پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (طلاق و عده)

ارتباط با پایگاه
در خارج از کشور ایران، برخی زوجین شیعه غیر ایرانی، پس از فسخ ازدواج طبق قانون آنجا، به سبب عدم پشتوانه قانونی، نه مرد حاضر به طلاق شرعی همسرش می‌شود و نه نفقه، تأمین منزل یا دیگر مسئولیت‌های زوجیت را انجام می‌دهد و در عین اینکه خودش زندگی دیگری را آغاز می کند، هیچ گونه ارتباطی با زوجه مزبور ندارد.
1. در موارد مذکور، آیا اذن زوج به انجام طلاق قانونی توافقی، یا درخواست زوجه برای طلاق غیرتوافقی، پس از عدم همکاری زوج در طلاق شرعی، برای طلاق شرعی کافی است؟ یا حتما به اذن مجدد وی برای انجام طلاق شرعی نیاز است؟
2. حکم مسئله در موارد تحقق طلاق قانونی درخواست شده از سوی زوجه در دادگاه خارج از کشور چیست؟
3. در صورتی که زوج، حاضر به اعطای طلاق شرعی نشود و زوجه به محکمه اسلامی دسترسی نداشته باشد، مثلا تبعه یک کشور غیر اسلامی باشد و یا این که دسترسی، همراه با عسر و حرج باشد، تکلیف زوجیت شرعی با وجود طلاق قانونی و بی‌بهره بودن زوجه از هر گونه حقوق زوجیت و امتناع تأمین شرعی نیازها در محیط خارج، چیست؟
ج1) در هر صورت کسی که می‌خواهد صیغه طلاق شرعی را جاری کند، باید از زوج وکالت بگیرد و اذن سابق زوج برای طلاق قانونی یا درخواست او برای طلاق غیر توافقی که انجام شده است، کافی نیست.
ج2) طلاق صادر شده در محاکم غیر اسلامی که شرایط شرعی را مراعات نمی‌کنند، باطل است.
ج3) در موارد عسر و حرج راهکار شرعی را از طریق نمایندگان و رابطین بین الملل دفتر تهران پی‌گیری نمایید.
شماره تماس معاونت بین الملل دفتر تهران 7-64412296 - 021
از شوهرم طلاق گرفته ام به دلیل این که با شوهرم چند ماه قبل از طلاق نزدیکی نداشتم فکر کردم عده ندارم و با مردی در عده ازدواج کردم و نزدیکی صورت گرفت؛ الآن فهمیدم که عقدم باطل بوده است و می‌خواهم با نفر سومی ازدواج کنم. اگر بنده عده عقد قبلی را ادامه بدهم، کفایت می‌کند و می‌توانم با شخص ثالث ازدواج کنم؟
اگر حامله نیستید، ابتدا عده ازدواج اول را کامل کنید (سه پاکی کامل) و بعد از کامل شدن آن بنا بر احتیاط واجب لازم است که یک عده دیگر (سه پاکی) به عنوان عده وطی به شبهه برای ازدواج دوم (که الآن فهمیده‌اید باطل بوده است) نگه دارید و بعد از آن می‎توانید با مرد سوم ازدواج کنید.
ازدواج موقت در ایام عدّه - عدّه طلاق رجعی یا بائن - با همان مرد که در عده ی اوست، چه حکمی دارد؟
در ایام عدّه طلاق بائن، اشکال ندارد، مگر اینکه به خاطر مانعی، ازدواج آنها حرام باشد، مانند این که طلاق سوم باشد - که نیاز به محلل دارد - اما ازدواج با شوهر در ایام عدّه طلاق رجعی، باطل است زیرا زن به منزله همسر مرد محسوب می شود و مرد می تواند بدون خواندن عقد به همسرش رجوع کند.
زنی با مردی ـ خارج از کشور ـ ازدواج دولتی کرده اند و بعد از مدتی از طریق قوانین دولتی جدا شدند؛ حال این زن می خواهد با فرد دیگری ازدواج شرعی کند، آیا این زن باید طلاق بگیرد و عده نگه دارد یا نه؟
اگر هر دو شیعه بوده اند و هنگام ازدواج دولتی، صیغه عقد شرعی با رعایت شرایط آن بین آنها خوانده نشده است، چنانچه تصورشان این بوده که با این ازدواج، با هم زن و شوهر می شوند، وطی به شبهه محسوب می شود و طلاق لازم ندارد و در این صورت زن بعد از نگهداشتن عده‌ی وطی به شبهه* می تواند ازدواج شرعی جدیدی داشته باشد.
____________________________
* عده وطی به شبهه، سه پاکی کامل می باشد و از زمانی شروع می شود که آخرین دخول انجام شده است.
اگر صیغه طلاق در حضور چهار زن عادل جاری شود، آیا طلاق صحیح است؟
صحیح نیست؛ در فرض سؤال، حضور حداقل دو مرد عادل برای شهادت لازم است.
آیا هنگام طلاق حضور زن و نام بردن از او لازم است؟
حضور زن در وقت طلاق لازم نیست، ولی باید زن در صیغه طلاق، ولو به صورت اشاره معین شود تا از ابهام و اجمال خارج شود.
اگر در ازدواج موقت، دخول فقط از پشت باشد، بعد از تمام شدن زمان ازدواج موقت، آیا زن باید عده نگه دارد؟
اگر دخول به مقدار حشفه - از جلو و یا پشت- محقق شده باشد، زن برای ازدواج با شخص دیگر، باید دو حیض کامل، عده نگه دارد.
بعد از منقضی شدن مدت عقد موقت، عده شروع شد و روز بعد با همان مرد مجدداً عقد موقت، بدون دخول انجام شد. تکلیف عده چیست و از چه زمانی باید شروع و محاسبه کرد؟
اگر در ازدواج دوم دخولی صورت نگیرد، بعد از پایان عده ازدواج اول، (که از پایان مدت یا زمان بخشیده شدن باقیمانده مدت ازدواج اول شروع می شود) عقد با فرد دیگر اشکال ندارد و می توان ازدواج کرد.
1. آیا شاهدان طلاق باید بدانند که برای چه امری در مقام شاهد هستند؟ آیا باید به متن صیغه طلاق که عربی است، علم داشته باشند و متن آن را بفهمند؟
2. اگر بعد از طلاق، معلوم شود که شاهدان یا یکی از آن‌ها عادل نبوده، طلاق چه حکمی دارد؟
ج1) در فرض سؤال، که شخص نمی‌داند شاهد چه چیزی است و فقط الفاظی که معانی آن را هم نمی داند به گوش او می‌خورد، شهادت محقق نشده و طلاق صحیح نیست.
ج2) کسی که اطلاع پیدا می‌کند، شهود در هنگام اجرای طلاق عادل نبوده‌اند، بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند آثار طلاق صحیح را بر این طلاق مترتب کند.
اگر زنی با رضایت و علاقه خود، تن به ازدواج بدهد و بعد از آن به هر دلیلی درخواست طلاق بدهد و دلیل طلاق را کراهت از مرد اعلام کرده و حاضر باشد همه مهریه و حق و حقوق خود را ببخشد و مرد به این موضوع رضایت ندهد و به ادامه زندگی نظر داشته باشد، آیا صرف کراهت از مرد (با بذل تمام حق و حقوق) از نظر شرعی می تواند برای حکم به طلاق کفایت نماید؟
تا زمانی که مرد طلاق ندهد، طلاق محقق نمی شود و صرف موارد مذکور در سؤال کافی نیست.
سردفتر طلاق هستم. به خاطر کراهت زوجین، صیغه طلاق مبارات را خوانده و سپس برای احتیاط، صیغه خلع را جاری کردم. بعد از مدتی زوج ادعا کرد کراهتی نداشته و دروغ گفته است. با توجه به اینکه در آخر صیغه مبارات، لفظ طلاق آمده (...فهی طالق) آیا طلاق رجعی شده و صیغه خلع که بعد از آن خوانده شده، صحیح نیست؟
ادعای فعلی او بی اثر است و با تحقق شرائط دیگر، طلاق مبارات واقع شده است؛ ولی اگر زن هم تایید کند که تنفّر از جانب شوهر نبوده است (بدون اینکه در این زمینه نزاعی داشته باشند) و موالات عرفی بین بذل و صیغه طلاق خلع مراعات شده باشد (و وکالت شما از مرد شامل طلاق خلع هم می شده است)، طلاق خلع واقع شده و در صورتی که موالات مراعات نشده باشد، طلاق رجعی واقع شده است و طلاق خلع بی اثر است و مرد باید بذل را به زن برگرداند.
زنی که با همسرش دخول نداشته و از طریق ملاعبه، ادرار شوهر و آب دهان او وارد واژن و مقعد زن شود آیا این موارد باعث مدخوله شدن زن می‌شود و طلاق او را که دخول نداشته به دلیل موارد بالا در حیض باطل می‌کند؟
صرف موارد مذکور، موجب مدخوله شدن زن نمی‌شود؛ بنا بر این طلاق زن در حال حیض صحیح است.
بانویی که در ۴۵ سالگی دچار یائسگی زودرس شده است، آیا باید عده نگه دارد؟
زنی که در سن حیض دیدن باشد ولی خون نمی بیند، عده او در عقد موقت، بعد از اتمام و یا بخشیده شدن مدت، 45 روز تمام می باشد و در عقد دائم بعد از اجرای طلاق، باید سه ماه عده نگه دارد.
در دوران عده طلاق خلع اگر زوجه رجوع به مبذول کند، آیا زوج بعد از اتمام عده حق رجوع دارد؟
در صورتی که زن واقعاً به بذل خود رجوع کرده، مرد می تواند فقط در دوران عده به همسر خود رجوع کند.
شاهدین طلاق دو نفر زن بوده‌اند. سردفتر حق الزحمه و کرایه آمد و شد را برای معرفی شاهدین مرد دریافت داشته است و به تعهدش عمل نکرده و هیچ‌یک از زوج و زوجه در هنگام اجرای صیغه طلاق حاضر نبوده‌اند. آیا طلاق صحیح است؟
ج1) شهود زن کفایت نمی‌کند و صیغه طلاق باید با حضور دو شاهد عادل مرد خوانده شود.
ج2) درصورت وکالت دادن برای اجرای صیغه طلاق، حضور زوجین هنگام اجراء طلاق لازم نیست.