پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (زکات)

ارتباط با پایگاه
آیا ضایعات خرما مانند خرمای خشک و تُرشیده و ... که مصرف انسانی ندارد و برای دام استفاده می شود، مشمول زکات است؟
اگر به آن، خرما گفته شود و به حد نصاب برسد زکات دارد. البته زکات خرماهای کم ارزش از خود همان خرماها محاسبه می شود.
اگر محصول باغ نخل در حالی که محصول، نارس است (و هنوز خرما نشده) خریداری بشود، آیا زکات با صاحب باغ است یا خریدار محصول؟
در فرض سؤال، زکات بر عهده خریدار است.
بنده یک تن برداشت محصول گندم داشتم و بعد از حساب مخارج مربوط به کاشت و داشت و برداشت 500 کیلو گندم باقی مانده است؛ آیا زکات به بنده تعلق می‌گیرد؟ چرا که برداشت بیشتر از 874 کیلو بوده اما مانده بعد از احتساب مخارج مربوط به کاشت و داشت و برداشت 500 کیلو و کمتر از حد زکات شده است.
ملاک تعلق زکات، بنابر احتیاط واجب به حد نصاب رسیدن، پیش از کسر مخارج است.
آیا زمینی که با آب قنات آبیاری شده، میزان زکات گندم برداشتی از آن، یک دهم است یا یک بیستم؟ البته آب باران هم بر آن باریده است اما آبیاری دیم نبوده است.
اگر آب قنات به صورت طبیعی به زمین برسد زکات آن یک دهم است.
کسی که زن و بچه دارد و در حال حاضر بی‎کار است، آیا پرداخت فطریه برای او واجب است؟ دختر همین شخص شاغل اما مجرد است و در خانه پدر زندگی می‎کند، آیا پرداخت فطریه برای این دختر، واجب است؟
اگر فرد مذکور، فقیر باشد، فطریه بر او واجب نیست و اگر دخترش عرفاً نان‎خور پدر محسوب شود، زکات فطره‌اش به عهده پدر است؛ بله اگر با اجازه پدر و از طرف او فطره خودش را بدهد، مانع ندارد و از عهده پدر، ساقط می‌شود.
من نانخور خانواده هستم؛ آیا می‌شود خودم با پول خودم، فطریه را پرداخت کنم؟
فطریۀ شما بر عهدۀ کسی است که نان‌خور او هستید و بر شما واجب نیست؛ همچنین بدون وکالت گرفتن از ایشان، پرداخت فطریه توسط شما کافی نیست.
بنده چند سال است که ازدواج کرده‌ام. درآمد بنده دقیقاً صفر است و به کمک والدینم گذران زندگی می‌کنم. در این شرایط که از مال خودم، امکان پرداخت مبلغ فطریه و زکات ماه رمضان را ندارم، تکلیف چیست و چطور باید پرداخت کنم؟
بر شخص فقیری که مخارج سال خود و عیال خود را علاوه بر مقداری که به اندازه بدهی و مستثنیات آن باشد، نه فعلًا و نه تدریجاً، ندارد زکات فطره واجب نیست. البته در صورتی که با هدایای پدرتان از حالت فقر بیرون بیایید، باید زکات فطره را بپردازید.
محصول من جو بود که 1400 کیلو فروختم و پولش 61.300.000 تومان شده؛ حالا زکات آن چقدر می‌شود؟
بعد از کم کردن مخارجی که برای زراعت کرده‌اید اگر دیم بوده یک دهم و اگر غیر دیم بوده است یک بیستم آن را باید به عنوان زکات بپردازید. البته اگر گندم و جو هم از آب باران و هم از آب دلو و مانند آن استفاده کند، چنانچه طوری باشد که بگویند با دلو آبیاری شده نه باران، زکات آن بیست یک است و اگر بگویند با آب باران آبیاری شده، زکات آن ده یک است.
اگر در کشور دیگری، افراد مستحق و نیازمندتری باشند، آیا پرداخت زکات فطره، چند روز قبل از عید برای رساندن به این مستحقّین جایز است؟ اگر این کار به‌ صورت تلفنی به شخصی باشد که وقتی به کشورم بازگشت معادل آنچه را به مستحقین داده به وی بدهم، چطور؟
وکیل کردن دیگری جهت پرداخت فطریه از طرف شما مانعی ندارد و احتیاط واجب آن است که در ماه رمضان فطره را ندهد ولی اگر پیش از رمضان یا در ماه رمضان به فقیر قرض بدهد و بعد از آن که فطره بر او واجب شد، طلب خود را بابت فطره حساب کند، مانعی ندارد.
اگر زن به جهت نیاز شوهر، در تأمین مخارج زندگی کمک کند، چه کسی باید زکات فطره آنها را بدهد؟
اگر زن، نان‌خور شوهر محسوب شود، باید شوهر، در صورت توانایی، زکات فطره خود و همسرش را بدهد و اگر زن نان‌خور شوهر و کس دیگری نباشد، باید خودش زکات فطره‌اش را بدهد.
برخی از کشاورزان، گندم خود را به دولت می فروشند و همانطور که می دانید قیمت خریداری شده از طرف دولت کمتر از قیمت بازار می باشد. حال اگر امکان فروش در بازار به قیمت بالاتر وجود داشته باشد ولیکن کشاورز مذکور گندم خود را به خاطر برخی از جهات به قیمت کمتر به دولت می فروشد، آیا در محاسبه زکات، باید قیمت آزاد را محاسبه نماید؟ یا همان قیمت دولتی کفایت می کند؟
اگر نخواهد از عین گندم ها به عنوان زکات بپردازد، باید قیمت بازاری منطقه خودش را معیار در پرداخت زکات قرار بدهد.
کسی که قبل از غروب پایان ماه رمضان مبلغ فطریه را جدا کرده و کنار گذاشته است. آیا تا زمان رؤیت هلال، می‌تواند در آن تصرف و هزینه کند؟
بنابر احتیاط واجب نباید برای خودش استفاده کند.
آیا پرداخت زکات فطرۀ غیر سید به زن فقیری که شوهرش سید و خودش غیر سید باشد، صحیح است؟ در صورت جواز، آیا این زن می‌تواند با شوهرش، زکات فطره دریافتی را مصرف کند؟
اگر زن، مستحق است و نفقه‌اش به مقداری که در شأن او است، توسط شوهر یا از جای دیگر تأمین نمی‌شود، پرداخت زکات فطره به او اشکال ندارد. در فرض مذکور پس از قبول و دریافت زکات فطره می‌تواند آن را با دیگران - از جمله همسرش که سید است - مصرف کند.
آیا می توان زکات مال را به اعضای خانواده داد؟
اگر واجب النفقه (مثل پدر و مادر و فرزندان) باشند، نمی تواند نفقه آنها را با زکات بدهد، ولی در صورتی که فقیر باشند، می تواند برای مصرف در اموری که جزو نفقه واجب نیست به آنها زکات بدهد، مثل این که به پسرش زکات بدهد که برای خود زن بگیرد.
اگر مالک، یقیناً زکات گندم را نپرداخته باشد، آیا بر کسی که گندم را از مالک خریداری کرده، واجب است زکات را بپردازد؟
اگر انسان بداند که زکات آن را نداده، چنانچه حاکم شرع، معامله مقداری را که باید از بابت زکات داده شود، اجازه ندهد، معامله آن مقدار، باطل است و حاکم شرع، می‌تواند مقدار زکات را از خریدار بگیرد و اگر معامله مقدار زکات را اجازه دهد، معامله صحیح است و خریدار، باید قیمت آن مقدار را به حاکم شرع بدهد و در صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد، می‌تواند از او پس بگیرد.