همه
احکام بانوان
احکام سفر
احکام محتضر و اموات
احکام پزشکی
ازدواج و زناشویی
اعتکاف
اماکن مذهبی
امر به معروف و نهی از منکر
اموال پیدا شده و مجهول المالک، مظالم
تکلیف و تقلید
جهاد و دفاع
حج و عمره
حقوق
خمس
خوردنی ها و آشامیدنیها
روزه
زکات
شکار و ذبح حیوانات
صدقات و تبرعات
طلاق و عده
طهارت و نجاست
غصب
قوانین و مقررات و اموال بیت المال
مسائل فرهنگی و اجتماعی
مسائل قضایی
معاملات و شغلها
نذر، قسم و عهد
نماز
نگاه، پوشش و معاشرت
ورزش، مسابقات و تفریحات
وصیت و ارث
وضو، غسل و تیمم
وقف، مساجد و قبرستان
ولایت فقیه
گناهان
موضوعات
پرسش و پاسخ (احکام محتضر و اموات)
ارتباط با پایگاهآیة الکرسی در نماز لیلة الدفن تا کجا باید خوانده شود؟
آیۀ اول کافی است، هرچند خواندن تا «هم فیها خالدون» مطابق احتیاط است.
شرکت کردن خانم ها در تشییع جنازه، چه حکمی دارد؟
بهتر است بانوان در تشییع جنازه شرکت نکنند، اگرچه میت زن باشد و شرکت زن های جوان، مکروه است.
آیا دفن دو نفر مثلا زن و شوهر یا دو نامحرم در یک قبر اشکال دارد؟
دفن دو میت در یک قبر کراهت دارد و بنابر احتیاط مستحب، بدون ضرورت ترک شود و در صورت ضرورت بهتر است بین آنها حائل باشد.
آیا در غسلهای سه گانه میت، رعایت ترتیب لازم است؟ اگر سهواً ترتیب رعایت نشود، چه باید کرد؟
واجب است ترتیب رعایت شود و اگر ترتیب رعایت نشده باشد باید قبل از دفن به طوری که ترتیب رعایت شود غسل را انجام دهند و حنوط و کفن و نماز تکرار شود، اما اگر میت دفن شده باشد و نبش قبر موجب هتک میت یا حرج دیگران شود، نبش قبر برای تدارک غسل لازم نیست.
در اکثر قبرستانهای روستا وقتی میخواهیم قبری حفر کنیم، استخوانهایی از جمله جمجمه و... از آن قبرها خارج میشود و نمیدانیم که استخوان میت مسلمان است یا غیر مسلمان.
1- تکلیف ما نسبت به این استخوانها چیست؟
2- آیا لمس این استخوانها موجب غسل مس میت میشود؟
3- اگر یقین پیدا کنیم که مربوط به مسلمان است یا مربوط به غیر مسلمان است، چه حکمی دارد؟
1- تکلیف ما نسبت به این استخوانها چیست؟
2- آیا لمس این استخوانها موجب غسل مس میت میشود؟
3- اگر یقین پیدا کنیم که مربوط به مسلمان است یا مربوط به غیر مسلمان است، چه حکمی دارد؟
ج1-3) در فرض سؤال که قبرستان مربوط به مسلمانان است، مسّ استخوانها موجب غسل نمیشود ولی باید آنها را دفن نمایید. اما اگر بدانید استخوان مربوط به میت غیر مسلمان است، بعد از مسّ آن، غسل مس میت واجب می شود. شایان ذکر است تا علم نداشته باشید که استخوانهای میت از بین رفته (هر چند گمان قوی به از بین رفتن استخوانها داشته باشید) یا هتک حرمت میت محسوب شود، نبش قبر جایز نیست.
فرزندی در حال صِغَر، به مادر فوت شده خودش دست میزند و در سن تمییز و قبل از بلوغ، غسل مس میت را انجام میدهد؛ آیا غسل مذکور، کفایت میکند؟
در فرض مذکور، غسل مس میت انجام شده، کافی است.
با دست زدن به بدن میت، هنگامی که هنوز بدنش سرد نشده است، آیا دست فرد نجس میشود؟
در فرض سؤال اگر بدن میت یا دست انسان رطوبت مسریه داشته باشد موجب سرایت نجاست به دست می شود.
آیا رو به قبله کردن محتضر بر هر مسلمان واجب است؟
شایسته است که شخص مسلمان را در حال احتضار به پشت و به سمت قبله بخوابانند، به طوری که کف پای او به جانب قبله باشد. بسیاری از فقهاء این عمل را برخود محتضر در صورتی که قادر باشد و بر دیگران، واجب دانسته اند و احتیاط در انجام آن ترک نشود.
آیا میتوان غسل کرد و آن را به اموات هدیه کرد؟ مثلا نیت کنیم برای امواتی که غسل نکرده و از دنیا رفته اند، غسل کنیم؛ آیا این غسل، غسلی را که بر عهده اموات است، جبران میکند؟
چنین غسلی اثری ندارد؛ لازم به ذکر است اگر غسل جنابت یا حیض، بر عهده میت باشد، با انجام غسل میت، جبران میشود.
مجبور شدم نماز میت زنی را بخوانم درحالی که وضو نداشتم؛ آیا صحیح است؟
نیازی به وضو نیست؛ هر چند احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایی را که در نمازهای دیگر لازم است رعایت کند.
اگر قاتل، مقتول را در جایی دفن کند، بعد از مشخص شدن محل دفن وظیفه بازماندگان چیست؟ آیا باید جنازه را بیرون بیاورند و با آداب اسلامی دفن کنند؟
در فرض سؤال اگر میت تازه دفن شده و بدن او متلاشی نشده باشد، در صورت عدم هتک میت، واجب است که نبش قبر نموده و بعد از غسل، او را کفن کرده و بر او نماز بخوانند و دفن کنند؛ اما اگر بدن متلاشی شده باشد، غسل و کفن ساقط است ولی باید بر قبر او نماز میت خوانده شود.
میت، بدهیهای متعدد داشته است، از جمله خمس، زکات و بدهی به مردم، اولویت پرداخت آنها چگونه است؟ اگر مال میت، کفاف همه بدهیها را ندهد، چه وظیفهای داریم؟ آیا به نسبت طلب طلبکاران، سهمی را از طلب آنها بدهیم یا قرعه بکشیم؟
اگر مال میتی که زکات بدهکار است و خمس و قرض هم دارد، برای همه آنها کافی نباشد، چنانچه مالی که زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید زکات را بدهند و بقیه مال او را به چیزهای دیگری که بر او واجب است قسمت کنند و اگر مالی که زکات آن واجب شده از بین رفته باشد، باید مال او را به زکات و خمس و قرض بر حسب نسبت آنها قسمت نمایند به این صورت که هر کدام نسبت به بدهی که میت دارد، سهمی از اموال داده شود.
شخص مسلمانی مثلا ۳۰-۴۰ سال پیش در کشوری از دنیا رفته است که در آن زمان ممکن نبود او را در قبرستان مسلمانان دفن کنند و او را در قبرستان غیر مسلمانان دفن کرده اند. آیا الآن که قبرستان های مسلمانان در آن کشور زیاد شده است، از لحاظ شرعی لازم است جسد آن شخص را از آن قبرستان به قبرستان مسلمانان ببرند و او را آنجا دفن کنند؟
اگر بقاء جسد مسلمان در قبرستان کفار، هتک حرمت مسلمان باشد، نبش قبر و بردن بقایای جسد او به قبرستان مسلمین، واجب است وگرنه اگر ماندن او در آنجا هتک به حساب نیاید، نبش لازم نیست هرچند جایز می باشد.
سهواً یکی از تکبیرهای نماز میت و دعایش را نخواندیم، بعد از نماز متوجه شدیم یکی از تکبیرها گفته نشده؛ آیا نیاز به اعاده است؟
در فرض سؤال اگر هنگامی متوجه شوید که صورت نماز، به هم خورده است، نماز باطل است و باید از اول خوانده شود و اگر با این نماز، دفن شده، باید بر قبر او نماز صحیح خوانده شود.
جنازهای را کالبد شکافی کردهاند، پس از آن بدن را دوختهاند؛ اما مقداری از پوست مخفی و دوخته شده است، به طوری که آب به تمام پوست نمیرسد. وظیفه چیست؟
در این گونه موارد، احتیاط در جمع بین غسل و تیمم است.