Ali Məqamlı Rəhbərin informasiya bloku
Oxu / Yüklə:

ŞƏRİ SUALLARA CAVABLAR

  • Təqlidin hökmləri
  • Təharətin hökmləri
  • Namazın hökmləri
  • Orucun hökmləri
  • Xümsün hökmləri
  • Cihad
  • Əmr bil-məruf (yaxşı işlərə dəvət) və nəhy ənil-munkər (pis işlərdən çəkindirmə)
  • Haram qazanclar
  • Şahmat və qumar alətləri
  • Musiqi və ğina
  • Rəqs
  • Əl çalmaq
  • Naməhrəmin videogörüntüsü və fotoşəkli
  • Peyk antena
  • Teatr və kinofilm
  • Rəssamlıq və heykəltəraşlıq
  • Sehr etmək, fokus göstərmək, ruhları və cinləri çağırmaq
  • Hipnotizm
  • Bəxt oyunları (lotoreya)
  • Rüşvət
  • Tibbə aid məsələlər
  • Elm öyrənmək və öyrətməyin qaydaları
  • Müəllif hüquqları
  • Qeyri-müsəlman ilə ticarət
  • Zalım dövlətdə hansısa bir peşədə işləmək
  • Şöhrət geyimi və geyimin hökmləri
  • Qərb mədəniyyətini təqlid etmək
  • Casusluq, xəbərçilik, sirri ifşa etmək
  • Tütün məmulatları və narkotik maddələrin istifadəsi
  • Saqqalı qırxmaq
  • Günah məclisində iştirak etmək
  • Dua yazmaq və istixarə etmək
  • Dini ayinlərin və mərasimlərin qorunması
  • İhtikar və israf
  • Alğı-satqı və sövdələşmənin hökmləri
  • Ribanın (sələm) hökmləri
  • Şuf`ə haqqı
  • İcarə
  • Zaminlik
  • Girov
  • Şəriklik
  • Hədiyyə
  • Borc
  • Sülh (Razılaşma)
  • Vəkillik və həvalə etmək
  • Sədəqə
  • Ariyə və əmanət
  • Vəsiyyət
  • Qəsb
  • Həcr və büluğun nişanələri
  • Müzaribə
  • Bankın hökmləri
  • Sığorta
  • Dövlət qanunları
  • Vəqf
  • Qəbiristanlığın hökmləri
    Çap versiyası  ;  PDF

     

    Qəbiristanlığın hökmləri

     

    Sual 2101: Müsəlmanların ümumi qəbiristanlığını şəxsi mülkiyyətə keçirməyin və orada şəxsi evlər tikib şəxsi mülk olaraq rəsmi qeydiyyatdan keçirməyin hökmü nədir? Müsəlmanların ümumi qəbiristanlığı vəqfi əmlak hesab olunurmu? Oradan şəxsi istifadə etmək qəsb sayılırmı? Oradan istifadə edənlər istifadə etdiklərinin “ücrətül-misl”ini ödəməlidirlərmi? Oradan şəxsi istifadə etmək “ücrətül-misl”ə zaminliyə səbəb olduğu təqdirdə, bu pul hansı məqsədə sərf edilməlidir? Orada tikilən evlərin hökmü nədir?
    Cavab: Müsəlmanların ümumi qəbiristanlığını şəxsi mülk olaraq rəsmi qeydiyyatdan keçirmək mülkiyyətə şəri dəlil deyildir və əmlakın qəsb edildiyinə dəlil hesab olunmur. Eləcə də, ölülərin ümumi qəbiristanlıqda dəfn edilməsi oranın vəqfi olduğuna şəri dəlil deyildir. Əgər qəbiristanlıq, ürfə görə, əhalinin öz ölülərini dəfn etmələrindən və ya başqa işlər üçün istifadə etmələrindən ötrü şəhərin ərazisindən sayılarsa, yaxud müsəlmanların ölülərinin dəfni üçün vəqf edildiyinə dair şəri dəlil mövcud olarsa, hal-hazırda oradan şəxsi istifadə edənlərin bu işi qəsb sayılır və haramdır. Onlar qəbiristanlığın torpağından çıxmalı, orada tikdikləri evləri və ya başqa tikililəri uçurtmalı, qəbiristanlığı əvvəlki vəziyyətinə qaytarmalıdırlar. Amma oradan şəxsi istifadənin “ücrətül-misl”ə zaminliyə səbəb olması sübuta yetməmişdir.

     

    Sual 2102: Bir qəbiristanlıqdakı qəbirlərin ömrü təxminən otuz beş il olar və Şəhər İcra Hakimiyyəti orada ümumi park salmışdır. Əvvəlki hökumətin dövründə oranın bəzi yerlərində müəyyən tikililər tikilmişdir. Aidiyyatı qurum ehtiyac duyulan tikililəri yenidən bu yerdə tikə bilərmi?
    Cavab: Əgər qəbiristanlığın torpağı müsəlmanların ölülərinin dəfni üçün vəqf edilibdirsə, yaxud orada tikili tikmək qəbirlərin açılmasına və ya alimlərin, salehlərin, möminlərin qəbirlərinə hörmətsizliyə səbəb olarsa, yaxud da bu torpaq ümumi məkanlardan və əhalisinin istifadəsi üçün şəhərin ehtiyacı olduğu torpaqlardan olarsa, aidiyyatı qurumun orada tikililər tikməsinə, həmçinin oradan şəxsi istifadəyə və vəqfin dəyişdirilməsinə icazə verilmir. Bundan qeyri halda, bu işin öz-özlüyündə maneəsi yoxdur. Amma bu barədə olan qanunlara riayət olunmalıdır.

     

    Sual 2103: Bir torpaq sahəsi ölülərin dəfni üçün vəqf edilmişdir və bu yerin ortasında bir imamzadənin (ə) ziyarətgahı vardır. Axır zamanlarda bir neçə şəhidin cənazəsi də bu qəbiristanlıqda dəfn edilmişdir. Gənclərin idman oyunları üçün uyğun bir məkanın olmadığını nəzərə alaraq, islam qaydalarına riayət edərək qəbiristanlığın daxilində oyun oynamağa icazə verilirmi?
    Cavab: Qəbiristanlığın idman oyunları məkanına çevrilməsinə və vəqfi torpaqdan vəqfin məqsədindən qeyri bir məqsədə istifadə edilməsinə icazə verilmir. Həmçinin müsəlmanların  və əziz şəhidlərin qəbirlərinə hörmətsizlik etməyə də icazə verilmir.

     

    Sual 2104: İmamzadənin (ə) zəvvarları öz minik vasitələrini qədim bir qəbiristanlığın daxilində - belə ki, bu qəbiristanlığın ömründən təxminən yüz il ötür – saxlaya bilərlərmi? Hamı bilir ki, əvvəllər kəndin və başqa yerlərin əhalisi öz ölülərini bu qəbiristanlıqda dəfn etmiş, amma hal-hazırda onlar öz ölülərini başqa bir məkanda dəfn edirlər?
    Cavab: Əgər bu iş ürfə görə qəbirlərə və müsəlmanlara qarşı hörmətsizlik sayılmazsa, həmçinin imamzadənin (ə) zəvvarları üçün maneəçilik yaratmazsa, bu işin maneəsi yoxdur.

     

    Sual 2105: Bəzi şəxslər ümumi qəbiristanlıqlarda bəzi qəbirlərin kənarında ölülərin dəfn edilməsinə mane olurlar. Burada ölüləri dəfn etmək üçün şəri bir maneə mövcuddurmu? Bu şəxslərin belə bir iş görməyə haqları vardırmı?
    Cavab: Əgər qəbiristanlıq vəqfi olarsa, yaxud burada öz ölüsünü dəfn etmək hər bir şəxs üçün mübah olarsa, ümumi qəbiristanlıqda öz ölüsünün qəbri ətrafında ərazi tutmağa və orada möminlərin ölülərinin dəfn edilməsinə mane olmağa kimsənin haqqı yoxdur.

     

    Sual 2106: Yeri tam dolmuş bir qəbiristanlığın kənarında bir torpaq sahəsi vardır ki, Şəhər İcra Hakimiyyəti bu torpaq sahəsini onun sahibindən müsadirə etmişdir. Bu torpaq sahəsi hal-hazırda başqa bir şəxsə verilmişdir. İndiki sahibindən icazə alaraq, oradan ölülərin dəfni üçün istifadə etmək olarmı?
    Cavab: Əgər bu torpaq sahəsinin indiki sahibi onun şəri sahibi sayılırsa, onun razılığı və icazəsi ilə oradan istifadə etməyin maneəsi yoxdur.

     

    Sual 2107: Bir şəxs bir torpaq sahəsini ölülərin dəfni üçün vəqf etmiş və oranı müsəlmanların ümumi qəbiristanlığı etmişdir. Oranın idarə heyəti öz ölüsünü dəfn edən şəxslərdən pul ala bilərmi?
    Cavab: Ümumi vəqfi qəbiristanlıqda ölülərin dəfn edilməsi qarşılığında onların pul almağa haqları yoxdur. Amma əgər qəbiristanlığa, yaxud öz ölüsünü dəfn edən şəxslərə başqa xidmətlər göstərərlərsə, bu xidmətlərin qarşılığında ücrət ünvanında müəyyən məbləğ pul almalarının maneəsi yoxdur.

     

    Sual 2108: Biz kəndlərin birində rabitə qovşağı tikmək istəyirik və buna görə də kəndin əhalisindən bizə bir torpaq sahəsi vermələrini istəmişik. Rabitə qovşağı tikmək üçün kəndin mərkəzində torpaq sahəsi olmadığına görə, biz bu qovşağı qədim bir qəbiristanlığın istifadə edilməyən hissəsində tikə  bilərikmi?
    Cavab: Əgər müsəlmanların ümumi qəbiristanlığı ölülərin dəfni üçün vəqf edilibdirsə, yaxud orada rabitə qovşağının tikilməsi qəbirlərin açılmasına və ya müsəlmanların qəbirlərinə hörmətsizliyə səbəb olacaqsa, bu işə icazə verilmir. Bundan qeyri halda, bu işin maneəsi yoxdur.

     

    Sual 2109: Biz qərara almışıq ki, kənddə dəfn olunan şəhidlərin qəbirləri kənarında kəndin başqa məntəqələrdə dəfn olunan digər şəhidlərinin xatirəsi ünvanında daşlar qoyaq və bu yer gələcəkdə onların məzarı olsun. Bu işə icazə verilirmi?
    Cavab: Əziz şəhidlərin adına və xatirəsinə simvolik tikililərin tikilməsinin maneəsi yoxdur. Amma əgər həmin məkan ölülərin dəfni üçün vəqf edilibdirsə, ölülərini dəfn etməkdə başqaları üçün maneəçilik yaratmağa icazə verilmir.

     

    Sual 2110: Biz bir qəbiristanlığın kənarında yerləşən çöllük yerin bir hissəsində tibb mərkəzi tikmək istəyirik. Amma əhalinin bəzisi iddia edir ki, bu məkan qəbiristanlığın ərazisidir. Sözügedən məkanın qəbiristanlığın ərazisi olub-olmadığını müəyyən etməkdə məsullar çətinliyə düşüblər. Həmin məntəqənin bəzi yaşlıları şahidlik edirlər ki, qəbirlərin olduğu iddia edilən həmin məkanda heç bir qəbir olmamışdır. Amma hər iki dəstə şahidlik edir ki, tibb mərkəzinin tikilməsi üçün nəzərdə tutulan məkanın ətrafında qəbirlər mövcuddur. Bizim vəzifəmiz nədir?
    Cavab: Həmin məkanın müsəlmanların ölülərinin dəfni üçün vəqf edildiyi və müxtəlif münasibətlərlə əlaqədar əhalinin ehtiyac duyduğu ümumi məkanlardan olduğu dəqiqləşmədiyi, həmçinin həmin məkanda tibb mərkəzinin tikilməsi qəbirlərin açılmasına və möminlərin qəbirlərinə hörmətsizliyə səbəb olmayacağı təqdirdə, həmin məkanda tibb məntəqəsinin tikilməsinin maneəsi yoxdur. Bundan qeyri halda, bu işə icazə verilmir.

     

    Sual 2111: Vəqf növü və şərtləri dəqiqliklə məlum olmayan geniş bir qəbiristanlığın hələ heç bir ölü dəfn edilməyən hissəsi ümumi mənafeyi olan işlərə – məsələn, məscid və ya məntəqənin uşaqları üçün tibb mərkəzinin tikintisinə – icarəyə verilə bilərmi? Bu şərtlə ki, icarə pulu qəbiristanlığın öz xeyrinə istifadə ediləcəkdir? (Qeyd etməliyik ki, xidmət mərkəzlərinin tikintisi üçün bu məntəqədə boş torpağın olmadığına görə, bu işə ehtiyac vardır.)
    Cavab: Əgər torpaq yalnız ölülərin dəfni üçün “intifa vəqfi” şəklində vəqf edilibdirsə, oranı icarəyə verməyə və məscid, tibb mərkəzi və s. tikintisi üçün oradan istifadə etməyə icazə verilmir. Amma əgər dəlillər və əlamətlər vasitəsilə həmin torpağın ölülərin dəfni üçün vəqf edildiyi sübuta yetməzsə, həmçinin bu torpaq ölülərin dəfni və ya başqa işlər üçün məntəqə əhalisinin ehtiyac duyduğu ümumi məkanlardan olmazsa, orada qəbir olmazsa və müəyyən bir sahibi də olmazsa, bu təqdirdə məntəqənin əhalisinin ümumi mənafeyinə olan işlər üçün oradan istifadə etməyin maneəsi yoxdur.

     

    Sual 2112: Energetika Nazirliyi bir neçə su səddinin və elektrik stansiyasının tikintisini planlaşdırmışdır. Bunlardan biri Su Elekrtik Stansiyasının tikintisi üçün Karun çayı üzərində səddin tikintisidir. Layihənin ilkin təsisatları yaradılmış, xərclər təmin edilmişdir. Amma layihənin icra edildiyi məntəqənin mərkəzində bir köhnə qəbiristanlıq vardır. Bu qəbiristanlıqda nisbətən köhnə qəbirlər, eləcə də, yeni qəbirlər vardır. Layihənin icrası isə bu qəbirlərin dağıdılmasına bağlıdır. Bu məsələnin hökmü nədir?
    Cavab: Köhnə qəbirlərin – belə ki, bu qəbirlərdəki cəsədlər artıq torpağa qarışmışdır – dağıdılmasının maneəsi yoxdur. Amma köhnə olmayan qəbirlərin dağıdılmasına və açılmasına, hələ torpağa qarışmamış cəsədlərin üzə çıxarılmasına icazə verilmir. Əlbəttə, əgər həmin məntəqədə elektrik istehsalı layihələrinin icra edilməsinin iqtisadi və ictimai zərurəti olarsa, belə ki, bu layihələrin icra edilməsindən başqa bir həll yolu mövcud olmazsa və bu layihənin başqa məntəqədə icra edilməsi, yaxud qəbiristanlıqdan keçməməsi olduqca çətin bir iş olarsa, bu məkanda səddin tikintisinin maneəsi yoxdur. Amma torpağa qarışmayan qəbirlərin qəbirlər açılmadan başqa yerə köçürülməsi - hətta qəbirin ətrafındakı torpaqları qazıb, qəbir açılmadan bu torpaqları başqa yerə aparmaqla olsa belə - vacibdir. Əgər iş əsnasında bir cəsəd üzə çıxarsa, onun başqa bir yerdə dəfn edilməsi vacibdir.

     

    Sual 2113: Bir qəbiristanlığın kənarında yeləşən bir torpaq sahəsində qəbirlərdən heç bir əsər-əlamət yoxdur və oranın köhnə qəbiristanlıq olduğu ehtimal olunur. Bu torpaq sahəsindən istifadə etməyə və ictimai fəaliyyətlər üçün orada bunalar tikməyə icazə verilirmi?
    Cavab: Əgər bu torpağın ölülərin dəfni üçün vəqf edilən ümumi qəbiristanlığın ərazisi olduğu dəqiqləşərsə, yaxud ürfə görə oranın ərazisi hesab olunarsa, qəbiristanlıq hökmündədir və oradan istifadə etməyə icazə verilmir.

     

    Sual 2114: Həyatda ikən insanın özü üçün şəxsi mülk məqsədilə qəbir almasına icazə verilirmi?
    Cavab: Əgər qəbirin yeri başqa bir şəxsin şəri mülkü olarsa, oranı almağın maneəsi yoxdur. Amma əgər möminlərin ölülərinin dəfni üçün vəqf edilən torpağın ərazisi olarsa, insanın oranı alıb özü üçün saxlaması düzgün deyildir, çünki istər-istəməz ölülərin dəfni üçün başqalarının oradan istifadə etmələrinin qarşısı alınır.

     

    Sual 2115: Əgər prospektlərin birində piyada səkisinin yaradılması, iyirmi il öncə ümumi yolun kənarındakı qəbiristanlıqda dəfn edilən bir neçə möminin qəbrinin dağıdılmasına bağlı olarsa, bu işə icazə verilirmi?
    Cavab: Əgər həmin qəbiristanlıq vəqfi olmazsa, müsəlmanların qəbirlərinin açılmasına və onlara hörmətsizlik edilməsinə səbəb olmadığı təqdirdə qəbirlərin yerini piyada səkisinə çevirməyin maneəsi yoxdur.

     

    Sual 2116: Şəhərin mərkəzində istifadə edilməyən bir qəbiristanlıq vardır ki, onun vəqfi olduğu da məlum deyildir. Orada məscid tikmək olarmı?
    Cavab: Əgər həmin qəbiristanlıq vəqfi torpaq və ya şəxsi mülk deyildirsə, həmçinin müxtəlif münasibətlərlə əhalinin ehtiyac duyduğu və istifadə etdiyi ümumi məkanlardan deyildirsə, orada məscid tikintisi müsəlmanların qəbirlərinin açılmasına və onlara qarşı hörmətsizliyə səbəb olmayacaqdırsa, orada məscid tikilməsinin maneəsi yoxdur.

     

    Sual 2117: Bir torpaq sahəsi təxminən yüz il öncədən indiyədək ümumi qəbiristanlıqdır. Bir neçə il öncə qazıntı zamanı orada bir neçə qəbir müşahidə edilmişdir. Qazıntı işləri aparıldıqdan və torpaqlar daşındıqdan sonra bəzi qəbirlər üzə çıxmış, qəbirlərdə sümüklər görünmüşdür. Şəhər İcra Hakimiyyəti bu torpağı sata bilərmi?
    Cavab: Əgər həmin qəbiristanlıq vəqfi olarsa, onun alğı-satqısına icazə verilmir. Hər bir halda, əgər qazıntı işləri qəbirlərin açılmasına səbəb olarsa, bu iş də haramdır.

     

    Sual 2118: Təhsil Nazirliyi əhalinin razılığını almadan nisbətən qədim bir qəbiristanlığın bir hissəsini məktəb tikintisi üçün mənimsəmiş və orada məktəb tikdirmişdir. Şagirdlər orada namaz qılırlar. Bu işin hökmü nədir?
    Cavab: Əgər məktəbin tikildiyi torpaq sahəsinin ölülərin dəfni üçün vəqf edildiyinə dair mötəbər bir dəlil mövcud olmazsa, həmçinin bu məkan ölülərin dəfni və ya başqa işlər üçün şəhər əhalisinin ehtiyac duyduğu ümumi məkanlardan olmazsa, habelə, şəxsi mülk də olmazsa, qanunlara riayət edərək orada məktəb tikməyin və həmin məktəbdə namaz qılmağın maneəsi yoxdur.
700 /