پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (خمس)

ارتباط با پایگاه
کسی که از وجوه شرعی نظیر خمس و زکات ارتزاق می کند، اگر از آن خمس یا زکات اضافه آید که به قدر مخارج حج باشد، آیا با وجود سایر شرایط، مستطیع خواهد بود یا نه؟
اگر استحقاق دریافت را به وجه شرعی داشت و باقیمانده وافی به هزینۀ حج بود و سایر شرایط را هم دارا بود، مستطیع است.
آیا به یارانه ای که از طرف دولت به حساب افراد واریز می شود خمس تعلق می گیرد؟ در صورتی که آن پول در حساب افراد بماند و به آن سودی تعلق بگیرد، حکم خمس سود آن چگونه است؟
سود بانکی ولو در فرض سؤال خمس دارد؛ چون در واقع مضاربه است و طبق عقود اسلامی درآمد کسب محسوب می شود و خمس دارد؛ ولی اصل پول یارانه کسب نیست؛ لذا خمس ندارد.
کارمندان و کارگرانی که در زمان کار کردنشان براساس قراردادی اجباری ماهانه مبلغی را به بیمه پرداخت می ­کنند و دولت یا کار فرما نیز مبالغی را به بیمه می­ پردازند و پس از بازنشستگی حقوقی را از بیمه دریافت می کنند، آیا حقوق زمان بازنشستگی متعلق خمس است؟ در فرض سؤال قبل اگر کارگر اختیاراً خود را بیمه نماید، آیا حقوق زمان بازنشستگی متعلق خمس است؟
حقوق بازنشستگی درآمد کسب است و خمس دارد.
کسی که حساب سال ندارد و الآن می خواهد محاسبه کند، پول بازنشستگی موجب خمس می شود؟
پول بازنشستگی از درآمد سال دریافت محسوب شده و در زائد بر مؤنه آن سال خمس دارد.
قطعه زمینی از پدرم به ارث برده ام. آیا به پولی که از محصولات آن عایدم می شود، خمس و زکات تعلق می گیرد؟
عوائد ارث، حکم درآمد بین سال را دارد و اگر اضافه بیاید خمس دارد.
احتراماً به عرض می‌رساند، هم اکنون افرادی وام قرض الحسنه دریافت و هر ماهه قسطی از آن را می‌پردازند. مستدعی است حضرتعالی در فرض های ذیل نظر مبارک و شریف خود را از نظر تعلق خمس به وام بیان فرمایید.
1. کل وام دریافتی در بانک یا نزد صاحبخانه موجود است و هیچ یک از اقساط آن هنوز پرداخت نگردیده است.
2. کل وام دریافتی موجود است؛ اما قسمتی از اقساط آن پرداخت شده است.
3. قسمتی از وام خرج شده و بخشی از اقساط پرداخت شده است به طوری که قسم پرداخت شده کمتر از قسم خرج شده است.
ج 1-3. هر مبلغ از پول وام دریافتی که قسط آن تا پایان سال خمسی از درآمد کسب پرداخت شده و آن مبلغ در پایان سال موجود است خمس دارد و هر مقدار که در بین سال صرف احتیاجات زندگی شده و یا اقساط آن پرداخت نشده خمس ندارد.
1) آیا به پولی که همسر از حقوق خود به شوهرش می بخشد خمس تعلق می گیرد؟ اگر شوهر این خانم پولی را برای هزینه های شخصی به خانم بدهد، حکم چگونه است؟
2) در صورت عدم تعلق خمس و مخلوط شدن پول مذکور با اموال شوهر، شوهر در پایان سال خمسی چگونه می تواند خمس مازاد مال خود را حساب کند؟
1) اگر از درآمد بین سال و در حدّ شأن زن باشد خمس آن واجب نیست؛ ولی هر کاری برای فرار از خمس جایز نیست.
2) برای مصالحه به یکی از وکلای مجاز مقام معظم رهبری مراجعه نماید.
آیا ترقی قیمت سوقیه که پس از فروش از ربح سال محسوب می شود، شامل اموالی که بدون معاوضه مالک شده از قبیل ارث، مهریه و هبه هم می شود یا خیر؟
در مال موروث و موهوب و امثال آن اگر آن را سرمایه قرار داده باشد، ارتقاع قیمت سوقیه اش پس از فروش بنابر احتیاط باید خمس داده شود.
آیا به شهریه طلاب و کمک هزینه دانشجویی خمس تعلق می‌گیرد؟
خمس ندارد ولی زائد بر احتیاجات متعارف نباید از بیت المال دریافت نماید.
شخصی به شخص دیگری هدیه ای داده و قصد جدی نیز داشته و به قصد فرار از خمس نیست؛ بعد از سال خمسی از هبه خود رجوع می کند و آن را پس می گیرد. آیا باید خمس آن را بدهد؟
به مجرد رجوع از هبه باید خمس آن را بدهد.
آیا هبه معوضه اعم از اینکه مشروطه باشد یا غیرمشروطه خمس دارد؟
هبه از هر دو نوع آن، اکتساب نیست و خمس ندارد.
اگر شخصی بخواهد خانه را بفروشد و خانه جدیدی با این پول و پول دیگری خریداری کند، آیا باید خمس آن را بدهد؟
اگر از درآمد بین سال خریده خمس ندارد؛ ولی اگر از پول خمس نداده خانه را خریده خمس آن واجب است.
کسی که حساب سال ندارد، الآن که می خواهد محاسبه کند آیا حقوقی که گرفته متعلق خمس است؟
خمس دارد؛ مگر آنکه با محاسبه سنوات استخدام معلوم شود که حقوق بین سال همان سال دریافت است.
اگر شخصی سال خمسی او اول مهر باشد و مثلاً اواخر شهریور ماه حقوقش را به حسابش در بانک واریز کرده باشند ولی این شخص حقوق خود را دوم یا سوم مهرماه دریافت کند، آیا به حقوق شهریور او خمس تعلق می گیرد؟
اگر در اول مهر، امکان وصول حقوق مذکور، دشته است، باید آن را هم حساب کند و خمس بدهد.
سهامی که اینجانب از بورس خریداری نموده‌ام شامل سهام معادن می‌شود؛ آیا به این سهام‌ به عنوان "معدن" خمس تعلق می گیرد؟
اینکه سهام معدن حکم معدن را داشته باشد ثابت نیست؛ لذا به عنوان معدن به سهام مذکور خمس تعلق نمی‌گیرد.