زن بارداری که زایمان او نزدیک است؛ اگر می‌‌ترسد که روزه برای جنین یا خودش ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست و در صورت اول (ضرر برای جنین) باید برای هر روز یک مدّ طعام، یعنی گندم یا جو و مانند این‌ها (به عنوان فدیه) به فقیر بدهد و بعد از ماه رمضان نیز قضای آن را به جا آورد و در صورت دوم که برای خودش ضرر دارد، باید روزه هایی را که نگرفته، قضا نماید و بنابر احتیاط فدیه نیز بدهد و در مورد زنی که زایمان او نزدیک نیست، پرداخت فدیه مبنی بر احتیاط وجوبی است.
همچنین اگر زن شیرده (خواه مادر بچّه یا دایه، با اجرت باشد یا بدون اجرت) به دلیل ترس از کم یا خشک شدن شیر، می ترسد روزه برای کودک ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز فدیه بدهد و قضای روزه را هم بعداً بگیرد، اما اگر روزه برای خود زن ضرر داشته باشد، بنابر احتیاط فدیه واجب است.
شایان ذکر است در دو مسئله فوق اگر تا ماه رمضان سال بعد روزه نگیرد، در صورتی که کوتاهی کرده باشد، علاوه بر قضا، کفاره تأخیر هم واجب می‌شود ولی اگر به خاطر عذر، قضا را انجام نداده باشد، کفاره تأخیر ندارد و چنانچه این عذر، ترس ضرر برای فرزندش باشد، قضای روزه‌ها را هر زمان که بتواند باید انجام دهد و اگر عذر، ترس ضرر برای خودش باشد، قضا ساقط می‌شود و باید برای هر روز یک فدیه دهد.

ابطال روزه استیجاری اگر وقت آن موسع باشد تا قبل از ظهر اشکال ندارد، اما بعد از ظهر بنابر احتیاط واجب نباید روزه را باطل نماید و در هر صورت کفاره ندارد.

ج1) قضای همه نمازها و روزه‌هایی که یقین به فوت آن‌ها پس از رسیدن به سنّ بلوغ و تکلیف شرعی دارید، واجب است.
ج2) در فرض مذکور کفاره عمد واجب نیست، ولی احتیاط در این است که کفاره تأخیر بپردازید کفاره تأخیر یک مد طعام است؛ یعنی بابت هر روزه باید 750 گرم گندم، آرد، نان، برنج و امثال آن را به فقیر بدهید.

پیرمرد و پیرزنی که گرفتن روزه برایشان مشقت دارد، گرفتن روزه بر آنان واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام (مانند گندم، جو، برنج) به فقیر فدیه بدهند و اگر اصلاً توانایی روزه گرفتن ندارند، بنابر احتیاط واجب باید فدیه بدهند.

کراهت آن ثابت نیست.

مضمضه به خودی خود باعث باطل شدن روزه نمی‌شود؛ هر چند مضمضه زیاد برای روزه دار - در غیر وضو - مکروه است. البته اگر روزه دار برای وضوی غیر نماز واجب و یا برای غیر وضو مانند خنک شدن و امثال آن مضمضه کند و آب بی‌اختیار فرو رود، بنابر احتیاط باید قضای آن روز را بگیرد.

اگر مریض در اثنای روز ماه رمضان خوب شود، واجب نیست نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد؛ ولی اگر پیش از ظهر باشد و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده است، احتیاط مستحب آن است که نیت کند و روزه بگیرد و پس از ماه رمضان باید آن را قضا کند.

اگر از شب قبل نیت سفر داشته است، می‌تواند بعد از حد ترخص افطار کند؛ اما اگر از شب قبل، قصد سفر نداشته است، بنابر احتیاط واجب باید روزه را نگهدارد و بعد از ماه رمضان قضای آن را هم بگیرد.

استمنا از گناهان بزرگ است و باید توبه و استغفار کرد و در صورتی که عمل مذکور در حال روزه باشد و می‌دانسته که استمنا روزه را باطل می‌کند، قضا و کفاره عمد* واجب است و اگر نمی‌دانسته مبطل است، ولی می‌دانسته که حرام است، علاوه بر قضا، بنابر احتیاط واجب کفاره عمد نیز باید بدهد.
در مورد روزه‌های بعد از آن، اگر اصلا نمی‌دانست جنابت چیست، روزۀ او صحیح است.
و اگر جنابت را می‌دانست و شک داشت بقاء بر جنابت روزه را باطل می‌­کند یا نه و در حال جنابت روزه گرفته، بنابر احتیاط واجب روزه‌­اش باطل است؛ و باید روزه را گرفته و قضای آن­ را نیز به ­جا آورد. ولی اگر یقین داشت که بقای بر جنابت، روزه را باطل نمی­‌کند و بر این اساس روزه گرفت، روزه‌­اش صحیح است، هرچند رعایت احتیاط در قضای روزه، نیکو است.
----------------------------------
*کفاره افطار عمدی روزه ماه رمضان برای هر روز عبارت است از دو ماه روزه یا اطعام شصت فقیر و یا دادن شصت مدّ طعام به شصت مسکین که سهم هر کدام یک مدّ طعام ( 750 گرم گندم یا نان مثلاً) است و قیمت آن را می‌توان از بازار بدست آورد؛ ولی دادن پول کفایت نمی‌کند، مگر این که فقیر ثقه باشد به وکالت از صاحب کفاره طعام خریده و سپس آن را به عنوان کفاره قبول کند، که در این حالت اشکال ندارد.

رفتن به سفر اشکال ندارد و اگر در سفر باشید لازم نیست مراجعت کنید، هر چند به خاطر تأخیر قضای روزه تا ماه رمضان بعد باید علاوه بر قضای روزه، برای هر روز یک مدّ طعام (تقریباً 750 گرم گندم یا نان یا برنج و مانند آن) به فقیر بدهید.

در فرض سؤال، بنابر احتیاط واجب علاوه بر روزه گرفته شده، قضای روزۀ آن روز را نیز به جا آورید.

در فرض سؤال اگر از گفتۀ مذکور برای او اطمینان به بقای شب حاصل شده باشد، روزه ایشان قضا ندارد.

اگر احتمال می‌داده است که پیش از اذان صبح برای غسل بیدار خواهد شد و تصمیم بر غسل هم داشته باشد، ولی بیدار نشود، روزه‌اش صحیح است.

اگر احتمال بدهد که پیش از اذان صبح برای غسل بیدار خواهد شد و تصمیم بر غسل هم داشته باشد ولی بیدار نشود، روزه‌اش صحیح است، ولی اگر بعد از بیداری دوباره خوابید و تا صبح بیدار نشد، باید قضای آن روز را بجا آورد.

در فرض سؤال اگر وظیفه اش تیمم بوده و بعد از آن، کاری که وضو را باطل می کند، از او سر زده بنا بر احتیاط واجب برای صحت روزه باید دوباره تیمم کند. به هر حال اگر اطمینان داشته که تیمم دوباره لازم نیست، روزه آن روزش صحیح است و قضا ندارد.