همه
احکام بانوان
احکام سفر
احکام محتضر و اموات
احکام پزشکی
ازدواج و زناشویی
اعتکاف
اماکن مذهبی
امر به معروف و نهی از منکر
اموال پیدا شده و مجهول المالک، مظالم
تکلیف و تقلید
جهاد و دفاع
حج و عمره
حقوق
خمس
خوردنی ها و آشامیدنی‌ها
روزه
زکات
شکار و ذبح حیوانات
صدقات و تبرعات
طلاق و عده
طهارت و نجاست
غصب
قوانین و مقررات و اموال بیت المال
مسائل فرهنگی و اجتماعی
مسائل قضایی
معاملات و شغلها
نذر، قسم و عهد
نماز
نگاه، پوشش و معاشرت
ورزش، مسابقات و تفریحات
وصیت و ارث
وضو، غسل و تیمم
وقف، مساجد و قبرستان
ولایت فقیه
گناهان
موضوعات
پرسش و پاسخ (احکام سفر)
ارتباط با پایگاهبه شهری رفتم و قصد دهه کردم. فکر کردم دوشنبه ده روزم تمام می شود، لذا دوشنبه بلیط گرفتم و به شهرم برگشتم. حالا بعد از بررسی مجدد متوجه شدم سه شنبه ده روزم کامل می شود.
الف. روزه های من در این مدت صحیح است یا قضا کنم؟
ب. نمازهایم را که ۴ رکعتی خوانده ام صحیح است یا دو رکعتی قضا کنم؟
الف. روزه های من در این مدت صحیح است یا قضا کنم؟
ب. نمازهایم را که ۴ رکعتی خوانده ام صحیح است یا دو رکعتی قضا کنم؟
موارد مختلف است:
- اگر قصد داشته اید در آن شهر ده روز بمانید و تصور کرده اید تا دوشنبه، ده روز می شود (در حالی که از ده روز کمتر بوده) ولی قصد شما به گونه ای بوده که اگر می دانستید تا آن زمان ده روز نمی شود، حتما روزهای بعد را هم می ماندید تا ده روز کامل شود، در این صورت نماز تمام و روزه هایی که گرفته اید صحیح است.
اما اگر قصد داشته اید که تا دوشنبه (نه بیشتر) در آن شهر بماند و به تصور اینکه تا آن زمان ده روز است، قصد ده روز کرده اید (در حالی که کمتر بوده)، در این صورت نماز قصر است و بنا بر احتیاط واجب باید نمازهایی را که کامل خوانده اید قضا کنید و روزه ها را بعداً بگیرید.
- اگر قصد داشته اید در آن شهر ده روز بمانید و تصور کرده اید تا دوشنبه، ده روز می شود (در حالی که از ده روز کمتر بوده) ولی قصد شما به گونه ای بوده که اگر می دانستید تا آن زمان ده روز نمی شود، حتما روزهای بعد را هم می ماندید تا ده روز کامل شود، در این صورت نماز تمام و روزه هایی که گرفته اید صحیح است.
اما اگر قصد داشته اید که تا دوشنبه (نه بیشتر) در آن شهر بماند و به تصور اینکه تا آن زمان ده روز است، قصد ده روز کرده اید (در حالی که کمتر بوده)، در این صورت نماز قصر است و بنا بر احتیاط واجب باید نمازهایی را که کامل خوانده اید قضا کنید و روزه ها را بعداً بگیرید.
کسی که به دلیل سفرهای شغلی مکرر، نمازش تمام است، چنانچه ده روز در وطن یا جایی اقامت داشته باشد، اگر اولین سفر بعد از این اقامت ۱۰ روزه، سفر شغلی نباشد، بلکه سفری تفریحی باشد که نماز در آن شکسته است، حکم نماز این شخص، در اولین سفر شغلی (که دومین سفر بعد از اقامت ۱۰ روزه است) به صورت تمام است یا قصر؟
در فرض سؤال بنابر احتیاط واجب در سفر کاری بعد از سفر زیارتی، نمازش را هم قصر و هم تمام بخواند.
بنده خانه‌ای در شهری خریده‌ام و گاهی اوقات ماهی تا دو روز و یا در ماه به صورت پراکنده ۱۰ تا ۱۵ روز در آنجا می‌مانم. (یعنی شکل خاصی ندارد.) حکم من در آنجا به عنوان وطن دوم چگونه است؟ آیا می توانم نماز و روزه را کامل انجام دهم؟
مجرد آنچه در سؤال آمده موجب وطن شدن نمی شود و نماز شما در شهر مذکور بدون قصد ده روزه شکسته است.
لازم به ذکر است کسی که قصد دارد برای همیشه یا سالیان متمادی سالی سه چهار ماه (مانند تابستان و ایام تعطیل) در مکانی زندگی کند، چنانچه وسایل زندگی مانند خانه و امثال آن را فراهم کند، آنجا از نظر عرف وطن دوم او محسوب می‌شود، اما اگر صرفاً برای ییلاق و مانند آن، بدون قصد توطن و بدون فراهم آوردن لوازم زندگی آنجا برود، تحقق وطن، بعید است.
لازم به ذکر است کسی که قصد دارد برای همیشه یا سالیان متمادی سالی سه چهار ماه (مانند تابستان و ایام تعطیل) در مکانی زندگی کند، چنانچه وسایل زندگی مانند خانه و امثال آن را فراهم کند، آنجا از نظر عرف وطن دوم او محسوب می‌شود، اما اگر صرفاً برای ییلاق و مانند آن، بدون قصد توطن و بدون فراهم آوردن لوازم زندگی آنجا برود، تحقق وطن، بعید است.
من وقتی ازدواج کردم از وطنم اعراض کردم؛ اما الان ۵ سال است که آنجا خانه خریده ایم و تعطیلات از تهران به آنجا می رویم اگر بخواهم دوباره وطن قرار دهم شرطش چیست؟
به طور کلی کسی که قصد دارد برای همیشه یا سالیان متمادی سالی سه چهار ماه (مانند تابستان و ایام تعطیل) در مکانی زندگی کند، چنانچه وسائل زندگی مانند خانه و امثال آن را فراهم کند، آنجا از نظر عرف وطن دوم او محسوب می شود، اما اگر صرفاً برای ییلاق و مانند آن، بدون قصد توطن و بدون فراهم آوردن لوازم زندگی آنجا برود، تحقق وطن بعید است.
1. بنده به سفر رفتم و قصد ماندن ده روز کردم و نماز مغرب و عشایم را کامل خواندم و بعد از تمام شدن نماز فهمیدم که کمتر از ده روز می مانم، آیا باید از فردا که اول ماه رمضان است روزه بگیرم یا خیر؟
2. در اینجا یک سوال دیگر هم برایم پیش آمده است است که اگر بر فرض کسی بعد از نماز صبح به مقصد برسد و قصد ده روز کند و روزه اش را بگیرد اما قبل از نماز ظهر و عصر متوجه شود که ده روز نمی ماند و نماز ظهر و عصر را کامل نخواند و شکسته بخواند حکم روزه اش چیست؟
2. در اینجا یک سوال دیگر هم برایم پیش آمده است است که اگر بر فرض کسی بعد از نماز صبح به مقصد برسد و قصد ده روز کند و روزه اش را بگیرد اما قبل از نماز ظهر و عصر متوجه شود که ده روز نمی ماند و نماز ظهر و عصر را کامل نخواند و شکسته بخواند حکم روزه اش چیست؟
ج1) در فرض سؤال، نماز شما در ادامه سفر تمام است و باید روزه ها را هم بگیرید.
ج2) کسی که قصد اقامت ده روز کرده است، اگر روزه بگیرد و قبل از خواندن نماز یومیه چهار رکعتی از قصدش منصرف شود، در صورتی که انصراف بعد از زوال باشد، روزه اش صحیح است، ولی اگر قبل از زوال باشد، روزه باطل است و روزهای آینده نمی تواند روزه بگیرد و نمازش را هم حتی در روز اول باید شکسته بخواند.
ج2) کسی که قصد اقامت ده روز کرده است، اگر روزه بگیرد و قبل از خواندن نماز یومیه چهار رکعتی از قصدش منصرف شود، در صورتی که انصراف بعد از زوال باشد، روزه اش صحیح است، ولی اگر قبل از زوال باشد، روزه باطل است و روزهای آینده نمی تواند روزه بگیرد و نمازش را هم حتی در روز اول باید شکسته بخواند.
خانمی در شهری زندگی می‌کرده که با ازدواج به روستای شوهر می رود و به مدت سی سال در آنجا زندگی می کند. الآن به شهر خود بازگشته و دیگر تصمیم ندارد به آن روستا برگردد ولی گاهی به آن روستا می‌رود؛ تکلیف نماز و روزه‌اش در آن روستا چگونه است؟
اگر تصمیم داشته باشد که دیگر برای زندگی به آنجا برنگردد، حکم مسافر را دارد که بدون قصد اقامت حداقل ده روز، نماز شکسته است و روزه هم صحیح نیست.
اگر در جزء شهر بودن مکانی یا مستقل بودن آن، نظر عرف، یکسان نباشد، تکلیف حد ترخص و قصد اقامت ده روز چیست؟ مثلاً در اصفهان برخی اهالی خمینی شهر، منطقه خود را جزء اصفهان و برخی مکان مستقل می‌دانند.
نسبت به شروع سفر تا زمانی که انسان اطمینان به خروج از حد ترخص ندارد نماز، تمام است اما نسبت به قصد ده روز، موارد مشکوک در حکم محدوده خارج از حد ترخص است، یعنی اگر از ابتدا قصد دارد که به آن مکان‌ها برود باید به گونه‌ای باشد که با قصد ده روز منافات نداشته باشد مثلا دو سه بار و هر بار حداکثر نصف روز.
اگر شخص دائم السفر برای شغل و مأموریت به شهری برود و به محض رسیدن به آنجا، مدیر یا فرمانده، کار و مأموریت را لغو کند، اگر این شخص، چند روزی را بخواهد برای غیر شغل بماند، نماز و روزه اش در این سفر و در مسیر برگشت، چگونه است؟ همچنین اگر در مسیر رفت یا یکی دو روزی که برای مأموریت در شهر بوده، و نماز را تمام خوانده، آیا صحیح است یا خیر؟
در فرض سؤال تا زمانی که در محل مأموریت باشد، نمازش تمام و روزه صحیح است؛ ولی در راه برگشت نماز را بنا بر احتیاط باید به صورت جمع بین شکسته و تمام بخواند.
با توجه به نظر مقام معظم رهبری در باب روزه مسافر مبنی بر این که "روزه‌دار اگر پیش از ظهر مسافرت کند، در صورتی که از شبِ قبل، قصد سفر کرده باشد، روزه اش در سفر باطل است؛ ولی اگر در روز، قصد سفر کرده است، بنا بر احتیاط واجب باید روزه بگیرد و پس از ماه رمضان هم آن را قضا کند." حال اگر شخصی بدون نیت شب قبل، مسافرت کرد و به حکم مسئله هم آگاه بود و روزه را در سفر باطل کرد، آیا کفاره افطار عمد بر او لازم می شود؟ یا فقط کار حرام کرده است؟
مادامی که در این مسأله به مرجع دیگر - که فتوا دارد - عدول ننموده، احتیاط در دادن کفاره عمدی و توبه است.
در طول سال، ناوگروه هایی به آب‌های آزاد به مدت 40 - 90 روز اعزام می‌شوند:
1- حکم نماز و روزه فرماندهان و کارکنان ناو در این سفرها چگونه است؟ (این افراد چند سال محل خدمت آنها ناو می‌باشد و هر سال چندین بار به آب‌های داخلی و خارجی در حال مأموریت هستند)
2- حکم نماز و روزه افرادی که به عنوان مأمور (نماینده عقیدتی سیاسی، حفاظت اطلاعات، بازرسی و...) اعزام می‌شوند چگونه است؟ (برخی از این افراد مأمور شاید در طول 30 سال خدمت یک یا دو بار اعزام شوند)
3- گاهی افرادی از دیگر شهرها مثل تهران، رشت و... به عنوان مأمور اعزام می‌شوند و چند روزی تا حرکت ناوگروه در بندر عباس یا در ناو (اسکله یا لنگر گاه) توقف دارند؛ حکم نماز و روزه این گونه افراد در این چند روز چگونه است؟
1- حکم نماز و روزه فرماندهان و کارکنان ناو در این سفرها چگونه است؟ (این افراد چند سال محل خدمت آنها ناو می‌باشد و هر سال چندین بار به آب‌های داخلی و خارجی در حال مأموریت هستند)
2- حکم نماز و روزه افرادی که به عنوان مأمور (نماینده عقیدتی سیاسی، حفاظت اطلاعات، بازرسی و...) اعزام می‌شوند چگونه است؟ (برخی از این افراد مأمور شاید در طول 30 سال خدمت یک یا دو بار اعزام شوند)
3- گاهی افرادی از دیگر شهرها مثل تهران، رشت و... به عنوان مأمور اعزام می‌شوند و چند روزی تا حرکت ناوگروه در بندر عباس یا در ناو (اسکله یا لنگر گاه) توقف دارند؛ حکم نماز و روزه این گونه افراد در این چند روز چگونه است؟
1- در فرض مذکور کارکنان ناو در حکم کثیر السفر شغلی هستند که نماز آنها تمام و روزه صحیح است.
تبصره: کسی که شغلش سفر است چنانچه در وطن یا غیر وطن، با قصد یا بدون قصد، 10 روز توقف کند، در اولین سفر کاری بعد از 10 روز، نمازش، قصر است
2- اگر مدت سفر کمتر از سه ماه باشد حکم مسافر را دارد و اگر بیش از سه ماه باشد، حکم کثیر السفر شغلی را دارد و نمازش تمام و روزه صحیح است و اگر بلاتکلیف و مردد باشد تا سی روز حکم مسافر را دارد.
3- اگر توقف، کمتر از 10 روز باشد، همان حکم کلی مسافر را دارد و اگر توقف بیش از 10 روز باشد و ادامه مأموریت،سفر جدید محسوب نگردد همچنان حکم قبلی را دارد.
تبصره: کسی که شغلش سفر است چنانچه در وطن یا غیر وطن، با قصد یا بدون قصد، 10 روز توقف کند، در اولین سفر کاری بعد از 10 روز، نمازش، قصر است
2- اگر مدت سفر کمتر از سه ماه باشد حکم مسافر را دارد و اگر بیش از سه ماه باشد، حکم کثیر السفر شغلی را دارد و نمازش تمام و روزه صحیح است و اگر بلاتکلیف و مردد باشد تا سی روز حکم مسافر را دارد.
3- اگر توقف، کمتر از 10 روز باشد، همان حکم کلی مسافر را دارد و اگر توقف بیش از 10 روز باشد و ادامه مأموریت،سفر جدید محسوب نگردد همچنان حکم قبلی را دارد.
محل کار کسی در شهر "الف" است و حداقل یک سال در آنجا مشغول کار است، وسایل زندگی هم به آنجا برده ولی آخر هفته‌ها به وطن اصلی خود بر می‌گردد؛ حال سفرهای این شخص جزء سفر شغلی است که نماز و روزه در بین راه کامل باشد یا جزء تردد بین دو تا وطن است که بین راه شکسته باشد؟
اگر ده روز در جایی توقف نمی‌کند در سفرهای شغلی، نمازش تمام است.
شخصی در قصد اقامت ده روز، دچار اشتباه در محاسبه شده، به این صورت که فکر می‌کرده نُه روز می‌ماند، اما در واقع ده روز اقامت داشته است؛ تکلیف نمازهایی که شکسته خوانده و بقیۀ نمازها در روزهای باقی‌مانده چیست؟
اگر قصد داشته تا روز معیّنی (مثلاً تا آخر ماه) در مکانی بماند و در واقع تا آن زمان ده روز باشد، قصد اقامت، محقق شده و نمازش تمام است. (هر چند تصوّر او این بوده که نُه روز است) بنابر این باید در ادامه، نمازها را تمام بخواند؛ البته احتیاط مستحب آن است که جمع بخواند. اما نسبت به نمازهایی که قبلًا به صورت قصر خوانده، باید این نمازها دوباره خوانده شود.
شخصی در قصد اقامه ده روز دچار اشتباه در محاسبه شده، به این صورت که فکر می‌کرده ده روز می‌ماند، اما در واقع نه روز بوده و اشتباه محاسبه کرده است؛ تکلیف نمازهایی که تمام خوانده و بقیه روزهای باقی‌مانده چیست؟
موارد مختلف است؛ اگر قصد داشته که تا روز معینی؛ مثلاً تا دوشنبه (نه بیشتر) در مکانی بماند و به تصور این که تا آن زمان ده روز است، قصد ده روز کرده (در حالی که کمتر می‌باشد)، در این صورت نمازش قصر است و بعد از توجه باید نمازها را قصر بخواند و نسبت به نمازهایی که خوانده اگر در وقت متوجه شد باید نمازش را اعاده کند و اگر خارج وقت متوجه شد بنابر احتیاط واجب قضا کند.
اما اگر قصد داشته در مکانی ده روز بماند و تصور کند تا فلان روز، ده روز می‌شود (در حالی که از ده روز کمتر است) ولی قصد او به گونه‌ای است که اگر بداند تا آن زمان ده روز نمی‌شود، حتماً روزهای بعد را هم می‌ماند تا ده روز کامل شود، در این صورت نمازش تمام است و نمازهای تمام قبلی هم صحیح است.
اما اگر قصد داشته در مکانی ده روز بماند و تصور کند تا فلان روز، ده روز می‌شود (در حالی که از ده روز کمتر است) ولی قصد او به گونه‌ای است که اگر بداند تا آن زمان ده روز نمی‌شود، حتماً روزهای بعد را هم می‌ماند تا ده روز کامل شود، در این صورت نمازش تمام است و نمازهای تمام قبلی هم صحیح است.
حکم قصر و اتمام نماز در فرض زیر چگونه است:
از وطنم شهر بابل به محل کارم شهر بابلسر، هیجده کیلومتر هست که نماز تمام است و از محل کارم به محل موقت زندگی شهر فریدون‌کنار (سه روز در هفته در طول سه چهار ماه از بهار و تابستان) که از بابلسر تا فریدون‌کنار هم حدود چهارده کیلومتر می‌باشد. حکم نماز در فریدون‌کنار چیست؟
گاهی هم در طول همان سه چهار ماه، از بابل به فریدون‌کنار (سفر غیرشغلی و اقامت در محل موقت زندگی) و از فریدون‌کنار به بابلسر (سفر شغلی)، حکم نماز در شهر فریدون‌کنار و بابلسر چیست؟
از وطنم شهر بابل به محل کارم شهر بابلسر، هیجده کیلومتر هست که نماز تمام است و از محل کارم به محل موقت زندگی شهر فریدون‌کنار (سه روز در هفته در طول سه چهار ماه از بهار و تابستان) که از بابلسر تا فریدون‌کنار هم حدود چهارده کیلومتر می‌باشد. حکم نماز در فریدون‌کنار چیست؟
گاهی هم در طول همان سه چهار ماه، از بابل به فریدون‌کنار (سفر غیرشغلی و اقامت در محل موقت زندگی) و از فریدون‌کنار به بابلسر (سفر شغلی)، حکم نماز در شهر فریدون‌کنار و بابلسر چیست؟
اگر سکونت شما در فریدون‌کنار به گونه ای است که عرفاً در آن جا مسافر محسوب نمی‌شوید، در هر صورت نماز در آن جا تمام است و نیازی به قصد ده روز نیست. نسبت به سفرهای شغلی به بابلسر هم با توجه به این که مسافت شرعی طی نمی‌شود و اگر هم احیاناً طی شود محدود است؛ نماز شما در بابلسر تمام است مگر این که سفر به مقدار مسافت شرعی (حداقل مجموعاً چهل و یک کیلومتر به این شرط که رفت حداقل بیست کیلومتر و نیم باشد) داشته باشید که در این صورت نماز شکسته است.
در ییلاق منزلی ساختم که معمولاً آخر هفته می‌روم (از اواسط بهار تا آخر تابستان) قصد وطن هم نکرده ام؛ لطفاً حکم نماز و روزۀ بنده را بفرمائید.
در صورتی که مدت اقامت شما در آن مکان به مقداری نباشد که عرفاً آن مکان برای شما محل استقرار و زندگی محسوب شود،- بدون قصد اقامت ده روز - نماز در آن جا قصر و روزه صحیح نیست.