پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

موضوعات

پرسش و پاسخ (شکار و ذبح حیوانات)

ارتباط با پایگاه
در ذبح حیوان و شک نسبت به زنده بودن آن، گفته شده که خون باید خارج شود، آیا خروج خون باید با جهش باشد یا صرف خروج خون به صورت آرام کافی است؟
منظور آن است که خون باید به طوری که در موقع سر بریدن حیوان متعارف است، بیرون بیاید که معلوم شود زنده بوده است.
شکار با باز شکاری چه حکمی دارد؟
حکم سگ شکاری را ندارد؛ به هر حال اگر باز یا حیوان دیگری غیر سگ شکاری حیوانی را شکار کند و بمیرد، آن شکار حلال نیست ولی اگر وقتی برسند که حیوان زنده باشد و به دستوری که در شرع معین شده سر آن را ببرند، حلال است.
آیا زن مسلمان می تواند عمل ذبح شرعی یا نحر را انجام دهد حتی اگر مرد مسلمانی باشد که این عمل را انجام دهد؟
در ذبح و نحر حیوان فرقی بین زن و مرد نیست.
1. شکار پرندگان با ساچمه‎های دایره‌ای و توپی شکل که تیزی ندارد چه حکمی دارد؟
2. آیا در حلیت ماهی شرط است که شخص مسلمان، آن را از آب بگیرد یا اینکه اگر شخص غیر مسلمان هم آن را از آب بگیرد و یا این که خود ماهی به بیرون آب بیفتد و در بیرون آب بمیرد، حلال است؟
ج1) اگر گلوله تیز نباشد، بلکه با فشار در بدن حیوان فرو رود و حیوان را بکشد یا به واسطه حرارتش، بدن حیوان را بسوزاند و در اثر سوزاندن، حیوان بمیرد، پاک و حلال بودنش اشکال دارد؛ توجه داشته باشید شکار تابع قوانین و مقررات مربوطه است و چنانچه به قصد تفریح و خوش‌گذرانی باشد، جایز نیست.
ج 2) در تذکیه ماهی مسلمان بودن صیاد شرط نیست؛ لذا اگر ماهی را زنده از آب بگیرند و در خارج آب بمیرد و یا زنده در تور بیفتد و در تور بمیرد حلال است.
اگر موقع ذبح یا نحر، ندانم قبله کدام طرف است، تکلیف چیست؟
در موقع ذبح یا نحر، باید جلوی بدن حیوان رو به قبله باشد و کسی که می‌داند باید رو به قبله سر ببرد، اگر عمداً حیوان را رو به قبله نکند، حیوان حرام می‌شود ولی اگر فراموش کند، یا مسئله را نداند، یا قبله را اشتباه کند، یا نداند قبله کدام طرف است، یا نتواند حیوان را رو به قبله کند، و در شرایط اضطرار این شرط ساقط می شود.
در شکار با تفنگ، اگر حیوان یا پرنده در جا نمیرد، آیا باید حتماً آن را سر ببریم؟ اگر شخصی بلد نباشد یا این کار را نکند، آیا گوشت حیوان، حرام می‌شود؟
اگر حیوان حلال گوشت وحشی را با اسلحه شکار کنید، در صورتی که وقتی به حیوان برسید و مرده باشد یا اگر زنده است، به اندازه سر بریدن آن وقت نباشد، حلال است ولی اگر به اندازه سر بریدن وقت باشد و سر حیوان را نبرید تا بمیرد، حرام می‌شود.
آیا می‌شود حیوان را قبل از ذبح، بیهوش یا بی‌حس نمود و بعد ذبح کرد؟
اگر انجام این کار، موجب اذیت حیوان نباشد، فی نفسه اشکال ندارد. البته باید ذبیحه در هنگام ذبح، جان داشته باشد و اگر حرکتی از ذبیحه صادر شود که دلالت کند ذبح بر زنده واقع شده، کافی است؛ هر چند حرکت مختصری باشد؛ مثل این که چشمش را حرکت دهد یا گوشش یا دُمش را تکان دهد یا پایش را به زمین بزند. البته در فرض بیهوشی اگر هیچ حرکتی از حیوان صادر نشود ولی با خارج شدن خون متعادل، ذبح بر حیوان زنده انجام شده باشد، کافی است.
پدر بنده، دامدار است. موقعی که از یکی از شهرستان‌های دور، گوسفندانی به محل سکونت‌ما می آورد، بنا به دلائلی، یکی از آن‌ها تا آستانۀ خفگی پیش رفت، اما به هر حال پیش از مردن، ذبحش کردند. از این گوسفند در هنگام ذبح مقدار کمی (حدود یک لیوان) خون خارج شد. حکم گوشت آن چیست؟
اگر بعد از سر بریدن گوسفند، حرکتی- هر چند کم - داشته، اگر چه چشم یا گوش و یا دُم خود را حرکت دهد و یا پای خود را بر زمین بزند، گوشت حیوان، حلال است.
اگر اشتباه در قبله به جهت اشتباه در دانستن حکم بوده، مثلاً فکر می‌کرده رعایت قبله در ذبح حیوان در حالت خوابیده، فرقی با ایستاده‌اش ندارد، آیا خوردن گوشت چنین ذبیحه ای، حلال است؟
ذبح در فرض مذکور، صحیح بوده و خوردن گوشت حیوان اشکال ندارد.
در صورتی که بین بریدن سر حیوان، چاقو را از بریدن باز بدارد و آن را تیز کند، آیا اشکال دارد؟
به طور کلی اگر به مقداری فاصله نیفتد که از متعارف و عادت خارج شود و عرفاً یک عمل حساب شود و هنوز حیوان جان دارد، اشکال ندارد وگرنه اگر به قدری فاصله افتاده که عرفاً دو عمل محسوب شود، اگرچه قبل از بیرون آمدن جانش تمام رگ ها بریده شود، بنابر احتیاط حرام می شود.
در صورت شک در حلیت گوشت، آیا بازار مسلمانان به تنهایی دلیل بر حلیّت است یا باید فروشنده نیز مسلمان باشد؟ آیا خرید گوشت از شخص غیر مسلمان (یهودی، مسیحی، زرتشت و غیره) از بازار مسلمانان، حلال است؟
اگر در بازار مسلمانان، از مسلمان یا کسی که معلوم نیست مسلمان است یا کافر، گوشت بخرد حلال است؛ ولی اگر از کافر گوشت بخرد در صورتی حلال است که بداند این کافر، گوشت را از مسلمان تهیه کرده است و تمام اینها در صورتی است که بنابر احتیاط معلوم باشد که آن مسلمان در این گوشت تصرفی می‌کرده که آن تصرف مشروط به حلیت و ذبح شرعی بوده است.
یک نفر مسلمان در کشور غیر اسلامی زندگی می‌کند. در محله او یک مغازه مسلمانی هست که گوشت گوسفند می‌فروشد؛ آیا از این مغازه می‌توان گوشت خرید؟
در فرض سؤال، اگر اطمینان به غیر مذکّی بودن گوشت‌ها ندارد، خرید و استفاده از گوشت اشکال ندارد. البته به این شرط که بنا بر احتیاط واجب، خود فروشنده مسلمان در عملکردش نسبت به این گوشت‌ها آن‌ها را مذکّی بداند؛ مثلاً خودش از این گوشت‌ها برای خوردن استفاده کند.
اگر بعد از ذبح گوسفندی، معلوم شود که باردار بوده و طی ذبح، بچه‌ای که داخل شکمش بوده است مرده است، خوردن گوشت آن گوسفند و بچه اش چه حکمی دارد؟
خوردن گوشت گوسفند اشکال ندارد؛ ضمناً توجه داشته باشید که بعد از ذبح شرعی گاو و گوسفند اگر بچه زنده‌ای از شکم حیوان، بیرون آورده شود، فقط با ذبح شرعی پاک و حلال می‌شود، اما اگر بچه مرده‌ای از شکم حیوان ذبح شده بیرون آورده شود، چنانچه مادرش ذبح شرعی شده باشد و خلقت آن بچه کامل باشد و مو یا پشم بر بدنش روییده باشد پاک و حلال است وگرنه میته محسوب می شود.
منظور از تیز بودن گلوله برای شکار شرعی چیست؟ به احکام شکار آگاهی دارم؛ مصداق تیز بودن تیر در زمان معصوم چه بوده و اکنون آیا این گلوله‌های کنونی مصداق تیز هستند یا با فشار، گوشت را پاره می‌کنند و فرو می‌روند؟ در زمان معصوم با توجه به عدم امکانات، تیز به چه می‌گفتند؟ گلوله‌های امروزی از جنس سرب و... است آیا جنس گلوله نیز در شکار مهم است؟
جنس گلوله از هر ماده‌ای که بُرنده باشد اشکال ندارد، اما در هر صورت بنا بر احتیاط واجب باید گلوله، تیزی داشته باشد که به واسطه آن تیزی در بدن حیوان، فرو برود نه به خاطر فشار یا سوزاندن، لذا گلوله‌های ساچمه‌ای که کروی و مدور است، اشکال دارد.
اگر کسی موقع بریدن سر حیوان به خاطر فراموشی یا ندانستن مسأله یا اشتباه در جهت قبله، آن را رو به قبله قرار ندهد، آیا حیوان حرام می‎شود؟
حیوان در فرض مذکور حرام نمی‎شود و خوردن آن اشکال ندارد.