پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (حج و عمره)

ارتباط با پایگاه
1. فردی وصیت کرده که برای او حج نیابتی انجام دهم و قرار است امسال با همسرم به حج مشرف شویم. اول باید حج خودم را انجام دهم یا حج نیابتی؟
2. آیا همسرم می تواند حج نیابتی انجام دهد؟
ج1) اگر برای حج ایشان اجیر شده اید و به واسطه اجرت حج، مستطیع شده اید (و مال دیگری برای استطاعت ندارید)، باید حج ایشان را انجام داده و در غیر این صورت باید امسال حج خودتان را انجام دهید.
ج2) اگر وصیت کرده باشد که شما خودتان حج را به نیابت از ایشان انجام دهید چنانچه وصیت برای انجام حج در همان سالی باشد که خودتان مستطیع هستید، وصیت صحیح نیست و اگر وصیت کننده زنده است خودش هر تصمیمی می تواند بگیرد، در غیر این صورت حج بر عهده او بوده که باید ورثه حج را به نیابت از او از اموالش بعد از فوت انجام بدهند و چنانچه ورثه، خانم شما را به عنوان نایب انتخاب کنند، به خودی خود مانعی ندارد.
آیا محرِم باید مواظب باشد که روی پایش در موقع خواب با حوله احرام یا ملحفه پوشیده نشود؟
در فرض سؤال مواظبت لازم نیست و قرار گرفتن حوله و غیره روی پا اشکال ندارد.
با توجه به اینکه درآمدهای حج، صرف موارد غیر شرعی می‌شود، تکلیف حج واجب و مستحب چیست؟
به طور کلی چنانچه شخص از جهت مالی و بدنی مستطیع بوده و راه برای رفتن به حج باز و امن باشد و فرصت کافی برای رسیدن به حج در ایام خاص را داشته باشد، حج ولو در فرض سؤال، واجب است و نسبت به حج مستحبی موارد مختلف است.
1. مستطیع در حج به چه کسی گفته می شود؟
2. اگر مستطیع باشم، آیا خرید فیش حج تمتع از بازار آزاد بر من واجب است؟
ج1) استطاعت مشتمل بر چند امر است:
الف ـ استطاعت مالی
ب ـ استطاعت بدنی و جسمی
ج ـ استطاعت طریقی (باز بودن و ایمن بودن راه‌)
د ـ استطاعت زمانی
ضمناً استطاعت مالی مرکّب از چند امر است:
1. داشتن هزینه رفت و برگشت.
2. داشتن هزینه‌ زندگی خانواده در زمان سفر.
3. داشتن ضروریات زندگی و آنچه در زندگی بدان نیاز دارد.
4. بهره‌مندی از زندگی متعارف پس از بازگشت.
ج2) اگر برای خرید فیش حج به صورت آزاد و قانونی و بدون عسر و حرج، توانایی داشته باشید و شرایط دیگر استطاعت را نیز داشته باشید، مستطیع محسوب می‌شوید و حج بر شما واجب است و نباید منتظر ثبت نام به صورت عادی بمانید بلکه باید در اولین فرصت به حج مشرف شوید.
آیا حج بر خانمی که از همسرش مهریه طلب دارد و مهریه او برای مخارج حج واجب کفایت می‌کند، واجب است؟
در صورتی که شوهر در فرض سؤال، توانایی پرداخت آن را نداشته باشد، نمی‌تواند آن را از او مطالبه کند و مستطیع نیست ولی اگر شوهر او تمکّن دارد و مطالبه مهر نیز برای زن مفسده‌ای ندارد، واجب است مهریه را مطالبه کرده و به حج برود و اگر مطالبه آن برای او مفسده داشته باشد مثل این که منجر به نزاع و طلاق شود، مطالبه مهریه واجب نبوده و مستطیع نیست.
شخص مستطیع التفاتی به استقرار حج واجب نداشته و بعد از مدتی نیز از استطاعت مالی خارج شده است، تکلیف چیست؟
اگر با وجود شرایط استطاعت، حتی در فرض مذکور حج بجا نیاورد، حج بر او مستقر شده و باید بعداً به هر نحو می تواند به حج برود.
شخصی در عمره تمتع اوایل طواف، وضویش باطل شده و چون لباس احرامش نجس شده است طواف را رها کرده و چون می‌دانسته سعی و تقصیر نیازی به وضو و طهارت ندارد سعی و تقصیر را انجام داده هرچند شک داشته این کارش درست است یا نه ولی بعد از تقصیر و خروج از احرام با مراجعه به مناسک حج به اشتباه خیال کرده که اگر طواف و نماز به جا آورد عمره اش درست است و بعد از به جا آوردن طواف و نماز با طهارت و وضو خیالش راحت شده که کل اعمالش صحیح است و بعد بقیه اعمال حج تمتع را بجا آورده است آیا حج وی صحیح است؟ آیا شخص هنوز در احرام است؟ در صورت محرم بودن چنانچه الآن پول ندارد به حج برود چگونه باید از احرام بیرون بیاید؟
احتیاط واجب آن است که عمره مفرده به جا آورد و اگر حج او حج واجب بوده، باید در سال بعد عمره و حج تمتع را اعاده کند.
خانمی از لحاظ مالی برای حج مستطیع است، اما ترس فوق العاده و غیر قابل تصور از سوار شدن هواپیما را دارد، به نحوی که این کار به نظر وی، غیر قابل تصور و اصلاً امکان‌پذیر نیست. آیا در این صورت، مستطیع حساب می‌شود یا نه؟
اگر حج بر وی مستقر نبوده و پیمودن راه با هواپیما برای ایشان حرجی است و راه دیگری برای تشرف به حج ندارد، مستطیع نیست.
1. فردی که حج واجب انجام داده، آیا در سفر بعد می‌تواند به نیابت از شخص دیگر، که خود توانایی انجام حج را دارد، ولی هنوز مستطیع نشده، بدون اطلاع او حج انجام دهد؟
2. اگر آن شخص در آینده، مستطیع شود؛ آیا حجی که بدون اطلاع او و در زمان عدم استطاعت او انجام شده، کفایت می‌کند؟
ج1) انجام حج مستحبی به صورت تبرّعی ایراد ندارد.
ج2) در فرض سؤال، حج مذکور کفایت از حج واجب نمی کند.
کسی که بدون قصد عمره یا حج، وارد مکه یا حدود حرم شود، آیا احرام بستن برای وی واجب است؟ اگر احرام نبندد، کفاره دارد؟ کسانی که هر روز برای کسب و کار، وارد مکه شده و خارج می شوند، آیا باید با گذشت یک ماه، دوباره احرام ببندند؟
واجب است بر کسی که می خواهد داخل مکّه شود، با احرام وارد شود و برای احرام باید نیت عمره یا حج داشته باشد و اگر وقت حج نیست و می خواهد وارد مکّه شود، واجب است عمره مفرده انجام دهد؛ البته از این حکم، کسانی که مقتضای شغلشان این است که زیاد وارد مکّه می شوند و از آن خارج می شوند، استثنا شده است. همچنین کسانی که پس از اعمال حج یا عمره، از مکه خارج شده‌اند و می‌خواهند در همان ماه انجام حج یا عمره، دوباره وارد مکه شوند، احرام و عمره مجدّد واجب نیست. ولی با گذشت ماه قمری برای ورود به مکه، باید مجدد محرم شود و در هر صورت کفاره ندارد.
آیا فقط سقف و مشابه آن مانند سایه‌بان و چتر از محرمات احرام است یا کلاً مسئله سایه است؟ مثلاً آیا رفتن زیر سایه شاخ و برگ یک درخت هم برای مردها در حالت احرام، حرام است؟
ایستادن زیر شاخ و برگ درخت، اشکال ندارد.
کسی که به نیابت از پدر به حج مشرف می شود، آیا می‌تواند در همان سفر، برای خود نیز اعمال حج به جا آورد؟
صحیح نیست.
1- من و همسرم هر دو معلم هستیم، خرج زندگیمان یکی است. مهریه ام را بخشیده ام، طلایی که نزد من است به مقدار فیش حج است. آیا حج بر من واجب است؟ با وجود خانه و ماشین، ولی هنوز برای حج ثبت نام نکرده ایم، چون تا به حال مستطیع نبودیم.
2- اگر وام بگیریم می توانیم دو فیش حج آزاد بخریم. آیا این کار بر ما واجب است و ما مستطیع محسوب می شویم و در صورت فوت، حج بر گردن ماست؟
ج1) اگر مهریه شما به اندازه خرج حج بوده و همسر شما توانایی پرداخت آن را داشته است، و در گرفتن آن به مشقت نمی افتادید، حق بخشش آن را به میزان حج نداشته اید لذا با وجود سایر شرایط حج، بر شما واجب است که به حج بروید و اگر قادر بر این امر نبوده است و طلاهای مذکور نیز در حد شأن و کفاف شما باشد فروش آن واجب نخواهد بود.
ج2) کسی که هزینه ی رفتن به حج را در اختیار ندارد، اما می تواند قرض بگیرد، و سپس به سادگی قرض خود را ادا کند، واجب نیست که خود را با قرض گرفتن، مستطیع کند. اما اگر بگیرد، حج بر او واجب می شود.
بنده و همسرم چهار سال است که نوبت حجمان شده، چون در خارج از کشور سکونت داریم، همسرم کار و درآمد مشخصی ندارد، به دلیل (عدم پس انداز مادی، عدم ویزا از طریق کنسولگری سعودی، تکمیل ظرفیت کاروانهای ایران، که می بایست چند ماه زودتر در ایران باشیم، از طرفی دور بودن از محل زندگی و دختر دم بخت و دانشجو و دیگر مشکلات) و از لحاظ دارایی (غیر از پولی که از مستأجر نزد ماست) وجود یک باب منزل در تهران و یک خانه کلنگی درحاشیه شهر، که در اجاره مستاجر می باشد، با این وجود، آیا مستطیع محسوب می شویم و باید امسال حج را بجا آوریم؟ یا انجام آن را به زمان مناسب دیگر موکول کنیم؟
مجرد احتمال عدم موفقیت از طریق خارج، مجوز عدم اقدام برای تشرف به حج نیست؛ اگر واقعا از این طریق ممکن نباشد و از طریق داخل کشور نیز به دلایل مذکور، سفر به حج برایتان ممکن نباشد یا حرجی باشد، مستطیع نیستید و تشخیص آن با خود مکلف است.
آیا در عمل تقصیر عمره مفرده، گرفتن ناخن یک انگشت دست کافی است؟ یا اینکه باید از موی سر هم مقداری چیده شود؟
بهتر آن است که اکتفا به زدن ناخن نکند، و از مو قدری بزند، بلکه موافق احتیاط است.