بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحيم
به ميهمانان گرامى جمهورى اسلامى خوشامد مى‌گويم و ايام بعثت حضرت نبى‌مكرم اسلام (صلى‌اللَّه‌عليه‌وآله‌وسلّم) را تبريك عرض مى‌كنم.
آنچه در نگاه اول انسان را خرسند مى‌كند، اين است كه اين نمونه‌ى موفق همكارى بين كشورهاى اسلامى، بحمداللَّه سه دهه را پشت‌سر گذاشته و در اين حركت تعاونى جمعى اسلامى، حاكى از يك نمونه‌ى موفق همكارى بين كشورهاى اسلامى است؛ اين، بلاشك از جمله چيزهايى است كه مرضى اسلام و بلكه دستور قطعى اسلام به ماست كه قرآن مى‌فرمايد: «تعاونوا على البرّ و التّقوى». امروز كشورهاى اسلامى بيش از هميشه به همكارى در همه‌ى زمينه‌ها با هم احتياج دارند؛ از جمله در زمينه‌ى مسائل اقتصادى و كمك به رشد و توسعه‌ى دنياى اسلام.
گرچه اسلام نهضت و حركت معنوى و اخلاقى بود و هدف اعلاى اسلام عبارت است از ساخت انسان متكامل و منطبق با طراز اسلامى، لكن بدون شك پيشرفت علم و پيشرفت و اعتلاى اقتصادى جزو هدفهاى اسلامى است؛ لذا شما ملاحظه مى‌كنيد كه در تمدن اسلامى، اسلام در يكى از فقيرترين و عقب‌مانده‌ترين نقاط دنيا ظهور كرد؛ اما هنوز پنجاه سال از عمر آن نگذشته بود كه بيش از پنجاه درصد از دنياى متمدن آن روز در زير پرچم اسلام قرار گرفت و هنوز بيش از دو قرن از عمر اين تمدن نگذشته بود كه دنياى بزرگ اسلامى در آن روز، قله‌ى تمدن بشرى از لحاظ علم و انواع دانش و پيشرفتهاى مدنى و اقتصادى شد؛ اين نبود مگر به بركت تعاليم اسلام. اسلام به ما نمى‌گويد كه ما معنويت را ملاحظه كنيم، اما از متن زندگى جامعه‌ى انسانى غافل بمانيم. ما بايد براى استقلال امت اسلامى و براى عزت آن، همه‌ى تدابير لازم را به‌كار ببريم، كه يكى از مهمترينِ آنها، مسأله‌ى اقتصاد است. بنابراين، تلاش براى رشد و توسعه و اعتلاى جنبه‌ى اقتصادى دنياى اسلام، از كارهايى است كه بلاشك جزو هدفهاى اسلامى است.
اساس اين بانك توسعه‌ى اسلامى بر پايه‌ى مبانى شريعت و احكام اسلامى است؛ يعنى شما خواسته‌ايد الگوى تازه‌يى به دنيا ارائه دهيد؛ اين كار خوبى است كه انجام شده. اگر شما در اين كار موفق شويد، اين موفقيتِ الگوى اسلامى خواهد بود. وقتى شما مى‌توانيد بر پايه‌ى الگوى مالى اسلام، كار عظيمى را كه چنين گستره‌ى بزرگى دارد به پيش ببريد، اين خود نوعى ترويج اسلام و عزت بخشيدن به آن است؛ لذا ما از پيشرفت اين مركز مالى و صندوق بين‌الملل اسلامى حمايت مى‌كنيم و آن را براى دنياى اسلام و براى اسلام مفيد مى‌دانيم. آنچه مهم است اين است كه اگر دنياى اسلام با ظرفيتهاى فراوانى كه دارد، سر و سامانى به اقتصاد خود ندهد، در اين حركت اقتصادى جهانى، بلاشك طعمه‌ى ديگران خواهد شد.
دنياى اسلام دنياى بزرگى است و داراى امكانات و ظرفيتهاى فراوانى است: ما بيش از يك ميليارد جمعيت هستيم؛ نزديك به نيمى از ذخاير نفت دنيا متعلق به دنياى اسلام است؛ در حدود بيست‌وپنج درصد ذخاير گاز دنيا متعلق به دنياى اسلام است؛ نيروى انسانى مستعد در دنياى اسلام فراوان است؛ منابع غنى زيرزمينى - غير از منابع انرژى - در دنياى اسلام متنوع و فراوان است و نسبت بعضى از آنها به كل منابع دنيا تعيين‌كننده و بالاست؛ بخش مهمى از آبراههاى اساسى و تعيين‌كننده‌ى كره‌ى زمين هم متعلق به دنياى اسلام است؛ بازار دنياى اسلام يكى از بزرگترين بازارهاى دنياست؛ اينها همه ظرفيتهاى ماست. دنياى اسلام اين ظرفيت را دارد كه در صنعت، كشاورزى، توليد علم و در رشد و توسعه‌ى عمومى جهان نقش ايفا كند.
اگر دنياى اسلام كه داراى عظمت و امكانات است، به فكر هماهنگ كردن امكانات خود نيفتد و از اين ظرفيتها به صورت يك مجموعه استفاده نكند، طعمه‌ى قدرتهايى خواهد شد كه امروز بر سر تقسيم منافع دنيا با يكديگر رقابت مى‌كنند. ما نمى‌خواهيم سهم و طعمه‌ى اين قدرت يا آن قدرت شويم؛ ما مى‌خواهيم از ظرفيتها و از استعدادهاى خودمان استفاده كنيم، كه اين به همت، عزم و اراده‌ى قاطع و به تحرك و استفاده از پيشرفتهاى علمى و فناورى احتياج دارد؛ و ما مى‌توانيم اين كارها را بكنيم.
امروز سهم دنياى اسلام از مجموع تجارت جهانى، بسيار ناچيز است؛ كمتر از ده درصد. متأسفانه سهم تجارت كشورهاى اسلامى با يكديگر نيز سهم كمى است؛ يعنى كشورهاى اسلامى به‌جاى اين‌كه امكاناتشان را با هم مبادله كنند؛ از ظرفيتهاى هم استفاده كنند؛ به يكديگر براى رشد تجارت و توسعه‌ى اقتصادى و سرمايه‌گذارى كمك كنند، بيشتر رو به سمت كشورهاى غيراسلامى و رو به سمت غرب دارند؛ اين ضعف ماست.
ما بايد به تحرك اقتصادى در درون دنياى اسلام بيشتر اهميت دهيم و اين مركز مهم مالى، كه شما عضو آن هستيد، مى‌تواند در اين مورد نقشهاى بسيار خوبى را ايفا كند. موانع تجارت ميان كشورهاى اسلامى بايد برطرف شود؛ اين تصميمى است كه دولتها بايد بگيرند. فكر بازار مشترك اسلامى يك فكر كاملاً عملى است؛ الان سالهاست كه اين فكر مطرح است. البته ايجاد بازار مشترك ميان دولتهاى اسلامى مقدماتى دارد؛ دشوار است، لكن ممكن؛ ما مى‌توانيم مقدمات آن را در طول چند سال فراهم كنيم. چه بجاست كه هيأت مديره‌ى اين مجموعه موظف شود تا براى رسيدن به اين هدف، مقدمات كار را جستجو كند و كارهايى را كه بايد از سوى دولتها و كشورهاى اسلامى انجام بگيرد، مشخص كند و دولتهاى عضو اين مجموعه موظف شوند كه مقدمات كار را بتدريج فراهم كنند. اينها كارهاى بزرگى است؛ كارهاى بزرگ را با همتهاى بلند مى‌توان انجام داد.
حركت اقتصادى دنياى اسلام و امت اسلامى بايد با اين توجيه اساسى صورت بگيرد كه اگر در اين دنياى متعارض كه قدرتها بر سر تصرف دنيا با يكديگر در تعارضند، امت اسلامى قدرتمند نباشد، يقيناً دستخوش بحران خواهد شد و مثل طعمه از آن استفاده خواهند كرد؛ اين مهمترين هدف و توجيه براى همكارى كشورهاى اسلامى با يكديگر است.
بسيار بجاست كه در عناصر اصلى الگوى توسعه - كه از نظر اين مجموعه، افزايش سرانه، افزايش آموزش و افزايش سلامت مدنظر است - استقرار عدالت هم كه روح همه‌ى اينهاست، در نظر گرفته شود و برنامه‌ها و اقدامها و پروژه‌هايى را كه در كشورهاى اسلامى انجام مى‌دهيم، با توجه به استقرار عدالت اجتماعى باشد؛ اين يكى از تعاليم بزرگ اسلام است، كه ما در هر حركت اقتصادى بايد به آن توجه كنيم.
يكى از كارهايى كه خوب است بر روى آن فكر شود، ايجاد شرايط مناسبى است براى تمركز فعاليتهاى بانكى در كشورهاى اسلامى؛ يعنى كشورهاى عضو بتوانند فعاليتهاى بانكى خودشان را متمركز كنند؛ چون امروز در سطح عالم يك عدم امنيتى حاكم هست و مى‌بينيد كه افسارگسيختگى قدرتهاى بزرگ، احساس عدم امنيت به همه‌ى كشورها نسبت به ذخاير پولى و سرمايه‌هايشان مى‌دهد. كشورهاى اسلامى، با اندك بهانه‌يى، به اين تهديد مى‌شوند كه دارايى و ثروتهايشان مسدود خواهد شد. براى اين‌كه احساس امنيت در دنياى اسلام به‌وجود بيايد، چقدر خوب است كه فعاليتهاى بانكى در خودِ كشورهاى اسلامى متمركز شود؛ اين البته مقدمات و شرايطى دارد؛ بايد شرايط كار فراهم شود؛ روى اين كار مى‌شود برنامه‌ريزى كرد.
مسأله‌ى بازار مشترك بسيار مهم است. امروز شما مى‌بينيد كه بلوكهاى اقتصادى مقتدرى در گوشه و كنار دنيا كار و تلاش مى‌كنند و سود مى‌برند. دنياى اسلام هم مى‌تواند با همكارى، يك بلوك مقتدر اقتصادى به‌وجود بياورد.
اميدواريم خداوند متعال اين توفيق را به همه‌ى دولتهاى اسلامى بدهد كه به اين مسأله با توجه كامل و با دقت بپردازند و اين را كار مهمى بدانند و اين الگوى موفق را ان‌شاءاللَّه ادامه دهند.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته
به ميهمانان گرامى جمهورى اسلامى خوشامد مى‌گويم و ايام بعثت حضرت نبى‌مكرم اسلام (صلى‌اللَّه‌عليه‌وآله‌وسلّم) را تبريك عرض مى‌كنم.
آنچه در نگاه اول انسان را خرسند مى‌كند، اين است كه اين نمونه‌ى موفق همكارى بين كشورهاى اسلامى، بحمداللَّه سه دهه را پشت‌سر گذاشته و در اين حركت تعاونى جمعى اسلامى، حاكى از يك نمونه‌ى موفق همكارى بين كشورهاى اسلامى است؛ اين، بلاشك از جمله چيزهايى است كه مرضى اسلام و بلكه دستور قطعى اسلام به ماست كه قرآن مى‌فرمايد: «تعاونوا على البرّ و التّقوى». امروز كشورهاى اسلامى بيش از هميشه به همكارى در همه‌ى زمينه‌ها با هم احتياج دارند؛ از جمله در زمينه‌ى مسائل اقتصادى و كمك به رشد و توسعه‌ى دنياى اسلام.
گرچه اسلام نهضت و حركت معنوى و اخلاقى بود و هدف اعلاى اسلام عبارت است از ساخت انسان متكامل و منطبق با طراز اسلامى، لكن بدون شك پيشرفت علم و پيشرفت و اعتلاى اقتصادى جزو هدفهاى اسلامى است؛ لذا شما ملاحظه مى‌كنيد كه در تمدن اسلامى، اسلام در يكى از فقيرترين و عقب‌مانده‌ترين نقاط دنيا ظهور كرد؛ اما هنوز پنجاه سال از عمر آن نگذشته بود كه بيش از پنجاه درصد از دنياى متمدن آن روز در زير پرچم اسلام قرار گرفت و هنوز بيش از دو قرن از عمر اين تمدن نگذشته بود كه دنياى بزرگ اسلامى در آن روز، قله‌ى تمدن بشرى از لحاظ علم و انواع دانش و پيشرفتهاى مدنى و اقتصادى شد؛ اين نبود مگر به بركت تعاليم اسلام. اسلام به ما نمى‌گويد كه ما معنويت را ملاحظه كنيم، اما از متن زندگى جامعه‌ى انسانى غافل بمانيم. ما بايد براى استقلال امت اسلامى و براى عزت آن، همه‌ى تدابير لازم را به‌كار ببريم، كه يكى از مهمترينِ آنها، مسأله‌ى اقتصاد است. بنابراين، تلاش براى رشد و توسعه و اعتلاى جنبه‌ى اقتصادى دنياى اسلام، از كارهايى است كه بلاشك جزو هدفهاى اسلامى است.
اساس اين بانك توسعه‌ى اسلامى بر پايه‌ى مبانى شريعت و احكام اسلامى است؛ يعنى شما خواسته‌ايد الگوى تازه‌يى به دنيا ارائه دهيد؛ اين كار خوبى است كه انجام شده. اگر شما در اين كار موفق شويد، اين موفقيتِ الگوى اسلامى خواهد بود. وقتى شما مى‌توانيد بر پايه‌ى الگوى مالى اسلام، كار عظيمى را كه چنين گستره‌ى بزرگى دارد به پيش ببريد، اين خود نوعى ترويج اسلام و عزت بخشيدن به آن است؛ لذا ما از پيشرفت اين مركز مالى و صندوق بين‌الملل اسلامى حمايت مى‌كنيم و آن را براى دنياى اسلام و براى اسلام مفيد مى‌دانيم. آنچه مهم است اين است كه اگر دنياى اسلام با ظرفيتهاى فراوانى كه دارد، سر و سامانى به اقتصاد خود ندهد، در اين حركت اقتصادى جهانى، بلاشك طعمه‌ى ديگران خواهد شد.
دنياى اسلام دنياى بزرگى است و داراى امكانات و ظرفيتهاى فراوانى است: ما بيش از يك ميليارد جمعيت هستيم؛ نزديك به نيمى از ذخاير نفت دنيا متعلق به دنياى اسلام است؛ در حدود بيست‌وپنج درصد ذخاير گاز دنيا متعلق به دنياى اسلام است؛ نيروى انسانى مستعد در دنياى اسلام فراوان است؛ منابع غنى زيرزمينى - غير از منابع انرژى - در دنياى اسلام متنوع و فراوان است و نسبت بعضى از آنها به كل منابع دنيا تعيين‌كننده و بالاست؛ بخش مهمى از آبراههاى اساسى و تعيين‌كننده‌ى كره‌ى زمين هم متعلق به دنياى اسلام است؛ بازار دنياى اسلام يكى از بزرگترين بازارهاى دنياست؛ اينها همه ظرفيتهاى ماست. دنياى اسلام اين ظرفيت را دارد كه در صنعت، كشاورزى، توليد علم و در رشد و توسعه‌ى عمومى جهان نقش ايفا كند.
اگر دنياى اسلام كه داراى عظمت و امكانات است، به فكر هماهنگ كردن امكانات خود نيفتد و از اين ظرفيتها به صورت يك مجموعه استفاده نكند، طعمه‌ى قدرتهايى خواهد شد كه امروز بر سر تقسيم منافع دنيا با يكديگر رقابت مى‌كنند. ما نمى‌خواهيم سهم و طعمه‌ى اين قدرت يا آن قدرت شويم؛ ما مى‌خواهيم از ظرفيتها و از استعدادهاى خودمان استفاده كنيم، كه اين به همت، عزم و اراده‌ى قاطع و به تحرك و استفاده از پيشرفتهاى علمى و فناورى احتياج دارد؛ و ما مى‌توانيم اين كارها را بكنيم.
امروز سهم دنياى اسلام از مجموع تجارت جهانى، بسيار ناچيز است؛ كمتر از ده درصد. متأسفانه سهم تجارت كشورهاى اسلامى با يكديگر نيز سهم كمى است؛ يعنى كشورهاى اسلامى به‌جاى اين‌كه امكاناتشان را با هم مبادله كنند؛ از ظرفيتهاى هم استفاده كنند؛ به يكديگر براى رشد تجارت و توسعه‌ى اقتصادى و سرمايه‌گذارى كمك كنند، بيشتر رو به سمت كشورهاى غيراسلامى و رو به سمت غرب دارند؛ اين ضعف ماست.
ما بايد به تحرك اقتصادى در درون دنياى اسلام بيشتر اهميت دهيم و اين مركز مهم مالى، كه شما عضو آن هستيد، مى‌تواند در اين مورد نقشهاى بسيار خوبى را ايفا كند. موانع تجارت ميان كشورهاى اسلامى بايد برطرف شود؛ اين تصميمى است كه دولتها بايد بگيرند. فكر بازار مشترك اسلامى يك فكر كاملاً عملى است؛ الان سالهاست كه اين فكر مطرح است. البته ايجاد بازار مشترك ميان دولتهاى اسلامى مقدماتى دارد؛ دشوار است، لكن ممكن؛ ما مى‌توانيم مقدمات آن را در طول چند سال فراهم كنيم. چه بجاست كه هيأت مديره‌ى اين مجموعه موظف شود تا براى رسيدن به اين هدف، مقدمات كار را جستجو كند و كارهايى را كه بايد از سوى دولتها و كشورهاى اسلامى انجام بگيرد، مشخص كند و دولتهاى عضو اين مجموعه موظف شوند كه مقدمات كار را بتدريج فراهم كنند. اينها كارهاى بزرگى است؛ كارهاى بزرگ را با همتهاى بلند مى‌توان انجام داد.
حركت اقتصادى دنياى اسلام و امت اسلامى بايد با اين توجيه اساسى صورت بگيرد كه اگر در اين دنياى متعارض كه قدرتها بر سر تصرف دنيا با يكديگر در تعارضند، امت اسلامى قدرتمند نباشد، يقيناً دستخوش بحران خواهد شد و مثل طعمه از آن استفاده خواهند كرد؛ اين مهمترين هدف و توجيه براى همكارى كشورهاى اسلامى با يكديگر است.
بسيار بجاست كه در عناصر اصلى الگوى توسعه - كه از نظر اين مجموعه، افزايش سرانه، افزايش آموزش و افزايش سلامت مدنظر است - استقرار عدالت هم كه روح همه‌ى اينهاست، در نظر گرفته شود و برنامه‌ها و اقدامها و پروژه‌هايى را كه در كشورهاى اسلامى انجام مى‌دهيم، با توجه به استقرار عدالت اجتماعى باشد؛ اين يكى از تعاليم بزرگ اسلام است، كه ما در هر حركت اقتصادى بايد به آن توجه كنيم.
يكى از كارهايى كه خوب است بر روى آن فكر شود، ايجاد شرايط مناسبى است براى تمركز فعاليتهاى بانكى در كشورهاى اسلامى؛ يعنى كشورهاى عضو بتوانند فعاليتهاى بانكى خودشان را متمركز كنند؛ چون امروز در سطح عالم يك عدم امنيتى حاكم هست و مى‌بينيد كه افسارگسيختگى قدرتهاى بزرگ، احساس عدم امنيت به همه‌ى كشورها نسبت به ذخاير پولى و سرمايه‌هايشان مى‌دهد. كشورهاى اسلامى، با اندك بهانه‌يى، به اين تهديد مى‌شوند كه دارايى و ثروتهايشان مسدود خواهد شد. براى اين‌كه احساس امنيت در دنياى اسلام به‌وجود بيايد، چقدر خوب است كه فعاليتهاى بانكى در خودِ كشورهاى اسلامى متمركز شود؛ اين البته مقدمات و شرايطى دارد؛ بايد شرايط كار فراهم شود؛ روى اين كار مى‌شود برنامه‌ريزى كرد.
مسأله‌ى بازار مشترك بسيار مهم است. امروز شما مى‌بينيد كه بلوكهاى اقتصادى مقتدرى در گوشه و كنار دنيا كار و تلاش مى‌كنند و سود مى‌برند. دنياى اسلام هم مى‌تواند با همكارى، يك بلوك مقتدر اقتصادى به‌وجود بياورد.
اميدواريم خداوند متعال اين توفيق را به همه‌ى دولتهاى اسلامى بدهد كه به اين مسأله با توجه كامل و با دقت بپردازند و اين را كار مهمى بدانند و اين الگوى موفق را ان‌شاءاللَّه ادامه دهند.
والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته