پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (احکام سفر)

ارتباط با پایگاه
به قصد تفریح به پارک جنگلی رفتیم. فاصله ی شهر تا ابتدای پارک، بیست و یک کیلومتر و تا داخل پارک و مکان استقرار، بیست و چهار کیلومتر است. ملاک محاسبه، ابتدای پارک است یا محل استقرار؟ نماز چه حکمی دارد؟
در هر صورت چون مسافت شرعی، یعنی بیست و نیم کیلومتر را برای سفر تفریحی پیموده اید و قصد برگشت در کمتر از ده روز را هم دارید، نماز شما شکسته است.
در زمان مجردی در خانواده پدری ام، تابستان هر سال، بعد از تعطیلی مدارس، از خرداد تا شهریور به مدت تقریباً چهار ماه به روستایمان، نه برای تفریح و مسافرت، بلکه برای زندگی می‎رفتیم و در آنجا سکونت داشتیم. این موضوع از زمان طفولیت تا چندین سال ادامه داشت به گونه ای که در عرف، ما اهل آن روستا بودیم و هستیم؛ الآن هم که ازدواج کرده‌ام به آنجا تردد داریم و قصد داریم در آنجا خانه بسازیم. آیا آنجا وطنم محسوب می‌شود؟ حکم نماز و روزه بنده چیست؟
اگر قصد دارید برای همیشه یا سالیان متمادی سالی سه چهار ماه (مانند تابستان و ایام تعطیل) در آنجا زندگی کنید، و وسائل زندگی مانند خانه و امثال آن را فراهم کرده اید، آنجا از نظر عرف، وطن دوم شما محسوب می شود؛ لذا تا از آنجا اعراض* نکنید، حکم وطن برای شما باقی است.
------------------
*اعراض یعنی خروج از وطن با تصمیم بر عدم بازگشت برای سکونت.
شخصی قصد اقامت ده روز در جایی کرده و در این بین برای تفریح به اطراف محل رفته که بیشتر از مسافت شرعی بوده (بدون برنامه ی قبلی)، آیا قصد اقامت او باطل شده است؟
در فرض سؤال قصد ده روز به هم خورده و اگر بعد از بازگشت، بخواهد کمتر از ده روز در آنجا بماند نمازش قصر است.
بنده دانشجوی دوره کارشناسی ارشد هستم که در طول دو سال تحصیل خودم، اغلب اوقات (مگر در موارد استثنایی) با نیت ده روز بیشتر در محل تحصیل می مانم و نماز را کامل می خوانم. اگر به ندرت کمتر از ده روز در محل تحصیل بمانم نمازم شکسته خواهد بود یا کامل؟ (برای مثال بنده برای زیارت عازم قم می شوم و بعد از برگشت به محل تحصیل بعد از سه روز به وطن خود باز می گردم.)
اگر در وضعیت مذکور، در تهران عرفاً به شما مسافر گفته نمی شود، بدون نیت قصد اقامت، نمازتان تمام است.
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر در بین نماز اول چهار رکعتی ادایی از قصد خود برگردد، وظیفه اش در همان نماز و نمازهای دیگر چگونه است؟
در فرض سؤال اگر بعد از شروع رکعت سوم و قبل از رکوع از قصد اقامه برگردد در این صورت احتیاط واجب آن است که بنشیند و نماز را به صورت قصر تمام کند و مجدداً نماز را به صورت فرادا اعاده نماید.
اینجانب حدود ده سال است که از وطن اصلی خودم که در ده کیلومتری شهر یزد است، برای تحصیل علوم دینی به قم مهاجرت کردم و به دلیل اینکه مدتی در قم سکونت داشته و دارم از روی احساسات مثلاً به عنوان اینکه وطن اصلی را دوست نداشتم نه از روی عقلانیت، قصد اعراض از وطن کردم و اکنون پشیمان شده ام؛ با توجه به این موضوع اولاً آیا اعراض محقق شده است؟ و ثانیاً در صورت تحقق اعراض، آیا راهی برای برگشت از نیت وجود دارد؟
اعراض، ولو در فرض سؤال با خروج از وطن و با تصمیم جدی بر عدم بازگشت به آنجا و همچنین با علم یا اطمینان به عدم امکان بازگشت محقق می شود. بنا بر این اگر اعراض محقق شده باشد، تنها در صورتی که در آن محل سکونت کنید به گونه ای که عرفاً مسافر محسوب نشوید، نمازتان تمام است، همچنین در صورتی که بنا داشته باشید برای همیشه یا سالیان متمادی، سالی سه چهار ماه در آن محل زندگی کنید، با نیت توطن در آن محل و تهیه وسایل زندگی، مانند خانه و امثال آن، آنجا وطن شما محسوب می شود و نمازتان کامل است.
من یک طلبه هستم و هر هفته یک بار رفت و آمد دارم. خانه ما شهریار و حوزه علمیه، شهرک غرب است؛ حکم نماز و روزه من چیست؟
اگر معمولاً بین وطن و محل تحصیل در فاصله کمتر از ده روز سفر می کنید، سفرهای تحصیلی شما حکم سفر شغلی را دارد و نماز در بین راه و محل تحصیل کامل است و روزه صحیح است البته اگر در محل تحصیل به گونه ای اقامت دارید که عرفاً مسافر محسوب نمی شوید آنجا برای شما در حکم وطن می باشد.
اگر به سفری آمدیم که از ابتدا قصد نداشتیم ده روز در آن مکان بمانیم و حالا سفر طول کشیده و ده روز شده تکلیف نمازمان چه می شود؟ کامل بخوانیم یا شکسته؟
نماز شما شکسته است، مگر این که بخواهید ده روز کامل دیگر در آنجا بمانید که در این صورت با قصد اقامت ده روز، نماز تمام است.
اینجانب متولد تهران هستم ولی به مدت ۲۰ سال است که منزلی در آمل دارم و هر از گاهی برای مسافرت به آنجا سفر می کنم. آیا نماز خود را در هنگام سفر به آنجا باید کامل بخوانم یا شکسته؟ تکلیف شرعی من چیست؟
صرف داشتن ملک، موجب تحقق وطن نمی شود. بله، کسی که قصد دارد برای همیشه یا سالیان متمادی سالی سه چهار ماه (مانند تابستان و ایام تعطیل) در مکانی زندگی کند، چنانچه وسائل زندگی مانند خانه و امثال آن را فراهم کند، آنجا از نظر عرف وطن دوم او محسوب می شود، اما اگر صرفا برای ییلاق و مانند آن، بدون قصد توطن و بدون فراهم آوردن لوازم زندگی آنجا برود، تحقق وطن بعید است.
آیا محل تحصیل، حکم وطن را دارد؟
دانشجو و دانش آموزی که برای تحصیل علم به سفر میرود تا به این وسیله در آینده شغلی را اختیار کند، بنابر احتیاط واجب باید در سفر تحصیلی نماز را هم تمام و هم قصر بخواند و روزه را بگیرد و بعداً نیز قضا کند. البته اگر دانشجو به گونه ای در محل تحصیل سکونت دارد که در مدت اقامت، او را مسافر محسوب نمی کنند مثلا می خواهد یکی دو سال بماند، نمازش تمام است.
من تا به حال فکر می کردم حائر حسینی شامل صحن سرپوشیده رواق های اطراف ضریح امام حسین علیه السلام نیز می شود و لذا نمازهایم را کامل خوانده ام؛ آیا باید نمازهایم را قضا کنم؟ تعداد نمازهایی که در سفرهای قبلی برایم مشخص نیست را چه کنم؟
بنابر احتیاط واجب باید آن مقداری که یقین دارید خلاف وظیفه عمل کرده اید قضا کنید و یا به فتوای مجتهد جامع الشرائطی که در فرض مذکور قائل به عدم وجوب قضای نماز است رجوع نمائید.
بنده چهار سال است که در تهران دانشجو هستم. دوران دانشجوئی ام را که در خوابگاه بودم، مواقعی که کمتر از ده روز در تهران بودم نمازم را هم شکسته خوانده ام و هم کامل. امسال در کنار تحصیل، یک کار پاره وقت هم انجام می دهم و در یک شرکت دانش بنیان مشغول به کار شده ام. می خواستم بپرسم در حال حاضر در تهران با توجه به این که در کنار تحصیل کار پیدا کرده ام، آیا نماز من هنوز حکم نماز دانشجو را دارد و باید نمازم را جمع بخوانم؟
در فرض یاد شده که در تهران - هر چند در خوابگاه - سکونت دارید، چنانچه اقامت شما در تهران به نحوی باشد که عرفاً بر شما مسافر صدق نکند، نمازتان در تهران تمام است و نیازی به قصد اقامت ده روز در آنجا نیست.
مسافری که پس از اذان صبح روز اول، وارد محل اقامت شود، نحوه محاسبه اقامت ده روز، برای او چگونه است؟
در فرض سؤال، اگر تا طلوع آفتاب به محل مزبور وارد شده باشد، قصد اقامت در صورتی محقق می‌شود که بداند تا غروب روز دهم در محل مذکور اقامت خواهد داشت و اگر بعد از طلوع آفتاب وارد شده باشد به اندازه ای که هنگام ورود از طلوع خورشید گذشته، باید از طلوع خورشید روز یازدهم بگذرد تا ده روز کامل شود.
آیا تهران بلاد کبیره است؟
طبق نظر مقام معظم رهبری «دام ظله» در احکام مسافر و قصد توطن و قصد اقامت ده روز فرقی بین شهرهای بزرگ (بلاد کبیره) و معمولی نیست و حتی با قصد توطن در یک شهر بزرگ و مدتی در آنجا ماندن، بدون معین کردن محله خاصی از آن، تمام آن شهر حکم وطن را پیدا خواهد کرد. همچنین اگر قصد اقامت ده روز در مانند این شهر نماید، بدون اینکه محله خاصی از آن را قصد نماید، حکم تمام بودن نماز و صحت روزه در مورد او در تمام محله های آن شهر جاری خواهد بود.
اگر به خارج از شهر بروم و پدر و مادرم از این سفر خبر نداشته باشند، با توجه به اینکه اگر بدانند قطعا راضی نیستند، آیا نمازم شکسته است یا کامل؟
در فرض سؤال اگر سفر شما موجب اذیت ایشان نمی گردد، سفر معصیت محسوب نمی شود؛ بنا بر این اگر سفرتان بیشتر از مسافت شرعی باشد، نماز شما شکسته است.