پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (اموال پیدا شده و مجهول المالک، مظالم)

ارتباط با پایگاه
مالی را که قیمت آن از یک درهم بیشتر بود پیدا کرده و مدتی از آن استفاده کردم؛ سپس رد مظالم دادم. آیا کفاره‎ای بر ذمه‌ام هست؟
کفاره ندارد ولی ضامن هستید و باید اجرت المثل مدتی را که استفاده کرده‎اید و نیز اصل آن را به صاحبش برگردانید؛ البته چنانچه از پیدا کردن او مأیوس هستید، باید اصل - یا قیمت آن - و اجرت مذکور را از طرف او به فقیر صدقه بدهید. هرچند مطابق احتیاط مستحب، آن است که با اذن حاکم شرع باشد.
از وای فای چند نفر بدون اجازه استفاده کرده ام ولی به خاطر حفظ آبرو از جلب رضایت آنها شرم و حیا دارم. آیا می توان معادل اینترنت مصرف شده، پول آن را به فقیر بدهم؟
اگر مالکان آنها را می شناسید باید مبلغ اینترنت استفاده شده را ولو به صورت غیر مستقیم به آنها برسانید و یا اینکه رضایت آنها را بدست آورید و پرداخت صدقه از طرف آنها کفایت نمی کند؛ ضمناً اگر تصرف مزبور از روی علم و عمد صورت گرفته، معصیت بوده و توبه از آن لازم است.
آیا گرفتن گروهی زنبور عسل فراری که بر روی درختی در پارک جمع شده اند و معلوم نیست به چه کسی تعلق دارد، جایز است؟
در فرض سؤال، گرفتن زنبورها جایز نیست و اگر بگیرید، واجب است از صاحبش جستجو نمایید و اگر ‎از یافتن صاحب آن مأیوس شوید، باید زنبورها یا قیمتش را صدقه بدهید.
سال‎ها قبل یک جلد قرآن را بدون اجازه، از نمازخانه آموزش و پرورش منطقه دو تهران خارج کردم و بعد از مدتی به دلیل جا به جاییِ محل سکونت، در مسجدی قرار دادم. آیا دَینی بر گردنم هست؟ چه مبلغی و به کجا باید پرداخت کنم؟ آیا حتماً باید عین کتاب را به همان مکان برگردانم؟
در صورت امکان باید حتماََ همان قرآن را به همان نمازخانه برگردانید؛ اما اگر اصلاََ به آن قرآن دسترسی ندارید، مثل آن را تهیه کرده و در همان نمازخانه بگذارید.
سال گذشته ضبط ماشینم سرقت شد. از کلانتری اطلاع دادند با دستگیری تعدادی سارق، اموالی از جمله چند ضبط خریداری کرده و یک ضبط نو و جدید تحویل دادند. نکته اینجاست که اولاً بنده ضبطی غیر از ضبط خودم هر چند کم ارزش تر از آن را دریافت کردم و ثانیاً مشخص نیست از مال سارق خودم خریداری شده باشد و برایم شبهه دارد. تکلیف چیست؟
استفاده از ضبط مذکور جایز نیست و اگر از یافتن صاحب آن نا امید هستید، باید ضبط یا قمیت آن را به فقیر متدین و عفیف صدقه بدهید.
حق الزحمه تدریس ساعتی دریافت می نمایم. مبلغی حدود 400 هزار تومان از باب احتیاط کنار گذاشته و خود را مالک آن نمی دانم؛ از طرفی به خانواده یتیم و فقیری به عنوان سرپرست، کمک می نمایم. آیا می توان پول مذکور را برای آنها هزینه کنم؟
در صورتی که واقعاً مالک پول مذکور نباشید باید آن را به همان مرکزی که به شما پرداخت کرده است برگردانید و دادن آن به خانواده یتیم و فقیر کافی نیست.
شخصی که پول یا مال دیگری را سرقت کرده و اکنون پشیمان شده و قصد جبران دارد؛ چگونه می تواند ردّ مال کند؟ آیا با شارژ سیم کارت وی کفایت می کند؟ آیا می تواند وسیله و جنسی خریداری کرده و به صاحب مال بدهد؟
در فرض سوال، چنانچه مال دزدیده شده پول نقد بوده یا چیزی است که شبیه آن در بازار نیست، باید همان مقدار پول یا قیمت جنس مزبور را به صاحبش برگرداند و تبدیل به شارژ، موجب سقوط دین نمی شود؛ بله لازم نیست هنگام برگرداندن، ماجرا را بگوید، بلکه می تواند به عنوان هدیه و عیدی به او بدهد و یا توسط شخص دیگری هر چند ناشناس آن را پرداخت کند.
مال پیدا شده را به چه نیّت می‎توان برداشت؟ آیا می‎توان سر جایش برگرداند تا شامل احکام اموال گمشده نشود؟
به طور کلی، مالی گمشده ای را که انسان پیدا می‎کند برداشتنش مکروه است و اگر آن را بردارد، احکام مال پیدا شده را باید مراعات کند و إلّا مدیون است.
1. گوسفندی در گله گوسفندان پیدا شده و صاحب گله می‌داند که این گوسفند مال او نیست؛ ولی به این نیت که صاحبش را پیدا کند، گوسفند را نگهداری نموده و در مدت یک سال به اطراف، اعلام کرده و مالک پیدا نشده؛ بعد از دو سال، گوسفند زاد و ولد کرده؛ وظیفه چیست؟
2. آیا این دو سالی که شخص، گوسفند را آذوقه داده و نگهداری کرده، چیزی مالک می‌‎شود؟
ج1) گوسفند مزبور و نمائات آن مثل بچۀ آن، حکم مجهول المالک را دارد و باید بعد از فحص از مالک و ناامید شدن از یافتن مالکش، به فقیر صدقه بدهد.
ج2) در صورتی که مجاز در گرفتن و نگهداری گوسفند بوده و قصد تبرّع و مجانی خرج کردن را در مخارج نداشته، می تواند هزینه ها را بردارد.
آیا عین مال مجهول المالک باید به فقیر داده شود یا این که می‎توان آن مال را تملّک کرد و پول آن را به فقیر داد؟ با توجه به اینکه معمولاً فقراء، تمایل بیشتری به دریافت پول دارند؟
در مجهول المالک بعد از یأس از پیدا شدن مالک آن، می توان عین مال را تملّک کرد و قیمتش را از طرف مالک به فقیر صدقه داد.