پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (زکات)

ارتباط با پایگاه
چه نوع گوسفندی در زکات، منظور است؟ آیا سنّ، هم ملاک است؟
گوسفند، در فرض سؤال، اعم از میش و بز است و اگر گوسفند برای زکات بدهد، باید اقلاً داخل سال دوم شده باشد و اگر بز بدهد، باید داخل سال سوم شده باشد؛ ولی در تعلق زکات، سنّ خاصی، ملاک نیست.
در بحث زکات طلا، منظور از «سکّه رایج معاملی» چیست؟
در گذشته بجای پول رایج فعلی با سکّه طلا و نقره در بازار، خرید و فروش می کردند، که منظور از طلا، همان سکّه رایج بوده است.
1. آیا در پرداخت زکات، نیاز به اذن و اجازه از مرجع تقلید است یا مستقیماً انسان می‌تواند زکات خود را بدون اذن و اجازه مرجع تقلید، بپردازد؟
2. آیا باید زکات به یک نفر پرداخت شود یا به چند شخص متعدد می‌توان پرداخت کرد؟
3. آیا زکات یک سال را باید در یک مرحله پرداخت کرد یا می‌توان در چند مرحله پرداخت نمود؟
ج1) زکات را خودِ مکلف می‌تواند بپردازد و نیاز به اجازه از مرجع تقلید نیست؛ البته باید در مصارف خاص خود، مصرف شود.
ج2) احتیاط (واجب) آن است که به فقیر، بیش از مخارج یک سالش، زکات داده نشود؛ چنانکه احتیاط (واجب) آن است که فقیر هم بیش از مخارج یک سال نگیرد. همچنین احتیاط (واجب) در مورد کاسب و صاحب آب و ملک و تاجری که کسب و یا درآمد آب و ملک و یا ربح آنان کفایت خرج‌شان را نمی‌کند، آن است که هم در دادن دیگران به آن‌ها و هم در گرفتن آن‌ها به کسر مخارج‌شان بسنده شود. (که خودشان بیش از کسر خرج همان سال را نگیرند، و دیگران هم بیش از آن، به آن‌ها ندهند.)
ج3) تأخیر در پرداخت زکات، اشکال ندارد؛ اگر چه احتیاط مستحب آن است که تأخیر نشود.
آیا خرماهایی که غیر قابل خوردن و استفاده بوده و برای خوراک دام و حیوانات استفاده می‌شود، مشمول زکات است؟
اگر به حدّ نصاب برسد، پرداخت زکات آن لازم است؛ لذا یا از خود آن خرما یا از قیمت آن (خوراک حیوان نه انسان) باید محاسبه کنید.
آیا به طلا و زیور آلات زنانه که بیش از اندازه، خریده شده است، زکات تعلق می گیرد؟
به زیور آلات، زکات تعلق نمی گیرد.
چه اموالی زکات دارند؟
زکات در چهارپایان سه گانه: شتر، گاو و گوسفند و در نقدین: طلا و نقره و در غلات چهارگانه: گندم، جو، خرما و کشمش واجب است و در غیر این نه چیز، زکات واجب نیست و کسی که عاقل و بالغ باشد، اگر هر یک از اموال مذکور را داشته باشد و به حد نصاب برسد، پرداخت زکات آن واجب می شود؛ حد نصاب و شرایط زکات در اموالی که ذکر شده در رساله‌های عملیه موجود است که می‌توانید مراجعه نمایید.
پدر من برنجکار است؛ آیا به محصول برنجی که سالانه برداشت می کند، زکات تعلق می گیرد؟
پرداخت زکات برنج مستحب است، واجب نیست.
زکات برّه‎ پرواری که حداکثر سه ماه در دامداری می‎ماند و آذوقه داده می‎شود، چقدر است؟
در وجوب زکات حیوان، شرط است که تمام سال در بیابان بچرد؛ پس اگر بخشی از سال، علوفه به آن داده شود، زکات ندارد.
مقداری پول به عنوان زکات برای خرید کتاب از طریق پدرم به اینجانب که طلبه هستم، داده شد؛ آیا می‎توانم با آن، نرم افزارهای نور که قرآنی و روائی هستند را بخرم؟
اگر احتیاج داشته باشید، می‎توانید این زکات را در مورد آنچه مربوط به علوم دینی می‌شود، صرف کنید.
آیا به طلاها و نقره‌هایی که خانم‎ها دارند، زکات تعلّق می‎گیرد؟
به طلاهای مذکور، زکات، تعلّق نمی‎گیرد.
مجموعه کاری ما شرکتی است که صد در صد سرمایه و سهامش، مربوط به بانکی است که زیر مجموعه یکی از نهادهای انقلابی است. حوزه کاری شرکت ما، کشاورزی بوده و در کشت و زرع و دامداری نیز فعال است؛ با توجه به این که مجموعه خصوصی نیست، آیا به محصولات تولیدی از قبیل گندم، جو، گوشت گاو و گوسفند، زکات، تعلق می‌گیرد؟
در فرض مذکور، زکات تعلق نمی گیرد.
آیا به پسر بالغی که پدرش فوت کرده و فقیر است، مادر می‎تواند به او زکات بدهد؟
فرزند، واجب النفقه مادر است و نمی‎تواند زکات خود را بابت مخارج زندگی به فرزند خود بدهد؛ ولی برای ادای دَین و یا مایحتاجی که تأمین آن بر پدر و مادر واجب نیست، اشکال ندارد.
در توضیح المسائل حضرت امام، نصاب گوسفند آمده است اما ما بُز داریم و نصاب بُز را نمی‎دانیم. حال چند نکته برای ما روشن نیست و آن این است که:
1- آیا بُز نیز مانند گوسفند، زکات دارد و جزء گوسفند حساب می‎شود یا نه، فقط خمس دارد؟
2- اگر زکات دارد، حدّ نصاب آن چه قدر است؟
3- اگر خودمان علوفه و خوراک دام را خریداری کنیم در داشتن زکات یا نداشتن آن تأثیری دارد؟
ج1) تفاوتی ندارد؛ توجه داشته باشید با دادن زکات، خمس ساقط نمی‎شود.
ج2) نسبت به حدّ نصاب، گوسفند و بُز، حکمشان یکی است؛ البته در خصوص بز، باید داخل سال سوم شده باشد.
ج3) در وجوب زکات حیوان، شرط است که تمام سال، سائمه باشد و در بیابان بچرد. پس اگر در بین سال، علوفه به آن داده شود به مقداری که عرفاً عنوان سائمه در تمام سال بر آن صدق نکند، زکات ندارد.
1. اگر زکات غلات، واجب شد (دانه‎های گندم بسته شد و انگور غوره شد و... ) چنانچه قبل از رسیدن وقت زکات، (وقت درو و خشک شدن انگور و ...) مال، تلف شود؛ آیا زکات ساقط است؟
2. در برخی مناطق، مرسوم است که بعد از بسته شدن دانه‎های گندم و غوره شدن انگور و غیره، محصول را فروخته (زمین را اجاره می‌دهند) و در وقت برداشت، مستأجر، محصول را برداشت می‌کند؛ در این صورت، دادن زکات بر عهدۀ کیست؟
ج1) تلف بدون تفریط، قبل از فرا رسیدن زمان ادای زکات، ضمان ندارد.
ج2) اگر بعد از غوره شدن و یا بسته شدن دانۀ گندم، محصول را بفروشد، زکات بر عهدۀ فروشنده است.
آیا فرزندی که ازدواج کرده و زندگی مستقلی دارد، باز هم واجب‌النفقه محسوب می‌شود؟ آیا جایز است پول فطریه را به دخترم بدهم؟
اگر فرزند، توانایی تأمین مخارج زندگی خود را نداشته باشد، بر عهده پدر است، که نیاز او را برطرف سازد و ازدواج و عدم آن، تأثیری ندارد؛ لذا نمی‎توان به او فطریه داد، ولی اگر داماد (شوهر دختر) فقیر است، می‎توان فطریه را به او پرداخت کرد، هرچند صَرف همسرش نماید.