پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (حقوق)

ارتباط با پایگاه
اطاعت از والدین واجب است یا فقط ایذاء حرام است؟
به طور کلی در اموری که انجام آن موجب ناراحتی والدین است، از حیث شفقت پدر و مادری، اطاعت شود. و اذیت نمودن آنها با کارهایی همچون اظهار انزجار و راندن و طرد کردن آنها جایز نیست.
تا چه زمانی پرداخت نفقه از سوی پدر به فرزند واجب است؟
در صورتی که فرزند فقیر باشد و پدر توان مالی داشته باشد، لازم است نفقه فرزند را تأمین نماید و موکول به زمان و سن خاصی نیست.
1. آیا اگر زن هنگام عقد، سر کار می رفته است و به مرد هم اطلاع داده بوده و مرد مخالفت نکرده، آیا می تواند بدون اجازه شوهر سر کار برود؟
2. آیا اگر مرد هنگام عقد به زن گفته بوده که زن باید خانه داری کند، آیا بعد از عقد، زن می تواند خانه داری نکند؟
ج1) اگر قرارداد کاری زن، قبل از عقد نکاح، منعقد شده باشد، باید به قرارداد عمل کند و اجازه شوهر لازم نیست؛ اما اگر زن بخواهد بعد از عقد نکاح قرارداد کاری که منافی حق شوهر است ببندد باید با اجازه شوهر باشد، مگر این که زن ضمن عقد نکاح شرط کرده باشد که برای کار بیرون برود یا عقد نکاح مبنی بر این شرط خوانده شده باشد که در این صورت باید به شرط عمل شود.
ج2) کار منزل بر زن واجب نیست ولی اگر مرد، ضمن عقد نکاح شرط کند که زن خانه داری کند یا عقد نکاح مبنی بر این شرط خوانده شده باشد، زن باید به این شرط عمل کند.
1. آیا زن برای قبول کردن روزه استیجاری (برای اجیر شدن) واجب است از شوهرش اذن بگیرد؟
2. آیا زن شوهردار برای اجاره دادن رحمش، (با رعایت ضوابط شرعی و قانونی) باید از شوهرش اجازه بگیرد؟
ج1و2) اگر منافات با حق شوهر داشته باشد، یا مستلزم بیرون رفتن از منزل باشد، اجازه شوهر لازم است.
آیا جایز است زن، از شوهرش بخواهد یا او را مجبور کند که مادر بیوه و پیرش را از خانه اخراج کرده و جای دیگر اسکان دهد؟
به طور کلی زوجه حق دارد از شوهر، محل زندگی مجزا از بقیه ـ که دارای امکانات غیر مشترک، مثل محل سکونت، مطبخ، سرویس بهداشتی، حمام باشد ـ مطالبه کند و حق دیگری (مثل اخراج مادر شوهر و ...) ندارد.
حدود یک سال پیش با این که می‌دانستم باید فیلم‌هایی را که نگاه می‌کنم، خریداری کنم اما به شکل غیر قانونی دانلود کردم و هیچ پولی برای دیدن فیلم‌ها پرداخت نکردم. اما حالا بسیار پشیمانم و این گناه مرا آزار می‌دهد. برای جبران این گناه چه باید بکنم؟ آیا باید آنها را به روش قانونی دوباره دانلود کنم که در اینصورت باید حجم نت زیادی را صرف این کار کنم یا راه‌ دیگری هم وجود دارد؟
ابتدا باید توجه داشته باشید که لزوم جبران این موارد مبنی بر احتیاط است و راه جبران به این صورت است که باید قیمت آن زمان را با محاسبه کاهش ارزش پول به کسانی که صاحب امتیاز و ذی نفع در آن بودند بپردازید. بنا بر این اگر با دانلود کردن و پرداخت هزینه، به همان افراد با همان مقدار، (با محاسبه کاهش ارزش) خسارت جبران می شود، کافی است. اما اگر با دانلود و پرداخت هزینه چیزی عاید افراد ذی نفع قبلی نمی‌شود، دانلود فعلی تأثیری در رفع مسئولیت برای شما ندارد و نسبت به کل هزینه با کاهش ارزش باید برای افراد ذی نفع قبلی اقدام کنید و اگر در دسترس نیستند مبلغ مزبور را از طرف ایشان به فقیر صدقه بدهید.
آیا مخارج و هزینه‌های ازدواج فرزندان هم جزء مصادیق نفقه واجب محسوب می‌شود که بر عهده پدر است؟
پرداخت هزینه ازدواج فرزند بر پدر واجب نیست؛ هر چند احتیاط مستحب است، پدر هزینه ازدواج فرزندی را که نیاز به ازدواج دارد و خود، توان پرداخت آن را ندارد، پرداخت کند.
آیا خانم می‌تواند درخواست شوهر را برای نزدیکی، بدون عذر شرعی رد، مشروط یا به تأخیر بیاندازد؟ اگر شوهر، یک روز در میان درخواست نزدیکی داشته باشد، وظیفه خانم چیست؟ اگر تمکین ننماید، حکمش چیست؟
به طور کلّی اطاعت زن از شوهر، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر، واجب است، و اگر زن بدون عذر شرعی تمکین نکند ناشزه محسوب می شود و حق نفقه ندارد.
ترم دوم پزشکی هستم و قصد انصراف و ورود به حوزه دارم؛ اما والدینم ناراضی هستند و اجازه نمی دهند. تکلیف من چیست و باید چه کار کنم؟
برای ورود به حوزه، اجازه والدین شرط نیست؛ ولی به طور کلی باید توجه داشته باشید که اذیت نمودن ایشان با کارهایی مانند اظهار انزجار، راندن و طرد کردن، جائز نیست.
یکی از سایت‌های اینترنتی پکیج آموزشی را ارائه داده و من می‌خواستم این پکیج را بعد از استفاده به دوستم بدهم. می‌خواستم بدانم آیا این کار مشکل ندارد؟ سایت ارائه دهنده چیزی در این باره نگفته است.
اگر هنگام خرید، شرط نکرده باشد و اصلِ همان را در اختیار دوست خود قرار دهید، اشکال ندارد.
آیا زن می‌تواند بدون اجازه شوهر در صورتی که با حق ایشان منافات داشته باشد، روزه استیجاری بگیرد؟
در فرض سؤال چنان چه زن قبل از ازدواج، اجیر شده باشد، در صورتی که برای اجاره و روزه، زمان تعیین شده باشد، روزۀ استیجاری او صحیح است؛ حتی اگر با حق شوهر منافات داشته باشد. ولی اگر زمان برای روزه گرفتن تعیین نشده باشد یا زمان، وسعت داشته باشد، در صورت درخواست تمکین، قبل از اذان ظهر، تمکین واجب است؛ ولی بعد از اذان ظهر بنا بر احتیاط، تمکین جایز نیست و همچنین اگر بعد از ازدواج اجیر شده باشد، در صورتی که در معرض اراده شوهر برای استمتاع باشد، اجاره باطل است؛ در غیر این صورت اجاره صحیح است و می‌تواند روزه‌های مذکور را بگیرد؛ ولی اگر شوهر تصمیم بر استمتاع بگیرد، کشف از بطلان اجاره می‌شود.
آیا آنچه به عنوان حق ثبت اختراع در حال حاضر در کشور مطرح است، صرف نظر از وجه قانونی آن به لحاظ شرعی نیز معتبر است و کپی برداری از آثار صنعتی یا تألیفات، تعرض به حق الناس محسوب می‌شود؟
به طور کلی از استفاده و خرید و فروش و کپی‌برداری در این گونه امور، بدون رضایت مالک آن بنا بر احتیاط واجب خودداری کرده و در این مورد رعایت قوانین نیز لازم است.
دختر مجردی که پدرش مانع مسجد رفتن و شرکت در نماز جماعت و جلسه قرآن می‌شود‌‌. آیا می تواند بدون اجازه پدرش به مسجد و جلسات قرآن و دعا برود؟
اطاعت واجب نیست؛ ولی اذیت نمودن پدر و مادر با کارهایی همچون اظهار انزجار و راندن و طرد کردن آنها جائز نیست.
آیا حقوق مادر بزرگ نسبت به نوه مانند فرزند به مادر است؟ آیا برای نوه، شرعاً حقی برای پدر بزرگ و مادر بزرگ هست؟
مادر بزرگ و پدر بزرگ مانند پدر و مادر انسان، واجب النفقه متقابل محسوب می‌شوند.
مادرم تنها هست و پدرم سالهاست که فوت کرده و وقتی منزل ما می آید، هنگام خواب جای خودم و مادرم را داخل اتاق قرار می دهم و جای شوهرم را داخل حال؛ و هر وقت این کار را می کنم شوهرم می گوید من راضی نیستم که با مادرت بخوابی. آیا از نظر شرع کار اشتباهی می کنم؟
اگر مربوط به استمتاع باشد اطاعت از شوهر واجب است، مگر آن که رضایت او را جلب کنید.