پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (اعتکاف)

ارتباط با پایگاه
اگر معتکف در حال اعتکاف، وکیل در خرید و فروش شود و یا وکیل بگیرد، آیا صحیح است؟
وکیل شدن جایز نیست؛ ولی وکیل گرفتن برای خرید چیزی که در زمان اعتکاف مورد نیازش باشد، اشکال ندارد و در غیر این مورد، اشکال دارد.
ارتباط صوتی یا تصویری معتکف (بدون قصد لذت یا با قصد لذت) در صورتی که منجر به تحریک شهوت شود‌؛ در موارد زیر چه حکمی دارد؟
الف) با همسر
ب) با غیر همسر
ج1) اشکال ندارد.
ج2) بدون قصد لذت و ریبه اشکال ندارد و با قصد لذت و ریبه جایز نیست.
اعتکاف شخصی که در مسجد، جای معتکف دیگری را تصرف کرده، چه حکمی دارد؟
اگر از موارد تصرف ممنوع بوده، گناه و معصیت است، و لکن اعتکاف باطل نیست.
شخصی به عنوان مسئول تدارکات اعتکاف انتخاب شده است؛ آیا می‌تواند برای مدت کوتاهی در صورت نیاز، به خارج مسجد برود در حالی که منظور از "خارج مسجد" قسمتی در درون مسجد است که صیغه مسجد بر آن جاری نشده است؟ آیا این مسئولیت برای او ضرورتی به وجود می‌آورد؟
صرف مسئول تدارکات بودن، مجوز خروج از مسجد در حال اعتکاف نمی باشد.
البته باید بدانید، خارج شدن از محل اعتکاف در مواردی که عقلاً یا شرعاً، لازم است یا ضرورت عرفیه دارد، خواه متعلّق به امور دنیا باشد یا آخرت، اشکال ندارد؛ ولی باید از تأخیرهای بی‌مورد، مانند نشستن یا استراحت زیر سایه و مانند آن اجتناب کند و بیش از مقدار ضرورت، بیرون از مسجد نماند و اگر بیرون بودن از مسجد به قدری طول بکشد که صورت اعتکاف به هم بخورد، اعتکاف باطل می‌شود.
آیا شروع اعتکاف از ابتدای روز ۲۸ ماه رمضان که احتمال دارد روز سوم اعتکاف با عید فطر مصادف شود جایز است؟ (مانند ماه رمضان امسال که با توجه به تقویم رسمی کشور، گمان حاصل می‌شود بر این که ماه رمضان ۲۹ روزه خواهد بود ولی یقین نداریم.) در صورتی که روز سوم، مصادف با عید فطر شود، وظیفه چیست؟
در فرض سؤال، اعتکاف جایز است؛ ولی اگر معلوم شود که روز سوم، عید فطر است، اعتکاف صحیح نیست.
اگر در مجموعه‌ای دو مسجد، دقیقاً به هم چسبیده باشند، آیا در زمان اعتکاف، می‌توان از یک مسجد، خارج شد و به مسجد دیگر رفت؟
اگر عرفاً دو مسجد، محسوب می شوند رفتن به مسجد دیگر، بدون ضرورت عرفی یا شرعی، جائز نیست.
برای شرکت در اعتکاف، شرط سنی مقرر کرده‌اند؛ کسی که شرایط سنی را رعایت نکرده باشد، آیا حضور در اعتکاف برای او اشکال دارد؟
صحت اعتکاف منوط به سن خاصی نیست و از بچه ممیز هم صحیح است؛ ولی اگر برای استفاده از امکانات و خدمات، شرایطی تعیین شده است، باید رعایت شود.
کسی که روزه قضا دارد، آیا می تواند معتکف شود؟
در فرض سؤال شرکت در اعتکاف مانعی ندارد و لکن در آن باید روزه قضا بگیرد.
در برخی مکان ها مانند حرم مطهر رضوی در ایام اعتکاف برخی مسافران، بدون قصد اقامت ده روزه، معتکف می شوند. آیا روزه و اعتکاف ایشان صحیح است؟ چه راهی جهت اعتکاف افراد مسافر وجود دارد؟
بدون قصد اقامت ده روز، روزه و به تبع آن اعتکاف صحیح نیست. البته می توان با نذر شرعی، در سفر، روزه مستحبی گرفت و بنابر احتیاط واجب باید نذر قبل از سفر و در وطن باشد.
اگر فردی قبل از اعتکاف، نیّت مشروط کند که اگر کار ضروری پیش آمد، اعتکاف را ترک کند، آیا صحیح است؟
در فرض سؤال نیت مشروط در اعتکاف صحیح است.
کسی که قصد اعتکاف داشته و در محل اعتکاف و مسجد حضور دارد، اما هنگام اذان صبح، نیّت اعتکاف را فراموش می کند، آیا می‌تواند بعد از اذان صبح نیّت کند؟
در فرض مذکور همین که قبل از اذان صبح به قصد اعتکاف به مسجد رفته، کافی است.
آیا معتکف می تواند، کارهای ضروری و خرید و فروش اینترنتی (خرید شارژ و یا بسته اینترنتی) بدون اینکه از مسجد خارج شود، انجام دهد؟
خرید و فروش بر معتکف حرام است؛ ولی اگر برای تهیه مواد خوراکی، ناچار از خرید و فروش شود و شخص غیر معتکفی - که این کار را انجام دهد - نیابد و تهیه اجناس مذکور، بدون خرید نیز امکان نداشته باشد، در این صورت خرید و فروش مانعی ندارد.
اگر معتکف سهواً چیز معطری را بو کند، آیا اعتکاف باطل است؟
در صورتی که عطر یا گلاب را برای لذت بردن بو کند بنابر احتیاط واجب اگر اعتکاف، واجب معیّن باشد باید اعتکاف را به پایان ببرد و قضای آن را به‌جا آورد؛ و در واجب غیرمعیّن، اگر در دو روز اول باشد باید اعتکاف را از سر بگیرد و اگر روز سوم باشد اعتکاف را اتمام و سپس از سر بگیرد. و در اعتکاف مستحب قبل از اتمام روز دوم چیزی بر عهده او نیست و اگر روز سوم باشد، باید دوباره اعتکاف را از سر بگیرد و در آنچه ذکر شد، بنابر احتیاط واجب فرقی بین عمد و سهو وجود ندارد.
آیا تمام محرمات، باعث بطلان اعتکاف می شود؟
هر چیزی که روزه را باطل می کند، اعتکاف را هم باطل می کند؛ چون شرط صحت آن روزه است. پس باطل شدن روزه سبب باطل شدن اعتکاف می شود. همچنین جماع آن را باطل می کند، هر چند در شب انجام گیرد یا از روی سهو باشد؛ و همچنین است لمس کردن و بوسیدن از روی شهوت. اما در سایر کارهای حرامی که گفته شد بنابر احتیاط واجب اگر عمداً یا سهواً مرتکب شود، چنانچه اعتکاف واجب معین باشد، باید آن را تمام کند، و سپس قضا نماید، و اگر واجب معین نباشد در صورتی که این محرّمات را روز اوّل یا دوّم انجام دهد، باید اعتکاف را از نو شروع کند؛ و اگر در روز سوّم انجام دهد آن را تمام کند و بعد از سر بگیرد. و هر وقت اعتکاف را باطل کند، چنانچه واجب معیّن باشد، قضای آن واجب است، ولی لازم نیست فوراً قضا کند، و اگر واجب غیر معیّن باشد، از سرگرفتن آن واجب است. همچنین اگر اعتکاف مستحب را بعد از روز دوّم باطل کند، قضای آن واجب است، امّا قبل از آن، چیزی بر او نیست.
اگر با چند ساعت تأخیر و پس از سحر روز اول، به جمع معتکفین ملحق شویم، آیا اعتکاف صحیح است؟
اگر بخواهید تا غروب روز سوم بمانید، صحیح نیست و نیز اگر بخواهید این چند ساعت تأخیر را از روز چهارم جبران کنید؛ یعنی تا همان ساعتی که از روز اول کم دارید در روز چهارم در مسجد بمانید، باز هم بنابر احتیاط واجب صحیح نیست. بله اگر تا پایان روز چهارم بمانید، که جمعاً سه روز شود، اعتکاف صحیح است.