پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (نماز)

ارتباط با پایگاه
اگر به اندازه یک عدس روی لباس، خون باشد، آیا می‌شود با آن نماز خواند؟
اگر مقدار خون لباس کمتر از یک بند انگشت اشاره باشد، با وجود شرایط* نماز با آن اشکال ندارد، ولی اگر به اندازۀ بند انگشت اشاره یا بیشتر از آن باشد، نماز با آن باطل است.
---------------
* صحّت نماز با خون کمتر از بند انگشت اشاره، چند شرط دارد:
1. خون حیض نباشد؛ اگر اندکی هم از آن خون بر بدن یا لباس نمازگزار باشد، نماز باطل است و بنابر احتیاط واجب خون نفاس و استحاضه نیز همین حکم را دارد.
2. خون حیوان نجس العین (سگ و خوک) و حیوان حرام گوشت و مردار و انسان کافر نباشد.
3. رطوبتی از خارج به آن خون نرسیده باشد؛ مگر در صورتی که رطوبت با خون مخلوط شده و در آن مستهلک شود و مجموع آنها هم بیش از اندازۀ مجاز نشود که در این صورت، نماز با آن صحیح است و در غیر این صورت نماز با آن بنا بر احتیاط واجب صحیح نیست.
کسی که جهت قبله را نمی داند، برای اقامه نماز چه وظیفه ای دارد؟
کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تا یقین کند که قبله کدام طرف است و می تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند، یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله را می شناسد و محل اطمینان است، عمل کند و اگر اینها ممکن نشد، باید به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راه های دیگر پیدا می شود، عمل نماید؛ حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است و کسی که برای یافتن جهت قبله هیچ راهی ندارد و گمان هم به هیچ طرف نمی رود، بنا بر احتیاط واجب باید به چهار طرف نماز بخواند و اگر برای چهار نماز وقت ندارد، به هر اندازه ای که وقت دارد نماز را تکرار کند.
در قنوت نماز جمعه چه ذکری خوانده می شود؟
در قنوت می توان هر ذکر یا دعا یا آیه ای از قرآن را خواند و حتی می توان به یک «صلوات» یا «سُبْحَانَ اللهِ» یا «بِسْمِ اللهِ» یا «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» اکتفا کرد ولی بهتر است دعاهایی خوانده شود که در قرآن آمده است، مانند: «رَبَّنا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذابَ النَّار»، یا ذکرها و دعاهایی که از معصومین (علیهم السّلام) نقل شده است، مانند ذکر: «لا اِلَهَ اِلاّ اللهُ الحَلِیمُ الکَرِیمُ، لا اِلهَ اِلاّ اللهُ العَلِیُّ العَظِیمُ، سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الْاَرَضِینَ السَّبْعِ وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ العَظِیمِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ العَالَمینَ».
اگر در نماز استیجاری هیچ شرطی نشده باشد، اجیر کدام یک از مستحبات نماز را باید بخواند؟
به طور کلی، اگر برای نماز استیجاری شرط خاصی نشده باشد، بر اجیر فقط لازم است نماز را با واجبات آن انجام دهد و به جا آوردن مستحبات لازم نیست.
اگر مأموم قبلاً به کسی اقتدا کرده است که عدالت او برایش مورد اطمینان و یقین نبوده، نمازهای قبلی او چه حکمی دارد؟
در فرض سؤال که بدون احراز عدالت امام بوده، اقتدا صحیح نیست؛ اما نمازهای خوانده شده اگر یقین داشته که می شود به ایشان اقتدا کرد و با اعتقاد به صحت خوانده، در صورتی که رکنی از ارکان نماز را زیاد یا کم نکرده باشد، صحیح است.
شخصی که در نماز ظهر شک بین سه و چهار کرده و وظیفه اش این است که بنا را بر چهار بگذارد و بعد از نمازش یک رکعت نماز احتیاط بخواند، ولی بلافاصله بعد از سلام آخر نماز و بدون انجام مبطلی، بلند شده و تکبیرة الإحرام گفته و اصل نماز ظهر را مجدداً خوانده، آیا نماز ظهرش صحیح است؟
در فرض سؤال، بنابر احتیاط واجب باید ابتدا یک رکعت نماز احتیاط را خوانده و سپس اصل نماز را اعاده نماید.
کسی که تاکنون سجده سهو را به اشتباه و با سه سلام انجام داده باشد، نمازهای گذشته اش چه حکمی دارد؟
نمازهای خوانده شده در فرض سؤال صحیح بوده و باید توجه داشت که برای سجده سهو، باید بعد از سلام نماز، فوراً به نیّت سجده سهو، پیشانی را بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بنا بر احتیاط بگوید: «بسم اللَّه و باللَّه، السلام علیک ایها النّبیُّ و رحمة اللَّه و برکاته» سپس سر از سجده بردارد و دوباره به سجده رود و ذکر را تکرار کند و پس از آن تشهد بخواند و سلام دهد.
1. اگر کسی عمداً افعال نماز را زودتر از امام جماعت انجام دهد، آیا جماعت باطل بوده و فرادا می شود؟
2. اگر کسی زودتر از امام سر از رکوع بردارد و دوباره به رکوع رود، آیا باید دوباره ذکر رکوع بگوید؟
ج1) مأموم باید افعال نماز را با امام یا کمی دیرتر از امام به جا آورد و اگر عمداً از امام جماعت جلو بیفتد یا مدتی بعد از او (به نحوی که متابعت از امام صدق نکند) انجام دهد، نماز فرادا می شود.
ج2) در فرض مذکور، احتیاط واجب آن است که ذکر رکوع را نیز دوباره بگوید.
کسی که کمرش خمیده و در حالت عادی حالت رکوع دارد، آیا می توان به او اقتدا کرد؟
اگر به نحوی باشد که قیام و رکوعش تفاوت محسوسی ندارد، بنا بر احتیاط واجب اقتدا صحیح نیست؛ مگر برای کسی که عذر مشابه امام جماعت را دارد.
اگر شخصی در رکعت دوم به جماعت اقتدا کند، وظیفه چیست؟
اگر مأموم در رکعت دوم اقتدا کند، با توجه به نماز امام، سه صورت فرض می شود:
1. چنانچه نماز امام دو رکعتی است، مستحب است مأموم ذکر قنوت را با امام بخواند و هنگام تشهد امام، می تواند برخیزد و بقیه نماز را فرادا بخواند یا به صورت نیم خیز بنشیند تا امام سلام نماز را بگوید، سپس برخیزد.
2. چنانچه نماز امام سه رکعتی است، مستحب است قنوت و تشهد را با امام بخواند و احتیاط واجب آن است که موقع خواندن تشهد، به صورت نیم خیز بنشیند و بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و در رکوع، خود را به امام برساند و بعد از دو سجده، تشهد رکعت دوم را بگوید و اگر نماز او نیز سه رکعتی است، هنگام سلام امام می تواند برخیزد و بقیه نماز را فرادا بخواند یا نیم خیز بنشیند و پس از سلام امام برای رکعت سوم برخیزد.
3. چنانچه نماز امام چهار رکعتی است، در رکعت اول مانند فرض قبل عمل نموده و در رکعت دوم نمازش (که رکعت سوم امام است) بعد از دو سجده، تشهد را به مقدار واجب بخواند سپس برخیزد و رکعت سوم را به جا آورد و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، یک مرتبه بگوید و خود را در رکوع به امام برساند و بقیه نماز را همان گونه که گفته شد ادامه دهد.
وظیفه کسی که در تشهد آخر به جماعت اقتدا کرده چیست؟
اگر زمانی به جماعت برسد که امام مشغول خواندن تشهد رکعت آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید نیت کند و پس از تکبیرة الاحرام بنشیند و تشهد نماز را با امام بخواند ولی سلام نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید، بعد بایستد و نماز را ادامه دهد؛ یعنی حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.
اگر در نماز به صورت غیر عمد پیشانی در سجده اول دو بار به مهر بخورد، آیا نماز اشکال دارد؟
اگر هنگام سجده، پیشانی به محل سجده برخورد کند و بی اختیار از زمین بلند شود، باید دوباره پیشانی را بر زمین بگذارد و ذکر سجده را بگوید و روی هم یک سجده به حساب می‌آید.
آیا گریه کردن با صدا و اختیاری بر مصائب حضرت ابا عبدالله علیه السلام در حال نماز، مبطل نماز است؟
در فرض سؤال بنابر احتیاط، نماز باطل می شود.
آیا در میان اذکار مستحبی می‌توان اذکار را به صورتی گفت که از لحاظ ادبیاتی منعی ندارد ولی استعمال نشده است؟ مثلاً شخصی در سجده‌ آخر نمازش برای این که مبالغه در ضعف خودش بکند، به جای این که بگوید «إرحم عبدک الضّعیف» بگوید «إرحم عبدک الضّعّیف» و «الضّعیف» را بر صیغه مبالغه ببرد با این که استعمال آن یا نیست یا معمول نیست.
در فرض سؤال تا زمانی که غلط فاحش و یا تغییر دهنده معنا نباشد اشکال ندارد؛ البته احتیاط مستحب این است که حتی ذکرهای مستحبی هم به صورت صحیح، تلفظ شود.
اگر اجزای حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد مانند ماهی بدون فلس، مار، پشه، مگس و ... همراه نمازگزار باشد، نماز او از نظر صحت چه حکمی دارد؟
نماز خواندن با اجزای حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد مانند ماهی بدون فلس، بنابر احتیاط واجب صحیح نیست ولی مثل پشه و مگس که گوشت ندارند، مانعی ندارد و ضرری به صحت نماز وارد نمی‌کند.