پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (زکات)

ارتباط با پایگاه
پدر من در حدود صد و بیست گوسفند بزرگ و کوچک (بزرگتر از شش ماه و کمتر از آن) دارد. غذای کمی از احشام از مرتع (که به صورت اجاره است) تهیه می‌شود و بقیه آن از طریق هزینه شخصی، تأمین می‌گردد. نحوه وجوب و پرداخت زکات این اموال و مقدار آن را بیان بفرمائید.
در فرض سؤال، زکات، واجب نیست چون یکی از شرایط وجوب زکات این است که گوسفندان در تمام سال از علف بیابان بچرد. پس اگر تمام سال، یا مقداری از آن را، از علفِ چیده شده، یا از زراعتی که مِلک مالک یا مِلک شخص دیگر است، بچرد، زکات ندارد. ولی اگر در تمام سال، یک روز یا دو روز از علف مالک بخورد، بنابر احتیاط، زکات آن واجب است.
همسر بنده در زمان اعلام عید فطر، خانۀ پدرش بود و من هم در خانه خودم؛ پدر زنم، هم برای من و هم برای همسرم، زکات فطره داده است. در این صورت، آیا تکلیف فطریه در مورد من و همسرم انجام شده یا نه؟
فطریۀ شما بر عهدۀ خودتان است و فطریه‌ای که پدر همسرتان برای شما داده، موجب سقوط فطریۀ شما نمی‌شود، مگر آنکه قبلاً برای پرداخت فطریه‌تان به او وکالت داده باشید.
اما همسرتان اگر قبل از غروب شب عید، آنجا بوده و چند روزی در آنجا مانده و یا می‌ماند، به گونه‌ای که نانخور پدر محسوب شود، فطریۀ او بر عهدۀ پدرشان است؛ ولی اگر فقط همان شب آنجا بوده، نانخور محسوب نمی‌شود و در اینصورت فطریۀ او هم، بر عهدۀ شما خواهد بود.
مبلغ پنج میلیون تومان، درآمد محصول جو، حاصل کشاورزی این جانب است. چه مقدار هزینه زکات باید پرداخت نمایم؟
اگر جو به دست آمده به حد نصاب رسیده و دیمی باشد یعنی از باران آبیاری شده، زکات آن، یک بیستم است و اگر با آب چاه و قنات و مثل آن، آبیاری شده، زکات آن یک دهم می‌باشد.
برای کسر مخارج خرما جهت زکات، آیا مخارج کل سال را باید حساب کرد یا این که فقط از زمانی که گرده افشانی نخل خرما شروع می‌شود؟
تمام مخارجی که برای به ثمر رسیدن خرما، هزینه شده است را می‌توان کسر کرد.
عید فطر، فطریه خود را کنار گذاشتم (نقدی) تا اشکالی به وجود نیاید؛ اما هنگام پرداخت آن، چون می‎خواستم مبلغ بیشتری بپردازم، از کارت عابر بانک، پرداخت کردم؛ آیا صحیح است یا باید صرفاً همان پول نقد کنار گذاشته شده را پرداخت می‌کردم؟ با توجه به این که عین آن پول وجود ندارد، تکلیف چیست؟
با توجه به اذن معظم له، تغییر و تعویض پول کنار گذاشته شده برای فطریه و کارت به کارت اشکال ندارد.
شخصی با مبلغ زکات فطره، بدهی فقیری را پرداخت کرده؛ (بدون اطلاع خود بدهکار) آیا مُجزی است؟ یا این که باید خود فقیر هم اطلاع پیدا می‎کرده؟
اشکال ندارد.
آیا جایز است در منزل اقوامی که زکات نمی‌دهند، غذا بخوریم؟
اگر یقین ندارید غذای مذکور متعلق وجوهات شرعیه است، استفاده از آن اشکال ندارد.
1. یکی از مصارف زکات «فی سبیل الله» است؛ اما برخی از فقها، نمونه‎هایی از فی سبیل الله (مثل خرید آب‎سرد کن برای مسجد) را اجازه نمی‎دهند. آیا «فی سبیل الله» قیدی دارد؛ مثلاً در مواردی جایز است که نیاز ضروری باشد یا اولویّت در جامعه باشد یا بانی خیّری برای آن نباشد و از این دست قیود و شروط؟
2. می‎خواهند با پول صدقه یا زکات، کتاب‎های فرهنگی تهیه کنند و به مردم امانت دهند؛ با توجه به این که این کتاب‎ها به شخص خاصی اهدا نمی‎شود بلکه به صورت امانی دست به دست می‎گردد، آیا این مصرف صحیحی است و صدق صدقه یا زکات می‎کند؟
ج1و2) زکات را در هر چیزی که مصالح عامه مسلمین و اسلام محسوب شود، می‎توان صرف کرد و مصداق فی سبیل الله است و تشخیص آن بر عهده مکلف می‎باشد.
آیا جایز است پدر، پول زکات فطره را به پسر خود بدهد تا با آن، کتُب دینی خریداری کند؟ (در صورتی که زکات فطره آن پسر هم در آن پول باشد)؛ هر چند اگر آن پسر، طلبه باشد و از طریق شهریه، بتواند پول آن کتب را بپردازد؟
فطریه، بنابر احتیاط واجب باید به فقیر شیعه دوازده امامی، پرداخت شود.
آیا با مبلغ جمع آوری شدۀ فطریه، جایز است برای نیازمندان، ماکارونی و برنج تهیه کرد؟ یا باید فقط نان خرید؟
صحیح نیست؛ بلکه باید همان پولی که جمع شده است به فقرا داده شود.
در روستای ما مقداری گندم به خاطر پرداخت زکات، جمع آوری شده؛ آیا جایز است با فروش آن، پول به دست آمده را خرج کرد؟
دخل و تصرف در زکات، پس از جدا کردن مال به عنوان زکات، جایز نیست و باید خود زکات را به مصرف مجاز دیگر رساند.
بنده به همراه عیال، در شب آخر ماه مبارک رمضان، مسافر بوده و هنگام غروب و افطار، میهمان کسی نبوده‎ایم. آیا پرداخت زکات فطره بر بنده واجب است؟
پرداخت زکات فطره ولو در فرض سؤال، بر شما واجب است.
تعداد قابل توجهی از فقرای منطقه ما نماز نمی‌خوانند، روزه نمی‌گیرند، ریش تراشی می‌کنند یا بانوانی هستند که حدود شرعیه را از لحاظ پوشش، رعایت نمی‌کنند؛ آیا جایز است به این افراد، زکات محصولات کشاورزی را پرداخت کنیم؟
کسی که زکات می‎‌گیرد، عدالت در او شرط نیست؛ اگر فقرا شیعه باشند، می‌توان زکات مال را به آن‌ها داد. البته بنا بر احتیاط واجب، نباید شراب خوار یا متجاهر به گناه کبیره ای مانند شراب خواری باشد. در ضمن اگر دادن زکات به کسی، کمک به گناه یا وادار کردن او به کار زشت باشد و ندادن آن، جلوگیری از منکر باشد، نباید زکات به او بدهد.
آیا می‌توانم زکات فطره‌ای را که کنار گذاشته‌ام به بستگان مستحقم که در شهر دیگری غیر از محل زندگی خودم زندگی می‌کنند، بدهم؟
در فرض سؤال بنا بر احتیاط، به فقرای همان شهری که هستید، پرداخت کنید. بله، اگر در محل و شهر خودتان، مستحق پیدا نشود، می‌‎توانید آن را به شهر دیگری ببرید و به فقرایی که واجب النفقه شما نباشند بدهید.
اگر مالی داشته باشیم که مشمول زکات شود، آیا دادن زکات آن برای سال اول، کافی است یا با باقی ماندن حد نصاب، هر ساله، باید زکاتش پرداخت شود؟
موارد، مختلف است. اگر زکات گندم و جو و کشمش و خرما باشد؛ دادن زکات در سال اول، کافی است؛ ولی در موارد دیگر، اگر تا سال بعد، نصاب باقی باشد، پرداخت دوباره زکات، واجب است.