پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (معاملات و شغلها)

ارتباط با پایگاه
اگر عودت کالا به طرف مقابل در صورت ثابت شدن خیار غبن، نیاز به صرف هزینه باشد (مثل هزینه حمل و نقل) این هزینه بر عهده کیست؟
پس از فسخ معامله توسط مغبون، مال هر یک از دو طرف معامله به مالک قبلی بر می‌گردد و کسی که مال طرف مقابل نزد اوست باید هرگونه مانع از دریافت مال توسط مالک را برطرف کند ولی هزینه و وظیفه انتقال مال به مالک، به عهده او نیست.
من و همسرم مقلد رهبری هستیم و به خاطر مشکل ناباروری، قصد داریم از اسپرم اهدایی شخص ناشناس استفاده کنیم؛ ما برای این کار باید پولی بابت خرید اسپرم به پزشک بدهیم که او آن پول را به اهدا کننده اسپرم بدهد؛ آیا پولی که می‌دهیم و پزشک بابت اهدای اسپرم به اهدا کننده می‌دهد باید به نحو خرید و فروش باشد یا مصالحه؟
در فرض سؤال، خرید و فروش و همچنین مصالحه، فی نفسه اشکال ندارد.
من صاحب مغازه هستم و می‌خواهم مغازه را برای کاشت ناخن (غیر ضروری) اجاره بدهم؛ در دو صورت ذیل، آیا این کار، صحیح است و درآمد را مالک می‌شوم؟
1- اگر اجاره فقط برای کاشت ناخن باشد.
2- اگر برای آریشگاه باشد ولی می‌دانیم کاشت ناخن هم در آنجا انجام می‌شود.
ج1) اجاره دادن مغازه برای کاشت ناخن (غیر ضروری با عدم امکان برداشت آن تا پایان وقت نماز) جایز نیست و اجاره، باطل است.
ج2) اجاره، صحیح است و مالک درآمد آن می‌شوید.
پدر شوهرم در زمان حیات با رضایت خودشان تصمیم به خرید ماشین برای همسرم می کنند البته به صورت وام و همان زمان به نام همسرم می زنند و ماشین را بیمه می کنند. پدر شوهرم به رحمت خدا می روند و شوهرم اقدام به پرداخت اقساط وام می کنند که با دادن بیمه کلا پرداخت اقساط منتفی می شود و در واقع رایگان می شود. در آن زمان ارزش ماشین ۲۰ تومان بوده و حالا ۸۰ تومان شده و قصد فروش ماشیم را داریم. آیا خواهر و برادران همسرم از نظر شرعی از این ماشین حقی دارند؟
اگر پدر شوهر مبلغ وامی را که از بانک دریافت کرده است به شوهر شما قرض داده است، شوهرتان باید باقیمانده مبلغ را به ورثه بدهد؛ ولی اگر پدر شوهرتان با مبلغ دریافتی، ماشین خریده و در قبال پرداخت اقساط وام، ماشین را به شوهر شما بخشیده یا مصالحه کرده است، شوهر شما نسبت به باقیمانده مبلغ، تکلیفی ندارد.
همسرم چند سال پیش که مجرد بودند تصمیم می گیرند که از طرف مسکن مهر آپارتمانی ثبت نام کنند، ولی چون اون موقع فقط به متأهلین تعلق می گرفت، ایشون آپارتمان رو به نام برادرشون که متاهل بوده می گیرند؛ همه هزینه ها با خودشون و فقط از نام برادرشون استفاده شد. بعد ازدواج برادرشون فوت شدند و ۲۰ میلیون وام مسکن منزل ما چون بیمه عمر داشت بخشیده شد و سند آزاد شد و بعد از اون وراث سند رو به نام همسرم زدند. ولی حالا همسر برادر متوفی ادعا کرده که من و بچه هام از اون ۲۰ میلیونی که بیمه به شما داد سهم داریم و باید به ما بدین. آیا همسر متوفی و بچه هاش حقی از اون پول دارند؟ با اینکه ریالی در خرید آپارتمان و پرداخت بیمه مشارکت نداشتند؟
نسبت به پولهایی که بیمه پرداخت کرده است، همسر و بچه های متوفی حق مطالبه ندارند.
با توجه به عبارت " المقبوض بعقد الفاسد بحکم الغصب"، اگر یخچالی را به عقد فاسد ( نسیه بدون تعیین مدت) فروخته باشند و بعد از مدتی متوجه بطلان عقد شوند، شخص خریدار، اجرت المثل استفاده از یخچال را بدهکار می باشد؛ حال سوال این است که آیا تمام آثار وضعی غصب در عقد فاسد پیاده می شود؟ به عنوان مثال اگر یخچال مذکور بدون افراط و تفریط خریدار، دزدیده شود، آیا شخص خریدار ضامن آن می باشد؟ همانطور که در اموال مغصوبه مطلقاً حکم به ضمان داده می شود.
در فرض سؤال، خریدار ضامن است.
یک واحد آپارتمان معامله شده که در قولنامه بین طرفین، مساحت واحد مذکور نود و هفت متر قید شده است؛ ولی بعد از گذشت دو سال و بعد از تنظیم سند، معلوم شد که متراژ واقعی ملک، هشتاد و هشت متر است. آیا خریدار حق دارد از فروشنده چیزی مطالبه نماید؟
اگر فروش آپارتمان بر اساس متراژ انجام شده است، خریدار می تواند با توجه به تفاوت متراژ، تفاوت قیمت را مطالبه کند.
آیا خرید و فروش وسایلی که با اجزای مردار تولید می‌شوند مانند پوستین یا چرم طبیعی و... اشکال دارد؟
خرید و فروش وسایل مزبور برای استفاده‌های حلال، اشکال ندارد.
اگر در عقد بیع، مبیع عین معین و یا در حکم آن باشد و تأدیه تمام یا بخشی از ثمن، مؤجل باشد و مشتری در موعد مقرر، ثمن مؤجّل را جزئاً یا کلاً تأدیه نکند، آیا برای بایع، خیار فسخ ثابت خواهد شد؟
در فرض سؤال مجرّد تأخیر، موجب ثبوت خیار برای فروشنده نمی‌شود مگر اینکه در ضمن معامله شرط خیار شود و یا معامله نقد باشد و شرط پرداخت ثمن به زمان خاصی مشروط شده باشد که در این صورت خیار تخلف شرط ثابت می‌شود.
فلش مموری‌ام را به مغازه ویدیو کلوپ دادم تا برایم چیزی انتقال دهد؛ در همان لحظه برق رفت و فلش من سوخت؛ آیا می‌توانم از او خسارت بگیرم؟
به طور کلی در صورت تلف شدن جنس امانت داده شده، اگر افراط و تفریطی صورت نگرفته باشد، شخص ضامن نیست و نمی توانید خسارتی از او بگیرید. البته اگر قانونی در این زمینه وجود دارد یا در ضمن قرارداد شرطی در این خصوص گذاشته شده، باید مطابق آن عمل شود.
اگر ژیلت بخریم به قصد اصلاح صورت و همچنین موهای بدن و یا کامپیوتر بخریم به قصد درس خواندن و کمی هم گوش دادن به آهنگ غیر مجاز و یا ماشین اصلاح بخریم به قصد تراشیدن ریش و همچنین موهای بدن و سایر موارد این چنینی که گاهی استفادۀ حرام، غالب است مثل ماشین اصلاح و گاه استفادۀ حلال، غالب است مثل کامپیوتر. در این موارد که نیت معامله، کاملاً حرام و یا حلال نیست، آیا معامله صحیح است؟
معاملات مذکور در فرض سؤال صحیح است.
آیا بستن قرارداد مضاربه با مفاد زیر بین دو شخص عامل و مالک پول، صحیح است یا نه؟
بند1 قرارداد:
طبق این قرارداد، ده درصد از سود معاملات به مالک اختصاص می‌یابد.
بند2 قرارداد:
طبق قراردادی خارج از مضاربه، عامل از طرف مالک، وکیل است به صورت ماهانه سهم مالک را از سود حاصله با مبلغ ده درصد اصل پول مالک علی الحساب مصالحه کند و در صورت نداشتن سود، عامل باید مبلغ مذکور رااز مال خود به مالک بپردازد.
بند اول صحیح است.
بند دوم به این صورت اصلاح شود:
عامل از طرف مالک، وکیل است به صورت ماهانه سهم مالک را که ده درصد از سود معامله است، با مبلغی که علی الحساب به مالک داده است، مصالحه کند و در صورت حاصل نشدن سود، عامل باید مبلغ ... ریال از مال خود به مالک هبه کند.
اگر شخصی به صورت قسطی سرویس طلا بخرد و بگوید: آخر ماه باقی پول را پرداخت می‌کند و فروشنده بگوید: موقع پرداخت، طلا را به قیمت روز حساب می‌کنم؛ آیا این نوع خرید طلا، ربا حساب می‌شود؟
به طور کلی در معامله لازم است ثمن (قیمت جنس) مشخص شود، وگرنه معامله باطل است؛ بله اگر مبلغی را به عنوان بیعانه پرداخت نماید و آخر ماه معامله انجام شود، ولو به قیمت روز، اشکال ندارد.
فرد خیری برای مسجدی که نیاز به وسایل‌ سرمایشی داشت، وسایل‌ را خرید و من و برادرم برای مسجد کار سرویس و نصب را انجام دادیم. حالا اگر آن فرد خیّر با گذشت چند روز، پولی جهت اجرت نصب به من بدهد، اگر بردارم، ایرادی دارد؟
با توجه به اینکه من به نیت کمک به مسجد، سرویس کاری را انجام داده ام آیا با گفتۀ این فرد خیّر، می توانم نیتم را برگردانم؟
اگر قصد تبرّع و انجام رایگان داشته‌اید و یا قرینه‌ای بر تبرّع وجود داشته، تغییر نیت و گرفتن مزد بعد از عمل، جایز نیست.
اگر کسی پولی را قرض گرفته باشد و موعد آن رسیده و طلبکار، آن را مطالبه کرده است؛ ولی بدهکار پولی ندارد، هرچند مِلکی دارد (غیر از ملکی که در آن زندگی می‌کند) و این ملک را برای فروش گذاشته ولی مشتری ندارد؛ آیا بدهکار وظیفه دارد ملک خود را ارزانتر بفروشد تا بدهی خود را ادا کند؟
در فرض سؤال، باید برای پرداخت بدهی، ملک را - هر چند به قیمت کمتر - بفروشد، مگر اینکه به قدری ارزان‌تر می‌خرند که فروش، با آن قیمت، تضییع و اتلاف مال محسوب شود.