پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (امر به معروف و نهی از منکر)

ارتباط با پایگاه
اگر احتمال مفسده می‌دهیم -مثلاً بیست درصد- که اگر امر به معروف و نهی از منکر انجام شود، آبروی ما می‌رود، آیا این مجوّز ترک نهی از منکر است؟
به طور کلی اگر احتمال عقلایی برای ضرر جانی یا آبرویی در امر به معروف و نهی از منکر وجود داشته باشد، امر به معروف و نهی از منکر، واجب نیست و تشخیص آن با مکلف است. البته مکلف، موظف است ملاحظۀ اهمیت را بکند؛ یعنی باید در تمام معروف و منکرها بین مفسدۀ امر و نهی و مفسدۀ ترک امر و نهی مقایسه کند و سپس به آن چه مهمتر است عمل نماید و تشخیص با خود مکلف است.
آیا لقب دادن به دیگران، مستلزم وجوب نهی از منکر بر ما می شود؟
اگر به گونه ای است که توهین به مسلمان محسوب می شود، در صورتی که کسی با علم و عمد این کار را انجام می دهد، با وجود شرایط باید او را از این کار نهی کنید.
در چه زمانی باید خلافکار را امر و نهی کرد؟ در زمانیکه در حال انجام خلاف است یا حتی زمانیکه قصد انجام خلاف را دارد؟
در زمان انجام گناه یا انجام مقدماتی که منجر به گناه می شود نهی از منکر واجب است؛ ولی به مجرد نیت و قصد انجام گناه که معلوم نیست منجر به انجام آن شود، نهی از منکر واجب نیست.
اگر مکلف بداند که اگر امر به معروف یا نهی از منکر کند، آن شخص فقط در برابر ما آن مورد را رعایت می‌کند و در غیاب ما توجهی نمی‌کند؛ (مثل بعضی بزرگتر ها) یا کلاً به حرف ما گوش نمی‌دهد و کلاً رعایت نمی‌کند؛ آیا امر به معروف یا نهی از منکر، لازم است؟
زمانی امر و نهی واجب می‌شود که احتمال تأثیر داده شود، هر چند تأثیر موقت باشد و گناه او را تقلیل دهد؛ اما اگر به طور کلی احتمال تأثیر نمی دهد، امر به معروف و نهی از منکر، واجب نیست.
آیا در امر و نهی لسانی، استفاده از واژه ای که معنای امری و نهیی داشته باشد واجب است، یا صرف یک توصیه هم کافی است؟ مثلاً به جای این که بگوییم «نماز بخوان»، بگوییم «بهتر است نماز بخوانی»
اگر مکلف احتمال دهد که با موعظه و ارشاد و گفتار نرم، مقصود، حاصل می شود، همان واجب است و تعدّی از آن جائز نیست.
اگر رانندۀ ماشین، موسیقی حرام گذاشته باشد، آیا نهی از منکر، واجب است؟
با مراعات شرایط و مراتب آن، نهی از منکر، واجب است.
حضور گردشگران و توریست های بد حجاب و بازدید ایشان از اماکن تاریخی و زیارتی به وفور در مناطق مختلف کشورمان دیده می شود. وظیفه ما در برابر ناهنجاری های این چنینی چیست؟
به طور کلی وظیفه مکلفین - با وجود شرایط امر به معروف و نهی از منکر - امر و نهی زبانی است و در صورت نیاز به مراتب بالاتر، موضوع را به مسئولان مربوطه در نیروی انتظامی و قوه قضائیه ارجاع دهید.
در نهی از منکر، اگر خوف مفسده یا افتادن در گناه وجود داشته باشد، آیا باز هم نهی از منکر واجب است؟
به طور کلی بر هر مکلفی واجب است که از حرام اجتناب کند، به خصوص زمانی که مبادرت به انجام فریضه نهی از منکر می کند. بنا بر این در صورت تمکّن و تحقّق شرائط امر به معروف و نهی از منکر، ولو در فرض سؤال باید مبادرت به انجام این فریضه شود.
با توجه به تبلیغات رسانه های غربی، عده ای از زنان در مکان های عمومی تجاهر به بی حجابی می کنند. از آنجا که این تجاهر جنبه اعتراضی و مخالفت دارد. چه بسا امر به معروف، سودی ندارد؛ بلکه بر عناد و لجبازی آنان می افزاید. وظیفه افراد جامعه در این موارد چیست؟
در هر صورت وظیفه مکلف - با وجود شرایط امر به معروف و نهی از منکر - امر و نهی زبانی است و در صورت نیاز به مراتب بالاتر موضوع را به مسئولان مربوطه در نیروی انتظامی و قوه قضائیه ارجاع دهید.
فردی چراغی را روشن گذاشته است که به نظر می‌رسد اسراف محسوب می‌شود، آیا تذکر دادن به ایشان لازم است؟
در فرض سؤال اگر اسراف* بودنِ آن مسلّم باشد، حرام است و با وجود شرایط، باید نهی از منکر انجام داد؛ یعنی در جایی که اولاً کسی که چراغ را روشن گذاشته، علم به منکر بودن این کار داشته باشد؛ ثانیاً عمدی بودن این کار احراز شود، نهی از منکر لازم است.
در صورت مشاهده افراد بدحجاب و یا کشف حجاب کرده در ماشین و اماکن عمومی، وظیفه مردم چیست؟
در هر صورت وظیفه مکلفین، با وجود شرایط، امر به معروف و نهی از منکر است و در صورت نیاز به مراتب بالاتر، موضوع را به مسئولان مربوطه در نیروی انتظامی و قوه قضائیه ارجاع دهند.
اگر کسی در خیابان به منظور نهی از منکر به شخصی بدحجاب، تذکر دهد و چه بسا باعث بی رغبتی و بی احترامی به دین و روحانیت گردد و یا حداقل هیچ تاثیر مثبتی ندارد؛ در اینصورت وظیفه چیست؟
امر به معروف و نهی از منکر با رعایت شرایط آن یک تکلیف شرعی عمومی برای حفظ احکام اسلام و سلامت جامعه است و مجرّد توهم این که موجب بدبینی فاعل منکر یا بعضی از مردم نسبت به اسلام می گردد، باعث نمی شود که این وظیفه بسیار مهم ترک شود. در عین حال واجب است که از تأثیر مداومت بر امر به معروف و نهی از منکر با رعایت شرایط آن، غفلت نشود و اگر به طور کلی شرایط نهی از منکر ـ از جمله احتمال تأثیر ـ وجود ندارد، تکلیفی ندارید.
در برخی از شهرداری ها، نظام مهندسی ها به شیوه های مختلف برای کسب درآمد، حاضرند دست به هر اقدام غیر قانونی بزنند که منجر به عدم نظارت سازمان مهندسی و ساخت و سازهای غیر اصولی و به بار آمدن فاجعه ملی و انسانی به خاطر غیر استاندارد بودن ساختمان ها و... می شود. وظیفه ما چیست؟
در این موارد با توجه به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر در حد توان خود در اصلاح این امر و پیگیری از نهادهای مسئول تلاش کنید.
در رابطه با دختر و پسری که در محیط دانشگاه و در جای خلوت مشغول صحبت هستند و ادعا دارند که با هم نامزد هستند، آیا وظیفه‌ای بر عهده اینجانب به عنوان کارمند حراست، هست یا خیر؟
در هر صورت اگر قانون و مقررات مربوطه، وظیفه‌ای برای شما تعیین کرده است، موظف هستید به آن عمل نمایید و در غیر این صورت تا یقین به خلاف شرع پیدا نکرده‌اید، وظیفه‌ای ندارید و جستجو کردن جائز نیست.
ما در خانه، ماهواره داریم و پدرم برنامه‌هایی را که برای اهل خانه مفسده دارد از ماهواره نگاه می‌کند؛ آیا اسلام این اجازه را به من می‌دهد تا ماهواره را خراب کنم؟
در هر صورت وظیفه شما نهی از منکر زبانی می باشد و خراب کردن ماهواره برای جلوگیری از استفاده حرام، اگر در سرزمینی باشید که دارای نظام و حکومت اسلامی است و به این فریضه اسلامی اهمیت داده می شود نیاز به اذن حاکم شرع دارد.