پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (زکات)

ارتباط با پایگاه
آیا برای بچه‌ای که هنوز غذا خور نشده و شیرخوار است، فطریه‎اش را باید بدهیم یا خیر؟
فطریه شیرخوار، واجب است.
آیا می‌توان جهت مشخص کردن فطریه اشخاص در یک استان، میانگین مبلغ فطریه در شهرستان‌های آن استان را به دست آورد و برای کل اشخاص در استان، مورد استفاده قرار داد؟
معیار، قیمت سه کیلو گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند اینها در محل زندگی مکلف است.
آیا فرزند کسی که نان‌خور پدر است و در شب عید فطر، میهمان کسی می شود، به طوری که فطریه‎اش بر میزبان، واجب شده؛ آیا بر خود پدر نیز فطریه پسر، واجب می‌شود یا نه؟
در فرض مذکور، فطریه او بر کسی واجب می‎شود که به تازگی نان‎خور او شده است؛ البته اگر فقط یک شب میهمان او شده، نان‎خور او محسوب نمی‌شود و فطریه بر صاحب‌خانه واجب نیست.
حقیر، ساکن خوزستان هستم. در چند روز آینده برای امر پزشکی به شیراز خواهم رفت و در خانۀ یکی از اقوام، ساکن خواهم بود. از آنجایی که می‎‎‎دانم اگر میهمان، قبل از غروب شب عید فطر، نانخور صاحب خانه محسوب شود، فطریه‎اش بر عهدۀ صاحب خانه خواهد بود. با توجه به این که ما از یک هفته قبل، حتی بعد از عید فطر در آنجا ساکن خواهیم بود، آیا جایز است که ما قبل از عید فطر، فطریه خود را حساب کرده و مبلغ آن را به عنوان (هدیه) به صاحب خانه بدهیم و سپس ایشان آن هزینه را به عنوان فطریه از طرف ما بپردازد؟
هدیه دادن به صاحب خانه بی‌اشکال است. همچنین می‎توانید با اجازه میزبان و از طرف او، بعد از واجب شدن، فطریۀ خودتان را پرداخت نمایید.
1. تعدادی کشاورز، تحت عنوان (شرکای یک صحرا یا زمین کشاورزی) اقدام به کشت سی بار جو کرده‌اند و در حدود صد بار برداشت نموده‌اند. برای تعیین زکات، آیا باید روی جمع کل برداشت، حساب کنند یا سهم هر کس را تحویلش داده، تا خود فرد زکاتش را پرداخت کند؟
2. در صورت تقسیم سهام هر فرد، ممکن است پنج یا شش بار، بیشتر، سهم هر شخص، نشود. (ضمناً بذر هر فرد از قبل جدا و مشخص بوده است.) آیا زکات را باید از کل محصول بردارند یا هر کس باید زکاتش را خودش پرداخت کند؟
ج1و2) در صورتی که سهم هر کدام از افراد به طور مجزّا به حد نصاب، رسیده باشد، پرداخت زکات آن از سهم خودش لازم است.
در پرداخت فطریه، آیا قُوت غالب یک سال، منظور است یا فقط ماه رمضان؟
به طور کلی در پرداخت فطریه، قُوت غالب، شرط نیست و همین که برای هر نفر، سه کیلو از خوراک مردم (مانند گندم، جو، خرما، کشمش، برنج، ذرت و یا مانند این‌ها) و یا پول یکی از این‌ها را به مستحق بدهید، کفایت می‌کند.
ما ساکن شهر هستیم؛ در روستای پدری مان زمین کشاورزی داریم و آن را در اختیار کشاورزان قرار داده ایم تا در آن کشت کرده و در موقع برداشت، محصول آن را تقسیم کنیم. آیا زکات این محصول در همان روستا باید مصرف شود یا در شهر هم امکان‎پذیر است؟
در فرض سؤال، اگر زکات در روستا جدا می شود و در روستا مستحق وجود دارد، گرچه می توانید زکات را به شهر ببرید ولی مخارج بردن به شهر بر عهده خودتان است و اگر زکات تلف شود، ضامن هستید؛ مگر آن که با اجازه حاکم شرع برده باشید.
یکی از مصارف زکات، این است که پدر می‎تواند به فرزندش جهت تهیه کتب دینی، زکات بدهد. در حوزه، کتاب‎هایی مانند: ادبیات، اصول، کتب تبلیغی و گاهی کتاب‎های غیرمرتبط مانند: نجوم و... آیا این موارد هم می‌تواند مصداق مصرف زکات برای تهیه کتُب، باشند؟
در موارد مذکور نیز اشکال ندارد.
قطعه زمینی را برای کشاورزی خریده ام. آیا برای محاسبۀ زکات، باید قیمت زمین را مثل سایر هزینه‎ها محاسبه و از درآمد کشت، کسر نمایم؟
در فرض سؤال، قیمت زمین کسر نمی شود.
اگر کسی توان تأمین مخارج عروسی خود را نداشته باشد، آیا پرداخت زکات گندم بر او واجب است؟
صِرف مورد مذکور، مجوّز ترک زکات نمی‌شود و در مواردی که متعلق زکات است، (گندم، جو، خرما، کشمش، طلا، نقره، شتر، گاو و گوسفند) با شرایطی که در رساله‌ توضیح المسائل حضرت امام «قدس سره» مذکور است، اگر به حد نصاب برسد؛ پرداخت آن واجب می‎شود.
یکی از اقوام نزدیک ما بدهی بسیار زیادی به افراد دارد با توجه به این که ایشان صاحب شغل و درآمد است، ولی توانایی پرداخت همه بدهی‎ها را ندارد، آیا افراد فامیل، می‎توانند زکات شان را به ایشان داده تا او بتواند قسمتی از بدهی‌هایش را پرداخت کند؟
به کسی که بدهکار است و نمی‎تواند بدهی خود را بدهد، اگر چه مخارج سال خود را داشته باشد، می‎توان برای دادن بدهی او، زکات داد. ولی اگر زن برای خرجی خودش، قرض کرده باشد، شوهر، نمی تواند بدهی او را از زکات بدهد، بلکه اگر کس دیگری هم که مخارج او بر انسان، واجب است برای خرجی خود، قرض کند، احتیاط واجب آن است که بدهی او را از زکات ندهد.
آیا پرداخت زکات، بر کسی که مزرعه برنج دارد، واجب است؟
واجب نیست؛ اگرچه پرداخت زکات برنج، استحباب دارد.
فرموده‎اید که بر شخص فقیر، دادن زکات فطره واجب نیست. حال اگر شخص فقیر، مقداری فطریه کنار گذاشته و لیکن بعد از چند روز آن را مصرف کرده است؛ آیا این شخص، مدیون است؟
در فرض سؤال، مدیون نیست.