پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (صدقات و تبرعات)

ارتباط با پایگاه
با توجه به عدم جواز پرداخت صدقات از جانب غیر سادات به سادات فقیر، جهت حفظ حرمت آن‌ها، واسطه شدن مسئولین مراکز خیریّه جهت رساندن صدقات جمع آوری شده‌ از جانب سادات به سادات فقیر چیست؟ (مفروض آن است که مسئولین خودشان سید نیستند).
به طور کلی پرداخت صدقات مستحب از جانب غیر سادات به سادات فقیر حتی با واسطه شدن مسئولین غیر سید مانعی ندارد، اما پرداخت زکات و زکات فطره غیر سادات به سادات ولو از طریق واسطه جایز نبوده و مُجزی نیست.
آیا مالی که در راه اهل بیت (علیهم السلام) خرج می شود، مثلاً جهت خرید پارچه مشکی، منبر و ...، حکم صدقه نیز دارد؟
اگر چه هزینه های مذکور ثواب دارد، ولی صدقه مالی است که به فقیر داده شود.
آیا می توان صدقات را به گروه‌های جهادی داد؟
مصرف صدقه فقیر و مسکین است؛ اگر گروه‌های جهادی آن‌ را به دست فقرا می‌رسانند، اشکال ندارد و الّا صدقه محسوب نمی شود.
آیا صدقه دادن به متکدیان جایز است؟
سعی کنید صدقات را به فقرایی که متدیّن و عفیف هستند بدهید.
پولی که به عنوان صدقه از مردم جمع آوری شده است و صدقه دهنده، شرطی برای مصرف آن نگذاشته است، آیا در هر عنوانی که صدق خیریه کند، به صلاحدید مؤسسۀ خیریه، می‌توان هزینه کرد؟
موارد مختلف است؛ به طور کلی مورد مصرف صدقه، فقیر است و اگر مؤسسۀ خیریّه، وکیل از طرف فقراء باشد، به محض دریافت کمک از مردم، به ملکیت فقرا در می‌آید و صرف آن در امور خیر دیگر، جایز نیست. اما اگر صاحبان پول اختیار مصرف آن را به مؤسسه بدهند، مؤسسه می تواند در امور خیر هزینه کند، هر چند ثواب آن به عنوان ثواب صدقه محسوب نمی شود.
فردی برای رفع بلا، صدقه ای را در ذهنش کنار می‌گذارد تا پس از استطاعت آن را بپردازد. آیا این صدقه دادن درست است؟ آیا مبلغ صدقه باید تعیین شود یا می‌تواند پس از جمع شدن چند نمونه از این صدقات در ذهنش، به یک باره مبلغ قابل قبولی را به نیت همه این صدقه‌ها بپردازد؟
به طور کلی در صدقه قبض و اقباض شرط است؛ بنا بر این تا مبلغ به فقیر پرداخت نشود، صدقه محسوب نمی‌شود.
بنده قبلاً می‌خواستم در راه خدا صدقه بدهم به حرم یا صندوق کمیته امام پول می‌انداختم. الآن در یک تشکّل فرهنگی کار می‌کنم و ما خودمان نیاز به پول داریم و کارهای رفاهی هم انجام می‌دهیم. آیا می‌توانم صدقات را به تشکّل خودمان بدهم؟ آیا این، اهمیت و ثواب صدقه را کم نمی‌کند؟
صدقه را باید به فقیر یا نهادها یا افرادی که از طرف شما به فقیر می رسانند پرداخت کنید؛ البته شما اختیار دارید که به جای دادن صدقه مستحبی به فقیر، به تشکل فرهنگی کمک کنید.
اگر پولی را در پلاستیک یا قلّک یا صندوق شخصی (که مربوط به کمیته امداد یا خیریه خاصی نیست) به نیت صدقه روزانه کنار بگذاریم، آیا حق برداشت این پول را داریم؟ مثلاً پول‌های خرد را برداریم و درشت بگذاریم؟ به طور کلی این صدقه، حکم صدقه شرعی را دارد؟
در فرض مذکور حق برداشت یا تبدیل با پول دیگر را دارید و تا زمانی که به فقیر تحویل نداده اید، صدقه محسوب نمی شود.
برای جمله نویسی در مورد حضرت زهرا سلام الله علیها، پشت ماشین ها، پولی را برای خرید وسائل از مردم جمع کردیم؛ با این پول وسائلی را خریداری کردیم اما مقداری از آن پول اضافه آمد. باید آن پول را چه کار کنیم و در کجا هزینه کنیم؟
در فرض مذکور باید پول، در همان موردی که قصد اهدا کنندگان بوده مصرف شود و مصرف در مورد دیگر نیاز به احراز رضایت ایشان دارد و چنانچه از دسترسی به صاحبان پول ناامید هستید، باید آن را از طرف ایشان به فقیر متدین صدقه بدهید.
آیا می‌شود صدقه را در امور فرهنگی صرف کرد؟
هر چند صرف مال در امور فرهنگی، عمل صالح و حسنه محسوب می شود، ولی اگر بخواهید ثواب صدقه را ببرید، باید آن را به فقیر پرداخت کنید.
آیا دادن صدقه به فرد معتاد، جایز است؟
دادن پول به معتاد، به خودی خود و جهت مصارف حلال، اشکالی ندارد؛ ولی برای بردن ثواب صدقه، باید آن را به فقیر بدهید و شایسته است صدقات را به فقرایی که متدیّن و عفیف هستند برسانید.
ما یک موکب در کربلا داشتیم و مردم تعدادی پتو و مقداری موکت، جهت مراسم اربعین به موکب ما اهداء کردند؛ آیا ما می توانیم از این وسایل در مناطق زلزله زده استفاده کنیم؟ با توجه به این که احتمال دارد دیگر این پتو ها برنگردد، آیا می توان آن‎ها را به زلزله زدگان هدیه داد؟
هدایا باید در همان جهتی که هدیه شده و نیت اهدا کننده است مصرف شود و مصرف در غیر مورد آن جایز نیست؛ مگر این که رضایت اهداء کنندگان را احراز کنید.
اگر مؤسسه خیریه برای تأمین جهیزیه یک خانواده از مردم، کمک مالی جمع کند و در تبلیغات خود هم عنوان "خرید جهیزیه" را مطرح کرده باشد، آیا از پول‎های جمع آوری شده می توان جهت حمل و نقل همان جهیزیه، استفاده کرد؟
در فرض سؤال دادن مقداری از کمکهای مردمی جهت حمل و نقل همان جهیزیه به عنوان اُجرت المثل کارشان، اشکال ندارد؛ به شرطی که برای رساندن جهیزیه به افراد مستحق به کمک آن‎ها نیاز باشد؛ به خصوص اگر ظاهر امر نشان دهد که صاحبان اموال، راضی به این کار هستند.
در مصرف صدقه، آیا اولویّت با پدر و مادر است یا زن و فرزند؟
مورد مصرف صدقه، فقیر است. بنا بر این هر کدام از افراد مذکور در سؤال اگر فقیر هستند، می توان به آن ها صدقه داد؛ خصوصاً اگر از ارحام باشند، مثل پدر و مادر و فرزندان.