پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

پيام ولي‌ امر مسلمين‌ به‌ كنگره‌ جهاني‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد

همزمان‌ با سالروز شهادت‌ ششمين‌ اخترتابناك‌ امامت‌ و ولايت‌ حضرت‌ امام‌ جعفر صادق‌(ع‌) كنگره‌ جهاني‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد (ره‌)، صبح‌ امروز، با پيام‌ مقام‌ معظم‌ رهبري‌ حضرت‌ آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ و با حضور صدها نفر از محققين‌ انديشمندان‌ و شخصيتهاي‌ جهان‌ اسلام‌ و ميهمانان‌ داخلي‌ و خارجي‌ در تالار شيخ‌ مفيد مدرسه‌ عالي‌ تربيتي‌ و قضايي‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ آغاز بكار كرد.
بگزارش‌ واحد مركزي‌ خبر، در پيام‌ مهم‌ علمي‌ مقام‌ معظم‌ رهبري‌ حضرت‌ آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ به‌ كنگره‌ جهاني‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد كه‌ توسط آيت‌الله‌ استادي‌ قرائت‌ شد، آمده‌ است‌ هزار سال‌ پيش‌ از اين‌ در يكي‌ از روزهاي‌ پر حادثه‌ بغداد، ميدان‌اشنان‌،بر مردمي‌ كه‌ بخاطر واقعه‌اي‌ غم‌انگيز در آن‌ انبوه‌ شدند، تنگ‌ آمد و هزاران‌ چشم‌ بر مردي‌ كه‌ مرگش‌ حادثه‌اي‌ بزرگ‌ بود، گريست‌ و دهها هزار نفر بر جنازه‌ي‌ انسان‌ والايي‌ نمازگزاردند كه‌ پنجاه‌ سال‌ چون‌ مشعلي‌ تابناك‌ بخش‌ گسترده‌اي‌ از جهان‌ اسلام‌ را با دانش‌ و معرفت‌ خود روشن‌ ساخته‌ و در كرانه‌ دجله‌ بغداد، دجله‌ايي‌ ديگر از علم‌ و معرفت‌ راه‌ انداخته‌ بود.
مقام‌ معظم‌ رهبري‌ در بخش‌ ديگر از پيام‌ خود به‌ كنگره‌ جهاني‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد(ره‌) فرمودند: امروز پس‌ از گذشت‌ هزار سال‌ از آن‌ روز، تشكيل‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد به‌ همت‌ شما عزيزان‌، تجديد خاطره‌ي‌ آن‌ حادثه‌ي‌ بزرگ‌ وتجليل‌ از آن‌ قله‌ي‌ علم‌ و تقوا است‌ كه‌ گذشت‌ ده‌ قرن‌ و رشد ده‌ قرني‌ علم‌ و فرهنگ‌ نتوانسته‌ است‌ از سرافرازي‌ او بكاهد و او را از نظرها بيندازد.
نسل‌ علمي‌ امروز با بزرگداشت‌ مفيد و نشر آثار مكتوب‌ او، در حقيقت‌ وظيفه‌ي‌ سپاس‌ خود را نسبت‌ به‌ مردي‌ انجام‌ مي‌دهد كه‌ خود و افكارش‌ همواره‌ در ضمن‌ جريان‌ غني‌ و پربار فقه‌ و كلام‌ مدرسه‌ي‌ اهل‌ بيت‌ عليهم‌ السلام‌، ؟؟؟ پس‌ از اوست‌ - بلكه‌ اين‌ حضور درخشان‌، به‌ تداوم‌ روند و خط سيري‌ است‌ در فقه‌ و كلام‌ كه‌ او گشاينده‌ و مؤسس‌ آن‌ بوده‌ است‌.
تشكيل‌ اين‌ هزاره‌ي‌ تجليل‌ و سپاس‌، اولا نسل‌ امروز را با چهره‌ي‌ اين‌ بزرگمرد آشناتر مي‌كند و زمينه‌ي‌ قدرشناسي‌ و آنگاه‌ بهره‌گيري‌ از آثار او را براي‌ نسلهاي‌ امروز و فردا فراهم‌ مي‌سازد. ثانيا به‌ تحليلگران‌ و پژوهندگان‌ تاريخ‌ فقه‌ و علوم‌ عقلي‌، اين‌ فرصت‌ را ارزاني‌ مي‌دارد كه‌ معرفتي‌ تازه‌ درباره‌ي‌ مسير رشد و تكامل‌ اين‌ دانش‌ها و چگونگي‌ شكل‌گيري‌ و بالندگي‌ و عناصر سازنده‌ي‌ آن‌ در برهه‌ي‌ حساسي‌ از تاريخ‌ كسب‌ كنند. اين‌ نكته‌ آنگاه‌ اهميت‌ بيشتري‌ مي‌يابد كه‌ قرن‌ چهارم‌ و پنجم‌ هجري‌، همچون‌ مقطع‌ برجسته‌ و درخشاني‌ در اعتلاء فرهنگي‌ و علمي‌ و ادبي‌ جهان‌ اسلام‌، مورد عنايت‌ و بررسي‌ قرار گيرد.
ثالثا، آشنائي‌ با معارف‌ كلامي‌ و اساسي‌ شيعه‌ را براي‌ پژوهشگران‌ مسلمان‌ از هر فرقه‌ و مذهب‌ و نيز براي‌ افكار عمومي‌ مسلمين‌ در سطحي‌ وسيع‌ ميسر مي‌سازد. اهميت‌ اين‌ نكته‌ نيز آنگاه‌ آشكار مي‌گردد كه‌ توجه‌ كنيم‌، امروزه‌ قلم‌هاي‌ زهرآگين‌ و مزدور دشمن‌ يا مأمور كين‌ و حقد، چندان‌ دروغ‌ و افتراء در باب‌ معتقدات‌ شيعه‌ - كه‌ يكي‌ از بزرگترين‌ مذاهب‌ اسلامي‌ و امروزه‌ پيشقراول‌ بيداري‌ مسلمين‌ است‌ - نوشته‌ و پخش‌ كرده‌اند كه‌ به‌ همه‌ آنچه‌ كه‌ در طول‌ تاريخ‌ انجام‌ گرفته‌ قابل‌ مقايسه‌ است‌ .
در پيام‌ ولي‌ امر مسلمين‌ با تشكر از فضلاي‌ برجسته‌ برگزار كننده‌ اين‌ كنگره‌ و بيان‌ جايگاه‌ شيخ‌ مفيد در خط سير تفكر علمي‌ تشيع‌ در دو زمينه‌ كلام‌ و فقه‌ آمده‌ است‌ شيخ‌ مفيد در سلسله‌ علماي‌ اماميه‌ فقط يك‌ متكلم‌ و فقيه‌ سرآمد برجسته‌ نيست‌ بلكه‌ فراتر از اين‌ وي‌ مؤسس‌ و سرحلقه‌ جريان‌ علمي‌ رو به‌ تكاملي‌ است‌ كه‌ در دو رشته‌ كلام‌ و فقه‌ تا امروز در حوزه‌هاي‌ علمي‌ شيعه‌ امتداد يافته‌ و ويژگيهاي‌ اصلي‌ و خطوط اساسي‌ آن‌ همچنان‌ پابرجا مانده‌ است‌.
در پيام‌ رهبر معظم‌ انقلاب‌ اسلامي‌ با تشريح‌ نقش‌ مؤثر و تعيين‌ كننده‌ محمدبن‌ محمدبن‌ النعمان‌ المفيد(ره‌) در تثبيت‌ هويت‌ مستقل‌ مكتب‌ اهل‌ بيت‌ عليهم‌ السلام‌ و بنيانگذاري‌ شكل‌ و قالب‌ علمي‌ صحيح‌ براي‌ فقه‌ شيعه‌ و نيز آفرينش‌ شيوه‌ي‌ جمع‌ منطقي‌ ميان‌ عقل‌ و نقل‌ در فقه‌ و كلام‌ و بيان‌ اهميت‌ حوزه‌ بغداد در زمان‌ شيخ‌ مفيد (ره‌) آمده‌ است‌ حقا بايد مفيد را بنيانگذار حوزه‌هاي‌ علمي‌ شيعه‌ با قواره‌اي‌ كه‌ در قرنها پس‌ از آن‌ ديده‌ مي‌شود دانست‌.
مقام‌ معظم‌ رهبري‌ در پيام‌ خود به‌ تشريح‌ ابعاد سه‌ گانه‌ ياد شده‌ در زمينه‌ شخصيت‌ علمي‌ شيخ‌ مفيد پرداخته‌ و درباره‌ بعد اول‌ آن‌ فرمودند: پس‌ از آغاز دوران‌ غيبت‌ و بويژه‌ بعد از انتهاء دوره‌ي‌ 74 ساله‌ي‌ غيبت‌ صغري‌ و انقطاع‌ كامل‌ شيعيان‌ از امام‌ غائب‌ ارواحنا فداه‌، يكي‌ از خطراتي‌ كه‌ كليت‌ مكتب‌ اهل‌ بيت‌ را تهديد مي‌كرد اين‌ بود كه‌ اشتباه‌ و انحراف‌ عمدي‌ يا غيرعمدي‌ كساني‌ از منسوبين‌ به‌ اين‌ مكتب‌، چيزهائي‌ را از آن‌ كاسته‌ يا به‌ آن‌ بيافزايد، و يا براثر كم‌رنگ‌ شدن‌ مرزبندي‌هاي‌ اصولي‌ مكتب‌، خطوط انحرافي‌ با آن‌ آميخته‌ و انحرافات‌ مسلك‌هاي‌ اعتقادي‌ يا مذهب‌هاي‌ جعلي‌ با حقايق‌ آن‌ ممزوج‌ گردد.
اينجاست‌ كه‌ يكي‌ از مهمترين‌ وظائف‌ رهبران‌ امت‌ در دوران‌ غيبت‌ رخ‌ مي‌نمايد، وظيفه‌اي‌ كه‌ درست‌ به‌ انجام‌ رسيدن‌ آن‌ ميتوانسته‌ است‌ به‌ معناي‌ حفظ مذهب‌ و معادل‌ جهادي‌ سرنوشت‌ساز باشد. و آن‌ وظيفه‌ عبارت‌ است‌ از اين‌ كه‌ تشيع‌ به‌ مثابه‌ي‌ يك‌ نظام‌ فكري‌ و عملي‌، مرزبندي‌ شود و براي‌ آن‌ از لحاظ عقيدتي‌ و عملي‌ با استفاده‌ از ميراث‌ ارزشمند سخنان‌ ائمه‌ عليهم‌ السلام‌ چهارچوبي‌ ترسيم‌ گردد. و بدين‌ گونه‌ هويت‌ مستقل‌ و مرزبندي‌ شده‌ي‌ مذهب‌ اهل‌ بيت‌ (ع‌) مشخص‌ گشته‌ در معرض‌ فهم‌ و استفاده‌ي‌ پيروانش‌ قرار گيرد. اين‌ كار به‌ علماء و متفكران‌ شيعه‌ اين‌ امكان‌ را مي‌داد كه‌ انحراف‌ اصولي‌ يعني‌ خروج‌ از حيطه‌ي‌ مباني‌ مذهب‌ در فقه‌ و كلام‌ را، از اختلاف‌ نظرهائي‌ كه‌ در داخل‌ محدوده‌ي‌ مكتب‌ پيش‌ مي‌آيد، بتوانند جدا كرد.
با توجه‌ به‌ آنچه‌ گفته‌ شد، اهميت‌ كار شيخ‌ مفيد بعنوان‌ كسي‌ كه‌ مرزبندي‌ مكتب‌ اهل‌ بيت‌ را برعهده‌ گرفت‌، آشكار مي‌شود. اين‌ نابغه‌ي‌ بزرگوار با احساس‌ نياز زمان‌ و با تكيه‌ برقدرت‌ علمي‌ خود وارد اين‌ ميدان‌ دشوار شد و كار بي‌سابقه‌ و بس‌ مهم‌ و حساسي‌ را آغاز كرد و بحق‌ بايد اذعان‌ كرد كه‌ از عهده‌ي‌ اين‌ كار بزرگ‌ برآمده‌ است‌.
در پيام‌ حضرت‌ آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ درباره‌ بعد دوم‌ شخصيت‌ علمي‌ شيخ‌ مفيد در خصوص‌ بنيانگذاري‌ شكل‌ و قالب‌ علمي‌ صحيح‌ فقه‌ شيعه‌ آمده‌ است‌: فقاهت‌ به‌ معناي‌ استنباط حكم‌ شريعت‌ از منابع‌ كتاب‌ و سنت‌ در شيعه‌ داراي‌ سابقه‌اي‌ طولاني‌ است‌. فقهاي‌ اصحاب‌ ائمه‌ عليهم‌ السلام‌ در باب‌ فقاهت‌ و افتاء انجام‌ مي‌دادند، با آنچه‌ از فقاهت‌ در دوران‌هاي‌ شكوفائي‌ فقه‌ شيعه‌ فهميده‌ مي‌شد يعني‌ رد فروع‌ به‌ اصول‌ و استنباط صدها قاعده‌ي‌ كليه‌ و هزاران‌ حكم‌ فقهي‌ پيچيده‌ و مشكل‌ از كتاب‌ و سنت‌ و حكم‌ و عقل‌، و تفريع‌ فروع‌ بيشماري‌ كه‌ قادر باشد در غيبت‌ امام‌ معصوم‌ همه‌ي‌ سؤال‌هاي‌ مكلفين‌ را از شريعت‌ پاسخ‌ گويد و حلال‌ و حرام‌ خدا را در همه‌ي‌ ابواب‌ با همه‌ي‌ جزئيات‌ بيان‌ كند، فاصله‌ئي‌ ژرف‌ وجود داشت‌ و اين‌ فاصله‌ بايد به‌ مرور و با پيشرفت‌ تدريجي‌ فقاهت‌ پر مي‌شد.
بيشك‌ فقهاي‌ پيش‌ از مفيد قدمهاي‌ ارزنده‌ئي‌ در اين‌ راه‌ برداشته‌اند، ليكن‌ اين‌ شيخ‌ بزرگ‌ با قدرت‌ فكري‌ نبوغ‌آساي‌ خود، در اين‌ عرصه‌ نيز مبدأ يك‌ تاريخ‌ پرتحول‌ و سرسلسله‌ي‌ يك‌ جريان‌ زاينده‌ و رو به‌ عمق‌ و افزايش‌، محسوب‌ مي‌گردد. گويا پس‌ از چند قرن‌ جمع‌آوري‌ منابع‌ فقه‌ يعني‌ كلمات‌ صادره‌ از معصومين‌ و افتاء براساس‌ متون‌ و ظواهر روايات‌، در مقطعي‌ از تاريخ‌ فقه‌ لازم‌ بوده‌ است‌ كه‌ اين‌ ذخيره‌ و سرمايه‌ي‌ ارزشمند به‌ قالب‌ انديشه‌ي‌ علمي‌ زده‌ شود و شيوه‌ئي‌ فني‌ براي‌ استنباط ابتكار گردد.
در خصوص‌ آفرينش‌ شيوه‌ جمع‌ منطقي‌ ميان‌ عقل‌ و نقل‌ در فقه‌ و كلام‌ كه‌ بعد سوم‌ علمي‌ شخصيت‌ شيخ‌ مفيد (ره‌) مي‌باشد در پيام‌ حضرت‌ آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ رهبر انقلاب‌ اسلامي‌ آمده‌ است‌: سومين‌ بعد از جوانب‌ شخصيت‌ شيخ‌ بزرگوار ما به‌ مثابه‌ي‌ مؤسس‌ و سرسلسله‌ حركت‌ علمي‌ شيعه‌ است‌ در اينجا نيز شيخ‌ عاليمقام‌ راه‌ تازه‌اي‌ ميان‌ عقل‌گرايي‌ مطلق‌ معتزله‌ و پيروان‌ آنان‌ از شيعه‌ مانند بني‌نوبخت‌ و حديث‌گرايي‌ شيخ‌ صدوق‌ گشوده‌ است‌.
كار بزرگ‌ مفيد اثبات‌ اين‌ مطلب‌ است‌ كه‌ عقل‌ مستقلا از فهم‌ همه‌ي‌ مباحثي‌ كه‌ در علم‌ كلام‌ مطرح‌ مي‌شود، ناتوان‌ است‌، مثلا در باب‌ صفات‌ باري‌ مانند اراده‌ و سمع‌ و بصر و امثال‌ آن‌، عقل‌ به‌ مدد وحي‌ است‌ كه‌ مي‌تواند در وادي‌ معرفت‌ درست‌ گام‌ نهد و بتنهائي‌ وارد شدنش‌ در اين‌ وادي‌ كه‌ مربوط به‌ حضرت‌ حق‌ جل‌ و علا است‌، ورود در تيه‌ ضلالت‌ است‌، و اين‌ در واقع‌ مضمون‌ همان‌ رواياتي‌ است‌ كه‌ آدمي‌ را از تكلم‌ در باب‌ خداي‌ متعال‌ نهي‌ مي‌كند. پس‌ كار مفيد، محروم‌ كردن‌ عقل‌ از قلمرو متعلق‌ به‌ او ـ كه‌ در آن‌ سمع‌ و وحي‌ را راه‌ نيست‌ ـ يعني‌ وادي‌ اثبات‌ صانع‌ و استدلال‌ بروجود باري‌ يا توحيد يا نبوت‌ عامه‌ نيست‌، بل‌ محدود كردن‌ عقل‌ به‌ همان‌ حدودي‌ است‌ كه‌ خالق‌ عقل‌ براي‌ او معين‌ كرده‌ است‌ تا به‌ گمراهي‌ نيفتد.
در پايان‌ پيام‌ رهبر معظم‌ انقلاب‌ اسلامي‌ با دعوت‌ مجدد مسلمانان‌ به‌ وحدت‌ آمده‌ است‌: امروز همه‌ي‌ فرق‌ اسلامي‌ بايد تجربه‌ي‌ مسالمت‌ و مهرباني‌ بياموزند و در زماني‌ كه‌ اصول‌ اسلام‌ ـ كه‌ مفيدها در هر مذهبي‌ براي‌ احياء آن‌، چنان‌ رنجهائي‌ را متحمل‌ شده‌اند ـ از سوي‌ دشمنان‌ جهاني‌ در معرض‌ خطر است‌، به‌ وحدت‌ و اقتراب‌ و همكاري‌ همه‌ي‌ فرقه‌ها و همه‌ي‌ متفكران‌ آنها بينديشند، و اين‌ درس‌ بزرگ‌ انقلاب‌ ما و رهنمود هميشگي‌ امام‌ راحل‌ ما قدس‌ الله‌ نفسه‌ الزكيه‌ است‌.
بار ديگر توفيق‌ شما عزيزان‌ را از خداوند متعال‌ مسئلت‌ كرده‌ نتايج‌ شايسته‌ و دستاوردهاي‌ ماندگاري‌ را براي‌ اين‌ گردهمائي‌ شما از خداوند متعال‌ مسئلت‌ مي‌نمايم‌.
والسلام‌ عليكم‌ و رحمه‌الله‌ و بركاته‌
علي‌ الحسيني‌ الخامنه‌اي‌
فروردين‌ سال‌ 1372 مصادف‌ با شوال‌ 1413
لازم‌ به‌ يادآوري‌ است‌ پيام‌ علمي‌ مهم‌ رهبر معظم‌ انقلاب‌ اسلامي‌ حضرت‌ آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ به‌ كنگره‌ جهاني‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد (ره‌) در جزوه‌اي‌ در 45 صفحه‌ و به‌ سه‌ زبان‌ فارسي‌، عربي‌، انگليسي‌ منتشر شده‌ و در اختيار شخصيتهاي‌ علمي‌ و ميهمانان‌ داخلي‌ و خارجي‌ شركت‌ كننده‌ قرار گرفت‌.
در ادامه‌ مراسم‌ اغتتاميه‌ كنگره‌ جهاني‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد (ره‌) كه‌ بمدت‌ 3 روز ادامه‌ خواهد يافت‌ آيت‌ الله‌ جوادي‌ آملي‌ به‌ ايراد سخن‌ پرداخت‌. پيش‌ از قرائت‌ پيام‌ مقام‌ معظم‌ رهبري‌ نيز آيت‌الله‌ اميني‌ رئيس‌ كنگره‌ به‌ بيان‌ اهداف‌ برگزاري‌ كنگره‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد و تلاشهاي‌ انجام‌ شده‌ براي‌ احياي‌ آثار شيعه‌ بعد از پيروزي‌ انقلاب‌ اسلامي‌ به‌ رهبري‌ امام‌ خميني‌ (ره‌) و رهبر معظم‌ انقلاب‌ اسلامي‌ حضرت‌ آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ پرداخت‌.
در طول‌ مدت‌ برگزاري‌ كنگره‌ جهاني‌ هزاره‌ شيخ‌ مفيد نمايشگاهي‌ از كتابهاي‌ خطي‌ از آثار شيخ‌ مفيد و نمايشگاه‌ تحقيقات‌ كامپيوتري‌ از آثار شيخ‌ مفيد و نمايشگاههاي‌ هنري‌ در زمينه‌ مسائل‌ انقلاب‌ اسلامي‌ و زندگاني‌ امام‌ خميني‌ برپا خواهد بود و برپايي‌ مراسم‌ شبي‌ با قرآن‌ با حضور قاريان‌ و حافظان‌ قرآن‌ كريم‌ در حرم‌ مطهر حضرت‌ معصومه‌ سلام‌ الله‌ عليها و مراسم‌ شب‌ شعر در مدرسه‌ عالي‌ دارالشفا از برنامه‌هاي‌ جنبي‌ اين‌ كنگره‌ مي‌باشد.
کاربر گرامی؛ لطفا قبل از تکمیل فرم، موارد زیر را مطالعه کنید:
  • جهت مکاتبه با دفتر، از قسمت ارسال نامه استفاده نمایید.
  • به منظور استفتاء یا ارسال سوال شرعی، از قسمت ارسال سوال شرعی استفاده نمایید.
  • جهت ارایه انتقاد و پیشنهاد به سایت دفتر، از قسمت ارتباط با پایگاه استفاده نمایید.
  • از فرم زیر فقط برای ارایه نظرات در مورد محتوای همین صفحه استفاده نمایید.
  • مسوولیت ارسال اشتباه بر عهده ارسال کننده آن است.
700 /