به طور کلی بر یابنده واجب است که کالای پیدا شده را تعریف کند و مالک آن را پیدا کند؛ ولی لازم نیست خودش مستقیماً تعریف کند بلکه می تواند شخص دیگری را به صورت مجانی و یا با اجرت اجیر کند تا تعریف کند و اجرت تعریف بر یابنده کالاست؛ مگر اینکه قصدش این باشد که آن کالا در دستش بماند و آن را برای مالکش حفظ کند که در این صورت احتیاط در مصالحه با مالک است.

به طور کلی مظالم به بدهی هایی گفته می شود که بر عهده انسان است و صاحب آن ها را نمی‌شناسید یا به هیچ وجه به آنها ـ حتی ورثه ـ دسترسی ندارید، که در این صورت باید به اندازه حداقلی که یقین دارید همراه با تورم آن به فقیر بپردازید و اگر جنس و موجود باشد، باید عین آن را به فقیر تحویل دهید.

اگر نیت کنید که مظالم خودتان باشد و اگر مظالم به عهده شما نبود، برای مظالم فرد دیگر محسوب شود، اشکال ندارد و اگر بعداً معلوم شود مظالم به عهده خودتان نبوده برای فرد دوم محسوب می شود.

خیر؛ تنها در صورتی که فرد مزبور خرجی سال خود و خانواده اش را مطابق با شأنش نداشته باشد و از تأمین آن عاجز باشد و فقیر محسوب شود، می توان رد مظالم را به او داد یا با اجازه او بابت آزادیش از زندان، هزینه کرد.

مظالم باید به فقیر صدقه داده شود و پرداخت آن برای مسجد و عتبات و مانند آن کافی نیست.

در فرض سؤال اگر صاحبش به صدقه دادن راضی نشود، باید عوض آن به او داده شود.

موارد مختلف است:
- اگر پرنده در آبادی هست و دارای نشانه ای است که معلوم می شود مالک دارد، گرفتن آن پرنده جایز نیست و اگر گرفت، باید هزینه حفظ آن حیوان را از مال خودش بدهد و برای یافتن مالک آن تحقیق کند و اگر از یافتن مالک حیوان ناامید شد، خود حیوان یا قیمت آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد.
- در فرض گذشته اگر پرنده به خاطر بیماری یا علت دیگری در معرض خطر است، گرفتن آن پرنده جایز است و هزینه حفظ آن را در صورتی که مالکش یافت شود می تواند از او بگیرد؛ در صورتی که خود پرنده وارد خانه کسی شود نیز همین حکم را دارد.
- اگر پرنده می تواند پرواز کند و دارای نشانه ای نیست که معلوم می شود مالک دارد، می تواند پرنده را برای خودش بگیرد و لازم نیست برای یافتن صاحب احتمالی آن حیوان تحقیق کند.

اگر زمینه ای برای هزینه کردن پول‌های جمع‌آوری شده در آن چه مورد نظر خیّرین بوده وجود ندارد و دسترسی به خیّرین ندارید، از طرف آن‌ها به فقیر صدقه داده شود.

اگر پول را با نیت مذکور به فقیر بدهید، صحیح است.

بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند برای خودش بردارد هر چند فقیر باشد، مگر این که حاکم شرع، آن را قبول کند و به او صدقه بدهد.

جوجه‌ها از نظر ملکیت تابع کبوتر ماده هستند، بنا بر این در فرض سؤال، شما مالک آنها هستید؛ ولی نسبت به کبوتر نر اگر توانایی پرواز داشته و با توجه به آثار و قرائنی که دارد می‌دانید که مالک داشته است، شما یا عمویتان ‎بنا بر احتیاط واجب باید از صاحب آن، جستجو کنید و هر زمان از یافتن او مأیوس شوید، خود کبوتر یا قیمتش را صدقه بدهید.

اگر آن پرنده توانایی پرواز داشته باشد و معلوم نباشد که مالکی ‎داشته است یا نه، تملک آن بر شخص یابنده جایز است و جستجو از صاحب آن، واجب نیست؛ اما در جایی که می‌داند مالک دارد ‎هرچند از جهت آثاری که بر آن است، احتیاط واجب آن است که کسی که آن را گرفته است با آن معامله مجهول المالک نماید، یعنی از مالک آن جستجو کرده و چنانچه مأیوس شود، خود آن یا قیمتش را به فقیر صدقه دهد.

اگر وسیله‌ای که مال در میان آن پیدا شده، از وسایل شخصی فرد خاصی بوده که معمولاً دیگران از آن استفاده نمی‌کرده اند، همان فرد می‌تواند از آن مال استفاده کند یا اجازه تصرف به دیگران بدهد و در صورتی که دو یا چند نفر خاص از افراد خانواده از آن وسیله استفاده می‌کرده‌اند، همان افراد با توافق یکدیگر می‌توانند از مال مذکور استفاده نمایند.

ج1) در فرض مرقوم، جوجه مجهول المالک محسوب می‌شود و باید به عنوان صدقه به فقیر داده شود.
ج2) در صورتی که کوتاهی کرده و صدقه ندهد و این جوجه بزرگ شود، تخم آن و نسلی که از تخم آن به وجود می‎آید، نیز مجهول المالک است و باید به فقیر صدقه داده شود.

اگر مال مذکور، جا مانده باشد (نه این که صاحبش آن را گم کرده باشد) حکم مجهول المالک را دارد که کسی حق برداشتن آن را ندارد، مگر این که در صورت برنداشتن، مال از بین برود و یا دزدیده شود که در این صورت می تواند آن را بردارد و در هر دو صورت اگر برداشت باید به صاحبش برساند، و اگر از پیدا کردن صاحبش مأیوس شد، باید آن را از طرف صاحبش به فقیر صدقه دهد، در غیر این صورت ضامن است.
بله اگر کسی مالش را گم کند و دیگری آن را بردارد، باید به وظیفه مال لقطه عمل کند.