پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (روزه)

ارتباط با پایگاه
اینجانب کارگر هستم و می توانم روزه بگیریم؛ ولی کار کردن در ماه رمضان و روزه گرفتن برایم بسیار مشکل است؛ به طوری که کارم را تحت تأثیر قرار می دهد و به اخراجم منجر می شود و دچار مشکل می شوم. لطفاً مرا راهنمایی کنید؟
روزه حتی در فرض سؤال واجب است؛ منتهی هر گاه ادامه روزه مشقت بسیار زیاد داشت، می توانید روزه را افطار کنید و پس از ماه رمضان قضای آن را بگیرید.
مردی که بیماری آلزایمر داشته و اکنون فوت شده است، آیا نماز و روزه بر او واجب بوده است؟ وظیفه‌ ما در این باره چیست؟
اگر به حدی رسیده که امر به انجام وظیفه در مورد او معقول نباشد (مثل این که نسبت به نماز قادر به تشخیص اوقات نماز نباشد و نسبت به روزه هم فرقی بین حالت روزه و غیر روزه نگذارد)، مکلف به نماز و روزه و قضای آنها نبوده و فرزندان از جمله فرزند بزرگ نیز تکلیف ندارد.
اگر به خاطر جهل در مسئله روزه که نمی دانستم وقتی به سن تکلیف برسم باید روزه بگیرم، نظر حضرت آقا در مورد کفاره روزه عمد چیست؟ آیا احتیاط واجب است که کفاره پرداخت شود یا فتوی؟
اگر مکلف نسبت به حکم گرفتن روزه واقعا جاهل باشد، فقط قضای روزه بر او واجب است و کفاره عمد ندارد.
اگر میزبان به میهمان اجازه روزه مستحبی ندهد و میهمان دوست داشته باشد در آن روز روزه بگیرد، اگر به خاطر عدم اذن میزبان روزه نگیرد، آیا ثواب روزه آن روز را می‌برد؟
روزه مستحبی گرفتن میهمان بدون اذن یا با نهی میزبان مکروه است و در صورتی که میهمان روزه بگیرد و میزبان او را دعوت به غذا کند، قبول دعوت مؤمن در حال روزه مستحبّی، شرعاً امری پسندیده است و خوردن غذا به دعوت مؤمن هر چند روزه را باطل می‌کند ولی او را از اجر و ثواب روزه محروم نمی‌سازد.
روزه‌ های واجب چه روزه هایی هستند؟
روزه‌های واجب عبارتند از:
1. روزه ماه مبارک رمضان؛
2. روزه قضا؛
3. روزه کفاره؛
4. روزه روز سوم اعتکاف؛
5. روزه بدل از قربانی در حج تمتّع1؛
6. روزه مستحبی که به واسطه نذر و عهد و قسم واجب شده است2؛
7. روزه قضای پدر و بنابر احتیاط واجب مادر که بر پسر بزرگ واجب است.
1. دو سال پیش در ماه رمضان به علت کشیدن و جراحی دندان به مدت پنج روز یا هفت روز نتوانستم روزه بگیرم؛ اما در طی این مدت به علت فراموشی، روزه قضا را هم نگرفتم. الآن به مدت بیست و پنج روز هست که روزه مستحبی گرفتم و امروز یادم آمد که چند روزی، روزه واجب بر عهده ام بوده است. آیا روزه های مستحبی را که گرفته ام، باطل است؟
2. برای قضای روزه های دو سال پیش، وظیفه ام چیست؟
ج1) در فرض سؤال، روزه های مستحبی شما صحیح است.
ج2) اگر زمان دقیق شروع عذر (کشیدن و جراحی دندان) را نمی دانید، کافی است که مقدار حداقل (پنج روز) را قضا کنید. ضمناً چون تا ماه رمضان بعدی، قضای روزه ها را نگرفته اید، برای هر روز یک مد طعام (750 گرم گندم، آرد، نان، برنج یا سایر مواد غذایی) به فقیر بدهید.
کسی که فکر می کرده می تواند تا اتمام اذان صبح، سحری بخورد و تا اتمام نماز مغرب، باید صبر کند تا افطار کند؛ تکلیف روزه های گذشته اش چیست؟
فرد مذکور در فرض سؤال، اگر یقین دارد زمانی که مفطر انجام داده، طلوع فجر (نه صرف اذان) محقق شده بوده باید روزه ها را قضا کند ولی کفاره ندارد؛ اما اگر یقین ندارد (شک دارد که طلوع فجر صادق شده بوده یا نه) روزه اش صحیح است.
در مسئله ۹۲۵ رساله نماز و روزه آمده است :«همچنین اگر عذر دیگری غیر از بیماری در ماه رمضان داشته باشد و پس از ماه رمضان برطرف شود ولی تا ماه رمضان بعد بر اثر بیماری نتواند روزه بگیرد، باید آن روزه‌‌ها را قضا کند.» سؤال این است که آیا مراد این است که بعد ماه رمضان آن عذر برطرف شده ولی کل سال را بیمار هم بوده؟ یا در بازه ای کلاً عذری نداشته و سپس بیماری عارض شده؟ به عبارت دیگر مثلاً شخصی به خاطر عذری غیر بیماری (مثل مسافرت) روزه اش قضا شده، بعد ماه مبارک مدتی کلاً بدون عذر بوده و قصد داشته مثلا رجب بگیرد، اتفاقا رجب و شعبان عذری مثل بیماری پیش آمده تکلیف چیست؟ برخی مراجع تفصیل داده اند بین اینکه در این بازه تا تنگ شدن وقت کوتاهی در نگرفتن کرده یا نه؟ اصلا ملاک کوتاهی چیست؟ فردی بخواهد صبر کند تا ماه رجب روزه ها را بگیرد آیا کوتاهی است؟
در فرض سؤال وجوب قضا ارتباطی با کوتاهی مکلف ندارد و در هر دو صورت مذکور باید قضای روزه فوت شده را به جا آورد. البته در جایی که می توانسته روزه را قضا کند ولی آن را قضا نکرده (ولو به خاطر ثواب روزه ماه رجب) علاوه بر قضای روزه، کفاره تأخیر هم واجب می شود.
من یک فرد جوانم که با خانواده زندگی می کنم و امرار معاشی برای خودم ندارم. از آنجایی که چند کفاره روزه به گردن من هست و بیشتر از یک سال از ادا نکردن قضای روزه های من می گذرد. با وجود نداشتن درآمد مستقل، آیا کفاره روزه، چه کفارات عمدی و چه قضای روزه ها در یک سال از من ساقط می شود؟
اگر کفاره عذری باشد باید هر زمان ممکن شد پرداخت کنید ولی اگر کفاره افطار عمدی روزه ماه رمضان باشد و هیچ یک از سه وظیفه‌ ای را که مخیر میان آنها هستید، نتوانید انجام دهید، باید به هر تعداد فقیر که قادرید، غذا بدهید و احتیاط آن است که استغفار نیز بکنید و اگر به هیچ وجه قادر بر دادن غذا به فقرا نیستید، کافی است که استغفار کنید، یعنی با دل و زبان بگویید: استغفرالله (از خداوند بخشایش می‌طلبم). در هر صورت قضای روزه ها بر شما واجب است و اگر بدون عذر روزه ها را قضا نکرده اید برای هر روز یک مد طعام (تقریبا 750 گرم گندم، نان، آرد یا برنج و مانند آن) به عنوان کفاره تأخیر باید به فقیر بدهید.
یکی از اقوام، توان روزه گرفتن نداشت، ولی در ماه رمضان دو روز، روزه گرفت؛ آیا اشکال ندارد؟
اگر روزه برایش ضرر داشته است، یا حرجی بوده روزه صحیح نیست.
در موقع سحر و بدون اطلاع از اذان صبح، قرص خوردن چه حکمی دارد؟
بطور کلی خوردن قرص از مبطلات روزه است؛ منتها اگر کسی در سحر ماه رمضان بدون اینکه تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد و سپس معلوم شود که آن هنگام صبح بوده است، باید قضای آن روز را بگیرد ولی اگر با تحقیق و علم به اینکه صبح نشده، قرص خورده باشد و بعد معلوم شود که صبح بوده است، قضای آن روز بر او واجب نیست.
چند روز از روزه هایم که تعدادش را دقیقاً نمی دانم، در شب جنب بودم و غسل را عمداً تا چند دقیقه قبل از اذان صبح به تأخیر می انداختم و تیمم بدل از غسل انجام می دادم. حکم روزه هایم چیست؟
اگر تیمم در وقتی انجام شده است که وقت برای غسل وجود نداشته است، روزه های گرفته شده صحیح است اگر چه مرتکب معصیت شده اید و باید توبه نمایید.
1. کسی به دلیل مریضی در شب ماه رمضان، نیت روزه برای فردا نمی کند ولی صبح که بیدار می شود می بیند حالش خوب است و می تواند روزه را بگیرد. آیا می تواند آن روز را که نیت نکرده بود، نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد؟ آیا قضا هم باید به جا آورد؟
2. کسی شب تصمیم می گیرد به سفر برود، لذا نیت روزه برای فردا نمی کند. اگر صبح فردا تصمیمش عوض شود و سفر نرود می تواند آن روز را روزه بگیرد؟
ج1) اگر از قبل از اذان صبح خوب شده بوده است، بنابر احتیاط واجب باید نیت روزه کند و بعداً نیز روزه آن روز را قضا کند. اگر در اثنای روز ماه رمضان خوب شود، واجب نیست نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد ولی اگر پیش از ظهر باشد و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، احتیاط مستحب آن است که نیت کند و روزه بگیرد و پس از ماه رمضان باید آن را قضا کند.
ج2) بنابر احتیاط آن روز را روزه بگیرد و بعداً نیز آن را قضا کند.
آیا کفاره تأخیر فرزندی که درآمد ندارد بر عهده پدر است؟ اگر پدر کفاره تأخیر را پرداخت کند چیزی بر ذمه فرزند نیست؟
ج1و2) پرداخت کفاره یا فدیه فرزند بر عهده پدر نیست. البته جایز است که پدر به وکالت از فرزند، فدیه یا کفارۀ او را بپردازد.
اگر شخصی در ماه مبارک رمضان به دلیلی بخواهد روزه خود را قبل از ظهر افطار کند و از شب قبل تصمیم به سفر بگیرد و هر روز تا چهار فرسخی برود و چیزی بخورد و برگردد؛
۱) اگر جاهل به حکم بوده و تا 12 کیلومتری میرفته و فکر می کرده چهار فرسخ، 12 کیلومتر است، باید چه کند؟
۲) اگر جاهل به موضوع بوده و فکر می کرده 21 کیلومتر رفته ولی در واقع 12 کیلومتر رفته بوده، باید چه کند؟
ج1و2) در هر دو فرض، روزه ها را باید قضا نموده و لکن کفاره ندارد.