پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (احکام سفر)

ارتباط با پایگاه
اگر مسافری در رفت 19 کیلومتر برود و در برگشت 23 کیلومتر مسافت طی کند تا برگردد، یعنی رفت او کمتر از 20/5 کیلومتر است، ولی مجموع رفت و برگشت 42 کیلومتر است، آیا نمازش کامل است یا شکسته؟
در فرض سؤال نماز او تمام است.
آیا نماز یومیه را در حیاط حرم حضرت امام حسین علیه السلام با جماعت یا فرادا، تمام بخوانیم یا شکسته؟
شخص مسافر در مکان مذکور، بنابر احتیاط باید نماز خود را شکسته بخواند.
در وطن اتخاذی آیا از همان روز اول، نماز تمام است یا باید چند ماه بگذرد؟
هر گاه شخص با قصد توطّن، در محلی مستقر شود و کارهایی را انجام بدهد که معمولا انسان برای توطن در یک مکان انجام می دهد، مثل این که خانه‌ای اجاره کرده یا بخرد یا کسب و کاری پیدا کند، از همان موقع، وطن محقّق می‌شود و نمازش تمام است و گذشت یکی‌- دو ماه برای تحقّق وطن لازم نیست.
بنده به عنوان مدیر منطقه‌ای شامل چند استان، مشغول به انجام وظیفه هستم و یکی از شروط استخدام، توانایی جسمی سفر و تردد در بین این استان‌ها است؛ آیا بنده کثیر السفر هستم؟ آیا روزه اینجانب در هنگام تردد صحیح است؟
اگر هر روز غیر از تعطیلات برای کار، سفر می‎کنید و این وضعیت حداقل سه ماه ادامه دارد و یا اگر مدت طولانی مثلا یک سال در هر ده روز یک سفر شغلی دارید، نماز در محل کار و بین راه تمام و روزه صحیح است؛ البته اگر ده روز هیچ سفری نداشته باشید و در یک محل توقف داشته باشید، در اولین سفر حکم مسافر دارید.
کسی که قصد کرده ده روز در شهری اقامت کند، آیا برای شکسته نشدن نماز و صحت روزه‌اش، بعد از ده روز، محدودیتی برای سفر به شهرهای اطراف (کمتر از مسافت شرعی) دارد؟ یا می‌تواند به هر مقداری که خواست به سفرهای کمتر از حد مسافت شرعی برود؟
در فرض سؤال، در سفر به کمتر از مسافت شرعی، محدودیتی ندارد.
تبعیت همسر از وطن شوهر، چگونه است؟
به طور کلی تبعیت در وطن، در مورد وطنِ اتخاذی است؛ بنا بر این اگر زن در انتخاب وطن و اعراض از آن، تابع ارادۀ همسرش باشد، قصد شوهرش برای او کافی است؛ بنا بر این شهری که زن با شوهرش برای زندگی دائم و به قصد توطّن به آن جا رفته، وطن وی هم محسوب می‌شود.
اینجانب کثیرالسفر هستم. به علت دوری محل کارم از منزل در مسافرت شخصی نمازم شکسته و در مأموریت نمازم کامل است. پنج روز اول سفر، مربوط به امور شخصی و بعد از آن مأموریت شغلی من شروع می‌شود. (مسافرت شخصی و مأموریت من هر دو در مشهد است.) تکلیف من در پنج روز اول چیست؟
در فرض سؤال، نماز شما تمام است. گرچه احتیاط آن است که در مدتی که آنجا توقف می کنید تا قبل از شروع شغل، نماز را هم تمام و هم قصر بخواند.
آیا داشتن سه یا چهار وطن صحیح است؟
داشتن دو یا سه وطن بالفعل اشکال ندارد؛ به این صورت که در هر یک، خانه و زندگی داشته و تصمیم داشته باشد برای همیشه یا سالیان متمادی، سالی سه چهار ماه در آن مکان­‌ها زندگی کند؛ اما داشتن بیش از سه وطن بالفعل، محل اشکال است.
فردی شش سال در روستایی زندگی کرده، سپس به روستایی دیگر مهاجرت نموده و چهارده سال در آن سکونت داشته است؛ این شخص بعد از ازداوج به شهر آمده، ولی به خانۀ پدری رفت و آمد می‌کند و چند روزی در ماه آن جا می‌ماند؛ نماز وی در این سه مکان چگونه است؟
جایی که انسان بخش عمده‌ای از اوایل زندگی (دوران کودکی و نوجوانی) را در آن جا رشد و نمو کرده باشد، وطن اصلی او است و مقدار زمان لازم برای تحقق وطن اصلی، موکول به نظر عرف است؛ بنا بر این اگر عرفاً روستای اول، وطن او محسوب شود، تا زمانی که از آن جا اعراض* نکرده باشد، حکم وطن باقی است؛ اگر نظر عرف، معلوم نشد، احتیاط آن است که وقتی به این روستا می‌آید و قصد اقامت ده روز ندارد، نماز را جمع بخواند. (هم تمام و هم شکسته)
همچنین در روستای دوم اگر والدین قصد اقامت دائمی در آن جا داشته‌اند و فرزند هم آنها را همراهی کرده، وطن (اتخاذی) او محسوب می‌شود و مادامی که از آن جا اعراض نکرده، نمازش تمام و روزه صحیح است.
اما شهر محل سکونت، چنانچه قصد زندگی در آن به مدت حداقل ده سال را داشته باشد، وطن محسوب می‌شود و در غیر این صورت هم کسی که قصد دارد در جایی حداقل یک سال یا بیشتر بماند، گرچه عرفاً وطن او نیست، ولی مسافر هم بر او صدق نمی‌کند؛ بنابراین بدون قصد اقامت ده روز هم نمازش در آن جا تمام است.
-------------------------------------------
* اعراض، با خروج از وطن با تصمیم بر عدم بازگشت به آن جا و همچنین با علم یا اطمینان به عدم امکان بازگشت، محقّق می‌شود.
اگر مسافری در شهری ده روز اقامت کند و آن گاه تا یک ماه روزانه به شهرهای اطراف با مسافت کمتر از مسافت شرعی برود و برگردد، حکم نماز و روزه‌اش در آن شهر و شهرهای اطراف که به آن‌ها در رفت و آمد است، چیست؟
اگر پس از تحقق اقامت ده روز، بخواهد به مقدار کمتر از چهار فرسخ (حتی به مدت یک روز یا بیشتر) از محل اقامت خارج شود، اشکال ندارد و به قصد اقامت، خللی وارد نمی‌کند.
برای آموزش به پادگان رفته بودم، ولی اصلاً یادم نبود که آنجا مسافر محسوب می‌شوم و باید نماز را شکسته بخوانم و همه نمازها را کامل خواندم؛ حکم این نمازها چیست؟ آیا باید قضا کنم؟
در فرض سؤال، اگر داخل وقت متوجه شوید باید نمازها را اعاده کنید ولی اگر بعد از وقت متوجه شوید نمازهای خوانده شده، قضا ندارد.
نماز و روزۀ سربازانی که کمتر از ده روز در محلی می‌مانند و بعد از آن به مکان دیگری منتقل می‌شوند، چه حکمی دارد؟
اگر فاصلۀ بین محلات، بیش از مسافت شرعی باشد و حداقل سه ماه این وضعیت ادامه دارد، نمازشان تمام و روزه صحیح است.
ملاک در برگشت از سفر، آیا حد ترخص است یا رسیدن به شهر؟
در مورد نماز، ورود به حد ترخص و در مورد روزه، ورود به وطن یا محل اقامت ملاک است.
ابتدا و انتهای سفر چگونه محاسبه می‌شود؟
برای محاسبه مسافت شرعی، فاصله بین آخر شهر مبدأ و ابتدای شهر مقصد محاسبه می‎شود؛ بله اگر مقصد فردی خود شهر نیست بلکه مکان خاص و مستقلی در اطراف شهر است به‌ طوری‌ که از نظر عرف رسیدن به شهر، رسیدن به مقصد حساب نمی‌شود، بلکه ورود به شهر و عبور از آن، راهی برای رسیدن به مقصد است (مانند برخی دانشگاه‎ها یا پادگان‎ها یا بیمارستان‎هایی که در کنار شهر قرار دارند) در این صورت انتهای مسافت، مکان مورد نظر است، نه ابتدای شهر.
فرمودید کسی که 3 ماه، هر روز غیر تعطیلات، سفر شغلی برود، دائم السفر است. آیا در این 3 ماه باید برود و برگردد؟ یا اگر مثلاً مأموریت 3 ماهه دارد ولی هر روز رفت و آمد ندارد مثلا یک هفته در محل کار است و جمعه ها یا پنجشنبه و جمعه به وطن بر می‌گردد و این کار را 3 ماه ادامه می دهد. آیا این شخص هم دائم السفر است؟
در فرض مذکور ولو هر روز رفت و آمد نداشته باشد، نماز، تمام است.