پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (احکام پزشکی)

ارتباط با پایگاه
حکم تبعیّت از پزشک یا روانپزشک غیرمسلمان برای یک مسلمان چیست؟ آیا اگر پزشک یا روانپزشک غیرمسلمان دارویی تجویز کند، و بیمار مسلمان به این تشخیص برسد که نخوردن آن دارو موجب ضرر و زیان به سلامت اوست، آیا شخص مسلمان مجاز به مصرف دارو هست؟
اگر دارویی باشد که مصرف آن حلال است و برای انسان ضرر ندارد، مصرف آن جایز و بلکه گاهی واجب است؛ اما اگر دارویی باشد که مصرف آن حرام است، فقط در صورتی می‎توان از این دارو استفاده کرد، که اولاََ بیمار ناگزیر از علاج باشد و ثانیاََ این پزشک غیر مسلمان هم مورد وثوق باشد، به طوری که از قول او یقین و یا اطمینان پیدا شود، که علاج، منحصر در این دارو است.
حکم شرعی فروش عضو (اعم از کلیه یا مثانه) چیست؟
مبادرت مکلّف هنگام حیات، به فروش یا هدیه کردن کلیه یا هر عضو دیگری از بدن خود برای استفاده بیماران از آن‌ها در صورتی که ضرر معتنابه برای او نداشته باشد اشکال ندارد، بلکه در مواردی که نجات جان نفس محترمی متوقف بر آن باشد، اگر هیچ‌گونه حرج یا ضرری برای خود آن شخص نداشته باشد، واجب می‌شود.
فرمودید که سقط جنین در صورت ناقص الخلقه بودن، اگر موجب حرج باشد، قبل از چهار ماهگی، اشکال ندارد. از کجا باید فهمید حرج دارد یا نه؟ و ملاک در حرج آن چیست؟
حرج یعنی مشقت غیر قابل تحمل و فوق العاده و تشخیص آن با مکلف است؛ ضمناً تا حرج برای انسان یقینی و یا اطمینان‎آور نشده، حق اقدام ندارد.
خوردن دنبلان گوسفند به امید شفاء برای مردی که اسپرم ندارد، آیا اشکال دارد؟
نداشتن اسپرم اگرچه از نظر عرفی نقص به حساب می آید ولیکن بیماری محسوب نمیشود البته اگر داشتن فرزند برای این شخص ضرورت داشته باشد به گونه ای که از نداشتن فرزند به حرج می افتد و این وضعیت برای او قابل تحمل نباشد، در این صورت اگر بر طبق نظر پزشک حاذق مورد اطمینان، علاج منحصر به خوردن دنبلان باشد، به مقدار ضرورت اشکالی ندارد.
حکم شرکت در آزمون استخدامی مثل ارتش که مستلزم کشف عورت و نگاه و معاینه پزشک است، چه حکمی دارد؟
اگر استخدام ضرورت داشته باشد، اشکال ندارد ولکن کشف عورت در برابر دیگران جایز نیست، مگر آن که ضرورتی مثل رعایت قانون و یا معالجه، آن را اقتضا کند.
آیا استفاده از داروهایی که با مواد مخدر ترکیب شده، اشکال دارد؟
اگر مقدار ترکیب شده به حدّی است که صدق مواد مخدر نکند، و یا درمان و معالجه متوقف بر آن باشد و این امر هم با تجویز پزشک مورد اطمینان صورت گیرد، اشکال ندارد.
آیا عمل جراحی یا به اصطلاح پزشکی، بوتاکس (جوان سازی و رفع چین و چروک) برای مردان، جایز است؟
اگر موجب ضرر قابل توجهی نباشد، فی ‎نفسه اشکال ندارد‎.
1. آزمایش پزشک بر روی بیمار یا افراد سالم برای کشف دارو یا روش جدید درمان در تحقیقات درمانی یا غیر درمانی و با رضایت یا بدون رضایت آن‌ها چه حکمی دارد؟
2. در فرض بالا در صورت آسیب رسیدن به آن‌ها، مسئول و ضامن کیست؟
ج1) بدون اطلاع و کسب اجازه افراد جایز نیست.
ج2) موارد مختلف است. چنانچه پزشک مباشرتاً یا به نحو متعارف مبادرت به درمان نماید ضامن است؛ ولی چنانچه دارو را برای بیمار توصیف نماید که مثلاً این دارو برای شما مفید است و یا دوای شما فلان دارو است، بدون این که دستور به استفاده از دارو بدهد، در این صورت ضامن نیست. البته پزشک می تواند قبل از معالجه از بیمار (در صورت بالغ و رشید بودن) یا ولیّ او طلب برائت کند که در صورت ایجاد ضرر، تکلیفی ندارد.
به جهت هزینه زیاد مخارج زندگی خودم و سرپرستی دو خانوار و هم چنین به خاطر مشکلات شدید مالی و معیشت، قصد فروش کلیه‎ام را دارم. فروش کلیه به دلیل نیاز مالی، آیا اشکال دارد؟
مبادرت مکلف در هنگام حیات، به فروش یا هدیه کردن کلیه یا هر عضو دیگری از بدن خود برای استفاده بیماران از آنها، در صورتی که ضرر معتنابه برای او نداشته باشد، اشکال ندارد.
آیا خوردن آب جو برای رفع و دفع سنگ، مجاز است؟
اگر آبجو یا الکل موجود در آن مست کننده و در اصل مایع باشد ـ هر چند مقدار آن کم باشد ـ حرام است؛ مگر در موارد ضرورت و انحصار علاج در آن، که فقط به مقدار ضرورت مانع ندارد؛ ولی باید توجه داشته باشید ماء الشعیر طبی پاک است و خوردن آن اشکال ندارد.
اسپرم و تخمک زن و شوهری را تلقیح کرده و در محیط آزمایشگاهی نگهداری می‎کنند. حال اگر کسی این جنین لقاح یافته را از بین ببرد:
1. آیا باید دیه بدهد؟
2. در فرض وجوب دیه، آیا مقدار آن به همان مقدار معیّن شده در سقط جنین به صورت طبیعی است؟
3. اگر ولوج روح شده باشد، آیا در صورت سقط، کفاره واجب است؟
ج1و2) چنانچه در رحم استقرار نداشته باشد، هر چند سقط جنین صدق نمی‎کند و دیه ندارد. بله، حق صاحب جنین ضایع شده، لذا لازم است رضایت او را جلب کند.
ج3) ولوج روح، صِرف احتمال است و معمولاً در خارج رحم حاصل نمی‌شود و بر فرض ولوج روح در صورت سقط، باید کفاره بدهد.
جهت تشخیص فوت، آیا کالبد شکافی جهت آزمایش قلب، کبد، مغز میت، جایز است؟ آیا به طور کلی می توان قاعده ای بیان کرد که موارد جواز کالبد شکافی را مشخص کند؟
موارد مختلف است؛ کالبد شکافی اگر طبق مقررات مربوطه، ضرورت داشته باشد، و دارای مصلحت مهمی باشد، اشکالی ندارد.