پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (خمس)

ارتباط با پایگاه
خارج از کشور در شرکتی مشغول کار هستم که مدیران آن کافرند؛ آیا مسأله ذیل در خصوص خمس درآمد بنده صحیح است؟ «اگر از کافر یا کسی که به دادن خمس عقیده ندارد، مالی به دست انسان بیاید؛ واجب نیست خمس آن را بدهد.»
منظور از عبارت مذکور آن است که این دو گروه هر چند یقین داشته باشید که خمس در عین اموال آن‌ها وجود دارد و خمس مال‌شان را نپرداخته‌اند، چنانچه به شما مالی را بدهند که خمس آن را نداده‌اند، برای مالک شدن و تصرف شما در تمام آن مال، لازم نیست شما خمس آن را بدهید و این به معنای رفع تکلیف خمس از درآمد حاصل از کسب خودتان نیست.
سر سال خمسی بعد از محاسبه و پرداخت خمس، معلوم شد که در محاسبه حقوق، اشتباهی رخ داده و مقرر گردید ماه آینده به عنوان معوقه پرداخت کنند؛ آیا به محض دریافت حقوق معوقه مذکور، باید خمس آن پرداخت گردد؟
حقوق معوقه که بعد از سال خمسی پرداخت می‌شود جزء درآمد سال وصول است و اگر تا چند روز بعد از سال خمسیِ بعدی مصرف شود، خمس ندارد.
پس از دریافت سود اوراق مشارکت در سر سال خمسی، خمس آن پرداخت شده است. اصل پول سرمایه گذاری شده نیز بعد از چهار سال و بعد از سال خمسی بر می گردد. آیا به محض دریافت اصل پول، خمس به آن تعلق می گیرد؟
اصلِ سرمایۀ شما چنانچه از درآمد بوده، همان سال اولِ بدست آوردنِ آن، خمس داشته و اگر تا بحال نپرداخته اید باید خمس آن را بعلاوۀ محاسبه تورم آن بپردازید.
سال خمسی، اول آذر و تاریخ بیمۀ ماشین، آخر آذر ماه است. آیا می‌توان هزینۀ بیمه را از درآمد سال جدا کرده، سپس خمس پرداخت شود؟
در فرض سؤال پرداخت بیمه ماشین جزء مخارج سال بعد محسوب می شود و کسر قیمت آن از درآمد امسال صحیح نیست.
اگر کسی جلوتر و زودتر از سال خمسی، مبلغی را به عنوان خمس پرداخت نماید، کفایت از خمسی که بعداً در ذمه او خواهد آمد می‌کند؟
اگر زمان پرداخت خمس، مالِ مورد تعلق خمس نداشته باشد و بعد از پرداخت خمس، درآمدی به دست آورد، خمس پرداخت شده کفایت از خمس آن درآمد نمی کند؛ ولی اگر خمس درآمدی که موجود است را قبل از رسیدن سال خمسی بپردازد، در این صورت کفایت می‌کند.
شخصی بعد از ازدواج و تعیین مهریه همسرش، اولین حقوقش را دریافت کرده است. از زمان ازدواج 7 سال می‌گذرد و طی این 7 سال، خمسی برای پرداخت، محاسبه نکرده است، اما قصد دارد هم اکنون خمس خود را محاسبه و پرداخت نماید؛ از طرفی به همسرش مهریه بدهکار است؛ آیا اجازه دارد هم اکنون کل داراییش (به جز بخشی که برای مایحتاج و تأمین مخارج زندگی باید نگه‌دارد) را برای جبران بخشی از مهریه به همسرش تحویل دهد؟
به طور کلی درآمدهایی که سال خمسی بر آن نگذشته است را می توان بابت مهریه همسر داد. اما پرداخت خمس مقداری که در فرض سؤال در این چند سال، اضافه بر مخارج سالانه شخص مزبور بوده، با محاسبه تنزل ارزش پول لازم است؛ البته با توجه به اینکه فرد مذکور، حساب سال نداشته و نمی‌داند که به هنگام صرف پول در خرید مایحتاج، آیا سال خمسی بر آن گذشته یا نه، در مورد پول خرید آنها بنابر احتیاط واجب باید با یکی از نمایندگان مقام معظم رهبری مصالحه نماید.
من تازه، مسلمان شده‌ام و پدرم همچنان بهائی است ولی تقریباً همه اموالش را به من بخشیده است و در قسمتی از آن هم تصرفاتی انجام داده‌ام؛ آیا خمس بر من واجب شده است؟
اموالی که به شما بخشیده شده خمس ندارد ولی چنانچه خودتان از راه کسب و کار - هر چند با به کارگیری همان اموال - درآمدی کسب کرده‌اید، لازم است حساب سال خمسی داشته باشید.
اگر کفن میت از پولی خریداری شده باشد که وی خمس آنرا نداده باشد، در صورتی که میت را دفن کرده باشند، آیا لازم است آن را نبش قبر کنیم تا کفنی که حلال باشد را بر وی بپوشانیم؟ یا اینکه خمس هزینه کفن را بپردازیم؟
نبش قبر ولو در فرض سؤال جایز نیست؛ اما پولی که با آن کفن خریده، اگر مخمّس نباشد، باید خمس قیمت کفن در سر سال خمسی اول را (با محاسبه تنزل ارزش پول) از اصل اموال میت بپردازید.
در رابطه با مسائل مربوط به خمسِ کتاب، از تعبیر «شأن عرفی» استفاده می‌شود، منظور دقیق‌ از شأن عرفی چیست؟
یعنی عرف مردم که در موقعیت و جایگاه اجتماعی شما باشند، این امکانات را تهیه می‌کنند.
مبلغی پول که گاهی در جیب لباس جا می‌ماند و سال خمسی فرد می‌گذرد و بعد از چند ماه پیدا می‌شود، آیا خمس به آن تعلق می‌گیرد؟
اگر از درآمد کسب باشد و ناگزیر از ذخیره سازی آن برای مصارف اتفاقی نباشید، باید خمس آن را بپردازد.
پارچه‌ای را خریداری کردم و خودم با آن، لباس دوختم که دوخت آن برایم هزینه‌ای نداشت. اکنون که سال خمسی‌ام است، می‌خواهم خمس آن را بپردازم. آیا خمس قیمت پارچۀ خریداری شده را باید بپردازم یا خمس ارزش لباسی که دوخته‌ام؟
اگر لباس را برای فروش و کسب درآمد دوخته‌اید و پارچه آن از درآمد کسب و کار تهیه شده، باید خمس ارزش لباس دوخته شده را بپردازید؛ ولی اگر برای استفادۀ خودتان باشد و یا برای هدیه به کسی که دادن آن عرفاً در شأن شما محسوب می شود، دوخته‌اید و تحویل او داده اید، خمس آن بر شما واجب نیست؛ مگر آن که قبلاً به پارچه یا پول آن، خمس تعلق گرفته باشد، که در این صورت باید خمس قیمت پارچه را با احتساب تورّم آن بپردازید.
ضامن شخصی شده بودم که با بی‌اهمیتی آن شخص، مبلغ ضمانت، طی حدود شش سال از حقوق بنده کسر شد؛ بعد از کسر تمامی مبلغ از حقوقم، آن شخص کل مبلغ را به من داد و من همه آن را خرج مایحتاج زندگی کردم. آیا این مبلغ خمس دارد؟
شما باید به محض وصولِ طلب‌تان، خمس آن را پرداخت می‌کردید و مابقی را صرف مایحتاج زندگی می‌نمودید. بنا بر این باید خمس تمام آن مبلغ را به علاوۀ محاسبۀ تورم آن نسبت به تأخیر بدهی بپردازید.
ما کشاورزان درخت می‌کاریم و به طور طبیعی چوب درخت یک ساله، خیلی قابل استفادہ نیست، بلکه در مدت طولانی (حداقل چند سال) آمادہ می‌شود. وقتی درختان چند ساله را فروختیم، آیا تمام پول به دست آمده، غنیمت به حساب می‌آید و یک پنجم آن باید بابت خمس دادہ شود؟ یا این پول را با درآمد دیگر آن سال جمع کردہ و بعد از کسر مخارج آن سال، خمس مازاد را ادا کنیم؟
اگر درخت‌ها را برای فروش چوب‌هایش کاشته باشید، سر سال خمسی اگر قابل فروش باشد (هرچند فروخته نشود) باید خمس آن را محاسبه کرده و پرداخت نمایید و در سال‌های بعد، تنها افزایش قیمت آن، آن با کسر تورم اصل آن، جزء درآمد سال وصول محسوب می شود.
بنده پروژه‌ای کار می‌کنم و مثلاً امسال حق‌الزحمه بنده را در سه قسط باید بدهند. سال خمسی من ششم دی ماه است. اگر خودم در دادن گزارش کار برای پرداخت قسط دومم معطل کنم، تا سال خمسی‌ام بگذرد و بعد گزارش بدهم، آیا اشکال دارد؟
حقوقی که قبل از سال خمسی قابل دریافت است، خمس آن واجب است، اگر چه بعد از سال خمسی آن را بگیرید.
قبل از سال خمسی مبلغی را از شخصی طلبکار بودم. پس از سال خمسی به میزان همان مبلغ به آن شخص بدهکار شدم و عملاً بین ما تهاتر رخ داد؛ با این وضع، آیا خمسی بر عهده من هست یا خیر؟
باید خمس پولی را که از درآمد سال، قرض داده اید را بپردازید، مگر اینکه تا چند روز بعد از سال خمسی، بابت مؤونه زندگی، بدهکارِ همان شخص شده و تهاتر انجام شده باشد.