پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (روزه)

ارتباط با پایگاه
چه اتفاقی در ذهن شخص باید بیفتد که بگوییم شخص نیت قاطع کرده است تا این که روزه‌اش باطل شود؟
اگر روزه دار در روزۀ واجب معین، بین روز، مردد شود که روزه را ادامه دهد یا نه یا تصمیم بگیرد یکی از مبطلات روزه را انجام دهد (نیت قاطع) ولی آن را انجام ندهد، بنابر احتیاط واجب باید روزه را تمام کند و بعداً قضای آن را بگیرد.
1. من دو سال پیش در ماه رمضان به علت کشیدن و جراحی دندان به مدت پنج روز یا هفت روز نتوانستم روزه بگیرم؛ اما در طی این مدت به علت فراموشی، روزۀ قضا را هم نگرفتم. الآن به مدت بیست و پنج روز هست که روزۀ مستحبی گرفتم و امروز یادم آمد که چند روزی، روزه واجب بر عهده‌ام بوده. آیا روزه‌های مستحبی را که گرفتم، باطل است؟
2. برای قضای روزه‌های دو سال پیش، وظیفه‌ام چیست؟
ج1) در فرض سؤال، روزه‌های مستحبی شما صحیح است.
ج2) اگر زمان دقیق شروع عذر (کشیدن و جراحی دندان) را نمی‌دانید، کافی است که مقدار حداقل (پنج روز) را قضا کنید. ضمناً چون تا ماه رمضان بعدی، قضای روزه‌ها را نگرفته‌اید، برای هر روز یک مد طعام (750 گرم گندم، آرد، نان، برنج و مانند آنها) به فقیر بدهید.
اگر کسی در خواب محتلم شده باشد و نداند که شرط صحت روزه، عدم بقاء بر جنابت است و غسل نکند و با همان وضعیت، روزه‌های دیگر را بگیرد، تکلیف روزۀ او چیست؟
در فرض سؤال اگر یقین دارد بقای بر جنابت، روزه را باطل نمی‌کند، روزه‌اش صحیح است؛ هر چند رعایت احتیاط در قضای روزه، نیکو است. اما اگر شک دارد بقاءِ بر جنابت، روزه را باطل می‌کند یا نه و در حال جنابت، روزه بگیرد، بنا بر احتیاط واجب، روزه‌اش باطل است و باید قضای آن را نیز بگیرد.
پزشک برایم دارویی مشخص کردند که باید روزی سه بار یعنی هر هشت ساعت یک بار مصرف کنم؛ در این صورت حتماً یک وعده در ساعات بین اذان صبح تا اذان مغرب خواهد بود. تکلیف بنده در ایام ماه مبارک رمضان چیست؟
اگر خوردن داروی مذکور، ضروری باشد، روزه بر شما واجب نیست و در صورت بهبودی تا رمضان بعد، قضای آن را به جا آورید.
بنده چند روز، روزه قضا از چندین ماه رمضان بر عهده دارم و تصمیم گرفته ام روزه‌های قضا را به‌جا آورم. اگر بخواهم نیت کنم آیا باید حتماً ماه رمضان‌هایی که در آن‌ها روزه قضا دارم را مشخص کنم؟ یعنی مثلاً بگویم "سه روز، روزه قضا از ماه رمضان فلان سال"؟ یا این که می‌توانم به طور کلی نیت کنم؟ مثلاً بگویم "ده روز، روزه قضا به جا می‌آورم."
در فرض سؤال، قضای هر کدام را اول بگیرید، صحیح است و لازم نیست نیت کنید که برای فلان سال است. البته اگر وقت قضای آخرین ماه رمضان تنگ باشد، مانند این که پنج روز از ماه رمضان آخر، قضا داشته باشید و پنج روز هم به ماه رمضان مانده باشد، در این صورت احتیاط واجب آن است که قضای ماه رمضان آخر را بگیرید. ضمناً به طور کلی گفتن نیت با زبان واجب نیست.
روزۀ استیجاری قبول کرده ام؛ اما به دلایلی نتوانستم اجابت کنم. می‌خواهم به کسی دیگر واگذار کنم، منتها اسم متوفّی یادم نیست؛ تکلیفم چیست؟
به طور کلی هنگام خواندن نماز قضای میّت، لازم نیست میّت را با ذکر خصوصیات معین کنید، بلکه اگر به صورت مجمل و کلی او را مشخص کنید، کافی است؛ لازم به ذکر است در فرض سؤال اگر شرط مباشرت نشده باشد و انصراف به خصوص شما هم نداشته باشد، با رعایت شرایط و احکام آن، واگذاری آن به دیگری اشکال ندارد؛ در غیر این صورت، جایز نیست، مگر این که با اجازه صاحب پول باشد.
در رساله آمده است: «دخترانی که تازه به سن بلوغ می‌رسند، واجب است روزه بگیرند و ترک آن به صرف دشواری، ضعف جسمانی و مانند آن جایز نیست؛ مگر آنکه روزه برای آنها ضرر داشته یا تحمل آن با مشقت زیادی همراه باشد.» قسمت دوم که با لفظ "مگر" آمده است، آیا به معنای آن است که روزه واجب نیست یا روزه واجب است ولکن افطار بعد از ضعف جایز است؟ آیا در صورت دوم به مقدار ضرورت باید آب یا غذا بخورد و بعد امساک کند؟
در صورت ضرر داشتن روزه، روزه گرفتن از ابتدای روز واجب نیست و نسبت به مشقت زیاد، اگر وضعیت مکلف به گونه‌ای است که به خاطر ضعف جسمانی یا طولانی بودن روز، روزه گرفتن به خودی خود ـ حتی با ترک فعالیت و مراعات تغذیه ـ سختی فوق العاده داشته باشد، در این صورت بنا بر احتیاط روزه بگیرد و وقتی به سختی فوق العاده افتاد، افطار کند و قضای آن را بگیرد اما اگر حرجی بودن ادامۀ روزه به دلیل فعالیت مانند اشتغال به کار یا تحصیل و مطالعه باشد، در این صورت بنابر فتوا باید روزه بگیرد و هرگاه به سختی فوق العاده افتاد، افطار کند و قضای آن را بگیرد.
آیا شخصی که قبل از اذان صبح با پاک کردن مانع، غسل کرده و به نیت قضای ماه مبارک، روزه گرفته است، ولی بعد از اذان متوجه شده در قسمتی از بدن، مانع بوده؛ آیا روزۀ وی با وجود ناقص بودن غسلش، صحیح است؟
بنابر احتیاط واجب روزه‌اش صحیح نیست.
اگر کافری در ماه رمضان پس از اذان ظهر، مسلمان شود، تکلیف او چیست؟ اگر پیش از اذان ظهر، اسلام بیاورد و مبطلی انجام نداده باشد، چه حکمی دارد؟
در هر دو فرض، چنین فردی نمی تواند روزه بگیرد و قضا هم ندارد. هر چند برای رعایت ادب و احترام ماه مبارک رمضان، مستحب است از مبطلات روزه خودداری کند.
آیا شهادت به رؤیت هلال توسط خانم مجاز است؟ آیا این رؤیت قبول است و از باب شهادت، حجیت خواهد داشت؟
شهادت زن در رؤیت هلال ماه اعتبار ندارد.
خانمی که چند سال به خاطر بارداری و شیردهی روزه نگرفته است و شوهر او پولی برای ادای کفاره نمی‌دهد و خود زن هم پول ندارد تا کفارات خود را بپردازد، وظیفه او چیست؟
پرداخت کفاره بر عهده شوهر نیست و هر زمان که زن توانایی مالی یافت، باید فدیه و کفاره غیر عمد روزه‌های خود را پرداخت کند و اگر نشانه‌های فوت ظاهر شد، باید نسبت به پرداخت آن وصیت نماید.
اگر در ماه رمضان کسی با گمان به این که وقت غسل دارد (و از این جهت حتی تیمم را لازم نداند) غسل را به تأخیر بیندازد و وقتی که مشغول طاهر کردن بدن و نزدیک به شروع غسل است، وقت اذان شود، حکم روزه‌اش چیست؟ آیا کفاره دارد؟
روزه، در فرض مذکور صحیح است و کفاره ندارد.
اگر فردی در ماه مبارک رمضان با آب، استنشاق نماید و بی اختیار مقداری از آب به حلق او برسد، حکم روزه‌اش چیست؟ پاسخ را در هر یک از فروض زیر بیان نمایید:
الف) استنشاق برای وضوی نماز واجب
ب) استنشاق در غیر مورد مذکور
در هر دو فرض، روزه، صحیح است.
به دلیل عدم آگاهی از حکم وجوب غسل جنابت تا قبل از اذان صبح برای روزه، تعدادی از روزهای ماه رمضان را در ابتدای تکلیف، بدون غسل گرفته‌ام و نمی‌دانم چند روز بوده است. وظیفه من در مورد این روزه‌ها چیست؟
کسی­ که شک دارد بقای بر جنابت، روزه را باطل می‎کند یا نه و در حال جنابت، روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب، روزه­ اش باطل است و باید قضای آن ­را نیز بگیرد ولی اگر یقین دارد که بقای بر جنابت روزه را باطل نمی­‎کند و بر این اساس روزه بگیرد، روزه‌اش صحیح است، هرچند رعایت احتیاط در قضای روزه، نیکو است.
در هر حال به تعدادی که یقین دارید روزه قضا بر عهده شماست آنها را به جا آورید و نسبت به مقدار مشکوک وظیفه ای ندارید.
گلوی من خلط دارد و این خلط‌ ها زیاد وارد دهان می‎شوند. روزه بودم و خلط را در دهان نگه داشته بودم که ناگهان آن را فرو بردم؛ آیا روزه من صحیح است؟
به هر حال اگر فرو بردن خلط از فضای دهان عمدی بوده است، بنابر احتیاط واجب روزه صحیح نیست و تشخیص آن بر عهده خود مکلف است. البته می‌توانید در این مسئله با رعایت الأعلم فالأعلم به مرجع دیگری که فرو بردن را جایز می‌داند رجوع نمایید.