پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (احکام محتضر و اموات)

ارتباط با پایگاه
اگر بعد از دفن میّت، معلوم شود که یکی از سه غسل واجب میّت، فراموش شده است، تکلیف چیست؟
اگر میت تازه دفن شده است و نبش قبر موجب هتک او نمی شود و حرج و مشقت برای افراد زنده ندارد، باید نبش قبر کنند و پس از تکمیل غسل، حنوط و کفن و نماز و دفن انجام شود؛ در غیر این صورت وظیفه ای ندارند.
یکی از مراحل تعیین هویت اشخاص، خرد و پودر کردن بخشی نسبتا کوچک از استخوان پیکر است. در حین خرد کردن این استخوان، ممکن است بخش های کوچکی به هر دلیلی از ادامه روند خارج شوند (قطعاتی حدوداً به اندازه نصف عدس یا کمی بیشتر و کمتر). بعد از پودر کردن نیز برای توزین میزان لازم از پودر، از کاغذ استفاده می شود و معمولاً مقدار اندکی از پودر روی کاغذ می ماند. آیا اصولاً دفن این قطعات کوچک استخوان و یا کاغذ آغشته به مقدار اندکی پودر لازم است یا خیر؟ همچنین، در این گونه موارد ملاک و معیار به طور کلی چیست؟ (پیکر اصلی در هر صورت دفن می شود و سوال مربوط به قطعات کوچک استخوان در حین خرد کردن، و یا پودر بخشی است که برای تعیین هویت استفاده می شود.)
اگر مقدار باقی مانده از استخوان به حدی باشد که عرفاً از اجزاء بدن میت صدق کند باید دفن شود و بنا بر احتیاط واجب در صورت امکان (اگر مستلزم نبش قبر نباشد) باید با بدن میت دفن شود.
آیا نماز لیلة الدفن را بعد از دفن مثلاً ساعت ده صبح یا عصر قبل از اذان مغرب می شود خواند؟ یا حتماً باید بعد از نماز عشاء باشد؟
نماز لیلة الدفن در شب اول دفن وارد شده است و در هر موقع از شب می شود خواند، ولی بهتر است در اول شب بعد از نماز عشا خوانده شود.
اگر انسان به فرد معیّنی غیر از ولیّ، وصیت کند که آن فرد، خودش شخصاً فرد وصیت کننده را پس از فوت، غسل دهد یا کفن نماید یا بر بدنش نماز بخواند یا او را دفن کند و او هم قبول کند، آیا برای عمل به وصیت، نیاز به اجازه ولیّ میت دارد؟
اگر میت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولیّ، فرد دیگری را معین و به او وصیت کند، احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولیّ میت اجازه بگیرد و بر ولیّ هم بنابر احتیاط، واجب است که اجازه بدهد.
در کفن میت پارچه‌‌ای که می‌خواهند آن را سرتاسری قرار دهند، اگر کوچک باشد، آیا می توانند پارچۀ دیگر در کنار آن قرار دهند تا با هم بدن میّت را بپوشاند؟
اگر پارچه یک تکه به قدر کافی ندارند، اشکال ندارد ولی در صورت تمکن از تهیه پارچه یک تکه، احتیاط در این است که از دو پارچه کوچک استفاده نکنند.
اگر انگشتر یا قرآن دیگران، همراه میت دفن شود که صاحب آن راضی نباشد، آیا نبش قبر برای خارج کردن آن از قبر جایز است؟
در فرض سؤال، اگر نبش، موجب هتک حرمت میت نشود، جایز است مگر اینکه شئ مزبور توسط میت غصب شده باشد که در این صورت می توان نبش کرد.
آیا فردی که بر میت نماز می‌خواند، حتما باید شیعه دوازده امامی باشد؟
باید شیعه دوازده امامی باشد.
انجام کارهایی که صورت نماز را به هم می‌زند مانند صحبت کردن، گریه کردن، پشت به قبله کردن، در نماز میت چه حکمی دارد؟
مراعات قبله مانند نمازهای یومیه واجب است و صحبت کردن عمدی و نیز گریه کردن با صدا و عمدی برای امور دنیوی بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
اگر دفن میّت در زمین ممکن نباشد، آیا می‌توان او را در بنا و مانند آن دفن کرد؟
چنانچه دفن میت در زمین ممکن نباشد و امکان نقل او نیز برای دفن در زمین وجود نداشته باشد، می‌توان میت را در بنا دفن کرد.
آیا خواندن نماز میت بر بچّه‌ای که مرده به دنیا آمده، مستحب است؟
مستحب نیست.
اگر برای غسل دادن میت زن، فرد همجنس وجود دارد، اما شیعه دوازده امامی نیست، آیا محرم‌های آن زن می‎توانند او را غسل دهند؟
اگر زن دارای شوهر شیعه باشد، شوهرش او را غسل بدهد در غیر این صورت با نبود همجنس شیعه، مسلمان همجنس هر چند شیعه دوازده امامی نیست او را غسل بدهد.
در کشور ما بعد از فوت کسی، روز سوم غذاھایی را پخته و جلوی مردم می‌گذارند و ھمه حضار فاتحه و اخلاص تلاوت می‌کنند، و به روح متوفی ھدیه کردہ و غذا تناول می‌کنند؛ آیا این رسم شرعی است یا بدعت محسوب می‌شود؟
عمل مذکور بدعت و خلاف شرع محسوب نمی شود؛ البته مستحب است تا سه روز برای اهل خانه میت غذا بفرستند و غذا خوردن نزد آنان و در منزلشان مکروه است.
اگر گردنبد طلایی در قالب عاریه به کسی تحویل داده شده باشد و پس از مدتی معیر، با توجه به جایز بودن عقد عاریه اقدام به فسخ قرارداد و پس گرفتن عین مال می‌نماید، ولی متوجه می‌شود که مستعیر بدون اجازه صاحب مال، عین عاریه داده شده را در کنار مادر خود دفن کرده است؛ حال با توجه به محترم بودن میت و جایز نبودن نبش قبر، حکم پس گرفتن عین عاریه داده شده به چه شکل است؟
در فرض سؤال، نبش قبر، برای برداشتن گردنبند به گونه ای که هتک حرمت میت نشود، جایز است.
حکم شرعی نبش قبر، بعد از بیست و پنج سال فوت او جهت دو طبقه کردن آن در صورتی که هنوز استخوان های متوفی باقی است، چه حکمی دارد؟
اگر استخوان های میت تبدیل به خاک نشده است، نبش قبر جایز نیست.
آیة الکرسی در نماز لیلة الدفن تا کجا باید خوانده شود؟
آیۀ اول کافی است، هرچند خواندن تا «هم فیها خالدون» مطابق احتیاط است.