و بااستعداد درست كند و تحويل بدهد؛ چون استعدادها در اينها شكوفا شد. جنگ مظهر اين ارزشهاست. اينها چيزهائى نيست كه هيچ ملتى از اينها خود را بى نياز بداند. بنابراين رواى جنگ، در واقع دارد يك چنين ارزشهائى را روايت ميكند؛ حكايت يك چنين خصال پسنديده و اوجهائى را دارد به مستمعين خودش نشان ميدهد. حالا كارهاى زيادى در اين زمينه ها شده.
من توصيه ميكنم اولاً مسئولين هنرى، مسئولين بخشهاى گوناگون ادبيات، به نظراتى كه دوستان در اينجا دادند و نظراتى كه در اين زمينه ها داده ميشود، توجه كنند. البته بعضى از كارها هم شده كه اين دوستانى كه اظهارنظر ميكنند، ممكن است از آنها اطلاعى نداشته باشند؛ كارهاى خوبى هم دارد صورت ميگيرد.
اينكه تصور بشود كه هنر دفاع مقدس در جامعه ى ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، اين هم خطاى بزرگى است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر كسى اين را خيال كند. تحقيقاً پرمشترى ترين آثار هنرى بعد از انقلاب در زمينه هاى مختلف، آن آثار هنرى است كه مربوط به دفاع مقدس بود؛ چه در زمينه ى فيلم و سينما، چه در زمينه ى كتاب، خاطره، داستان. همين چند تا كتابى كه در واقع تيراژهايشان بى سابقه است - در كشور ما چنين تيراژهائى وجود نداشته كه در ظرف دو سال، صد بار كتابى چاپ بشود. اينكه به من گزارش دادند، كتابى است در باب دفاع مقدس، همين كتاب «خاكهاى نرم كوشك» يا كتاب «دا» كه در كمتر از دو سال، شنيدم بيش از هفتاد بار به چاپ رسيده! ما هيچگونه كتابى از كتابهاى گوناگون را با اين تيراژها نداريم - مخصوص كتابهاى مربوط به دفاع مقدس است. در زمينه ى فيلم هم همين جور است؛ پرفروش ترين فيلمها و پرجاذبه ترين و پرمشترى ترين فيلمها، فيلمهائى است كه مربوط به دفاع مقدس است. از فيلم «آژانس شيشه اى» و «ليلى با من است»، تا اين فيلم اخيرِ «اخراجى ها»ى آقاى ده نمكى، اينها بيشترين مشترى ها، بيشترين فروشها را داشته كه درباره ى دفاع مقدس است. اين جور نيست كه مشترى نداشته باشد، طالب نداشته باشد. البته بعضى از كارها هست، مشترى پيدا نميكند؛ اين اشكال در مضمون و محتوا نيست، اشكال در ساخت است، در قالب است، در كيفيت است، در مايه هاى كمِ هنرى است كه به خرج داده ميشود و در يك اثر به كار ميرود و طبعاً طالب پيدا نميكند. بنابراين در اين زمينه هرچه بتوان كار كرد، هرچه بتوان سرمايه گذارى مالى و مديريتى و وقتى و اينها كرد، جا دارد؛ و سفارش ما اين است. دوستان هنرمند هم با شوق و اميد، اين كار را دنبال كنند. البته اين كار افراد پابه ركاب و آماده و مسئوليت شناس لازم دارد؛ يعنى كسانى كه حقيقتاً احساس مسئوليت كنند و حالت تنبلى و خواب آلودگى و اينها در انسان نباشد. يك چنين عناصرى ميتوانند خوب در اين عرصه و در اين ميدان نقش ايفاء كنند.
يكى از نقصهاى كار ما هم البته اين است كه ما آثارمان امكان انعكاس بين المللى، كمتر پيدا كرد. البته دلائلى دارد؛ اين جشنواره هاى بين المللى، كارهائى را كه حقيقتاً راوى خوب و درستى از دفاع مقدس يا از انقلاب يا از ارزشهاى نظام جمهورى اسلامى باشد، مطلقاً به خود راه نميدهند و دوست ندارند؛ مگر وقتى مجبور باشند يك چيزى را در مجموعه ى كار خودشان راه بدهند. سياست جشنواره هاى بين المللى، سياست برخلاف و برعكس اين است؛ اما بالاخره مستمع به اين جشنواره ها اختصاص ندارد و ميتوان مستمعينى، طالبانى، خوانندگانى براى كتابها، بينندگانى براى فيلمهاى دفاع مقدس پيدا كرد؛ در صورتى كه براى كار و اثر ترجمه ى درست و خوبى انجام بگيرد كه به نظر من يكى از عرصه هاى كار اين است. اميدواريم كه خداوند متعال به شماها توفيق بدهد، بتوانيد در اين زمينه ى كار دفاع مقدس هر چه تلاش ممكن است، انجام بدهيد. هم مسئولين تلاش كنند، هم هنرمندان تلاش كنند، هم در بخشهاى تحقيقاتى - كه خيلى مهم است. خوشبختانه تحقيقات خوبى هم دارد در بعضى از مراكز انجام ميگيرد - هم در آن بخشهائى كه اسناد را در اختيار دارند؛ نگهدارى اسناد، پردازش اسناد، تدوين اسناد؛ اينها خيلى مهم است؛ اينها نبايستى بگذارند از دست برود؛ در اختيار محققين قرار بگيرد و ان شاءاللَّه ادبيات دفاع مقدس از تحقيق استفاده كند؛ هنر دفاع مقدس هم از ادبيات و تحقيق حداكثر استفاده را ان شاءاللَّه بكند. خداوند ان شاءاللَّه به همه ى شماها توفيق بدهد.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته