Birinci xütbə
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
الحمد للَّه ربّ العالمين نحمده و نستعينه و نؤمن به و
نستغفره و نتوكّل عليه و نصلّى و نسلّم على حبيبه و نجيبه سيّد خلقه بشير رحمته و
نذير نقمته سيّدنا و نبيّنا ابىالقاسم المصطفى محمّد و على اله الأطيبين
الأطهرين المنتجبين سيّما بقيّةاللَّه فى العالمين.
اللّهمّ صلّ على ائمّة المسلمين و
حماة المستضعفين و هداة المؤمنين.
Mehriban və bağışlayan Allahın adı ilə!
Namaz qılan əziz qardaş və bacılarımıza İlahi təqvanı tövsiyə
edirəm. Bu ay təqva ayıdır. Bu gün – Ramazan ayının 21-ci günü isə təqvanın təcəssüm
etdiyi mübarək bir gündür. Əmirəl-möminin (ə) təqva mücəssiməsi idi; gəlin, ondan
ibrət dərsi götürək, bu dünyamız və axirətimiz üçün təqvadan ehtiyat toplayaq.
Cümə namazının bu ilk xütbəsində Həzrət Əmirəl-möminin Əli (ə)
haqqında danışacağıq. Bu gün Əmirəl-mömininə (ə) aid olan bir gündür. Eynilə dünənki
gün kimi bir gündə (Dünən həm də cümə günü idi; bu baxımdan da həmin ilin bu ilə
çox oxşarlığı var.) – 21-ci gecədə bəşəriyyət Həzrət Əlini (ə) əldən verdi.
Əmirəl-mömininin (ə) cismi, Əmirəl-mömininin (ə) səsi, Əmirəl-mömininin (ə) ilıq
nəfəsi, Əmirəl-mömininin (ə) nüfuzedici baxışları bəşərin ogünkü dünyasından
geri alındı. Lakin Həzrət Əlini (ə) hər kəs özündə yaşaya bilər. Hər kəs öz əməllərində
sanki Həzrət Əli (ə) hər an qarşısındaymış kimi yaşaya bilər. Bu şərtlə ki, biz
Əmirəl-mömininin (ə) xarakter və təbiətini, Əmirəl-mömininin (ə) davranışlarını
bir nümunə olaraq diqqət mərkəzində saxlayaq. Mən bu gün sizə – əziz qardaş və
bacılarımıza Əmirəl-möminin Əlinin (ə) iftixarla dolu həyat yolu, həmçinin onun
qısamüddətli, lakin parlaq hakimiyyət dövrü barədə danışacağam.
Mən konkret bir mövzu ətrafında bir neçə mühüm məsələni qeyd
etmək istəyirəm ki, bu da Həzrət Əlinin (ə) siyasi kursudur. Bir məqamı daim nəzərdə
saxlamaq və diqqət yetirmək lazımdır ki, Əmirəl-mömininin (ə) siyasi kursu heç
bir zaman onun mənəvi və əxlaqi keyfiyyətlərindən ayrı olmamışdır. Həzrət Əlinin
(ə) siyasəti daima mənəviyyatla, əxlaqla çulğalaşmışdır; Həzrət Əlinin (ə)
siyasəti, əslində, onun mənəviyyatından və əxlaqından qaynaqlanır. Siyasət əxlaqdan
qaynaqlandıqda, mənbəyini mənəviyyatdan aldıqda həmin siyasətlə üzləşən
insanların mükəmməlləşməsi üçün bir vasitə rolunu oynayır; onları behiştə
aparan bir yola çevrilir. Lakin siyasət əxlaqdan ayrıldıqda, mənəviyyatdan
uzaqlaşdıqda siyasətbazlığa – nə yolla olursa-olsun, hakimiyyət, var-dövlət əldə
etmək, bu dünyada öz işini irəli aparmaq üçün lazım olan vasitəyə çevrilir. Belə
bir siyasət, sözün həqiqi mənasında, bəlaya çevrilir. Məhz belə bir siyasət siyasətçinin
özü üçün də, yürüdülən bu siyasəti öz həyatında yaşamaq məcburiyyətində qalan
digər insanlar üçün də böyük bəlaya çevrilir.
Həzrət Əli (ə) üç böyük müharibə və minlərlə insan itkisinin
nəticəsi olan həmin hakimiyyət haqqında (“Nəhcül-bəlağə”dən bu barədə lazımi məlumat
ala bilərsiniz) elə ifadələr işlədir ki, bu ifadələr Əmirəl-mömininin (ə) gözündə
bu hakimiyyətin nə qədər dəyərsiz, cılız olduğunu göstərir. Həzrət Əli (ə) İbn
Abbasa xitabən hakimiyyəti öz köhnə ayaqqabısının düyün düşmüş bağından daha dəyərsiz
adlandırır. Başqa bir yerdə isə əlində olan hakimiyyət barədə belə buyurur:
لألفيتم
دنياكم هذه ازهد عندى من عفطة عنز
“Bir çəpişin asqırması nəticəsində əmələ gələn rütubətin həyati
əhəmiyyətli rütubət kimi nə qiyməti ola bilər? Heç bir!”
Ardınca buyurur: “Bu hakimiyyət, bu güc-qüdrət, bu taxt-tac Əli
üçün bundan daha dəyərsiz və əhəmiyyətsizdir”.
Həmin xütbənin başqa bir yerində hakimiyyəti nəyə görə qəbul
etdiyi barədə belə bir arqument gətirir:
لو لا حضور الحاضر و قيام الحجّة بوجود النّاصر
“Gördüm ki, insanlar gəlirlər, bu barədə israr edirlər, öz
köməklərini təklif edirlər, mən də qəbul etdim”.
Başqa bir yerdə yenə də bu barədə arqument gətirərkən belə buyurur:
و ما اخذ اللَّه على العلماء ان لايقارّوا على كظّة ظالم و لا سغب
مظلوم
“Uca Yaradan alimlərin, bilicilərin öhdəsində belə bir vəzifə
müəyyənləşdirmişdir ki, zalımın toxluğuna, məzlumun isə aclığına və
yoxsulluğuna səbir etməsinlər, buna dözməsinlər”.
Bax, bu kimi şeylər Əmirəl-möminini (ə) hakimiyyətə tərəf çəkir,
yaxud da onu özünə ədalətsizcəsinə təzyiq göstərənlərə qarşı müqavimətə,
mübarizəyə və hətta müharibəyə qalxmağa məcbur edir. Yoxsa Həzrət Əli (ə) üçün
hakimiyyətin heç bir dəyəri yoxdur.
Həzrət Əlinin (ə) siyasətində özünəməxsus xüsusiyyətlərdən
biri budur: hiylə və yalandan uzaq durmaq. O Həzrətdən (ə) bir cümlə ilə belə rəvayət
olunur:
لو لا
التّقى لكنت ادهى العرب
“Təqva mənim əl-ayağımı bağlamasaydı, hiyləgərliyə və məkrliliyə
ərəbin bütün hiyləgər və məkrli insanlarından daha yaxşı bələd olardım”.
Başqa bir yerdə isə rəvayətdə gəlib çatan məlumata əsasən Əmirəl-möminin
(ə) özünü Müaviyə ilə müqayisə edərkən (belə ki, Müaviyə hakimiyyətdə məkrliliyi
və fənd işlətmək bacarığı ilə məşhur idi) belə buyurmuşdur:
واللَّه ما معاوية بأدهى منّى
“Müaviyə məndən zirək deyil. Lakin Əli nə edə bilər? Təqva və
əxlaqa riayət etmək yolunu tutubsa, əl-qolu və dili bağlanıb”.
Əmirəl-mömininin (ə) metodu, bax budur! Təqva olmayan yerdə
insanın əl-qolu və dili açıqdır; istədiyini deyə bilər, həqiqətin əksinə olanı da
deyə bilər, böhtan ata bilər, insanlara yalan danışa bilər, vədinə xilaf çıxa
bilər, hətta haqq yolun düşmənləri ilə dostlaşa da bilər. Təqva olmayanda vəziyyət
belədir. Əmirəl-möminin (ə) buyurur: “Mən siyasəti təqva ilə seçdim, təqva ilə
öhdəmə götürdüm”. Məhz buna görə də Əmirəl-mömininin (ə) metodunda məkrlilik,
hiyləgərlik, çirkin işlər və bu kimi xoşagəlməz şeylər yoxdur. Həzrət Əlinin (ə)
siyasi dəst-xətti pak-pakizədir.
Vaxtilə bəzilərinin daim İslam dünyasında yaydığı “dinin
siyasətdən ayrı olması prinsipi”nin (bu, bizim ölkəmizdə də var idi; təəssüf
ki, bu günün də özündə bəziləri dinin siyasətdən ayrı olması barədə “mahnılar”
oxuyurlar) təhlükəli tərəflərindən biri budur ki, siyasət dindən ayrıldıqda nəticə
etibarı ilə etikadan, mənəviyyatdan da ayrılacaq. Sekular və dinlə heç bir əlaqəsi olmayan
quruluşlarda, demək olar ki, böyük əksəriyyəti təşkil edən hallarda əxlaq və mənəviyyat
aradan getmişdir. Ola bilsin ki, istisna şəkildə hardasa əxlaq və mənəviyyata
uyğun olan bir hal gözə dəysin; bu mümkündür, lakin istisnadır. Din siyasətdən
ayrı olduqda siyasət qeyri-etik xarakter alır, yalnız maddi və şəxsi mənafeyi
güdən hesablamalara əsaslanır. Əmirəl-mömininin (ə) siyasi kursunun təməli isə mənəviyyata
söykənir və onun mənəvi-əxlaqi kursundan heç də ayrı deyil.
Əmirəl-mömininin (ə) siyasi diplomatiyasına gəlincə isə, əvvəla,
o, öz müxaliflərinə, hətta düşmənlərinə qarşı mümkün həddə qədər soyuqqanlı və
mülayim davranırdı. Əmirəl-mömininin (ə) təqribən beşillik hakimiyyəti dövründə
vadar edildiyi beş müharibənin çətinliyinə dözməsi də yalnız lazımi dərəcədə
xoşrəftarlıq və tolerantlıq nümayiş etdirdikdən sonra baş vermişdir. Həzrət Əli
(ə) elə bir şəxs deyildi ki, ona müxalif olan bir insana qarşı lazımi dərəcədə
mülayimlik və dözümlülük göstərmədən qılınca əl atsın.
O Həzrətin (ə) söylədiyi bir neçə fikrə diqqət yetirək:
Həzrət Əlinin (ə) xilafətinin ilk dövrlərində bir qrup şəxs
onun yanına gəlib digər bir qrup şəxs haqqında: “Ağa, bunlar haqqında birdəfəlik
ölçü götür” – deyə israr edirdi. Əmirəl-möminin (ə) israr edən həmin şəxslərin
cavabında onlara səbir etməyi məsləhət görürdü. Həzrət Əlinin (ə) bu məsələ ilə
bağlı dediyi fikirlərdən biri də bu idi: “Bu dediyiniz sadəcə bir fikirdir;
sizin rəyinizdir”.
فرقة
ترى ما ترون
“Bəziləri sizin bu rəyinizlə razıdırlar”.
و فرقة ترى ما لاترون
“Digər bir qrup isə sizin qəbul edib razılaşmadığınız bir rəyə
malikdirlər”.
و فرقة لاترى هذا و لا ذاك
“Başqa bir qrup isə nə bu, nə də digər fikirlə razı deyillər;
onların özlərinə məxsus üçüncü rəyi var”.
فاصبروا
“Səbir edin ki, Əmirəl-möminin (ə) müdrikliklə öz işini yerinə
yetirsin”.
حتّى ... تؤخذ الحقوق مسمحة
“İmkan verin ki, xeyirxahlıqla, nəzakətlə, mülayimcəsinə haqlının
haqqını alaq, haqq-ədalətin bərqərar edilməsinə nail olaq”.
و اذا لماجد بدّا فاخر الدّواء الكىّ
“Bacardığımız qədər şans verək, mülayimliklə, xoşrəftarlıqla
haqq yiyəsinə haqqını çatdıraq, haqq-ədaləti bərqərar edək. Əgər görsək ki,
başqa bir çarə yoxdur və haqqa boyun əymək istəmirlər, yalnız o zaman:
اخر
الدّواء الكىّ
Bu cümlə ərəb zərbi-məsəli kimi məşhurdur.
اخر
الدّواء الكىّ
Yəni: “Sonda çarə nəyə qalsa, onu qətiyyətlə edərik. Yaranı
sağaltmaq üçün mümkün olduğu qədər müalicə və dava-dərman edərik, məlhəm
qoyarıq. Əmələ gəlməsə, sonda üstünə dağ basarıq, çünki başqa əlacı yoxdur”.
Siffeyn müharibəsində döyüş başlamazdan əvvəl eynilə o cür
bir qrup insan: “Əmirəl-möminin (ə) nə üçün hücuma keçmir?” – deyə təkid
edirdilər. Həzrət Əlinin (ə) hücuma
başlaması üçün təkid edirdilər. O zaman Əmirəl-möminin (ə) belə buyurdu:
فواللَّه
ما دفعت الحرب يوما الاّ و انا اطمع ان تلحق بى طائفة فتهتدى بى
Yəni: “Mənim məqsədim müharibə etmək deyil, doğru yola
istiqamətləndirməkdir. Əgər döyüşü bircə günlük belə olsun, təxirə salıramsa,
bu, yalnız ona görədir ki, bəlkə kimlərsə qəlblərini haqqa təslim edələr, haqq
yoluna gələlər. Əgər ümidimiz tamamən üzülsə, heç kəsin doğru yola gəlmədiyini
görsək, yalnız o zaman qılınc çəkib döyüşə başlayarıq”.
Əmirəl-möminin (ə) üçün olduqca çətin sınaqlardan biri olan Cəməl
müharibəsində də o Həzrət (ə) qarşı cəbhədə duranlar barədə buyurur:
انّ
هؤلاء قد تمالئوا على سخطة امارتى
“Bunlar bir yerə toplaşaraq əlbir olublar ki, Əmirəl-mömininin
(ə) hakimiyyətinə qarşı özlərinin qəzəb və hiddətini bildirsinlər”. Həzrət Əli
(ə) buyurur:
و سأصبر
“Mən səbir edəcəyəm?
Lakin nə vaxta qədər?!”
ما
لماخف على جماعتكم
“O vaxta qədər ki,
onların əməllərinin siz müsəlmanlar arasında parçalanma yaratdığını, ixtilaf
saldığını, qardaş qırğını törətdiyini görəcəyəm. O zaman işə başlayıb bu fitnə-fəsadı
aradan qaldırmaq üçün bir əlac edəcəyəm. Mümkün olduğu qədər səbir edəcək, öyüd-nəsihət
vermək yolunu tutacağam”.
Əmirəl-mömininin (ə) siyasi kursunun xüsusiyyətlərindən biri
də budur ki, o, öz düşmənləri və ona müxalif olan şəxslərlə faktlarla danışır,
arqumentlər gətirirdi. O Həzrət (ə) hətta Müaviyəyə belə yazdığı məktublarda
(Müaviyə ilə Əmirəl-möminin (ə) arasında
şiddətli ədavət var idi, lakin buna baxmayaraq o, İmama (ə) məktublar göndərir,
onu təhqir edir və həqiqətə uyğun olmayan sözlər danışırdı) onun yanlış yol
tutduğunu arqumentlərlə əsaslandırırdı. Həzrət Əli (ə) yanına gələrək ona beyət
edən Təlhə və Zübeyrlə də (Bu şəxslər ümrə əməlini yerinə yetirmək bəhanəsi ilə
Mədinədən çıxaraq Məkkəyə yollanmışdılar. Həzrət Əli (ə) gözdə-qulaqda idi və
elə əvvəlcədən də onların ümrəni yerinə yetirmək niyyətində olmadığını demişdi.
Təlhə və Zübeyr orada bir çox işlər gördülər; bu hadisələrin təfsilatı çox
uzundur.) eynilə bu cür davranaraq onlara belə buyurur:
لقد نقمتما يسيرا و ارجأتما كثيرا
“Siz kiçicik bir şeyi qarşıdurma yaratmaq üçün bəhanəyə
çevirdiniz, bir bu qədər müsbət məqamları isə qəsdən görməməzliyə vurdunuz. Sizlər
düşmənçilikdən, müxalifətdən dəm vurursunuz”.
Əmirəl-möminin (ə) onlarla təvazökarlıqla danışır, baş verənləri
izah edirdi. O Həzrət (ə) belə deyirdi: “Mənə düşmən lazım deyil”.
Həzrət Əli (ə) belə bir mülayim və nəzakətli rəftara
malikdir. Lakin bu xoşrəftarlıq heç bir təsir etmədikdə Əmirəl-mömininin (ə) qətiyyəti öz yerini alır. Bu məqamda da Əmirəl-möminin
(ə) xəvaric kimiləri ilə məhz özünün
buyurduğu kimi:
انا
فقأت عين الفتنة
“Fitnənin gözünü mən çıxardım” – deyə rəftar etdiyini göstərir.
Əlidən (ə) başqa heç bir şəxs (o Həzrətin (ə) özünün də “Nəhcül-bəlağə”də
buyurduğu kimi) bu işi görə bilməzdi.
Əmirəl-mömininin (ə) siyasi diplomatiyasının xüsusiyyətlərindən
biri də bu idi ki, o Həzrət (ə) qalibiyyət naminə qətiyyən zülmə, yalana və
zülmkar işlərə əl atmırdı. Əmirəl-mömininin (ə) hakimiyyətinin ilk dövrlərində
bir qrup şəxs o Həzrətə (ə) belə deyirdilər: “Ağa, sən cəmiyyətin bəzi nümayəndələri
– nüfuzlu şəxslər barədə bir şey fikirləş və beytul-maldan onlar üçün bir qədər
artıq pay ayır ki, onların könlünü alasan və müxalifətinə tuş gəlməyəsən”. Həzrət
Əli (ə) isə belə buyurur:
أ تأمرونّى ان أطلب النّصر بالجور
“İstəyirsiniz ki, mən zülmə əl ataraq özüm üçün qələbəni təmin
edim?”
واللَّه
لا اطور به ما سمر سمير و ما أمّ نجم فى السّماء نجما
“Əmirəl-mömininin zülm etməklə, yanlış yola düşməklə, İslam
dininə uyğun gəlməyən metodlarla özünə dostlar qazanması əsla mümkün deyil”.
Əmirəl-mömininin (ə) siyasi kursunun özünəməxsus cəhətlərindən
biri də budur ki, o, Həzrət (ə) çox ciddi şəkildə (gəlişigözəl sözlər xətrinə
deyil) insanlardan tələb edirdi ki, xoşuna gəlməkdən ötrü onunla yaltaqcasına
danışmasınlar, onunla görüşərkən süni şəkildə davranmasınlar. Bir gün Əmirəl-möminin
(ə) özünün bəlağətli və ecazkar xütbələrindən birini söyləyərkən bir nəfər
ayağa qalxıb onu tərifləməyə başladı. O Həzrət Əlinin (ə) danışdığı sözləri və
qeyd etdiyi məsələləri tərif edir, Əmirəl-mömininin (ə) şəninə mədhlər söyləyirdi.
Həmin şəxs sözünü bitirəndən sonra Həzrət Əli (ə) üzünü ona tərəf çevirdi və “Mənimlə
bu tərzdə danışmayın” – deyə təqribən həmin ana qədər də etdiyi söhbət qədər (“Nəhcül-bəlağə”də
rast gəlinən və Seyid Rzanın qeyd etdiyi qədər) bu insana nəsihət verdi. Həzrət
Əlinin (ə) burada işlətdiyi ifadələrdən:
فلا تكلّمونى بما تكلّم به الجبابرة
“Mənimlə padşahlar, zülmkar hakimlərlə danışılan tərzdə
danışmayın” – ifadəsi çox məşhurdur.
و لاتتحفّظوا منّى بما يتحفّظ به عند اهل البادرة
“Mənimlə “Birdən sözlərim
acığına gələr, birdən dediklərim filan zülmkar hakimi məmnun etməz və ürəyinə
yatmaz” – deyə ölçüb-biçərək danışdığınız şəxslər kimi danışmayın; mənim
qarşımda durarkən bütün dediklərinizi ölçüb-biçməyin”.
و لاتخالطونى بالمصانعة و لا تظنّوا بى استثقالا
فى حقّ قيل لى
“Elə düşünməyin ki, mənə haqq olan bir sözü desəniz, Əli
sizin bu haqq sözünüzdən inciyəcək; bu, ona ağır gələcək. Əsla belə deyil!”
Bax, bu da Əmirəl-mömininin (ə) siyasi davranışının səciyyəvi
xüsusiyyətlərindən biridir.
Bu dahi insanın xarakterik cəhətlərindən biri də budur ki, o
Həzrət (ə) özünə müxalif olan və qarşı
çıxan şəxslərin hamısı ilə eyni cür davranmır, hamını tərəzinin eyni gözünə
qoymurdu. Əmirəl-möminin (ə) bu və digər şəxslər və cərəyanlar arasında fərq
qoyurdu. Dinə etiqadı olmayan xəvaricə qarşı (əlbəttə ki, din yolundan
yayınaraq tənəzzülə doğru getdikləri və dinin yalnız zahiri atributlarını rəhbər
tutduqları üçün) Həzrət Əli (ə) mübarizəyə qalxdı. Müaviyəyə qarşı da mübarizəyə
qalxdı və o zaman – Quranlar nizələrin ucuna sancılanda Əmirəl-möminin (ə) buyurdu:
“Allaha and olsun ki, bu, bir hiylədir, məkrdir, yalandır. Bunlar Qurana qətiyyən
etiqad bəsləmirlər”.
Dinin zahiri atributlarına riayət etmədiklərinə baxmayaraq xəvaric
də həzin Quran sədaları ilə o Həzrətin (ə) qarşısında qoşun çəkib durduqda Həzrət
Əli (ə) onlara qarşı mübarizə apardı. Yəni kimlərsə dinin zahiri
atributlarından istifadə edərək irəli getmək istəyəndə Əmirəl-möminin (ə) onlara
qarşı mübarizəyə qalxırdı; istər Müaviyə, istərsə də xəvaric olsun – əsla fərq
etməz! Lakin bununla belə Həzrət Əli (ə) bu insanlara qarşı eyni cür mübarizə
aparmırdı. Doğrudur, Həzrət Əli (ə) mübarizə aparırdı, lakin öyüd-nəsihət vermək
daim onun davranışının xarakterik cəhəti idi. Buna görə də Əli (ə) belə buyururdu:
لاتقاتلوا الخوارج بعدى
“Məndən sonra xəvariclə müharibə etməyin, xəvaricə qarşı
vuruşmayın”.
فليس من طلب الحقّ فاخطأه كمن طلب الباطل فأدركه
“Haqqın ardınca gedən, lakin səhvə yol verən şəxs (bu şəxs haqqı
axtarır, lakin cahilliyi səbəbindən və ya tərəfkeşliyi ucbatından səhvə düçar
olur) batilin arxasınca gedən və batilə qovuşan bir şəxs kimi deyil. Bunların
ikisi də eyni deyil!”
Məhz bu, Əmirəl-mömininin (ə) siyasi diplomatiyasıdır. Diqqət
yetirdikdə görürük ki, bu siyasi diplomatiya o dahi insanın mənəvi davranışı ilə
harmoniya təşkil edir. Harada olmasından asılı olmayaraq Əmirəl-möminin (ə) elə
həmin görkəmli, dahi və hamıdan üstün olan Əli ibn Əbu Talibdir (ə) ki, dünya
onun tayı-bərabərinə heç bir zaman rast gəlməmişdir.
Bu gün Əmirəl-mömininin (ə) matəm günüdür. Mən bir neçə cümlə
ilə bu dahi insanın müsibəti barədə də qeyd etmək istəyirəm. Dünənki gecə kimi mübarək
bir gecədə Əmirəl-möminin (ə) dünyadan getdi. Bu iki gün, yaxud iki gecə ərzində
(19-u səhər Əmirəl-möminin (ə) o lənətə gəlmişin əli ilə zərbə aldıqdan sonra
21-i gecəyə qədər) bir neçə ibrətli hadisə baş verdi.
Bunlardan biri elə ilk anlarda baş verdi. Rəvayətlərdə
oxuyuruq ki, Allahın bu düşməni Əmirəl-mömininə (ə) zərbə endirəndə o Həzrət (ə)
heç bir ah-nalə etmədi, ağrı-acısını büruzə vermədi. Həzrət Əli (ə) yalnız belə
buyurdu:
بسم اللَّه و باللَّه و فى سبيل اللَّه، فزت و ربّ الكعبة
“Kəbənin Tanrısına and olsun ki, rahatlıq tapdım”.
Bundan sonra imam Həsən Müctəba (ə) özünü yetirib o böyük
insanın başını dizi üstə aldı. Rəvayətə görə Həzrət Əlinin (ə) mübarək başından
qan axırdı və mübarək saqqalı qana bulaşmışdı. İmam Həsən (ə) atasının üzünə
tamaşa edirdi; gözləri yaşla dolmuşdu. İmam Həsənin (ə) göz yaşının bir damcısı
atasının üzünə düşdü. Həzrət Əli (ə) gözlərini açıb dedi: “Həsənim! Sən
ağlayırsan? Ağlama! Bu anda mən elə bir camaatın arasındayam ki, onlar məni
salamlayırlar. Bilirsən burada kimlər var? (Həzrət Əli (ə) haqqında nəql olunan
rəvayətlərə əsasən o Həzrət (ə) bunları elə ilk anlarda buyurmuşdur.) Peyğəmbər
(s) burdadır, Fatimeyi-Zəhra (s.ə) burdadır”. İmam Həsən (ə) namazını məsciddə
qıldıqdan, imam Əli (ə) də oturmuş halda namazını qıldıqdan sonra o Həzrəti (ə)
ayağa qaldırdılar. Rəvayətçilərin nəql etdiyinə görə Həzrət Əlini (ə) səndələyə-səndələyə,
yıxılmaqdan güclə saxlayaraq evinə aparıb çıxardılar.
تهدّمت واللَّه اركان الهدى ... قتل علىّ المرتضى
sədalarını eşidən səhabələr və bütün Kufə əhalisi məscidə tərəf
axışdılar. Hay-küy qalxdı. Rəvayətçi nəql edir ki, Peyğəmbərin (s) vəfat etdiyi
gündəki kimi Kufədə ağlamaq və ah-vay səsləri ucaldı. O böyüklükdə Kufə şəhəri
başdan-başa müsibət, kədər və hüznlə dolmuşdu. Həzrət Əlini (ə) gətirirdilər.
İmam Hüseyn (ə) yaxına gəldi. Rəvayətə əsasən, Həzrət Hüseyn (ə) bu kiçik müddət
ərzində o qədər ağlamışdı ki, göz qapaqları yara olmuşdu. Əmirəl-mömininin (ə) gözü
imam Hüseynə (ə) sataşdı: “Hüseynim, ağlama! Səbirli olun, səbir edin! Bütün
bunlar keçib gedəcək” – deyə imam Hüseynə (ə) də təsəlli verdi.
Həzrət Əlini (ə) evə keçirdilər, ibadətgaha – evdə o Həzrətin
(ə) namaz qıldığı yerə apardılar. O (ə) özü: “Məni ora aparın” – deyə
buyurmuşdu. Həzrət Əli (ə) üçün orada yer salıb uzandırdılar. Əmirəl-mömininin (ə)
qızları buraya gəldilər; Zeynəb və Ummugülsüm gəlib Həzrət Əlinin (ə) yanında
oturaraq göz yaşı axıtmağa başladılar. İmam Həsən (ə) ağladığı anda ona öyüd-nəsihət
edib təskinlik verən, imam Hüseynin (ə) göz yaşlarını gördükdə ona təsəlli
verib: “Səbirli ol!” – deyən Əmirəl-möminin (ə) bu yerdə qızlarının göz yaşlarına
dözə bilmədi. Rəvayət olunur ki, Həzrət Əli (ə) də qızlara qoşulub hönkürtü ilə
ağlamağa başladı. Ya Əmirəl-möminin (ə)! Bu məqamda Zeynəbinin göz yaşlarına
dözə bilmədin. Əgər Aşura günü Zeynəbinin necə göz yaşı tökdüyünü, necə mərsiyə
dediyini görsəydin, nə edərdin?!
Əbu Həmzə Somali Həbib ibn Əmrudan nəql edərək deyir: “Son
saatlarda, həmin 21-ci gecədə Əmirəl-möminini (ə) görməyə getdim. Həzrət Əlinin
(ə) qızlarından birinin də orada olduğunu gördüm. O qız ağlayırdı; mən də göz
yaşlarımı saxlaya bilməyib ağlamağa başladım. Çöldə duran camaat da bu qızın
ağlamaq səsini eşidəndə göz yaşı tökməyə başladılar. O zaman Əmirəl-möminin (ə)
gözlərini açıb dedi: “Əgər mənim bu anda gördüyümü siz də görsəydiniz,
ağlamazdınız”. Dedim: “Ya Əmirəl-möminin (ə), məgər siz nə görürsünüz?” Dedi:
“Mən Allahın göylərdəki mələklərinin, bütün peyğəmbərlərin və Tanrı elçilərinin səf çəkib məni salamladığını, mənə xoşgəldin etdiklərini
görürəm. Yanımda oturub: “Gəl, Əli can, tez gəl!” – deyən Peyğəmbəri (s) görürəm”.
Həbib ibn Əmru deyir: “Mən xeyli göz yaşı axıdandan sonra ayağa qalxdım. Hələ evdən çıxmamışdım ki, ailə üzvlərinin fəryad
səsindən Həzrət Əlinin (ə) dünyadan köçdüyünü anladım”.
صلّى اللَّه عليك يا اميرالمؤمنين، صلّى اللَّه عليك يا
اميرالمؤمنين، صلّى اللَّه عليك يا اميرالمؤمنين. نسئلك
اللّهمّ و ندعوك باسمك العظيم الاعظم الأعزّ الأجلّ الأكرم يا اللَّه...
İlahi! Əmirəl-möminin (ə) haqqına, bizi Əlinin (ə) həqiqi şiələrindən
et! İlahi! Bu dünyada və axirətdə bizə Əmirəl-möminin (ə) yolunu tutmağı nəsib
et! İlahi! Bizi, sözün həqiqi mənasında, o dahi insanın ardıcıllarından et! İlahi!
İslam dünyasının problem və çətinliklərini aradan qaldır! Fələstin, İraq,
Livan, Əfqanıstan, Pakistan və digər müsəlman məntəqələrin müsəlman əhalisinin
problem və çətinliklərini aradan qaldır! İlahi! Öz fəzilət və kərəminlə İran
xalqının problem və sıxıntılarını aradan qaldır! İlahi! Günü-gündən bu xalqın
izzət və ehtiramını, qüdrətini daha da artır! İlahi! İran xalqının böyük sərmayəsi
olan birlik və həmrəyliyini onlar üçün qoruyub-saxla! İlahi! Təfriqə salan əlləri
kəs! İlahi! Olduğumuz hər bir yerdə, tutduğumuz hər bir məqamda haqqa bağlı və
sadiq qalmaqda bizi müvəffəq et! İlahi! Bizi zülmdən, zorakılıqdan,
başqalarının hüquqlarına təcavüz etməkdən qoru!
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
وَالْعَصْرِ. إِنَّ الإنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ إِلا الَّذِينَ آمَنُوا.
وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ
“Mehriban
və bağışlayan Allahın adı ilə!
And
olsun əsr vaxtına ki, şübhəsiz, insan ziyan içindədir, yalnız iman gətirib
saleh əməllər edən, bir-birinə haqqı və səbri tövsiyə edənlərdən başqa”. (“Əsr”
surəsi, ayə 1-3)
İkinci xütbə
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
الحمد للَّه ربّ العالمين و الصّلاة و السّلام على سيّدنا
و نبيّنا ابىالقاسم المصطفى محمّد و على ءاله الاطيبين الأطهرين المنتجبين سيّما
علىّ اميرالمؤمنين و فاطمة الزّهراء سيّدة نساء العالمين و الحسن و الحسين سيّدى
شباب اهل الجنّة و علىّبنالحسين زينالعابدين و محمّدبنعلىّ الباقر و جعفربنمحمّد
الصّادق و موسىبنجعفر الكاظم و علىّبنموسىالرّضا و محمّدبنعلىّ الجواد
و علىّبنمحمّد الهادىّ و الحسنبنعلىّ الزّكىّ العسكرىّ و الحجّة القائم المهدىّ.
اللّهمّ صلّ عليهم و صلّ على ائمّة
المسلمين و حماة المستضعفين و هداة المؤمنين.
اوصيكم عباد اللَّه بتقوى اللَّه
Mehriban və bağışlayan Allahın adı ilə!
Bu xütbədə bir daha özümə və sizlərə – əziz qardaş və
bacılarıma İlahi təqvanı tövsiyə edərək sizi bu əxlaqi keyfiyyətə dəvət edirəm.
Gəlin, davranışımızda, danışdığımız sözlərdə, etdiyimiz əməllərdə İlahi təqvanı
və Allaha xatir pisliklərdən çəkinməyi rəhbər tutaq.
İkinci xütbədə, əvvəla, mərhum Ayətullah Taleqaninin və həmçinin
şəhid Ayətullah Mədəninin (hər ikisinin ruhu behiştlik olsun!) xatirəsini
ehtiramla yad etməyimiz lazımdır. Bu günlər həmin dahi insanların xatirəsi ilə əlamətdardır
və şübhəsiz ki, bu iki insanın əziz xatirəsi ölkəmizin İmam-cüməlik tarixçəsindən
heç bir zaman silinə bilməz. Həqiqətən, tam vicdanla demək olar ki, bu böyük şəxsiyyətlərdən
hər birinin özünəməxsus unudulmaz xidmətləri var və onların əziz xatirəsi
yaddaşlarımızdan və tariximizdən heç bir zaman silinməyəcək.
Bu gün bu xütbədə qeyd edəcəyim məsələlərdən biri (əslində,
bu gün sizlərin – namaz qılan əzizlərimizin və əziz camaatımızın hüzurunda qeyd
olunan məsələlər siyasi cərəyanlara, siyasi xadimlərə, keçmiş və hazırkı siyasi
rəsmilərə ünvanlanır) budur ki, mübarək Ramazan ayının bizə verdiyi bu dəyərli fürsətdən
səmərəli istifadə etməliyik. Bu gün sizlərə həqiqətləri aşkara çıxarmaq və
öyüd-nəsihət vermək üçün bəzi mətləbləri açıqlayacağıq. İnşaallah, bütün bu deyilənlər
həm ünvanlandığı şəxslər, həm bizim özümüz, xüsusilə də əziz gənclərimiz, dəyərli
camaatımız və möminlərimiz üçün faydalı olacaqdır.
Üz tutub sözümüzü ünvanladığımız şəxslər, əlbəttə, bu günə qədər
İslam quruluşuna aid olan insanlar kimi qeyd olunmuşlar. Onlar quruma daxil
olan, onun bir tərkib hissəsi olan dəyərli şəxsiyyətlərdir. İnşaallah, gələcəkdə
də onların hamısı mövcud quruma aid olacaq və böyük əzmlə İslam dövləti üçün
çalışıb-vuruşacaqlar. Əslində, “qurumun tərkibində” və “qurumdan kənar” məfhumları
yalnız təbliğat və puç şüar xarakteri daşıyan məfhumlar deyil. Bu, sırf gözdən
pərdə asmaq üçün də deyil. Bunun öz meyarları, ideoloji və elmi əsasları var.
Bu günə belə olmuşdur, İnşaallah, bundan sonra da məhz bu cür olacaqdır.
İslam İnqilabının əvvəlindən bu günə qədər inqilabın – xalqın
bu nəcib hərəkatının cərəyanında ikitirəlik və ziddiyyətlər qarşıya çıxmışdır.
Bu ziddiyyətlərin bəzisi xəsarətyetirici olmuş, bəziləri isə məhz xalqın
müdrikliyi nəticəsində, bu proseslərin fəal ünsürlərinin ayıq-sayıqlığı və məsuliyyətliliyi
sayəsində öz çözümünü tapmış, inqilab və ölkə üçün əsaslı problemə çevrilməmişdir.
Ortaya çıxan bu fikir ayrılıqları və ziddiyyətlərin hamısı eyni cür deyil. Belə
ki, bəzi fikir ayrılıqları prinsip və ideologiyalardakı ixtilafdan qaynaqlanır,
bəzilərinin isə əqidə və prinsiplərlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bunların əsl səbəbi
şəxsi mənafedir; dava da məhz şəxsi mənafe ucbatından gedir. Mövcud
ixtilafların bəzisi isə qeyd olunan səbəblərdən heç biri ilə əlaqəli deyil. Bu
halda isə problem prinsipial məsələlərin icrası ilə bağlı rəy və fikir müxtəlifliyindədir;
yəni prinsip və fundamental əqidələr çərçivəsində icra metodları ilə bağlı
ixtilaf əmələ gəlir. Bu baxımdan da mövcud ixtilafların hamısı eyni deyil.
Bəli, İslam İnqilabının ilk illərindən etibarən inqilabdan əvvəlki
dövrdə və mübarizə illəri ərzində baş vermiş hadisələrdə bir-birimizlə
çiyin-çiyinə olduğumuz qruplar arasında müəyyən ixtilaflar əmələ gəldi. İmam
Xomeyni (r.ə) bu ixtilafların hamısını eyni cür qarşılamadı. İmam Əlininin (ə)
metodunda qeyd etdiyimiz kimi, imam Xomeyni (r.ə) də onun yolunu tutmuşdu. Başqa
sözlə desək, o da əvvəl xoş rəftar nümayiş etdirərək öyüd-nəsihət verir, yalnız
zərurət halında sərt mövqe seçirdi. Problem çıxaran qruplardan biri müvəqqəti
dövlətə aid idi, digər bir qrup “Qisas” layihəsi əleyhinə çıxış edərək bəzi məlum
hərəkətləri etdi, başqa bir qrup isə hətta işi terror və küçə iğtişaşlarına qədər
gətirib çıxartdı. İmam Xomeyni (r.ə) bu qruplardan hər birinə qarşı bir cür
mübarizə apardı. Belə hallara hətta yüksək hökumət dairələrində də rast gəlinirdi;
Baş nazir, ölkə Prezidenti, hətta sonralar İmamın (r.ə) ömrünün sonlarına yaxın
Prezidentdən də yüksək dairələrdə bu cür neqativ hallara rast gəlinirdi. İmam Xomeyni
(r.ə) artıq xoş və təmkinli rəftar nümayiş etdirməyin mümkün olmadığını hiss
etdiyi şəxslərə qarşı sərt mövqe seçdi. Hərçənd onların hamısının keçmişdə
inqilabi və dini fəaliyyəti olmuş, çoxları yüksək hökumət dairələrinin nümayəndəsi
idilər. Lakin iş belə gətirmiş və bu kimi ziddiyyətlər ortaya çıxmışdı. Bəziləri,
həqiqətən də, İmama (r.ə) qarşı çıxmış, bəziləri isə onunla müxtəlif rəydə
olmalarına baxmayaraq işi qarşıdurma və düşmənçilik səviyyəsinə gətirib
çıxarmamışdılar. Bəziləri İmama (r.ə) qarşı çıxaraq onun mülayim və təmkinli
davranışını saymazlığa vurdular. İmam Xomeyni (r.ə) onunla görüşmək istəyini
bildirmiş həmin münafiq qruplaşmaya ismarış yolladı ki: “Əgər siz haqq yolunu
tutsanız, mən sizinlə dialoqa gedərəm. Əgər bu yanlış işlərdən əl çəksəniz, mən
özüm sizin görüşünüzə gələrəm”. Yəni İmam (r.ə) bu həddə qədər onlara qarşı
mülayim davranaraq dil tapmağa cəhd göstərdi. Lakin təhlükə hiss olunan anda, xüsusən
də İslam İnqilabının və İslam dövlətinin strukturunda yanlış prinsiplərə rəvac
verilməsindən söhbət gedirsə, bu, artıq öldürücü bir zəhər kimidir. Bu məqamda
İmam Xomeyni (r.ə) heç kimi yola vermədi və mülayim davranmadı; sərt mövqeyə
keçdi. Bütün bunlar məhz prinsipial ziddiyyətlər zamanı ortaya çıxan məsələlərdir.
Şəxsi mənafe ucbatından müxalif mövqe seçənlər bəzən buna
ideoloji və prinsipial don geyindirirlər. Bu ikisindən hansı biri olursa-olsun –
istər ideoloji-prinsipial, istərsə də şəxsi mənafe səbəbindən müxalif mövqe seçənlər
mövcud qurumla, inqilabla qarşıdurmaya girib İslam İnqilabının fundamental
prinsiplərindən üz çevirdikdə düşmənə çevrilirlər.
Əlbəttə, müxalif əqidəyə malik olan, mövcud qurumla heç bir
işi olmayan şəxslə qurumun da heç bir işi yoxdur. Bəziləri ortaya belə bir söz
atıblar və tez-tez bunu təkrar edirlər: “fərqli düşünənlər”. Məgər qurum “fərqli
düşünənlər”ə qarşı necə davranır?! Qurumun fərqli düşüncə sahibləri ilə heç bir
işi yoxdur. Bir bu qədər fərqli düşünən insan var. Siyasi baxımdan fərqli
düşüncə sahibləri dini cəhətdən fərqli düşüncədə olanlardan çox deyil ki?! Bəli,
bizdə fərqli düşünən dini azlıqlar var; onların İslami Şura Məclisində, müxtəlif
vəzifə postlarında da nümayəndələri var. Buna görə də söhbət fərqli düşünməkdən
getmir. Həqiqətdə söhbət müxalifətdən, hökumətə qarşı çıxmaqdan, zərbə endirməkdən,
qurumun və İslam İnqilabının üstünə qılınc çəkməkdən gedir. Qurumun sərt mövqe
nümayiş etdirdiyi hallar, bax bunlardır. Lakin əgər mövcud ixtilaf metod seçimi
və bununla bağlı rəy müxtəlifliyi ucbatındandırsa, bu, heç də ziyanlı deyil, əksinə
xeyirlidir.
Ölkə rəsmilərinin, ölkənin işlərinə nəzarət edən insanların zəif
cəhətlərini onlara göstərən tənqidçilərin olmasında heç bir problem yoxdur.
İnsan rəqabətə girəndə, tənqidlə üzləşəndə daha da yaxşı işləyir. Tənqidi
mövqedən yanaşan insanların, bu və ya digər metodu qəbul edən və yaxud etməyən
şəxslərin mövcudluğu qurum üçün heç də zərərli deyil. İntəhası, bütün bunlar
qurumun çərçivəsi daxilində həyata keçirilməlidir. Yalnız bu halda heç bir
problem yoxdur. Belə müxalifət ziyanlı müxalifət deyil. Mövcud qurum, əlbəttə
ki, belə bir müxalifətə qarşı sərt mövqeyə keçməz. Şübhəsiz, tənqidlər də müəyyən
prinsiplər çərçivəsində olmalıdır. İslam İnqilabının prinsiplərinin nədən ibarət
olduğu isə dəqiq müəyyən edilmişdir. İnqilabın fundamental prinsipləri şəxsi rəylərə
və zövqlərə bağlı bir şey deyil ki, hər yerindən qalxan onlara əl qatsın. Sonra
da bu prinsipləri arayıb-axtaranda İslam İnqilabına tamamilə yad olduqlarını
görək. İnqilabın əsas prinsipi İslam dinidir, Konstitusiyadır, İmam Xomeyninin
(r.ə) göstərdiyi yoldur, İmamın (r.ə) vəsiyyətləridir, qurumun siyasi kursudur
və bu siyasi kursun kodifikasiya olunması Konstitusiyada vacib bir məsələ
olaraq müəyyən edilmişdir. Bu çərçivə daxilində rəy müxtəlifliyinin, məmşa müxtəlifliyinin,
zövqlərdəki ikitirəliyin heç bir eybi yoxdur. Əksinə, bu, çox gözəldir. Əslində,
bu, zərərli yox, faydalıdır. Meydanda bu cür ziddiyyətlərin müşahidə olunması
arzuolunandır və bu halda qurum heç kəsə qarşı kəskin mövqedə durmaz. İnsanlar
fundamental prinsiplər çərçivəsində davranarlarsa, ədavət aparmaq, cəmiyyətdə
asayiş və təhlükəsizliyi pozmaq niyyətində deyillərsə (hazırda baş verən yalan
və şayiələr yaymaq kimi xoşagəlməz hallar baş verməzsə), qurum heç kimlə
problem yaşamaz. Cəmiyyətdə müxalif mövqedə olan insanlar var, onların özlərinə
məxsus nəzər nöqtəsi var və onlar bunu açıq-aşkar surətdə bəyan edirlər. Qurum
onlara qarşı sərt mövqedən çıxış etmir. Qurum maksimum dərəcədə özünə cəlb etmək
və minimum dərəcədə özündən çəkindirmək yolunu tutub. Bu, qurumun seçdiyi
metoddur. Buna hər kəs xüsusi diqqət yetirməlidir. Müxalif nöqteyi-nəzərə malik
olanlar, qurumun rəsmi mövqeyinə əks mövqedən çıxış edənlər bu çərçivə daxilində
özlərini müqayisə edə bilərlər. Belə ki, dövlət qurumun əsaslarına qarşı çıxan,
əhalinin asayiş və təhlükəsizliyinin əleyhinə olan şəxsin qarşısını almağa məcburdur.
Biz haqqında ittihamların və töhmətlərin səsləndirildiyi bir
insan barədə belə deyirik: “Onun özünü müdafiə etmək hüququ var”. Bəli, dövlət
də bu cürdür. Qurumun da özünü müdafiə etmək hüququ var. Mövcud qurumun məhz hakimiyyətdə
olduğu üçün və siyasi iqtidara malik olduğu üçün özünü müdafiə etməməli, hər
cür müxalifətə, qarşıdurmaya, qanun pozuntusuna, sərhəd pozuntusuna qarşı əks-reaksiya
göstərməməli olduğunu düşünmək doğru deyil. Bu, qətiyyən düzgün deyil. Bu, dünyanın
hər bir yerində belədir. Dünyada mövcud olan müxtəlif partiyalar arasındakı
cürbəcür ixtilaflara nəzər salsaq (elə özünü demokratiya tərəfdarı hesab edən
ölkələri götürək), görərik ki, bir-birinə
müxalif olan və qarşı duran partiyaların heç biri hakim qurumun fundamental
prinsiplərinə və əsaslarına qarşı çıxmırlar. Əks təqdirdə xalqın gözündən düşərlər.
Müvafiq orqanlar var: Konstitusiyanın İcrasına Nəzarət Orqanı, Konstitusiya Məhkəməsi
(bizdəki Konstitusiyanı Mühafizə Şurası kimi) və s. Bu orqanlar belələrini qəbul
etmirlər. Hər hansı bir dövlətdə kimsə ortalığa çıxıb hakim qurumun əsaslarının
əleyhinə fəaliyyət göstərərsə, həmin qurum ona qarşı heç bir əks-reaksiya göstərmədən
sakit və arxayın oturmaz. Elə həmin Avropa dövlətlərində bəzən hakim qurumlar
bundan da kiçik problemlərə – qurumun fundamental əsaslarından hesab olunmayan
məsələlərə qarşı kəskin və sərt mövqedən çıxış edirlər. Buna görə də hakim
qurumun əleyhinə olmaq, dövlətin əsaslarına qarşı çıxmaq, dövlətə qarşı qılınc çəkib
mübarizəyə qalxmaq sərt qarşılanacaq. Lakin müxalif fikirdə olmaq, fərqli
düşünmək qeyd olunan mənfiliklərlə müşayiət olunmazsa, haqsız ittihamlar, yalan
və şayiələr yaymaq və bu kimi digər neqativ halları ortaya qoymazsa, qurum heç
bir vəchlə buna qarşı çıxmayacaq. Qurumun metodu heç bir zaman bu olmamışdır,
bu gün də bu deyil və İnşaallah, gələcəkdə də bu olmayacaqdır. Bu, bir məsələ.
Fəal siyasətçilərin, rəsmilərin, hakimiyyət nümayəndələrinin,
müxtəlif rəsmi dairələrdə çalışanların və nüfuzlu şəxslərin olduqca böyük diqqət
yetirməli olduqları digər mühüm bir məsələ də var. Bu, insanların şəxsi
miqyasda doğru yoldan azıb fəsada düçar olması məsələsidir. Bizlər hamımız son
dərəcə diqqətli olmalıyıq. Hal-hazırda hər bir kəs fəsada və yanlış yola düçar
olmaq təhlükəsi ilə üz-üzədir. Bəzən kiçik yanlışlıqlar, kiçicik nöqsanlar
insan üçün daha böyük xətalarla, bəzən isə dərin uçurumlara yuvarlanmaqla nəticələnə
bilər. Son dərəcə diqqətli və ehtiyatlı olmaq lazımdır. Qurani-Kərim bu barədə
bizə dəfələrlə xəbərdarlıq etmişdir. Quranın bir çox yerində məhz bununla bağlı
ciddi xəbərdarlıq olunur. Ayələrdən birində belə buyurulur:
ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاءُوا السُّوءَى أَنْ كَذَّبُوا
بِآيَاتِ اللَّهِ
“Sonra isə çirkin işlər görənlərin aqibəti Allahın ayələrini
təkzib etmək oldu...” (“Rum” surəsi, ayə 10)
Doğrudan da, bəzi işlərin nəticəsi budur ki, insan sonda ən
pis məqama – İlahi ayələri təkzib etmək məqamına gəlib çatır.
Başqa bir yerdə isə buyurulur:
فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا
أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ
“Odur ki, Allaha verdikləri vədə xilaf çıxdıqlarına görə
Allah Onunla görüşəcəkləri günə (Qiyamət gününə) kimi onların qəlblərinə bir
nifaq saldı”. (“Tövbə” surəsi, ayə 77)
Yəni Tanrıya verdikləri vədə xilaf çıxdılar və bu, onların qəlblərində
nifaq və ikiüzlülüyün əmələ gəlməsinə səbəb oldu. Deməli, insan müəyyən günahı
etdikdə həmin günah onu nifaqa və ikiüzlülüyə tərəf çəkir. Nifaq isə batində
küfr etmək deməkdir. Quranın bu yerində kafirlər və münafiqlər bərabər tutulur.
Başqa bir ayədə isə Allah-Taala belə buyurur:
إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا
اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا
“Əlbəttə, doğrudan da, iki dəstənin qarşılaşdığı gün (Ühüd
döyüşündə) sizlərdən düşmənə arxa çevirən kəsləri qazandıqları bəzi günahlara
görə Şeytan büdrətdi...” (“Ali-İmran” surəsi, ayə 155)
Bəzi vaxtlar bəzilərinin düşmənin qarşısında acizlik
etdiyini, dözüb müqavimət göstərə bilmədiyini görürsünüz. Bu, onların əvvəllər
gördükləri bəzi işlər ucbatındandır. Onlar öz batinlərini günah və xəta ilə
xarab etmişlər. Xətalar və haqq yoldan sapınmalar insanın mənəviyyatını getdikcə
çürüdür, xarab edir. Bu mənəvi fəsad və çürüklük nəticə etibarı ilə əməldə, bəzən
isə əqidədə xəta və yanlışlıqla nəticələnir. Həm də bu proses zaman ötdükcə baş
verir. Birdəfəlik baş vermir ki!... Elə düşünməyin ki, bir insan gecə mömin
yatıb səhər yuxudan münafiq oyanır. Xeyr! Bu, tədricən, zərrə-zərrə baş verir.
Və bunun əlacı yalnız və yalnız özündən muğayat olmaqdır. Özündən muğayat olmaq
isə elə həmin təqvadır. Elə isə, demək ki, bunun çarəsi təqvadır. Özümüzdən
muğayat olaq. İnsanlar öz doğmalarından, yaxın adamlarından muğayat olsunlar:
xanımlar ərlərindən, kişilər həyat yoldaşlarından, yaxın dostlar bir-birindən...
وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ
“...bir-birinə haqqı (sabit doğru əqidə və əməlləri) və (vəzifələri
yerinə yetirməkdə) səbri tövsiyə edənlərdən başqa”. (“Əsr” surəsi, ayə 3)
Bir-birimizdən muğayat olaq ki, bu bəlaya düçar olmayaq.
Camaatımız rəsmilərimizə, vəzifəli şəxslərə öyüd-nəsihət versin, xeyirxahlıq
etsin, onlara yazsın, fikrini desin, ismarış göndərsin ki, məbada doğru yoldan
sapınsınlar. Əlbəttə, qurum, ölkə və xalq üçün rəsmilərin düz yoldan sapınması
təhlükəsi daha böyükdür. İnsan zaman-zaman bunu səsləndirilən bəzi fikirlərdə,
atılan addımlarda və davranışlarda hiss edir. Bəzən belə bir təhlükənin əlamətlərini
açıq-aşkar şəkildə müşahidə etmək olur. Allaha sığınmaq, Uca Yaradandan yardım
istəmək lazımdır.
Sonrakı digər mühüm məqam isə bundan ibarətdir ki, eynilə bir
şəxsin barəsində mümkün olan bu kimi şeylər – yəni fəsada düçar olmaq və doğru
yoldan sapınmaq hər hansı bir qurumun da başına gələ bilər. Hər hansı bir hakim
qurumun, hətta tamamilə sağlam və İslami bir strukturun da! Başqa sözlə desək,
insanların yoluxa bildiyi həmin xəstəliyə İslam dövləti, İslam Respublikası da
mübtəla ola bilər. Adı İslam Respublikası olaraq qalar, zahirən öz İslami
görünüşünü, İslami obrazını saxlayar, lakin xarakteri, davranışı, fəaliyyət
proqramları qeyri-islami bir şəkil alar. Bu, elə ötən il əziz tələbələrimizlə
görüşlərimizdən birində qeyd etdiyim İslam İnqilabının obrazı və xarakteri məsələsidir.
Cəmiyyətin və hakim qurumun davranışı iki cür ola bilər: mənfi
və müsbət, yəni cəmiyyət və hakim qurum yüksələn və enən xətt üzrə hərəkət edə
bilər. Yüksələn xətt üzrə hərəkət o deməkdir ki, cəmiyyət getdikcə ədalət
prinsipinə daha da getdikcə yaxınlaşsın; dinə, dini davranış və dini əxlaqa
yaxınlaşsın. Azad bir atmosferdə inkişaf etsin. Elmi, praktik və sənaye
baxımından inkişaf etsin. Cəmiyyətdə haqqın və səbrin tövsiyə edildiyi müşahidə
olunsun. Cəmiyyət günü-gündən Allahın düşmənlərinə, dinin, ölkənin istiqlalının
düşmənlərinə qarşı özünü daha da güclü hiss etsin, daha da mətin müqavimət göstərsin.
Zülm və fəsad cəbhəsinin qarşısında müqavimətini günbəgün daha da artırsın. Əlbəttə,
bütün bunlar tərəqqi və yüksəliş deməkdir, habelə cəmiyyətin müsbət istiqamətli
hərəkətidir. Cəmiyyətin bu dünyasını və axirətini, bax bunlar abad edəcək. Biz məhz
belə bir müsbət istiqamətli hərəkət üçün var-qüvvəmizlə çalışmalıyıq. Lakin
bunların tam əksinə olaraq tənəzzülə doğru aparan bir davranış da var: ədalətə
doğru aparan hərəkat əvəzinə müxtəlif cür təzahür edən böyük iqtisadi və
ictimai nöqsanlara aparan bir hərəkat; azadlıqdan elmi, praktik və əxlaqi tərəqqi
naminə istifadə etmək əvəzinə başısoyuq davranış, əxlaqsızlıq, fəsad, günah və
yalanın yayılması naminə istifadə; imperializmə, təcavüzkarlığa, beynəlxalq
banditizmə müqavimət göstərmək, belələrinə öz gücünü və qüdrətini nümayiş
etdirmək əvəzinə onların qarşısında çaşıb qalmaq, özünü aciz hiss etmək, geri çəkilmək.
Eləcə də qeyzlə qaşını çatmaq zəruri olduğu məqamda üzlərinə gülmək,
hüquqlarını tələb etmək lazım gəldiyi yerdə öz haqqına göz yummaq (lap elə nüvə
hüququnu, yaxud da qeyrisini götürək). Bunlar tənəzzül və geriləmə əlamətləridir.
Cəmiyyət həmin zirvələrə və dəyərlərə doğru hərəkət etməli, yüksəklərə can
atmalı, müsbət istiqamətdə irəliləməlidir. Eniş istiqamətində addımlamaq, tənəzzülə
doğru hərəkət etmək isə İslam dövlətinin düçar ola biləcəyi həmin xəstəlikdir.
İslam dövləti belə bir təhlükə ilə üzləşə bilər. Bu səbəbdən də xalqımız son dərəcə
ayıq-sayıq olmalıdır. İslam Respublikası yalnız o zaman həqiqi İslam Respublikasıdır
ki, İmam Xomeyninin (r.ə) müəyyənləşdirdiyi fundamental məsələlər, İmamın (r.ə)
mübarək həyatı dövründə ortaya qoyulmuş, şüara çevrilmiş, ciddi şəkildə riayət
olunan prinsiplərlə irəli getsin. Həmin şüarları rəhbər tutaraq hərəkət
etdiyimiz hər bir yerdə (Mən bunu əminliklə deyirəm, belə ki, son 30 il ərzində
cərəyan edən prosesləri yaxından müşahidə etmişəm) tərəqqi və nailiyyət bizimlə
olub, qələbə bizimlə olub, izzət və ehtiram qazanmışıq, dünya mənfəəti də
bizimlə olub. Həmin şüarlardan geri çəkilib səhlənkarlıq etdiyimiz hər bir yerdə
isə meydanı düşmənə həvalə etmişik, zəifləmişik, geriləmişik; bu, bizə əsla hörmət
qazandırmayıb, əksinə düşmən daha da cürətlənib, bir az da çox üstümüzə gəlib.
Maddi cəhətdən də ziyan çəkmişik. Ölkədəki problemlərin – istər iqtisadi, istər
ictimai, istərsə də siyasi problemlər olsun – yeganə həlli yolunu imperialist
düşmənə qarşı silahı yerə qoyub təslim olmaqda görmək düzgün deyil. Müstəmləkəçi
düşmənin istədiyi də elə budur.
Seçkidən sonra özünüzün də müşahidə etdiyiniz kimi baş verən olaylar
– onların himayə etdiyi qəsdən törədilən bütün iğtişaşlar bundan ötrü idi ki, bəlkə
inqilabın xalq arasındakı dayağına zərbə endirə və İslam İnqilabını bu möhkəm dayaqdan
məhrum edə bilələr! Mən dəfələrlə qeyd etmişəm ki, xalqın İslam dövlətinə olan
böyük etimadının nişanəsi məhz onun seçkidəki 40 milyonluq iştirakı idi.
Hal-hazırda xarici radiolar və təəssüflər olsun ki, ölkənin daxilində də bəzi
KİV səs-səsə verib hey israrla: “Xalq mövcud quruma etimadını itirib!” – deyə təkrar
edirlər. Bu sözün cavabında belə demək lazımdır: “Xalqın yüzdə 85 faizi səsvermədə
iştirak edib, 40 milyon insan səsvermə məntəqələrinə gəlib. Bu insanların kimə
səs verdikləri o qədər də mühüm deyil, səsvermə məntəqəsinə gəlməyin özü xalqın
hakim quruma bəslədiyi etimadının bariz nişanəsidir”. İşin mahiyyəti də elə
bundadır. Bunlar isə yalanlarının üzə çıxmamağı üçün dönə-dönə təbliğat
apardılar ki, xalqın etimadı əldən gedib. Nə edək? Bəli, bəziləri guya
canıyananlıq edərək dedilər: “Xalqın etimadını qaytarmaq üçün nə edək?” Xalq
hakim quruma inanır, qurum da xalqa etimad bəsləyir! İnşaallah, gələcək seçkilərdə
(2-3 ildən sonra) özünüz də görəcəksiniz ki, xalq qurumun əleyhinə olan şəxslərin,
düşmənlərin, daxildəki məlumatsız və hər şeydən bixəbər insanların etdiyi
hoqqabazlıqlara baxmayaraq seçkidə yenə də mətin və güclü bir iştirak nümayiş
etdirəcək.
Bəs elə isə mühüm olan məqam budur ki, biz hamımız muğayat
olmalıyıq. Muğayat olmalıyıq ki, İslami bir qurum olan, dini bir qurum olan,
dinin, İslamın və Quranın hökmlərinin çərçivəsi daxilində hərəkət etmək niyyətində
olması ilə fəxr edən İslam Respublikası dinə etiqad bəsləməyən bir quruma – bəzi
cənablar demişkən, “sekular” bir quruma çevrilməsin. Heç bir vəchlə daxilən sekolar,
zahirən isə dini bir struktura çevrilməsin. Daxildə Qərb mədəniyyətinə və bu mədəniyyətə
sahib çıxmış dövlətlərə sarı can atan, zahirdə isə dini şüarları və dini məsələləri
əlində bayraq tutan bir quruma çevrilməsin. Bu cür olmasın! İslam dövləti,
sözün həqiqi mənasında, İslami olmalıdır və günü-gündən İslami əsaslara daha da
yaxınlaşmalıdır. Düyünləri açan, problemləri həll edən, cəmiyyətə izzət və qüdrət
bəxş edən İslam Respublikası dövlət quruluşuna dünyanın hər yerində daha da çox
tərəfdarlar qazandıracaq amil məhz budur. Bəziləri İslam Respublikasına qarşı bəslənən
ədavəti görəndə təşvişə düşürlər. İslam Respublikasına qarşı qeyzlə açılmış, cürbəcür
iftiralar yağdıran və pis sözlər danışan ağızlar onları bərk qorxuya salır.
Halbuki, dünyadakı bütün hakim qurumların, bütün dövlət strukturlarının düşmənləri
də var, dostları da. Bu bu gün də belədir, tarix boyu da belə olub. Elə bir
hökumət tapmaq mümkün deyil ki, daxilində və xaricində hamı ona qarşı birmənalı
olaraq ya pis, ya da yaxşı münasibət bəsləsin. Xeyr! Hamısının bir qrup və bir
qrup əleyhdarı var. Peyğəmbərin (s) hakimiyyəti də bu cür olub, Əlinin (ə) hakimiyyəti
də. Müaviyə və Yezidin hakimiyyəti də bu cür olub – hamısının zamanında onların
lehinə və əleyhinə olan insanlar olub. İslam Respublikası da belədir. Bəziləri
onun tərəfdarıdır, bir qrup isə ona qarşıdır. Lakin problemin əsl mahiyyəti
bundadır ki, hər hansı bir hökumətin tərəfdarlarının və əleyhdarlarının
kimliyinə diqqət yetirmək lazımdır. Meyar bax, budur!
Elə bir hökumət var ki, beynəlxalq qarətçiliklə məşğul olan hər
bir kəs ona düşməndir; beynəlxalq miqyasda zor tətbiq edən hər bir kəs onun əleyhinədir.
Qara müstəmləkəçi keçmişi olan hər bir dövlət ona müxalifdir. Hər bir xəbis
sionist sərmayədar ona düşməndir. Bəli, bu müxalifət iftixar mənbəyidir. Bu, qətiyyən
heç kəsi qorxutmamalıdır. Bəs həmin hökumətin tərəfdarları kimlərdir? Dünyanın
dörd bir yanında imanlı xalqlar bu hökumətin tərəfdarlarıdır. Afrikada, Şimali
Afrika ölkələrində, Afrikanın müsəlmanlar yaşayan məntəqələrində, Asiyada,
İndoneziya və Malayziyaya qədər ərazidə, ərəb və qeyri-ərəb ölkələrində,
Avropada iranlı olmayan müsəlman əhali, müsəlman xalqlar onu sevir və dəstəkləyirlər.
Bir neçə il əvvəl futbol yarışmasında İran komandası rəqib
komandaya qalib gəlmişdi. Şimali Afrikadakı kafelərdən birində matçı seyr edən
gənclər İran komandasının futbolçuları qol vurduqca əl çalırmışlar. Bir nəfər
onlara belə deyib: “Bu ki sizin öz ölkəniz deyil? Sizin nə işinizə qalıb ki,
iranlı futbolçu rəqib komandanın qapısından qol keçirir? Heç rəqib komanda da
sizin düşməniniz deyil?!” Gənclər isə onun cavabında: “İranın qələbəsi bizim qələbəmizdir!”
– deyiblər. Diqqət yetirin: hətta futbol meydançasında belə! Bütün bunlar
olduqca dəyərlidir.
Seçkidən sonra baş verən iğtişaşlar zamanı müxtəlif İslam ölkələrindəki
müsəlmanlar nigarançılıq içində idilər. Buradakı tanış-bilişlərindən İranda nə
baş verdiyi barədə soraqlaşırdılar. Bunlar da: “Narahat olmayın, qorxmayın,
İslam Respublikası bütün bu söz-söhbətlərdən daha güclüdür” – deyə cavab
verirdilər. İslam Respublikası belə bir hökumətdir. Düşmənləri onlardır,
dostları isə bunlardır. Dünyanın bütün yamanları və şimrləri onunla düşməndirlər.
Bütün məzlumlar isə onun tərəfdarlarıdır. Fələstin xalqı onun tərəfdarıdır,
mübariz ərəb xalqları onun tərəfdarıdır. Bəli, Amerika dövləti isə onun əleyhinədir,
İrana qarşı 20 ildir ki, məkrli niyyətlər güdən İngiltərə dövləti də (İngiltərənin
İrana qarşı xəbisliyinin 20 illik tarixi var) onun əleyhinədir. Bu müxalifət
heç kəsi vahiməyə salmır. Lakin tamamilə əksinə olan bir dövlət var: onun
havadarları oğrulardan, banditlərdən, imperialistlərdən, dünyadakı
qoluzorlulardan, əleyhdarları isə öz millətindən, imanlı və zülmə məruz qalmış
xalqlardan ibarətdir. Bax, bu isə xəcalətverici bir faktdır. Bu qəbildən
olanlar – dünyamiqyaslı oğrular, banditlər, imperialistlər bu günə qədər İslam
Respublikasına müxalif olublar. Dünya arenasında İslam Respublikasının əleyhinə
çıxmaq və onunla mübarizə aparmaq istəyənlər məhz bunlardır. Lakin xalqın nümayəndələri,
böyük xalq kütlələri, müstəqil dövlətlər, həmin superdövlətlərdən asılı olmayan
siyasətçilər, məzlum xalqlar – bunlar isə İslam Respublikasını dəstəkləyirlər.
Belə müxalifətdən qorxub düşmənin qarşısında ağ bayraq qaldırmaq lazım deyil. Hər
bir halda bizim gənc nəslimiz son dərəcə ayıq-sayıq və uzaqgörən olmalıdır.
Əziz gənclər! Bu ölkə sizindir! Gələcək sizindir! Qüdrətli
bir dövlət – istər elmi, istər siyasi, istər informasiya, istərsə də dinamik fəaliyyət
və beynəlxalq nüfuz baxımından dünyanın müxtəlif regionlarındakı dövlətlərdən
daha qüdrətli bir dövlət sizə hörmət və iftixar qazandıracaq! Siz belə bir dövlətin
təkmilləşməsi və quruculuğu naminə səylə çalışmalı, üzərinizə düşən vəzifəni
hiss etməlisiniz. Gənclərin bu işdə öhdəsinə konkret bir vəzifə düşür.
Sözün həqiqi mənasında, yalnız və yalnız İslam Respublikası,
yəni İmam Xomeyninin (r.ə) bizlər üçün təməlini qoyduğu və ölkəmizə bəxş etdiyi
İslam Respublikası həmin tələblərə – beynəlxalq nüfuz, siyasi qüdrət, ehtiram,
dünya rifahı və axirətin abad olunması kimi mühüm tələblərə cavab verə bilər.
Lakin gözdə-qulaqda olun ki, bizim üçün süni, şablon bir İslam Respublikası düzəltməsinlər.
Ötən 30 il ərzində bu məqsədlə bir çox işlər görüldü, zaman-zaman bu, hətta
böyük bir hərəkata çevrildi. Lakin Uca Yaradan bütün bunları ram etdi. Xalqımız
ayıq-sayıq idi, uzaqgörən idi; bu səbəbdən də belə bir hadisənin baş verməsinə icazə
vermədi. Onlar bəzi işlər görmək, imam Xomeynin (r.ə) şüarlarını tarixin
yaddaşına tapşırmaq istəyirdilər. Açıq-aşkar: “Bunlar köhnəlib” – deyə aləmə car
çəkirdilər. Xeyr! İslam İnqilabının şüarları köhnələcək şüarlar deyil! Hər
zaman təzədir; xalq üçün həmişə diqqətəlayiq və cəlbedicidir. Zəiflərin və məzlumların
mənafeyini güdən, milli qürur və ehtirama xidmət edən, özündə mübarizə və mətanəti
əks etdirən bu şüarlar heç vaxt köhnəlməyəcək! Heç vaxt və heç bir xalq üçün!
Bizim dövlətimiz üçün də heç bir zaman sıradan çıxmayacaq!
Gələn həftənin cümə günü Qüds günüdür. Bu gün sevimli
İmamımızın (r.ə) ən böyük yadigarlarından biridir. Bu gün İslam İnqilabının və
xalqımızın Qüds və Fələstin olayına qəlbən bağlılığının bariz nişanəsidir. Qüds
gününün bərəkəti sayəsində bizlər hər il bu adı dünyada yaşatmağı, aktual bir
mövzu kimi qoruyub-saxlamağı bacardıq. Bir sıra dövlətlər, bir sıra siyasətlər
Fələstin probleminin unudulmasını çox arzulayırdılar, bunda maraqlı idilər və bu
məqsədlə böyük pullar xərclədilər. Əgər İslam Respublikası bu məsələnin
aktuallığı naminə çalışmasaydı, İslam Respublikası var-gücü ilə bu məkrli siyasətə
qarşı çıxmasaydı, onların Fələstin problemini tədricən arxa plana keçirməsi,
yerli-dibli unutdurması heç də gözlənilməz deyildi. Hal-hazırda da imperializm
maşınının, xəbis sionistlərin özləri də bunu etiraf edirlər, bu əqidədədirlər və
narahatdırlar ki, İslam Respublikası Fələstin
bayrağını göylərə ucaldıb və bununla da onların əlbir olub Fələstin məsələsinin
aktuallığını aradan qaldırmasına mane olur. Qüds günü bu ada və bu xatirəyə bir
daha həyat bəxşetmə günüdür! Bu il də Allahın yardımı və dəstəyi ilə, eləcə də
Onun xalqımıza doğru yolda bələdçiliyi sayəsində əzəmətli xalqımız Tehranda və
bütün şəhərlərdə Qüds gününü qeyd edəcək, yürüş keçirəcək. Başqa ölkələrdə də
müsəlmanların əksəriyyəti Qüds günündə İran xalqının bu nümunəsinə əməl edəcəklər.
Qüds günü məhz Qüds probleminə aid olan bir gündür və eyni zamanda İran
xalqının birlik və həmrəyliyinin əyani təzahürüdür. Diqqətli olun ki, kimlərsə
Qüds günü baş tutacaq toplantılardan təfriqə salmaq məqsədilə istifadə etməsinlər.
Məhz təfriqədən qorxmaq lazımdır! İkitirəliliyə qarşı mübarizə aparmaq, təfriqənin
əleyhinə çıxış etmək lazımdır. Qətiyyən təfriqə yaranmamalıdır. Məhz o zaman
İran xalqı bir yumruq kimi birləşib Qüds bayrağını iftixarla göylərə ucalda biləcək!
Bu illər ərzində bu əlamətdar günə də qarışıqlıq salmaq istəyiblər. Lakin
Allaha şükürlər olsun ki, bunu bacarmayıblar. İnşaallah, bundan sonra da
bacarmayacaqlar!
İlahi! Səni and veririk Muhəmməd (s) və Ali-Muhəmmədə (ə), xalqımızı
günü-gündən daha cəsur, daha ayıq-sayıq və uzaqgörən, daha güclü, qüdrətli və
şad-xürrəm et!
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
وَالْعَادِيَاتِ ضَبْحًا. فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا. فَالْمُغِيرَاتِ
صُبْحًا. فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا. فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا.
إِنَّ الإنْسَانَ لِرَبِّهِ لَكَنُودٌ. وَإِنَّهُ عَلَى ذَلِكَ لَشَهِيدٌ.
وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ. أَفَلا يَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِي
الْقُبُورِ. وَحُصِّلَ مَا فِي الصُّدُورِ. إِنَّ رَبَّهُمْ بِهِمْ يَوْمَئِذٍ
لَخَبِيرٌ.
Mehriban
və bağışlayan Allahın adı ilə!
1.
And olsun tövşüyə-tövşüyə çapan (cihad) atlar(ın)a,
2.
(And olsun) dırnaqları ilə daşdan qığılcım qoparan atlara,
3.
(And olsun) sübh çağı (düşmən üzərinə) hücum edənlərə,
4.
Hücumları ilə toz-torpaq qaldıranlara,
5.
O hücumla (düşmənlərin) mərkəzinə yol tapanlara (and olsun) ki,
6.
Həqiqətən, insan öz Rəbbinə qarşı çox nankor, xəsis və itaətsizdir!
7. Və şübhəsiz, o, özü də buna şahiddir.
8.
Həqiqətən, insan mal-dövlətə fitrətən (zatən) çox hərisdir.
9.
Məgər o bilmirmi ki, qəbirlərdə olanlar çıxarılacağı zaman (Qiyamət günü),
10.
Və sinələrdə (ürəklərdə) olanlar (iman və küfr, fəzilətlər və rəzilətlər əməl dəftərində
və camaat arasında) açılacağı zaman,
11.
Şübhəsiz, o gün onların Rəbbi hallarından xəbərdardır. (“Adiyat” surəsi, ayə
1-11)
Allahın salamı, rəhməti və bərəkəti sizlərə olsun!
Seyid Əli Xamenei
11 sentyabr, 2009-cu il