پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (زکات)

ارتباط با پایگاه
1) اگر چند خانواده با هم زندگی می‌کنند؛ مثلاً پدر و مادر و بچه‌هایشان که خودشان زن و فرزند دارند و بچه‎ها هر ماه، پول درآمد خود را به پدر یا مادرشان می‎دهند و مخارج خانه از طریق آن‎ها پرداخت می‎شود؛ آیا در این صورت اگر پدر یا مادر برای همه، زکات فطره بدهند، کفایت می‎کند؟
2) اگر مخارج خانواده به وسیله دو یا چند نفر، مجموعاً تأمین می‎شود، در این صورت اگر یکی از آن‎ها یا یک کسی که این‎ها موافق باشند، از طرف آن‎ها زکات فطره پرداخت کند، آیا صحیح است؟
ج1) اگر همه آن‎ها عرفاً نان‎خور پدر و مادرشان هستند، فطریه بر عهده والدین‎شان است.
ج2) اگر عرفاً به صورت مستقل نان‎خور فرد خاصی هستند، باید فطریه هر کدام از خانواده‎ها توسط سرپرست آن‎ها مستقلاً پرداخت گردد و الا اگر دو یا چند نفر سرپرست محسوب می شوند باید هر کدام به نسبت، سهم خود، فطریه عیال خود را بپردازند؛ البته وکیل کردن دیگری جهت پرداخت فطریه از طرف سرپرست مانعی ندارد.
آیا زکات فطره را به فقرای کشورهای همسایه مثل یمن و سوریه می‎توان پرداخت کرد؟
پرداخت فطریه بنا بر احتیاط واجب باید به فقرای شیعه داده شود ولو در کشورهای دیگر باشند؛ البته کسی که فطریه را جدا کرده است و در شهر خود دسترسی به فقیر دارد، بنا بر احتیاط واجب نباید به منطقه دیگر منتقل کند.
بنده مبلغی پول به خانواده‎ای نیازمند قرض دادم؛ این خانواده زکات فطرۀ دیگران را قبول می‎کند؛ آیا بنده می‎توانم آن مبلغ قرض را به جای زکات، حساب کنم؟
اگر فقیر شیعه باشند، اشکال ندارد و می‌توانید در روز عید فطر، طلب خود را بابت فطریه حساب کنید.
آیا پرداخت حقوق شرعی، مثل زکات فطره به مجانین و سُفها، مُجزی است یا باید تسلیم قیّم شود؟
در صورت دارا بودن شرائط دریافت، می توان زکات را به ولیّ مجنون پرداخت کرد، همچنین خود زکات دهنده و یا بواسطه فرد امین، می تواند برای او هزینه کند. نسبت به فرد سفیه دادن زکات به او اشکال ندارد.
طلبه ای که در قم زندگی می‌کند و برای تبلیغ ماه مبارک رمضان به شهر دیگری رفته است و عید فطر هم در همان شهر می‌ماند، آیا فطریه‌اش را باید در همان شهر محل تبلیغ، بدهد یا در قم؟
فطریه‌ای که مشخص و در محل تبلیغ جدا شده، بنابر احتیاط واجب، نباید به جای دیگری برده شود؛ مگر این که در محلی که هست، فقیر پیدا نشود.
آیا می‌توان زکات فطره را به صورت یک و نیم کیلو برنج و یک و نیم کیلو گندم، حساب کرد؟
این عمل جایز نیست.
پدرم زمین ارثی دارد که در حال حاضر در آن تصرفی ندارد و کشاورزی نمی کند، فقط سند آن را دارد؛ در عوض، عموی پدرم در سهم خود و در سهم پدرم کشاورزی می کند و سالانه از درآمد فروش گندم، مبلغ یک میلیون تومان به پدرم می دهد. آیا پرداخت زکات آن بر پدرم واجب است؟
اگر پدرتان در محصول گندم شریک است، چنانچه به حد نصاب زکات برسد، باید زکات آن را بدهد؛ در غیر صورت، وظیفه ای ندارد.
اگر کسی از حاصل فروش مالی که زکاتش داده نشده، به ما پولی بدهد، وظیفه ما چیست؟ (می‌دانیم این پول حاصل فروش مالی است که زکاتش داده نشده است.)
معاملات مذکور، اگر کلی باشند، فروشنده مالک پول می شود ولی خریدار مال به مقدار زکات، مالک نمی شود و حاکم شرع می تواند آن مقدار را از خریدار بگیرد، اگرچه ذمۀ فروشنده به همان مقدار به خریدار مشغول است. در هر حال پولی که به شما از فروش مال زکات نداده، هبه شده است، مالک می شوید.
1. این که گفته می‌شود، احتیاط واجب آن است که قبل از نماز عید، زکات فطره داده شود، آیا منظور، فقط رساندن به مورد مصرف است یا باید قبل از نماز، مقدار مذکور، کنار گذاشته شود و بعداً پرداخت گردد؟
2. آیا تأخیر، مجاز است؟
ج1) بعد از اثبات حلول ماه شوال، مکلف اگر نماز عید فطر می‎خواند، بنابر احتیاط واجب، باید پیش از نماز، به فقیر شیعه پرداخت کند، یا کنار بگذارد و اگر نماز عید نمی‎خواند تا ظهر روز عید فطر، مهلت دارد.
ج2) اگر وقت دادن زکات گذشت و زکات را کنار گذاشته باید آن را به مستحقّ بدهد و اگر کنار نگذاشته باشد، احتیاط (واجب) آن است که زکات ساقط ‎نمی شود، بلکه آن را به قصد قربت و بدون نیّت ادا و قضا می پردازد.
اگر یک نفر، عده‌ای را یک روز قبل از عید فطر دعوت نماید ولی عید فطر، یک روز، جلو بیاید، آیا فطریه مدعوّین بر عهده اوست؟
میهمان با یک شب، نان‎خور محسوب نمی‎شود.
آیا زکات فطره را می‌توان چند روز قبل از عید فطر، جدا کرد؟
اگر صِرف جدا کردن مال است، منعی ندارد، منتها بعد از حلول ماه شوال، باید قصد زکات فطره کنید؛ ولی اگر علاوه بر جدا کردن، به عنوان زکات فطره هم پرداخت کرده باشید، کفایت نمی‌ کند؛ البته می‌توان آن را مثلاً به عنوان قرض به فقیر داده و در روز عید فطر، طلب خود را بابت فطره، حساب کنید.
بنده طلبه خارجی هستم که در قم درس می‌خوانم؛ من خودم هیچ درآمدی ندارم و حدوداً هفتاد هزار تومان، شهریه رهبری به همراه پول رفت و برگشت خانواده را به من می‌دهند. من امسال روز عید فطر در قم هستم.
1. آیا من باید این‌‎جا در قم، خودم زکات فطره را پرداخت کنم یا پدرم در کشور خودشان برای من پرداخت کند؟
2. اگر پدرم باید پرداخت کند، مقدار سه کیلو سهم زکات من، طبق قیمت قم باید باشد یا طبق قیمت کشورم؟
ج1) اگر شما فقیر هستید یا نان‌خور دیگری محسوب می‌شوید، چیزی بر عهده شما نیست. البته اگر نان‌خور پدر هستید، وظیفه ایشان است که فطریه شما را بپردازد.
ج2) اگر پدرتان در کشور محل زندگی، فطریه می‎دهد، قیمت سه کیلوی همان‎جا ملاک است.
فرزندی که دارای شغل و درآمد است و در مخارج و هزینۀ زندگی با پدر شریک است، پرداخت زکات فطریه بر عهدۀ کیست؟ آیا فرزند، می‌تواند زکات فطرۀ پدر و اعضای خانواده را پرداخت کند؟
موارد مختلف است. اگر پدر و فرزند در کسب درآمد زندگی و مخارج آن، شریک باشند، فطریه به نسبت تقسیم می‌شود.
آیا می‎شود زکات فطره را به صورت جنس، به فقیر داد؟ مثلاً شخصی لباس فروش یا کفش فروش، به جای پول، به اندازه پول زکات فطره، کفش و یا لباس به فقیر بدهد. آیا صحیح است؟
زکات فطره را یا باید از جنس گندم و جو و برنج و امثال آن داد یا پول آن را به فقیر پرداخت کرد. بنا بر این اجناس ذکر شده در فرض سؤال کفایت نمی‌کند. مگر فقیر راضی شود، به جای پول، این اجناس را دریافت کند.
اگر کسی در ماه رمضان، دو هفته منزل ما میهمان باشد اما روز آخر ماه، قبل از غروب شب عید فطر، خارج شود و دیگر میهمان ما نباشد، آیا فطریه او بر من واجب است؟
در فرض سؤال، پرداخت فطریه او بر شما واجب نیست.